VAN TWEE VERSCHILLENDE EN VOOR ALS NOG ZEER WEINIG BEKENDE,,PLATSTAART SLANG:EN, I ZYNDE DE BRUIN-RUG' uit MEXICO,'~N DE GERINGDE UIT DE INDISCHE ZEEN. Beitie, met nog eene verfchi!lende foorte van de!aatflgemelde, bewaard wordende in het M-u se u M ' VAN ZYNE ~:DOORLUCHTIGSTE HOo o.h-eid, JJEN HEERE PRINSE VAN ORANJE EN NASSAUW, ERF STADHOUDER, ERF-GOUVERNEUR, ERF.CAPITEIN GENERAAL EN ADMIRAAL DER VEREENIGDE NEDERLANDEN, enz. enz, enz. BESCHREEVEN EN UITGEGEEVEN DOOR -A. V 0 s M A,'DireCteur der Vorflelyke Natuur- en Kunft-Kabinetten en Diergaarden, Lftl der Keizerlyke Akademie, _en Korrefpondent der Koninglyke Akademie der -Weetenfchappen van Parys, Lid van het Zeeuwfche GenootJehap der IYeetenfchappen van Plisfingen, en van de Hollandfche Maatfchappye te Haarlem. T E ~ M S T E R D A M, B. ~ P I E T E R M E IJ E R, MD~ÇL _XXIY.
:NAT U -URLYKE -i-iistorie VAN DE B 'R u I 'N.. R U G ~PL - ATSTAA..RT ~LANG, Uit M E X I C 0. J --~D I T zeldzaam voorwerp ontdekte ik, onder andere fra~ije _,~ ' zaaken,. toen, voor verfcheide Jaaren, by de oprech~ ting van het Kabinet, door wylen H 'A A R E K o N I N G L y K E Ho o G HE I o, Glorieufer Gedachtenisfe, ''de Verzameling van den Heer de L A s s A R A z, ~oor het ' Cabinet gekogt wièrd. Tot nog toe heb ik geene weêrgade daarvan in eenig Cabinét gevonden. Alleen se B A ca) fchynt het mede gehad te hebben ; hy zegt dat het te Mexico te huis hoort, en befchryft het onder de benoeming van Nixboa.Quanquecholla, of zeldzaame Slang van Mexico, met ecn~n breed en fiaart. Dit is hét alles, behalven de kleur- befchryving, wat wy daarvan vinden, en äe afb~elding is zeer gebrekkig. De Heer L I N N É E, hetgeen vrèemd is, heeft deeze Platfl:aait in zyne Rangfchikking niet overgenomen, daar hy nochtans die, waarvan wy ftraks fpreeken zullen, of eene verfchillende foort derzelve, zeer wel gekend en p~aats gegeeven heeft. De overeenkomst, welke tusfchen deeze en de volgende te vinden is, zo in de platheid der ftaart, het ontbreek en dèr buikfchilden, als anders, doet my denken, dat deeze van denzelfden aart, en dus een Zee-dier of Zee-Slang, zyn zal, terwyl dezelve zig, door het gebrek der vinnen, genoeg van Zee-lampereijen en Aalen, onderfcheidt... B E (a) Tbef. ToVJ, 11. T'lb. LXXVIL Fig. ~. A z of lie'ver x. alr 'Verkeerd gemerkt zyndt.
4 BESCHRYV. VAN DE BRUIN-RUG PLATST: SLANG. "....,...... ". B. ~ S C H R -Y V,. I N. G ~ V-AN DE P-LATSTAART s- LANGo ;~ Tab.. I L.. ~...,.... ",. 1:::.T E T dier, _ hi~r öp zyne waar~- groot_te afgebeeld : zynde ;.1.~ -beho_eft desäangaande geene nadere bepaaling. Over het hoofd en langs deq geheelen rug loopt een breedè donkerbruine band -, zynde verder licht-- of flaauw geel. Ter zyde ' - naby. het' begin fel. van -e~ ' op den-fta~rt ' vertoon~n zig ee_~ige bruitje viakk,en. -- - Vöoraan. op den bov.enb~k verwonen zig --twee. wat van -eeq fiaande -- ronde gaatjes, die mogely~ de neusgaten zullen zyn: De kop is van boven gedekt met klee_ne_ fc~ildplaatjes, even als fomp1ige Slangen._ D~. ronde oogen fchynen blaauwächtig; in 't mietden een witftipje hebbende, 'er zyn geene oogleeden,. noch zichtbaarè geho'orga~en.. - Het geheel,e Iyr' is van onder~n, als op den rug, gelyk mede op zyde en den fiaart, met - zeer kieene plat- en dichtfluitende fchobbetjes bezet.. Men befpeurt geen het. allerminfte bewys van vinnen. _ Het lyf fchynt ron~ächtig :r naar_het ftaart-~inde _, ter zydea, wat rneêr plat gedrukt., De ftaart is omtrent-, een <lnim lang, ter zyden geheel en al dun en plat. Het heeft onder aan den buik, noch aan het ftaart- einde,_ geene de minfte tekens van fm~le bu~fchupben, qie an~ers ~an de Slangen eigen Zl{n... N _A-,-
BESCHRYV. VAN DE GERINGDE PLATST. SL:A.NG. S -~ ~ }~(~}~~*}*(~}~(~}~~~) (*)~~~)~(~~ N.AT U U.RLY K E H ls, T~ O R.-1 -E VAN DE I N. G. n- E ~ P_LAT.. STAA.RT S LANG~ I i: N : D. I ' S. I C. U I T. D E H ' E z. E E c N.E~.. T:;'\ I T Zeldzáam-, en zo veel ik weet, nog niet befchree.. ~ ven Ptatjlaart StangetJe, is, tegelyk met het voorige,.uit de Cabinet- verzameling van den Heer D E LAs sar Az; zo.nder dat men weet, van waar het afkomfiig is. In deeze onkunde zouden wy mogelyk nog lang gebleeven zyn ; dan verfcheide.bezoeken, waarmede de beroemde- Engelfche.Natuurkundige, de Heer B ANK s., zo bekend door zyne Reyu rondom de Weeretd, by zyn verblyf alhier,. my verëerde, deed my daarvan eenige nadere kennis verkrygen. Deeze, by on~ zeldzaame voorwerpen, onder anderen, aan Hem vertoonende, verzekerde hy _my, drie onderfcheide foorten van dezelve, en in eene groote meenigte gevonden te hebben, op de volgende plaatfen, naamelyk: in de fiille Zee, langs de Oofi-kufi van Nieuw Holland, van 20. tot I o. graaden Zuiderbreedte. Verder in de Zee, tusfchen Nieuw- Guinée en het Noordelyk gedeelte van Nieuw- Hollm ld, tot voorby het Zuidelyk gedeelte van het E~land Timor.. Z yn Wel Ed. verhaalde my nog, dat die zelfde foprten van Stangen mede gezien zyn in de Zeën en op de~ Kuiten van China.. Met mooy weêr in fiille zee, zagen A s... zy :
( 6 '"B'' E s c H R y V l N :G V A'" N D' E. zy die zwemmen, gelyk -met de oppervlakte van _het water, en ook dikwyls weder nederwaards naar den grond duiken. DAM P 1 ER ( b) fpreekt in de Reizen, door hem naar het Zuidland gedaan, ook -reeds van verfcheide foorten van Water-flangen, die hy by de Kuil: van. Nieuw- Holland gezien heeft; doch de befchryving di~ hy daarvan geeft, en-- de ve~an- _. dering der kleuren, welke, vooral de Water-dieren, in de Liquor _ ondergaan, waarin die ons overgezonden worden, kunnen my _met geene.zekerheid doen bepaal en, of het dezelfde foorten zyn ; hoewel de Heer BANK s, die daarvan by rpy als Natuurkundige en ooggetuige fprak, -zulks verzekerde.. Dit is 'het al, 't welk wy omtrent dit _-zeldzaam fchepfel zeggen konnen. Maar niet lang. geleeden, heb ik nog eene derde zeer merkelyk daarvan verfchiliende gekreegen, door inruiling,. voor dubbelde zaak en ( eene handelwyze ~ waardoor ik duizenden van fraaije Zeldzaamheden, aan het Cabinet, zonder de minfl:e koften, bezorgd hebbe ~ Deeze verfcheidenheid van de twee voorgaande, is juift die, waarvan de Ridder L IN N É E ( c), de allereerfie befchryving en afbeelding 'heeft gegeeven, onder,de benoeming van Laticaudatus, in het Cabinet des Konings van,-:zweeden. Dan even-deeze, waarvan wy nu fpreeken, hoe zeer dezelve in den eerfien opoag dezelfde fchynt met de voorgaande. befchreevene foort, is geheel en al verfchillendé. By de voorige twee verfcheide foorten is gezegd:- dat die, _gelyk anders de gewoone Slangen hebben, met geene buik- of _fiaart - fchilden of fchubben. voorzien 'Zyn ; deeze integendeel heeft die zeer kennelyk,._,t welk eene zonderlinge -verfcheidenheid oplevert. De (b) W. DAMPIE-R ~n L. WAFERs Reistagten rondom de Waereld, lil. Deel bladz. 6o. 6r. en fü. &c., Amjt. 1717. Hall. Edit. ( ç) Muf<ei Adolpbi Fred., Tom. I. Tab. XVI. fig. I. pag.3i & 32. Idem Syjt. Nat., pag. 383 Colub. Laticaudatus. HouTTUIN Natuurlyke Hijtorieder Dieren, I Deel 6. Stuk, bladz..391. Breed flaartige. En, wat verder, onder de eigenl]ke zogenoemde Slangen, ontmoet men nog een Surinaamfcbe Breei.ftaart, bladz 424, e b h d s 1 ]
G ERINGOE PLATSTAART SLANG.-: 7' De verdere verfchilien, die in dee~e voorkomen,.en waardoor deeze zich, van de hiervoo~en befchreevene, onderfcheidt, zyn als volgt : : De zwarte banden zyn breeder, Jhtan wyder vaneen, en -. loopen niet alle rondöm tot één. De drie eerfie banden van, en by de -kop loopen, op zyde van het -onderkaakbeen, door een fireep byeen. - Alle de banden zyn. zwarter. ~ D e kleur is op het lyf loodkleurig blaauw,. onder aan de buik geel.wit' waar-. by men dan nog- de hierby,... komende buikfchilden, -als een hoofdkenmerk, moet voegen. Te Haarlem, in het Cabinet van de HoLLANDsCHE MAATscHAPPY DER WEETENsCHAPPEN is eene dergelyke.,_ uit de Ooft-Indifche Zeën.._ Waarfchynlyk zyn deeze beide. B.. E.. s;.. C. H R - Y.. V - I N,.. G ;, G.-- VA N. E R. I ' N DE J PLAT..STA:ART- SL.ANG, -~ U I T DE.. I ~ N DI S ~ c H E - z - E EN.-: Tab. I I. D.E EZ E Slang is mede naar haare waare grootte afgebeeld. Het geheele lyf is omringd met digt byeen fl:aande, vaal-. zwarte banden of ringen,. De kleur, tusfchen beide, is flaa!jw : geelächtig_:...
;. 8 BESCrHRYVING VAN PE GERINGDE ENZ.. g~elächtig-wit. Boven op den kop en punt der bek is mede een vaale zwtrte vlak. De platte ftaart is aan derzelver ~inde vaalzwart. Vooraan op de bek zyn mede twee ronde, mogelyk, ueusgaatjes. De kopis met fchild-plaatjes gedekt. De oogen zyn rond, blaauwächtig, in 't midden wit. Geen oogleeden noch zichtbaare gehoorgaten.,. Het. lyf is rondöm met kieene plat- en dichtfiuitende fchubbetjes bezet. Het lyf is rond, naby het einde der ftaart, en de ftaart, plat. Het heeft geen bet minfte teken van vinnen.. Onder, aan den buik en fiaart t ~iet men geen bewys van fchilden of fchubben, waarmede, ander.s, de Slangen voorzien zyn. ~