de puinhopen van een bijna ideaal huwelijk

Transcriptie

1

2 rolverdeling op de achterzijde van ingmar bergman regie ivo van hove nederlandse tekst karst woudstra scenografie/lichtontwerp jan versweyveld dramaturgie bart van den eynde coproductie de puinhopen van een bijna ideaal huwelijk kaaitheater brussel assistentie regie jorinde keesmaat stage regie matthias mooij assistentie scenografie roel huisman productieleiding götz schwörer castingadviezen hans kemna, marc van bree kleedster/publieksbegeleidster inge van den ende techniek sander van elteren, arist richartz (1e inspiciënten), marc bender, emile bleeker, niko bovenberg, david logger, antony olthof, hans pieksma, dennis van scheppingen decor uitgevoerd door atelier amsterdam fotografie chris van der burght, jan versweyveld, jasper zwartjes grafisch ontwerp jan versweyveld en studio jona druk ssp amsterdam De voorstelling duurt ongeveer 4 uur, inclusief pauze. Er is een tekstboek verschenen met de nieuwe vertaling van Karst Woudstra. Te koop in het theater of bij TA voor e 12,50. Scènes uit een huwelijk ging in februari 2005 in première in Stadsschouwburg Amsterdam. Celia Nufaar ontving in 2005 voor haar rol de Colombina, prijs voor beste vrouwelijke bijrol. Janni Goslinga neemt in deze herneming de rol over van Hadewych Minis, die in deze periode in Hemel boven Berlijn in de VS speelt.

3 Johan en Marianne lijken het perfecte koppel. Ze zijn getrouwd, hebben kinderen en hun carrières zijn succesvol. Als Johan op een dag vertelt dat hij een andere vrouw heeft ontmoet, is hun huwelijk voorbij. In zes scènes volgen we hun helletocht, van de eerste kleine wrijvingen tot een ultiem fysiek gevecht. Scènes uit een huwelijk is een studie in intimiteit en behandelt symptomen die iedereen met de ervaring van een langdurige relatie herkent: de bruuske wisselingen van tederheid en wreedheid, het gevoel onbegrepen en ongezien te zijn, de door de jaren opgebouwde taboes en misverstanden, de misleidende gedachte dat men de ander volledig kent Als een volleerd goochelaar voert Bergman ons langs een emotionele rollercoaster van een falend huwelijk. Afwisselend wordt de sympathie opgeëist door de man en door de vrouw: hij is nooit volwassen geworden, zij heeft zich altijd weggecijferd. Beiden worden heen en weer geslingerd tussen gespeelde onkwetsbaarheid en klein menselijke behoeften, tussen het verlangen de ander te behagen en eigenbelang, tussen geloof in een maakbare wereld en aanvaarding van het eigen falen. Hun ondergang lijkt onvermijdelijk, totdat Bergman onverwacht een konijn uit de hoge hoed tovert. Na een titanenstrijd vinden de echtelieden elkaar in een moment van intimiteit, samen schuilen ze even midden in de nacht in een donker huis ergens in de wereld.

4 regie ivo van hove Ivo van Hove is regisseur en directeur van Toneelgroep Amsterdam. Scènes uit een huwelijk is deel twee van het vierluik dat hij rond het thema huwelijk regisseerde. De cyclus begon met Kruistochten van Alan Ayckbourn en later volgden Het temmen van de feeks van William Shakespeare en Perfect Wedding van Charles Mee. In 2006 regisseerde hij Hedda Gabler en Opening Night. Dit seizoen sluit hij af met Shakespeare s Romeinse tragedies: Coriolanus, Julius Caesar en Antonius & Cleopatra. Naast zijn werk bij Toneelgroep Amsterdam regisseert hij bij diverse buitenlandse toneelen operagezelschappen en gaf hij leiding aan het Holland Festival van Ivo van Hove neemt het huwelijk als uitgangspunt voor zijn theatraal onderzoek naar de oorzaken van desinteresse in elkaar en de angst voor de vreemde. Van Hove: In deze kleine kern vinden we alle facetten terug die ons de maatschappij beter doet begrijpen. Scènes uit een huwelijk laat zien hoe de Westerse mens zijn identiteit kwijtraakt. In een wereld zonder God wordt men op zichzelf teruggeworpen. Marianne en Johan denken het ideale koppel te zijn, maar ondanks de waarschuwingen zien ze niet dat hun huwelijk een huis op drijfzand is. Wat volgt is een theatraal onderzoek naar de ware aard van de liefde en het samen leven. Bergman laat zien hoe moeilijk dat is in onze open samenleving. Hij kijkt door een microscoop naar een van de kleinste cellen van onze maatschappij, een huwelijk tussen man en vrouw. Hij toont ons het verrottingsproces, maar ook de mogelijkheid tot herstel. scenografie jan versweyveld Jan Versweyveld transformeert de schouwburg tot intieme ruimtes. Drie koppels spelen simultaan, het publiek verplaatst zich per scène op het podium en maakt op onvoorspelbare wijze deel uit van de grillige wereld waarin Johan en Marianne zich bevinden. Door de hoge mate van intimiteit krijgt de bezoeker de sensatie van een vergrootglas waardoor hij alle processen ziet van een ontwricht huwelijksleven. Het oeuvre van Jan Versweyveld bevat zowel ontwerpen voor toneel als voor opera en dans. Hij werkt met tal van internationale regisseurs samen en is vaste scenograaf van Ivo van Hove.

5 tekst ingmar bergman Ingmar Bergman (1918) is een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Europese auteursfilm, daarnaast omspant zijn oeuvre ook theater, televisiewerk, essays en biografische geschriften. Zijn ervaringen als kind, zijn familie en zijn eigen complexe liefdesleven vormen de rode draad in dit werk. De slechte relatie tussen zijn ouders is bepalend voor zijn mensbeeld. Vooral in zijn eerste films concentreert hij zich op de trauma s uit zijn kindertijd. In Het zevende zegel (1957), Als in een donkere spiegel (1961) en De maagdenbron (1960) rekent hij af met de dogmatische godsdienst van zijn vader en gaat op zoek naar een meer humane spiritualiteit. Als hij ervan overtuigd raakt dat een mensenleven alleen betekenis krijgt in contact met anderen, verandert zijn focus. Vanaf Persona (1966) toont hij zich een meedogenloze analysator van het menselijk falen in de relatie tot anderen. Binnen de relatiedrama s neemt Scènes uit een huwelijk (1972) een bijzondere plaats in. De symbolische aanpak van zijn vroegere films heeft hij ingeruild voor een realistische rauwe en intieme stijl die volledig ten dienste staat van het subtiele spel van Liv Ullmann en Erland Josephson. Bergman schreef Scènes uit een huwelijk als een serie van zes televisiefilms die hij daarna bewerkte tot een speelfilm en uiteindelijk tot een toneelstuk. Beide versies zijn erg populair en de mythe gaat dat de straten van Stockholm er verlaten bij lagen toen de serie werd uitgezonden en dat daarna het scheidingscijfer in Zweden een uitzonderlijke piek kende. In 2003 maakt hij Sarabande, een vervolg op Scènes uit een huwelijk, waarin de 78-jarige Erland Josephson en de 62-jarige Liv Ullmann dertig jaar later opnieuw in de huid kruipen van Johan en Marianne. nederlandse tekst karst woudstra Karst Woudstra studeerde o.a. Scandinavistiek, Italiaans, Russisch en esthetica. Tijdens zijn studies zwierf hij door Europa en belandde in Zweden waar hij een dramaturgieopleiding volgde. Hij staat officieel te boek als de man die in 1983 de Zweedse toneelschrijver Lars Norén in Nederland introduceerde, waarmee de auteur zijn enthousiasme voor het theater herwon. Naast vele vertalingen, heeft Karst Woudstra een groot oeuvre voor het toneel bij elkaar geschreven dat meermaals is bekroond. Tot zijn meest bekende werken behoren Een hond begraven, De Stille Grijzen van een winterse dag in Oostende, Total Loss en vooral Een Zwarte Pool. De laatste jaren legt hij zich vooral toe op regies, zowel in Nederland als in België en Duitsland.

6 vierde scène het tranendal eerste scène onschuld en paniek Ik ben erg gehecht aan deze oude, gemakkelijke bank en die petroleumlamp. De illusie van geborgenheid die ze me geven Kan het zo geniepig geregeld zijn dat je leven van het ene op het andere moment volslagen uit de hand kan lopen, zonder dat je weet hoe? Bijna ongemerkt. Is het omdat je keuzes maakt en dan een foute keuze maakt? Of is het zoiets als een spoor dat je volgt zonder er bij na te denken. Tot je daarop de vuilnisbelt ligt. En ik vraag me af, of ik reddeloos verloren ben. Of alle mogelijkheden mijzelf en anderen vreugde te bereiden die oorspronkelijk in mij aanwezig waren, dood zijn of dat ze alleen slapen en weer tot leven gewekt kunnen worden. Ik vraag mij af wat voor soort echtgenote en vrouw ik geweest had kunnen zijn als ik mijn mogelijkheden had kunnen gebruiken zoals ze bedoeld waren. is zo broos dat het lachwekkend wordt. derde scène paula Waarom ga je niet naar een psychiater? Wij praten over alles en begrijpen elkaar meteen. Wij spreken dezelfde taal. Dat is waarom wij het zo goed hebben. tweede scène de kunst van het onder het tapijt vegen Denk eens na. Iedere dag, ieder uur, iedere minuut van ons leven is als het ware een vakje en in ieder vakje staat wat ons te doen staat. Die vakjes worden ik weet niet hoe lang van te voren vol geschreven. Allemaal de schuld van mijn moeder. En de jouwe is geen haar beter trouwens. Maar kun je mijn verbittering begrijpen? Ik weet ook niet hoe ik het moet noemen. Die verbittering, ik kan er geen beter woord voor bedenken. Niemand kan me verklaren waarom dat zo is om de doodeenvoudige reden dat ik niemand heb waar ik mee kan praten, behalve met Erik Broméus dan, en omdat hij op het gebied van de ziel zo n analfabeet is heeft hij me niet meer te bieden dan zijn geld, al is dat in mijn situatie niet slecht natuurlijk. Ik kan ook voor je pakken, als je dat wilt. Daar ben je meestal niet zo goed in. vijfde scène de analfabeten Juist. Hier. Nu. Op de vaste vloerbedekking. Wat vind je daarvan? Zou dat niet geweldig zijn? Waarom kijk je zo angstig? Bang voor de nachtwaker? We zijn toch nog steeds getrouwd. Er bestaat zoiets als gewone, simpele genegenheid. Er bestaat zoiets als normale, vanzelfsprekende zinnelijkheid, lichamelijk verlangen. Dat kun jij niet. Voor jou is dat allemaal geblokkeerd, afgesloten. zesde scène midden in de nacht in een donker huis ergens in de wereld Het is zo aandoenlijk je zo bezig te zien. Ik lijk wel gek. Je bent kleiner geworden op de een of andere manier. Maar zo, hier, midden in de nacht, in een donker huis, ergens in de wereld, zit ik met jou in mijn armen. En ik in de jouwe. Al kan ik onmogelijk beweren dat dat met veel inzicht en inleving gepaard gaat.

7 alwin pulinckx roeland fernhout hugo koolschijn karina smulders janni goslinga renée fokker Johan vindt zichzelf een geslaagd academicus, echtgenoot en vader. Hij is ambitieus en zelfingenomen. Onder die bravoure schuilt een angstige man die probeert te schuilen in materiële welstand en de koestering van gezin en familie. Zij geven hem de illusie van geborgenheid. Conflicten gaat hij het liefst uit de weg, omdat die zijn nest bedreigen. Als zijn diepgewortelde onzekerheid zich niet meer laat beteugelen, verbrandt hij alle schepen achter zich en vlucht in een relatie met een jonge vrouw. Johan gaat door een hel, komt onvermijdelijk zichzelf tegen en moet de essentie van zijn persoonlijkheid onder ogen zien: hij is een jongen van middelbare leeftijd die nooit volwassen zal worden. Marianne cijfert zichzelf weg en leeft om het anderen naar de zin te maken. Braaf, aangepast en bescheiden definieert zij zich als de vrouw van en de moeder van. Eigen verlangens staat ze zichzelf niet toe, maar ze heeft een feilloos mechanisme ontwikkeld om haar wil via anderen te realiseren. Als Johan haar verlaat, stort haar wereld in. Ze gruwt van zijn onverschilligheid over de kinderen. Met vallen en opstaan leert ze voor zichzelf een plaats op te eisen. Ze vindt een evenwicht tussen haar diepgeworteld verlangen naar vrijheid en de wil iets te betekenen voor anderen. Ze overweegt zelfs een politieke carrière. Van nature een optimist blijkt ze uiteindelijk erg weerbaar te zijn. Ik vertrouw op mijn verstand. En mijn gevoel. Die werken samen. Ik ben met allebei tevreden. Nu ik ouder geworden ben, heb ik zelfs een derde medewerker. Mijn ervaring. biografieën van de acteurs staan op:

8 amsterdam stadsschouwburg ( ) vr 10*, za 11, ma 13, wo 15, do 16, matinee zo 12 nov 06 aanvang 16:00. vr 17, za 18 nov di 19, wo 20, do 21, vr 22, za 23 dec 06 aanvang 19:30 wijzigingen voorbehouden * inleiding wim wenders regie ola mafaalani rouw siert electra ondergang van een aloude dynastie tragedie première honden plegen geen zelfmoord productie toneelgroep amsterdam / van eugene o neill regie ivo van hove van & regie gerardjan rijnders american repertory theatre selectie topstukken 06/07 15 mrt t/m 14 apr 07 2 okt t/m 9 nov 06 coproductie toneelschuur haarlem in compagnietheater amsterdam wenders van peter handke, richard reitinger, hedda gabler een teken des tijds van hendrik ibsen regie ivo van hove coproductie holland festival t/m 14 okt 06 het temmen van de feeks liefde tussen beul en slachtoffer 7 dec 06 t/m 7 apr 07 denne een andere kijk op de wereld van barry atsma / esther gerritsen echt iets om naar toe te leven een morfine sprookje romeinse tragedies première coriolanus, julius caesar, antonius & cleopatra regie leon voorberg idee arjan ederveen van william shakespeare regie ivo van hove 17 okt t/m 10 dec 06 regie gerardjan rijnders coproductie holland festival, de munt brussel, 6 jan t/m 8 feb 07 kaaitheater brussel, muziektheater transparant/ van william shakespeare regie ivo van hove t/m 29 aug 06 opening night spelen om te leven scènes uit een huwelijk de puinhopen van een bijna ideaal huwelijk intra-muros première muziektheaterstuk bl!ndman van ingmar bergman regie ivo van hove van peter verhelst van john cassavetes regie ivo van hove coproductie kaaitheater brussel compositie & regie eric sleichim productie toneelgroep amsterdam / ntgent 10 nov t/m 23 dec 06 productie muziektheater transparant / 6, 7 sep tijdens TF-1 jun 07 bl!ndman in coproductie met toneelgroep amsterdam en concertgebouw brugge don carlos schreeuw om een betere wereld oresteia première goden u vraag ik om bevrijding van deze last van friedrich schiller regie theu boermans van aischylos regie simons thuis in stadsschouwburg amsterdam productie toneelgroep amsterdam / productie toneelgroep amsterdam / ntgent maeterlinck (werktitel) première de tastende mens de theatercompagnie 18 nov 06 t/m 20 jan 07 van maurice maeterlinck nummers? Meer weten over Toneelgroep Amsterdam, regie christoph marthaler of de nieuwsbrief ontvangen? productie toneelgroep amsterdam / ntgent hemel boven berlijn première een golf van liefde tamtam drie weken toneelgroep amsterdam in stadschouwburg amsterdam in coproductie met stadsschouwburg of info@toneelgroepamsterdam.nl, amsterdam Prinsengracht 437, 1016 HM Amsterdam, toneelbewerking naar de film van wim 22 nov t/m 10 dec 06 8 mrt t/m 29 apr 07 t: (020) , f: (020) t/m 22 sep jan t/m 8 mei 07 toneelgroep amsterdam, Informatie over speelplekken, data en reserverings- ensemble toneelgroep amsterdam barry atsma, kitty courbois, jacob derwig, roeland fernhout, wine dierickx, aus greidanus jr, servé hermans, myranda jongeling, han kerckhoffs, jesse renée fokker, fred goessens, janni goslinga, marieke heebink, fedja van huêt, hans kesting, hugo lenat, marjolein ley, joris maussen, mike reus, stephen payne, harry van rijthoven, mam koolschijn, hadewych minis, chris nietvelt, celia nufaar, frieda pittoors, alwin pulinckx, halina reijn, smith, graham valentine, steven van watermeulen, bernard white e.a. (gast)muzikanten eelco smits, karina smulders, gunilla verbeke, leon voorberg, benjamin de wit (gast)acteurs o.a. jonathan de ceuster, dick van daele, els van daele, kris hellemans, vincent jansen, pieter de theatercompagnie, ntgent en american repertory theatre van assche, noraly jansen, thomas van lede, iris luypaers, romek maniewski e.a. beyer, pierre bokma, elsie de brauw, thomas cammaert, jappe claes, hans croiset,

9 scènes uit een huwelijk karina smulders janni goslinga renée fokker alwin pulinckx roeland fernhout hugo koolschijn katarina gunilla verbeke peter benjamin de wit eva marjolein ley mevrouw jacobi / moeder celia nufaar