rolverdeling op de achterzijde van john cassavetes regie ivo van hove dramaturgie koen tachelet vertaling sam bogaerts / gerardjan rijnders scenografie & lichtontwerp jan versweyveld kostuumontwerp an d huys geluidsontwerp marc meulemans video-ontwerp erik lint camera judith hofland menke visser assistentie regie ietje visser assistentie scenografie ramón huijbrechts, marouscha levy (stage) casting adviezen hans kemna hoofd techniek & productie toneelgroep amsterdam götz schwörer productieleiding edith den hamer technische directie en productie ntgent rudy de raeve (technisch directeur), patrick martens, marijn van raak techniek reyer meeter (1e inspiciënt), dennis diels, jilles d hulster, joris mittelmeijer, daan van oene, maarten van rossem, maurice van de velde, daan westendorp (stage), peter zwart kleedster simone oosterwal kap & grime roswitha evenwel decor uitgevoerd door atelier ntgent o.l.v. freddy schoonackers kostuums uitgevoerd door atelier toneelgroep amsterdam: farida bouhbouh o.l.v. wim van vliet kap & grime uitgevoerd door atelier toneelgroep amsterdam: trea van drunen, roswitha evenwel, david verswijveren Opening Night is de eerste samenwerking van Toneelgroep Amsterdam en NTGent en ging in premiere in april 2006. In seizoen 06 07 volgden Oresteia (Johan Simons) en Maeterlinck (Christoph Marthaler). De komende jaren staan meer coproducties op stapel. fotografie jan versweyveld, jasper zwartjes grafisch ontwerp jan versweyveld en en studio jona druk druk ssp ssp amsterdam
In Opening Night volgen we een theatergezelschap in de hectische periode voor de première van een nieuw stuk, De Tweede Vrouw. Overdag repeteren de acteurs aan een aantal moeilijke scènes. s Avonds zijn er try-outs. Opening Night begint op de avond van een try-out en eindigt met de première, drie dagen later. Fragmenten uit De Tweede Vrouw worden afgewisseld met repetities, discussies, conflicten en privé gesprekken tussen de personages. Myrtle Gordon, de steractrice van de groep, heeft een probleem. Ze heeft grote vragen over de rol die ze vertolkt, van een ouder wordende vrouw die wanhopig probeert haar jeugd vast te houden. Wat ze mist in het stuk is hoop. Ze wil geen vrouw spelen die moet leren aanvaarden dat ouder worden samenhangt met afscheid nemen van schoonheid, kracht en verleidelijkheid. Hiermee komt Myrtle lijnrecht tegenover Sarah te staan, de oudere schijfster van De Tweede Vrouw. Ze voelt zich gebruikt door Sarah en verwijt haar dat ze in het personage Virginia haar eigen aftakeling en dood probeert te bezweren. Bovendien vindt ze het moeilijk om door haar mannelijke tegenspeler Maurice die in werkelijkheid haar ex-man is op het toneel geslagen te worden. Ook al is het slaan maar theater, het voelt té echt. Wanneer Myrtle na de eerste try-out Nancy, een jonge fan, een handtekening geeft en haar vervolgens voor haar ogen ziet verongelukken, lopen toneel en werkelijkheid door elkaar. Ze kan de beelden van het ongeluk niet vergeten en het spelen van haar rol raakt verbonden met de dood van Nancy. De actrice herkent in het meisje de jongere versie van zichzelf. Steeds vaker brengt Myrtle haar in verbeelding tot leven. Misschien krijgt ze zo wel vat op de rol. Maar van een zegen wordt Nancy een vloek. Myrtle wordt steeds afhankelijker van het dode meisje. Haar collega s zien hoe ze tot de rand van de waanzin gaat. Er rest Myrtle nog één ding: in een vlaag van overlevingsdrift vermoordt ze haar jongere ik. Op het moment dat niemand nog gelooft dat ze zal spelen, beslist Myrtle om toch het toneel op te gaan. Samen met haar collega s maakt ze van de première een succes.
regisseur ivo van hove Ivo van Hove ensceneerde in 1997 bij het Zuidelijk Toneel Faces van Cassavetes (Koppen). In 2005 maakte hij met een Duitse cast een remake van deze voorstelling voor Theater der Welt. Van Hove: Ik heb Cassavetes in mijn jeugd leren kennen. De speelstijl is verrassend, en de manier van filmen is onverwacht groezelig, realistisch. De thematiek van Cassavetes is intussen de mijne geworden: het draait steeds rond mensen die relaties achter de rug hebben, nieuwe avonturen aangaan en daarna weer samenkomen. Bij Toneelgroep Amsterdam regisseert Ivo van Hove dit seizoen Angels in America naar Tony Kushner. Naast Opening Night zijn Perfect Wedding en Rouw siert Electra opnieuw te zien. Hij maakt de Misanthrope van Moliere bij de New York Theatre Workshop en Kameliendame van Alexandre Dumas fils bij Schauspielhaus Hamburg (coproductie met Toneelgroep Amsterdam). scenograaf jan versweyveld Jan Versweyveld ontwerpt scenografieën voor toneel, opera en dans. Hij werkte met tal van internationale regisseurs. Versweyveld: In Opening Night is de wereld van het theater zélf het onderwerp. Bij het maken van een nieuwe theaterproductie woont een gezelschap als een hechte familie in het theater, gefocust op elkaar en op de première. Het is een gesloten wereld. Voor Opening Night hebben we een studioruimte gecreëerd, die deze wereld symboliseert. Er is één deur naar buiten, maar de crisis waarin deze theaterfamilie zich bevindt moet binnen het gezelschap worden opgelost, de buitenwereld biedt daarvoor geen oplossing. Op het podium van de schouwburg staat een tribune waarop publiek zit dat kijkt naar de voorstelling De Tweede Vrouw, die in Opening Night wordt gerepeteerd. Voor het publiek in de zaal zijn zij onderdeel van het decor. Een filmploeg op het toneel creëert een derde dimensie: het publiek kan via close-ups op videoschermen als het ware in de huid van de personages kruipen.
Manny: De reden dat ik van jullie houd, van mijn werk, en van het stuk, is omdat wij niet zomaar wat acteurs, regisseurs, schrijvers zijn. Wij zijn de uitverkorenen, wij worden betaald voor dat wat wij het liefste doen. Wij drukken onszelf uit, en die pijn is echt, die is niet synthetisch. Pijn hoort bij het leven voor ieder van ons. john cassavetes en opening night De Amerikaanse cineast John Cassavetes (1929-1989) kende de wereld van het theater van binnenuit. Cassavetes, opgeleid als acteur, speelde in allerlei theatergezelschappen en financierde zijn eerste film Shadows (1958) met het geven van acteerlessen. Op de toneelschool ontmoette hij zijn latere vrouw en muze Gena Rowlands. Zij vertolkte memorabele rollen in zijn films, waaronder A woman under the influence, Gloria en Opening Night. Ook al lag de artistieke bestemming van Cassavetes in de onafhankelijke film, toch verwees hij altijd naar het theater als een utopische plek. Voor hem was het theater de enige echte vrijplaats voor de acteur om zich ongehinderd te kunnen uitdrukken, een plek die nog niet besmet was door het artistieke conservatisme en de commerciële belangen van het filmstudiosysteem. Cassavetes maakte Opening Night in 1977, maar liep al in de jaren zestig rond met het plan voor een backstage film over een ouder wordende toneelactrice. Het thema was belangrijk voor Cassavetes. Heel wat vrouwelijke personages uit zijn films worstelen met het besef van de eindigheid van hun jeugdige energie en fysieke aantrekkingskracht. In Opening Night verbindt Cassavetes die thematiek voor het eerst met zijn leefwereld, die van film en theater. Dat is niet toevallig. Acteurs zijn bij uitstek mensen die zich bewust zijn van hoe ze door anderen worden gezien, zowel op het toneel als erbuiten. Als acteur speel je niet alleen iemand anders, het zijn ook anderen die bepalen wie of wat je bent: succesvol of niet, geloofwaardig of niet, hip of ouderwets. Cassavetes was gefascineerd door het verscheurende gevecht dat acteurs moeten voeren tussen hoe ze zichzelf zien en hoe anderen hen zien. Hij wist uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om in contact te blijven met wie je echt bent, los van wie je voor anderen bent. Bovendien waren Cassavetes en Rowlands tegen het midden van de jaren zeventig zelf de vijftig genaderd en was het ouder worden een concreet gegeven voor hen. Dit maakt van Opening Night een van de meest persoonlijke films van Cassavetes.
maatschappij en individu Opening Night gaat over de spanning tussen een maatschappij en het individu. Een maatschappij wil dat individuen zich in- en aanpassen in herkenbare functies: vader, moeder, president, werkloze, acteur Maar een individu wil het gevoel hebben vrij en uniek te zijn. In Opening Night is die samenleving een groep acteurs, technici en het artistieke team: een theaterfamilie. De relaties in deze theaterfamilie liggen vast, er is een duidelijk omschreven functieprofiel, er zijn deadlines en er zijn verkochte kaartjes. Het is een bureaucratisch georganiseerd leven, waar geen echte aandacht of tijd is voor de crisis die Myrtle doormaakt. Ze ontwricht de theaterfamilie door zich radicaal tegen de routine af te zetten en alle toneelwetten te overschrijden. Zo denkt ze haar vrijheid en individualiteit te bevestigen, terwijl het haar eenzaamheid juist vergroot. Uiteindelijk, tijdens het spelen van de première, aanvaardt Myrtle dat ze pas een individu is als ze deel is van die samenleving, weliswaar omkaderd door routines en rituelen. Deze aanvaarding genereert ook nieuwe mogelijkheden: het is een offer om een samenleving in stand te houden. biografieën van de acteurs staan op: www.toneelgroepamsterdam.nl
gent ntgent / schouwburg (+32 9 2250101) 26, 27 sep amsterdam stadsschouwburg (020 624 23 11) 2 t/m 6, 9 t/m 12 okt groningen stadsschouwburg (050 368 03 68) 17 t/m 20 okt utrecht stadsschouwburg (030 230 20 23) 24 t/m 27 okt den haag koninklijke schouwburg (0900 345 67 89) 31 okt t/m 3 nov duur 2u 20 min (geen pauze) ta-extra in stadsschouwburg amsterdam 5 okt nagesprek 12 okt inleiding 07 08 maeterlinck internationaal de tastende mens van maurice maeterlinck tamtam twee weken toneelgroep amsterdam in stadsschouwburg amsterdam ta-2 platform talentontwikkeling britannicus première romeinse tragedies coriolanus julius caesar antonius & cleopatra regie christoph marthaler productie toneelgroep amsterdam / ntgent coproductie met stadsschouwburg amsterdam / odéon théâtre odéon-théâtre de l europe, paris 25 feb t/m 8 mrt 08 angels in america première het leven naakt van jean racine regie thibaud delpeut productie toneelgroep amsterdam / toneelschuur producties van william shakespeare 29 okt t/m 28 jun 07 van tony kushner 16 nov t/m 1 dec 07 coproductie holland festival, de munt brussel, kaaitheater brussel, muziektheater perfect wedding feesten met het hele gezelschap selectie topstukken 07 08 1 mrt t/m 31 mei 08 mightysociety première concept & regie eric de vroedt transparant, bl!ndman van charles mee productie mightysociety / toneelgroep 9 aug t/m 30 sep 07 opening night spelen om te leven van john cassavetes 12 t/m 22 dec 07 rouw siert electra ondergang van een aloude dynastie naar damascus première huwelijk als hemel en hel van august strindberg regie pierre audi 31 mrt t/m 24 mei 08 amsterdam / de noordelingen i.s.m. toneelacademie maastricht / toneelschool arnhem 21 jan t/m 28 mrt 08 van eugene o neill a streetcar named desire première productie toneelgroep amsterdam / ntgent van tennessee williams 26 sep t/m 3 nov 07 copoductie toneelschuur haarlem regie eric de vroedt 14 t/m 25 jan 08 productie toneelgroep amsterdam / ajax première held van nu kameliendame internationaal toneelschuur producties 27 mei t/m 7 jun 08 van sophocles van alexandre dumas fils regie theu boermans productie toneelgroep amsterdam / de theatercompagnie 15 okt t/m 1 dec 07 productie schauspielhaus hamburg coproductie toneelgroep amsterdam jan 08 www.toneelgroepamsterdam.nl info@toneelgroepamsterdam.nl Prinsengracht 437 1016 HM Amsterdam t: (020) 531 84 84 ensemble barry atsma, kitty courbois, jacob derwig, roeland fernhout, renée fokker, fred goessens, janni goslinga, marieke heebink, fedja van huêt, hans kesting, hugo koolschijn, hadewych minis, chris nietvelt, celia nufaar, frieda pittoors, alwin pulinckx, halina reijn, eelco smits, karina smulders, leon voorberg gastacteurs johan van assche, mohammed azaay, dragan bakema, anneke blok, marc bodnar, sarah bourgeois, elsie de brauw, jappe claes, wine dierickx, tamar van den dop, aus greidanus jr., markoesa hamer, rosemary hardy, sanne den hartogh, katja herbers, servé hermans, han kerckhoffs, willem nijholt, wouter van oord, anne prakke, sasha rau, mike reus, oscar van rompay, harry van rijthoven, betty schuurman, alejandra theus, graham f. valentine, gunilla verbeke, steven van watermeulen, benjamin de wit, rené van zinnicq bergmann e.a. muzikanten ward deketelaere, bendix dethleffsen, yves goemaere, hannes nieuwlaet, christiaan saris, mattijs vanderleen
in nederland - grenzeloos theater 07 08 den bosch (de parade) de asielzoeker 3 mrt www.de-oosterpoort.nl t: (050) 368 03 68 ik wil dat jij een beer wordt 2 mrt www.schouwburg.rotterdam.nl amsterdam (stadsschouwburg) www.theateraandeparade.nl t: (0900) 33 72 72 33 den haag (koninklijke schouwburg) haarlem (toneelschuur) tien geboden deel 1 26, 27 mrt t: (010) 411 81 10 sittard-geleen (stadsschouwburg) opening night 2, 3, 4, 5, 6, 9, 10, 11, 12 okt brandhaarden 2 sep www.toneelschuur.nl t: (023) 517 39 10 platform 15, 16, 17, 18 okt platform 31 okt, 1, 2, 3 nov instinct 7, 8 dec (nederlandse première) opening night 31 okt, 1, 2, 3 nov platform 7, 8, 9, 10 nov leeuwarden (de harmonie) www.stadsschouwburgsittardgeleen.nl t: (046) 452 44 00 tien geboden deel 1 31 mrt, 1 apr www.stadsschouwburgamsterdam.nl tien geboden deel 1 17 mrt ik wil dat jij een beer wordt 3 feb instinct 18 dec ik wil dat jij een beer wordt 1 mrt tilburg (schouwburg) t: (020) 624 23 11 maeterlinck 27, 28 jun www.harmonie.nl t: (058) 233 02 33 platform 20, 21, 22, 23 nov arnhem (schouwburg musis sacrum) platform 24, 25, 26, 27 okt www.musis-sacrum.nl www.ks.nl t: (0900) 345 67 89 dordrecht (kunstmin) ik wil dat jij een beer wordt 9 mrt maastricht (vrijthof) ik val val in mijn armen 10 mrt www.theateraanhetvrijthof.nl www.theaterstilburg.nl t: (013) 543 22 20 utrecht (stadsschouwburg) t: (026) 443 73 43 tien geboden deel 1 12 apr t: (043) 350 55 55 magna plaza 22 sep breda (chassé) tien geboden deel 1 3 apr www.kunstmin.nl t: (078) 639 79 79 eindhoven (stadsschouwburg) nijmegen (lux theater) 2 feb platform 11, 12, 13, 14 okt opening night 24, 25, 26, 27 nov instinct 10, 11 dec magna plaza 5, 6 apr platform 14, 15, 16, 17 nov ik wil dat jij een beer wordt 10 feb lost chord radio (wunderbaum) 8 feb www.chasse.nl www.schouwburgeindhoven.nl www.lux-nijmegen.nl t: (0900) 58 94 636 eindhoven de gekste (wunderbaum) 9,10 feb t: (076) 530 31 32 delft (de veste) ik wil dat jij een beer wordt 24 feb t: (040) 211 11 22 groningen (stadsschouwburg) platform 26, 27, 28, 29 sep rotterdam (schouwburg) tien geboden 13, 14 sep (nederlandse première) www.stadsschouwburg-utrecht.nl t: (030) 230 20 23 zwolle (de spiegel) tien geboden deel 1 2 apr opening night 17, 18, 19, 20 okt platform 5, 6, 7, 8 dec instinct 16 dec www.theaterdeveste.nl instinct 17 dec kamp jezus (wunderbaum) 22, 23, 24 feb www.odeondespiegel.nl t: (015) 212 13 12 maeterlinck 6, 7 jun (nederlandse première) t: 038 428 82 88 ensemble ntgent walter bart, elsie de brauw, sanne den hartogh, wine dierickx, els dottermans, frank focketeyn, aus greidanus jr., katja herbers, servé hermans, matijs jansen, wim opbrouck, maartje remmers, marleen scholten, betty schuurman, kristof van boven, oscar van rompay en steven van watermeulen. ntgent www.ntgent.be, info@ntgent.be, St-Baafsplein 17, 9000 Gent, t: +32 (0)9 225 01 01
opening night elsie de brauw jacob derwig sanne den hartogh / servé hermans / oscar van rompay myrtle, speelt de rol van virginia in het toneelstuk de tweede vrouw, ex-vrouw van maurice maurice, tegenspeler van myrtle, speelt in de tweede vrouw de rol van marty, ex-man van myrtle gus, speelt in de tweede vrouw de rol van tony, de eerste man van virginia sarah bourgeois fedja van huêt katja herbers johan van assche anne prakke sanne den hartogh / alwin pulinckx chris nietvelt hadewych minis lena, vrouw van tony in de tweede vrouw manny, regisseur van het gezelschap, is getrouwd met dorothee dorothee, vrouw van regisseur manny, was ooit actrice david, producent van het theatergezelschap leo, toneelmeester, organiseert het verloop van de voorstelling kelly, kleeder van myrtle sarah, schrijfster van de tweede vrouw nancy, fan van myrtle