Agrohandelsrapport 2006 September 2007 Johan Janssens Jonathan Platteau Vincent Samborski Vlaamse Overheid Beleidsdomein Landbouw en Visserij Afdeling Monitoring en Studie (AMS) Ellipsgebouw Koning Albert II laan 35 bus 40 1030 Brussel
Afdeling Monitoring en Studie Ellipsgebouw (6de verdieping) - Koning Albert II-Laan 35, bus 40-1030 Brussel (wegbeschrijving) Tel. 02 552 78 24 - Fax 02 552 78 21 e-mail: ams@vlaanderen.be Vermenigvuldiging of overname van gegevens zijn toegestaan mits expliciete bronvermelding: Janssens J., Platteau J. & Samborski V. (2007) Agrohandelsrapport 2006. Beleidsdomein landbouw en visserij, afdeling monitoring en studie, Brussel. Vlaamse overheid 2
Inhoudstafel Samenvatting... 4 Inleiding... 6 1. Totale Belgische handel... 7 2. Belgische agrarische handel... 9 2.1. Totale Belgische agrarische handel... 9 2.2. Akkerbouwproducten... 15 2.3. Dierlijke producten... 19 2.4. Tuinbouwproducten... 22 2.5. Agro-industriële producten... 27 2.6. Andere landbouw- en visserijproducten... 29 2.7. Onze buurlanden en de nieuwe EU-lidstaten... 31 3. Europese agrarische handel... 34 3.1. Totale agrarische handel... 34 3.2. Akkerbouwproducten... 36 3.3. Dierlijke producten... 37 3.4. Tuinbouwproducten... 38 3.5. Agro-industriële producten... 39 3.6. Andere landbouw- en visserijproducten... 40 3.7. Aandeel in totale handel... 41 4. Aandeel in wereldhandel... 43 Bijlagen... 45 Lijst met Figuren... 61 3
Samenvatting De handel in agrarische producten is van groot belang voor België. Dat blijkt niet alleen uit het aandeel ervan in de totale Belgische handel, maar dat blijkt eveneens uit de belangrijke positie die België bekleedt op wereldvlak van de handel in agrarische producten. België is volgens de cijfers uit 2005 van de FAO (Food and Agriculture Organisation) namelijk de 6 e grootste exporteur van agrarische producten ter wereld. 4,2% van de uitgevoerde agrarische producten op wereldvlak is afkomstig van België. Rekening houdend met het feit dat heel wat producten via de Belgische havens ingevoerd en terug uitgevoerd worden, is het toch nog een mooie prestatie dat België voor het handelssaldo (uitvoer min invoer) de vijftiende plaats behaalt, net na Amerika. Het totale Belgische handelssaldo bedraagt 12.300 miljoen euro, wat een toename is van bijna 23% ten opzichte van 2005. Het is de eerste keer sinds 2002 dat het saldo opnieuw stijgt. De toename van het saldo is hoofdzakelijk toe te schrijven aan intra-eu handel in andere economische sectoren. Ook het Belgische agrarische handelssaldo is sinds vorig jaar verder gestegen, en dit met 5,5% tot 3,097 miljard euro. Driekwart van de ingevoerde landbouwproducten is afkomstig uit EU-lidstaten, en 85,5% van de landbouwproducten, die door België worden uitgevoerd gaat eveneens naar EU-lidstaten. De handel in landbouwproducten wordt voor België dus steeds belangrijker. In 2006 is 8,7% van de totale Belgische invoer voor rekening van landbouwproducten, het aandeel van de uitvoer van landbouwproducten is zelfs nog groter, namelijk 9,3%. De voornaamste handelspartners die het meest bijdragen tot het Belgische positieve handelssaldo voor landbouwproducten zijn Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. In 2006 heeft België met drie andere EU-lidstaten een negatief handelssaldo: met Nederland, Litouwen en sinds 2006 ook Ierland. De invoer van landbouwproducten uit Ierland is namelijk sterk toegenomen. Eén derde van zowel de totale invoer als uitvoer van landbouwproducten is toe te schrijven aan akkerbouwproducten. Ruim driekwart van de invoer van akkerbouwproducten is afkomstig van EU-landen. Van de totale uitvoer van akkerbouwproducten gaat 80% naar een EU-lidstaat. Wat betreft akkerbouwproducten haalt België een positief handelssaldo van 742 miljoen euro. De voornaamste landen die bijdragen tot dat positieve saldo zijn het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Luxemburg en Spanje. Het handelssaldo met Frankrijk is daarentegen sterk negatief. In 2006 is de handel van dierlijke producten goed voor 17,7% van de Belgische invoer van landbouwproducten en voor één vijfde van de uitvoer. 91,2% hiervan is afkomstig van EUlidstaten. Dankzij de sterke uitvoer heeft België een handelsoverschot van dierlijke producten van 1.510 miljoen euro. De voornaamste landen die bijdragen tot dit overschot zijn Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Italië. De dierlijke producten worden voornamelijk verhandeld met onze buurlanden. Eén vijfde van de in- en uitvoer van landbouwproducten is toe te wijzen aan tuinbouwproducten. Ruim de helft van de ingevoerde tuinbouwproducten is afkomstig van lidstaten van de EU. Vers fruit is voornamelijk afkomstig van landen buiten de EU, en zorgt 4
ervoor dat de helft van de tuinbouwproducten van buiten de EU afkomstig is. In tegenstelling tot de invoer, is de uitvoer van tuinbouwproducten bijna volledig bestemd voor EU-landen. Ondanks het grote handelstekort met landen buiten de EU, heeft België toch een handelsoverschot voor tuinbouwproducten van 626 miljoen euro. De voornaamste landen die bijdragen tot dit overschot zijn Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk In 2006 is 8% van de invoer en 11% van de uitvoer van agrarische producten toe te wijzen aan de groep agro-industriële producten, bestaande uit landbouwmaterieel, meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Ruim tweederde van de invoer is afkomstig van EU-landen, terwijl drie vierde van de uitvoer bestemd is voor de EU-landen. De voornaamste landen waaruit onze invoer van agro-industriële producten afkomstig is, zijn Duitsland, Nederland en Frankrijk. Voor wat de agro-industriële producten betreft heeft België een handelsoverschot dat 1.073 miljoen euro bedraagt. Dit is voor een groot deel toe te schrijven aan Frankrijk en in mindere mate Spanje. Met vier landen heeft België een handelstekort: Duitsland, Litouwen, Nederland en Cyprus. De handel in andere landbouw- en visserijproducten (bestaande uit vis, schaal- en weekdieren, dranken, oliën en vetten en veevoeders) is verantwoordelijk voor bijna één vijfde van de agrarische invoer en één achtste van de uitvoer. Ruim vier vijfde van de in- en uitvoer van deze producten is afkomstig van of bestemd voor lidstaten van de EU. Aangezien de invoer van de andere landbouw- en visserijproducten de uitvoer ervan ruim overstijgt, heeft België hiervoor een sterk handelstekort. In 2006 bedraagt het handelssaldo voor deze producten -853 miljoen euro. Het handelstekort voor de intra-eu handel is voornamelijk te wijten aan de negatieve balans van de handel met Frankrijk en Nederland. Bijna drie kwart van de totale Belgische invoer van landbouwproducten komt uit EUlidstaten. Een diepere analyse van deze gegevens toont aan dat bijna 62% van de invoer uit onze vier buurlanden komt (Nederland, Duitsland, Luxemburg en Frankrijk), terwijl slechts 1,7% is afkomstig van de 10 nieuwe lidstaten (Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië). Voor de uitvoer van landbouwproducten van België is een gelijkaardig beeld te zien. 86% van de totale uitvoer is voor EU-lidstaten bestemd. De buurlanden van België zijn de grootste afnemers met 70% van de totale uitvoer. Slechts 2,6 % is bestemd voor de 10 nieuwe EUlidstaten. De uitbreiding van de EU in 2004 met tien nieuwe lidstaten is op korte termijn voor België zeker niet nadelig geweest op het vlak van de handel in landbouwproducten. Alle 25 lidstaten van de Europese Unie hebben in 2006 voor een totale waarde van 322,8 miljard euro aan landbouwproducten ingevoerd. België is goed voor 7,6% hiervan en is hiermee het 6 e grootste invoerland van de EU, vlak na Spanje. Op het vlak van uitvoer van landbouwproducten doet België het uitstekend. Met een aandeel van 8,9 % van de totale uitvoerwaarde van alle EU-lidstaten, die 309,1 miljard euro bedraagt, haalt België een mooie vierde plaats. Voor wat betreft het handelsoverschot doet België het uitstekend: het handelsoverschot van 3.098 miljoen euro is goed voor het vierde grootste overschot van alle EU-lidstaten. Hiermee doet België het stukken beter dan landen zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje. Het gemiddelde aandeel van landbouwproducten in de totale invoer van de EU-lidstaten bedraagt in 2006 8,7%. België bevindt zich met 8,7% pal op het Europese gemiddelde. Het Europese gemiddelde aandeel van de uitvoer van landbouwproducten in de totale uitvoer bedraagt 8,6%. België doet het met 9,3% een stuk beter dan het gemiddelde. 5
Inleiding In dit rapport wordt de Belgische handel in agrarische producten van nabij bekeken. Om de analyses te maken is gebruik gemaakt van de data die door Eurostat zijn verzameld. Vooraleer de Belgische handel in agrarische producten tot op een diep niveau te analyseren, wordt eerst de totale Belgische handel in kaart gebracht. In het derde deel wordt de handel in Europese context geplaatst. Hierbij wordt Europa beschouwd als de 25 lidstaten 1. In het laatste deel wordt de Belgische handel in voedingsproducten op wereldniveau bekeken. Om de handel in agrarische producten zo duidelijk mogelijk te bespreken, is ervoor gekozen om deze op te delen in vijf onderdelen: Akkerbouwproducten: bevat granen en graanproducten, peulvruchten, aardappelen, suikerhoudende gewassen en afgeleide producten, oliehoudende (zaai-)zaden en afgeleide producten; Dierlijke producten: bevat fok-, slacht- en gebruiksdieren, vers, gedroogd en gerookt vlees, vleesbereidingen, eieren, zuivelproducten, honing en andere dierlijke producten; Tuinbouwproducten: bevat verse, bevroren en geconserveerde groenten, groentesappen, olijfolie en bijproducten, groentebereidingen, aromatische planten, noten, vers fruit, bevroren en geconserveerde vruchten, jam en gelei, fruitsappen, andere fruitbereidingen en sierplanten; Agro-industriële producten: bevat meststoffen, bestrijdingsmiddelen en landbouwmaterieel; Andere landbouw- en visserijproducten: bevat vis, schaal- en weekdieren, andere zeeproducten dranken en veevoeders. In de bijlagen zijn grafische voorstellingen van de handel in de vijf onderdelen terug te vinden, alsook invoer-, uitvoer- en saldotabellen per onderdeel, met daarin de handel met de EU-lidstaten per productgroep. Tot slot wordt opgemerkt dat de handelswaarden telkens uitgedrukt worden in lopende prijzen. Om de reële verschillen tussen de verschillende jaren te kunnen vergelijken moet rekening gehouden worden met een jaarlijkse inflatie van 2,8% in 2005 en 1,8% in 2006. 1 België, Luxemburg, Nederland, Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Ierland, Spanje, Portugal, Denemarken, Zweden, Finland, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Griekenland, Italië, Cyprus, Malta, Oostenrijk, Hongarije 6
1. Totale Belgische handel Om de handel in landbouwproducten in de juiste context te kunnen plaatsen dient eerst de ganse Belgische handel in kaart gebracht te worden. In België werden in 2006 meer producten uitgevoerd, dan dat er werden ingevoerd, waardoor België een positief handelssaldo heeft. In 2006 werd voor ruim 294,02 miljard euro uitgevoerd, terwijl er voor 281,71 miljard euro aan producten zijn ingevoerd. Het handels saldo bedraagt hierdoor 12,31 miljoen euro. Het saldo neemt voor het eerst sinds 2002 terug toe. Dit is te wijten aan een uitvoer, die het voorbije jaar sterker toenam dan de invoer. Figuur 1: Totale Belgische handel, 2003 2006 (miljoen ) 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 2003 2004 2005 2006 50.000 0 Invoer Uitvoer Saldo. 7
Wanneer we dieper ingaan op de Belgische handel met de Europese lidstaten, krijgen we eenzelfde beeld, met een positief handelssaldo van 22.894 miljoen euro voor 2006 (Figuur 2). Figuur 2: Totale Belgische handel, Intra-EU, 2003-2006 (miljoen ) 250.000 200.000 150.000 100.000 2003 2004 2005 2006 50.000 0 Invoer Uitvoer Saldo De handel met landen buiten de EU vertoont een omgekeerd beeld: hier is de invoer groter dan de uitvoer, en neemt de invoer ook duidelijk sneller toe dan de uitvoer van producten naar niet-eu-landen. In 2006 bedroeg het Belgische handelssaldo met niet-eu-landen -10.592 miljoen euro, wat bijna 10% meer is dan het jaar voordien en een vervijfvoudiging ten opzichte van 2003 (Figuur 3). Figuur 3: Totale Belgische handel, Extra EU, 2003-2006 (miljoen ) 90.000 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0-10.000-20.000 Invoer Uitvoer Saldo 2003 2004 2005 2006 8
2. Belgische agrarische handel De totale Belgische handel in landbouwproducten bestaat uit de handel in akkerbouwproducten, dierlijke producten, tuinbouwproducten, agro-industriële producten (o.a. landbouwmachines) en andere landbouw- en visserijproducten (vis, dranken, veevoeders). Na een bespreking van de algemene cijfers (alle landbouwproducten), wordt op elk van deze onderdelen dieper ingegaan. 2.1. Totale Belgische agrarische handel De totale Belgische handel in landbouwproducten kent een duidelijke positief handelssaldo. Zowel in- als uitvoer vertonen een duidelijke stijging. Aangezien de uitvoer sneller is gestegen dan de invoer is het handelssaldo in 2006 gestegen met 5,5% tot 3,10 miljard euro. Rekening houdend met een inflatie van 2,78% in 2005, komt dit overeen met een reële stijging van het handelssaldo met 3,64%. In 2006 is de totale uitvoer goed voor 27,48 miljard euro, terwijl de invoer van landbouwproducten 24,38 miljard euro bedraagt (Figuur 4). Het aandeel van de invoer en de uitvoer van landbouwproducten in de totale Belgische handel bedraagt respectievelijk 8,7% en 9,3%. Figuur 4: Belgische agrarische handel, Intra-EU+Extra-EU, 2003-2006 (miljoen ) 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 2003 2004 2005 2006 5.000 0 invoer uitvoer saldo Bij de opsplitsing van de handel in landbouwproducten met EU-lidstaten en met niet-eulidstaten, valt op dat 73,9% van de ingevoerde landbouwproducten uit EU-lidstaten afkomstig is, en 85,5% van de landbouwproducten, die door België worden uitgevoerd, eveneens naar EU-lidstaten gaat. 9
Het handelssaldo met EU-landen is duidelijk positief en bedraagt in 2006 5.474 miljoen euro. Dat is een stijging van 31% in vergelijking met 2003 (Figuur 5). Figuur 5: Belgische agrarische handel, Intra-EU, 2003-2006 (miljoen ) 25.000 20.000 15.000 10.000 2003 2004 2005 2006 5.000 0 invoer uitvoer saldo Zoals Figuur 6 aangeeft, is het handelssaldo met de niet-eu-landen duidelijk negatief. Dit is niet verwonderlijk, aangezien bepaalde producten niet in Europese landen gekocht kunnen worden en dus buiten Europa gezocht moeten worden. Figuur 6: Belgische agrarische handel, Extra-EU, 2003-2006 (miljoen ) 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0-1.000-2.000-3.000 invoer uitvoer saldo 2003 2004 2005 2006 10
Het is niet verwonderlijk dat een groot deel van de ingevoerde producten uit onze buurlanden komen. In 2006 is 24,3% van de producten afkomstig uit Frankrijk, 22,6% uit Nederland en 11,6% uit Duitsland. 3,1%, 3,2% en 2,9% zijn afkomstig van respectievelijk het Verenigd Koninkrijk; Italië en Spanje (Figuur 7). Figuur 7: Aandeel agrarische invoer naar het land van herkomst, 2003-2006 (%) 30% 25% 20% 15% 10% 2003 2004 2005 2006 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra-EU Voor wat betreft de uitvoer van onze agrarische producten krijgen we eenzelfde beeld: 22,7% van onze uitgevoerde producten gaat naar Frankrijk en 19,4% naar Nederland. Opvallend is een meer uitgesproken uitvoer (in vergelijking met onze invoer) voor verschillende landen: 16,6% naar Duitsland, 8,8% naar het Verenigd Koninkrijk en 2,3% naar Luxemburg (Figuur 8). Figuur 8: Aandeel agrarische uitvoer volgens land van bestemming, 2003-2006 (%) 25% 20% 15% 10% 5% 2003 2004 2005 2006 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra-EU 11
Uit Figuur 9 blijkt duidelijk dat Duitsland en het Verenigd Koninkrijk het meest bijdragen tot het Belgische positieve handelssaldo voor landbouwproducten, met een handelsoverschot van respectievelijk 1.747 en 1.653 miljoen euro. Opvallend hierbij is de stijging van het saldo van het Verenigd Koninkrijk, met maar liefst 58% sinds 2003. Ook met Luxemburg, Italië, Frankrijk en Zweden heeft België een positief handelssaldo dat 200 miljoen overstijgt. Belangrijkste handelspartner in het vroegere Oostblok is Tsjechië, waarvan het handelssaldo intussen 109 miljoen euro bedraagt. Dat is een toename van 31% in vergelijking met vorig jaar. Ook de uitvoer van landbouwproducten naar Polen is significant toegenomen, met een handelssaldo dat met 181% gestegen ten opzichte van 2005. Uit de analyse blijkt ook dat België in 2006 een negatief handelssaldo heeft met drie andere EU-lidstaten: Nederland met een tekort van 177 miljoen euro, Litouwen met een tekort van 21 miljoen euro en sinds 2006 ook Ierland met een tekort van 46 miljoen euro (Figuur 9). Figuur 9: agrarisch handelssaldo met EU-landen, 2006 (miljoen ) 2.000 1.500 1.000 500 0-500 -1.000-1.500 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd koninkrijk Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra-EU 2003 2004 2005 2006-2.000-2.500-3.000 12
Figuur 10 geeft de opsplitsing weer van de handel in landbouwproducten in de diverse onderdelen. In het tweede deel van dit rapport, wordt dieper ingegaan op elk van de onderdelen van de handel in landbouwproducten. In de bijlagen zijn grafische voorstellingen van de handel in de vijf landbouwproductcategorieën terug te vinden, alsook invoer-, uitvoeren saldotabellen per onderdeel, met daarin de handel met de EU-lidstaten per productgroep. 13
Figuur 10: Opsplitsing Belgische agrarische handel in de diverse onderdelen, 2006 (miljard ) 30 25 20 miljard euro 15 10 5 0-5 invoer uitvoer saldo akkerbouwproducten dierlijke producten tuinbouwproducten andere eetbare producten agro-industriële producten 14
2.2. Akkerbouwproducten In 2006 is voor 8.164 miljoen euro aan akkerbouwproducten ingevoerd in België. Hiermee is akkerbouw goed voor 33,4% van de totale invoer van landbouwproducten. 75,9% van de invoer van akkerbouwproducten is afkomstig van EU-landen. Het grootste aandeel van de ingevoerde akkerbouwproducten komt uit Frankrijk, Nederland en Duitsland met een aandeel van respectievelijk 30,7%, 21,8% en 12,2% (Figuur 11). De invoer uit die landen blijft stabiel. Figuur 11 : Aandeel invoer akkerbouwproducten, 2006 (%) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU Op het vlak van de uitvoer van akkerbouwproducten krijgen we een gelijkaardig beeld. Akkerbouw is met 8.906 miljoen euro goed voor 32,4% van de totale uitvoer van landbouwproducten. Van de totale uitvoer van akkerbouwproducten gaat 80 % naar een EUlidstaat. Frankrijk, Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn de grootste afnemers van onze akkerbouwproducten met een aandeel van respectievelijk 22,4%, 19,3%, 13,9% en 9,3% (Figuur 12). Figuur 12: Aandeel uitvoer akkerbouwproducten, 2006 (in %) 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU 15
Wat betreft akkerbouwproducten haalt België een positief handelssaldo van 742 miljoen euro. De voornaamste landen die bijdragen tot dat positieve saldo zijn het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Luxemburg en Spanje met een (voor België) positief saldo van respectievelijk 623, 245, 128 en 129 miljoen euro. Wat onmiddellijk opvalt in Figuur 13 is het zeer negatieve handelssaldo met Frankrijk van -509 miljoen euro. Daarnaast heeft België eveneens een handelstekort met Nederland (-58 miljoen euro), Ierland (-24 miljoen euro) en Slowakije (-6 miljoen euro). Voor wat betreft de handel in akkerbouwproducten buiten de EU heeft België een handelstekort van 190 miljoen euro. Figuur 13: Handelssaldo van akkerbouwproducten met EU-landen, 2006(miljoen ) 1.200 1.000 800 600 400 200 0-200 -400-600 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Intra EU Extra EU Totaal (zie Bijlage 1, Bijlage 2 en Bijlage 3 voor een grafische voorstelling van de handelsstromen en meer gedetailleerde tabellen met handelscijfers op productgroepniveau.) 16
Focus op graanproducten: Graanproducten zijn verantwoordelijk voor respectievelijk 17,4% en 26,4% van de in- en uitvoerwaarde van akkerbouwproducten. Het handelssaldo van de graanproducten bedraagt 125% in vergelijking met het totale handelssaldo van akkerbouwproducten. Figuur 14: Aandeel in- en uitvoer van graanproducten naar en vanuit EU-landen, 2006 (in %) 17
Focus op aardappelen: Aardappelen zijn verantwoordelijk voor respectievelijk 3,6% en 9,7% van de in- en uitvoerwaarde van akkerbouwproducten. Het handelssaldo van de aardappelen bedraagt 75% in vergelijking met het totale handelssaldo van akkerbouwproducten. Figuur 15: Aandeel in- en uitvoer van aardappelen naar en vanuit EU-landen, 2006 (in %) 18
2.3. Dierlijke producten In 2006 is de invoer van dierlijke producten met 4.465 miljoen euro goed voor 19,3% van de Belgische invoer van landbouwproducten. 91,2% hiervan is afkomstig van EU-lidstaten. De dierlijke producten worden voornamelijk ingevoerd uit Nederland, Frankrijk en Duitsland, met een respectievelijke waarde van 1.275, 1.192 en 761 miljoen euro, samen bijna driekwart van de totale invoer van dierlijke producten (Figuur 16). Figuur 16: Aandeel invoer dierlijke producten, 2006 (%) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU De uitvoer van dierlijke producten geeft een gelijkaardig beeld: 91% van de totale uitvoer van 5.975 miljoen euro gaat naar EU-lidstaten. Met een respectievelijke uitvoer van 1.465, 1.223, 1.113 en 581 miljoen euro gaat bijna driekwart van de uitvoer naar Nederland, Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk (Figuur 17). Figuur 17: Aandeel uitvoer dierlijke producten, 2006 (%) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU 19
Dankzij de sterke uitvoer heeft België een handelsoverschot van dierlijke producten van 1.510 miljoen euro. De voornaamste landen die bijdragen tot dit overschot zijn Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Italië met een (voor België) positief saldo van respectievelijk 462, 349, 189 en 273 miljoen euro. Met vijf landen uit de EU-25 heeft België een handelstekort op het vlak van dierlijke producten: Ierland (-111 miljoen euro), Frankrijk (-79 miljoen euro), Polen (-14 miljoen euro), Finland (-11 miljoen euro) en Hongarije (-21 miljoen euro) (Figuur 18). Het grote handelstekort met Ierland is te verklaren door een toegenomen invoer van Ierse boter (Kerrygold). Figuur 18: Handelssaldo van dierlijke producten met EU-landen, 2006 (miljoen euro) 500 400 300 200 100 0-100 -200 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU (zie Bijlage 4, Bijlage 5 en Bijlage 6 voor een grafische voorstelling van de handelsstromen en meer gedetailleerde tabellen met handelscijfers op productgroepniveau.) 20
Focus op varkens: De handel in varkens is verantwoordelijk voor respectievelijk 2,6% en 18,4% van de in- en uitvoerwaarde van dierlijke producten. Het handelssaldo van de varkens bedraagt 55% in vergelijking met het totale handelssaldo van dierlijke producten. Figuur 19: Aandeel in- en uitvoer van varkens naar en vanuit EU-landen, 2006 (in %) 21
2.4. Tuinbouwproducten 21,1% van de totale Belgische invoer van landbouwproducten is toe te wijzen aan tuinbouwproducten. Van de 5.152 miljoen euro ingevoerde tuinbouwproducten is 53,1% afkomstig van lidstaten van de EU. Deze producten zijn hoofdzakelijk afkomstig van Nederland, Frankrijk, Spanje, Italië en Duitsland, goed voor een waarde van respectievelijk 1.029, 579, 439, 259 en 223 miljoen euro (Figuur 20). Bijna de helft van de ingevoerde tuinbouwproducten is dus afkomstig van buiten de EU. Het gaat hierbij hoofdzakelijk om vers ingevoerd fruit (zie Bijlage 7). Figuur 20: Aandeel invoer tuinbouwproducten, 2006 (%) 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU In 2006 is voor 5.778 miljoen euro aan tuinbouwproducten uitgevoerd. Dat is goed voor 21 % van de totale uitvoer van landbouwproducten. In tegenstelling tot de invoer, is de uitvoer van tuinbouwproducten bijna volledig (93,4%) bestemd voor EU-landen. De voornaamste bestemmingen zijn Duitsland, Frankrijk, Nederland en het Verenigd Koninkrijk, goed voor een uitvoerwaarde van respectievelijk 1.421, 1.397, 903 en 589 miljoen euro. Slechts 6,6% van onze uitvoer van tuinbouwproducten is bestemd voor landen buiten de EU. 22
Figuur 21: Aandeel uitvoer tuinbouwproducten, 2006 (%) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU Ondanks het grote handelstekort met landen buiten de EU, heeft België toch een handelsoverschot voor tuinbouwproducten van 626 miljoen euro. Dat is vooral te danken aan het zeer positieve saldo van 2.663 miljoen euro van handel met de EU-landen. De voornaamste landen die bijdragen tot dit overschot zijn Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, met een positief handelssaldo van respectievelijk 1.161, 818 en 563 miljoen euro. Slechts met drie EU-landen heeft België een duidelijk handelstekort: Spanje (- 272 miljoen euro), Italië (-60 miljoen euro) en Nederland (-126 miljoen euro) (Figuur 22). Deze handelstekorten zijn in 2006 verder toegenomen. Figuur 22: Handelssaldo van tuinbouwproducten met EU-landen, 2006 (miljoen euro) 1.500 1.000 500 0-500 -1.000 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU -1.500-2.000-2.500 (zie Bijlage 7, Bijlage 8 en Bijlage 9 voor een grafische voorstelling van de handelsstromen en meer gedetailleerde tabellen met handelscijfers op productgroepniveau.) 23
Focus op diepvriesgroenten: De handel in diepvriesgroenten is verantwoordelijk voor respectievelijk 4,5% en 13,1% van de in- en uitvoerwaarde van tuinbouwproducten. Het handelssaldo van de diepvriesgroenten bedraagt 83,6% in vergelijking met het totale handelssaldo van tuinbouwproducten. Figuur 23: Aandeel in- en uitvoer van diepvriesgroenten naar en vanuit EU-landen, 2006 (in %) 24
Focus op tomaten: De handel in tomaten is verantwoordelijk voor respectievelijk 1,4% en 3,6% van de in- en uitvoerwaarde van tuinbouwproducten. Het handelssaldo van de tomaten bedraagt 22,2% in vergelijking met het totale handelssaldo van tuinbouwproducten. Figuur 24: Aandeel in- en uitvoer van tomaten naar en vanuit EU-landen, 2006 (in %) 25
Focus op peren: De handel in peren is verantwoordelijk voor respectievelijk 1,1% en 3,5% van de in- en uitvoerwaarde van tuinbouwproducten. Het handelssaldo van de peren bedraagt 23,3% in vergelijking met het totale handelssaldo van tuinbouwproducten. Figuur 25: Aandeel in- en uitvoer van peren naar en vanuit EU-landen, 2006 (in %) 26
2.5. Agro-industriële producten De groep agro-industriële producten bestaat uit landbouwmaterieel (trekkers, koorden, ), meststoffen en bestrijdingsmiddelen. Hiervan is in 2006 voor een totale waarde van 1.914 miljoen euro ingevoerd in België. Dit komt overeen met 7,8% van de totale invoer van landbouwproducten. Ruim tweederde (71%) is afkomstig van EU-landen. De voornaamste landen waaruit onze invoer van agro-industriële producten afkomstig is, zijn Duitsland, Nederland en Frankrijk met een respectievelijke waarde van 384, 355 en 261 miljoen euro (Figuur 26). Figuur 26: Aandeel invoer agro-industriële producten, 2006 (%) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU De uitvoer van agro-industriële producten bedraagt in 2006 2.987 miljoen euro, wat overeenkomt met 10,9% van de totale uitvoer van landbouwproducten. 74 % van de uitvoer van agro-industriële producten is bestemd voor EU-lidstaten. Hiervan zijn de voornaamste bestemmingen Frankrijk, Duitsland en Nederland, met een uitvoerwaarde van respectievelijk 697, 343 en 325 miljoen euro (figuur 21). Figuur 27: Aandeel uitvoer agro-industriële producten, 2006 (%) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU 27
Voor wat de agro-industriële producten betreft heeft België een handelsoverschot dat 1.073 miljoen euro bedraagt. Dit is voor een groot deel toe te schrijven aan Frankrijk (436 miljoen euro) en in mindere mate Spanje (152 miljoen euro). Slechts met drie landen heeft België een handelstekort: Duitsland (-60 miljoen euro), Litouwen (-39 miljoen euro) en Nederland (-12,5 miljoen euro) (Figuur 28). Figuur 28: Handelssaldo agro-industriële producten met EU-landen, 2006 (miljoen euro) 500 400 300 200 100 0-100 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU (zie Bijlage 10, Bijlage 11 en Bijlage 12 voor een grafische voorstelling van de handelsstromen en meer gedetailleerde tabellen met handelscijfers op productgroepniveau.) 28
2.6. Andere landbouw- en visserijproducten Andere landbouw- en visserijproducten bestaat uit vis, schaal- en weekdieren, dranken, oliën en vetten en veevoeders. In 2006 is hiervan voor een totale waarde van 4.689 miljoen euro ingevoerd. Dit komt overeen met een aandeel van 19,2% in de totale agrarische invoer. Het grootste deel, namelijk 77,9%, van de invoer van deze producten is afkomstig van lidstaten van de EU. Vooral Frankrijk en Nederland hebben, met respectievelijk 1.386 miljoen euro en 1.075 miljoen euro, een groot aandeel hierin (figuur 23). Figuur 29: Aandeel invoer andere landbouw- en visserijproducten, 2006 (%) 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU De uitvoer van deze andere landbouw- en visserijproducten die 3.836 miljoen euro bedraagt, is goed voor 14% van de totale Belgische uitvoer van landbouwproducten. Opnieuw zijn Frankrijk en Nederland, met een uitvoerwaarde van respectievelijk 1.047 miljoen euro en 905 miljoen euro, de voornaamste bestemmingen. In totaal gaat 86,3% van de uitvoer van deze producten naar de lidstaten van de EU (figuur 24). 29
Figuur 30: Aandeel uitvoer andere landbouw- en visserijproducten, 2006 (%) 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU Aangezien de invoer van de andere landbouw- en visserijproducten de uitvoer ervan ruim overstijgt, heeft België hiervoor een sterk handelstekort. In 2006 bedraagt het handelssaldo voor deze producten -853 miljoen euro. Zowel de handel met de EU-landen als daarbuiten levert een negatief saldo op, respectievelijk -343 en -510 miljoen euro. Het handelstekort voor de intra-eu handel is voornamelijk te wijten aan de negatieve balans van de handel met Frankrijk (-339 miljoen euro) en Nederland (-170 miljoen euro) (Figuur 31). Figuur 31: Handelssaldo van andere landbouw- en visserijproducten met EU-landen, 2006 (miljoen euro) 200 100 0-100 -200 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje Luxemburg Zweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Extra EU -300-400 -500-600 (zie Bijlage 13, Bijlage 14 en Bijlage 15 voor een grafische voorstelling van de handelsstromen en meer gedetailleerde tabellen met handelscijfers op productgroepniveau.) 30
2.7. Onze buurlanden en de nieuwe EU-lidstaten Bijna drie kwart van de totale Belgische invoer van landbouwproducten komt uit EUlidstaten. Een diepere analyse van deze gegevens toont aan dat 62,1% van de invoer uit onze vier buurlanden komt (Nederland, Duitsland, Luxemburg, Engeland en Frankrijk), en slechts 1,74% is afkomstig van de 10 nieuwe lidstaten (Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en Tsjechië) (Figuur 32). Figuur 32: aandeel van buurlanden en nieuwe EU-lidstaten in totale invoer van landbouwproducten, 2006 (%) 26,1% 10,1% 62,1% 1,7% buurlanden nieuwe EU-lidstaten rest EU-lidstaten buiten EU Figuur 33: Overzicht van Belgische agrarische invoer uit buurlanden en nieuwe EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 16 14 12 miljard euro 10 8 6 agro-industriële producten andere producten en derivaten tuinbouwproducten en derivaten dierlijke producten en derivaten akkerbouwproducten en derivaten 4 2 0 buurlanden nieuwe EU-lidstaten rest EU-lidstaten buiten EU 31
Voor wat de uitvoer van landbouwproducten van België betreft, laat Figuur 34 een gelijkaardig beeld als bij de invoer zien. 85,5% van de totale uitvoer is voor EU-lidstaten bestemd. De buurlanden van België zijn de grootste afnemers met 69,8% van de totale uitvoer. Slechts 2,6% is bestemd voor de 10 nieuwe EU-lidstaten. Figuur 28 geeft een overzicht waaruit de invoer uit onze buurlanden en de nieuwe EU-lidstaten is opgebouwd. Figuur 34: aandeel van buurlanden en nieuwe EU-lidstaten in totale uitvoer van landbouwproducten, 2006 (%) 14,5% 13,0% 2,6% 69,8% buurlanden nieuwe EU-lidstaten rest EU-lidstaten buiten EU 32
Figuur 35: Overzicht van Belgische agrarische uitvoer uit buurlanden en nieuwe EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 25 20 miljard euro 15 10 agro-industriële producten andere producten en derivaten tuinbouwproducten en derivaten dierlijke producten en derivaten akkerbouwproducten en derivaten 5 0 buurlanden nieuwe EU-lidstaten rest EU-lidstaten buiten EU Wanneer het Belgisch handelssaldo voor de diverse onderdelen van de landbouwproducten vergeleken wordt naar de opdeling van landen, vallen er enkele dingen onmiddellijk op (Figuur 36). Eerst en vooral springt het grote contrast tussen de zeer positieve balans voor de handel in tuinbouwproducten met onze buurlanden en de handel met de landen buiten de EU in het oog. Daarnaast valt ook het grote verschil op voor wat betreft de handel in akkerbouwproducten met onze buurlanden en met de rest van de EU. Figuur 36: Overzicht van Belgische agrarische handelsbalans met buurlanden en nieuwe EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 5 4 3 2 miljard euro 1 0 buurlanden nieuwe EU-lidstaten rest EU-lidstaten buiten EU agro-industriële producten andere producten en derivaten tuinbouwproducten en derivaten dierlijke producten en derivaten akkerbouwproducten en derivaten -1-2 -3-4 33
3. Europese agrarische handel In het derde onderdeel van dit rapport is het de bedoeling om de Belgische handel in landbouwproducten te gaan vergelijken met de handelscijfers van andere landen: dus niet meer alleen handel met de Europese landen, maar vergelijken met de handel door de andere landen. 3.1. Totale agrarische handel Alle 25 lidstaten van de EU hebben in 2006 voor een totale waarde van 322,8 miljard euro aan landbouwproducten ingevoerd. België is goed voor 7,6% hiervan en is hiermee het 6 e grootste invoerland van de EU, en steekt hiermee nipt Spanje voorbij (Figuur 37). Figuur 37: Invoer van landbouwproducten door de EU-lidstaten, 2006 (miljoen euro) 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus 34
Op het vlak van uitvoer van landbouwproducten doet België het uitstekend. Met een aandeel van 8,9% van de totale uitvoerwaarde van alle EU-lidstaten, die 275 miljard euro bedraagt, haalt België een mooie vierde plaats (Figuur 38). Figuur 38: Uitvoer van landbouwproducten door de EU-lidstaten, 2006 (miljoen euro) 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Voor wat betreft het handelsoverschot doet België het nog beter: het handelsoverschot van 3.097 miljoen euro is goed voor het vierde grootste overschot van alle EU-lidstaten. Hiermee doet België het stukken beter dan landen zoals Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Spanje (Figuur 39). Figuur 39: Saldo voor de handel in landbouwproducten door de EU-lidstaten, 2006 (miljoen euro) 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0-5.000-10.000-15.000 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus EU -20.000-25.000-30.000 35
3.2. Akkerbouwproducten Voor akkerbouwproducten bevindt België zich bij de toplanden, zeker wat uitvoer betreft (4 e plaats). België is ook één van de vier Europese landen die geen handelstekort hebben voor akkerbouwproducten. Nederland en Frankrijk hebben het grootste handelsoverschot voor akkerbouwproducten, terwijl Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Italië de grootste handelstekorten hebben (Figuur 40). Figuur 40: Invoer, uitvoer en saldo van akkerbouwproducten door de EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 20 15 10 5 0-5 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus -10 Invoer Uitvoer Saldo 36
3.3. Dierlijke producten Ook voor dierlijke producten kan België mooie cijfers voorleggen. België is namelijk de vierde grootste exporteur van dierlijke producten, en heeft het 7 e grootste handelsoverschot. Polen steekt dit jaar België voorbij als exporteur van dierlijke producten. Respectievelijk Nederland, Denemarken, Frankrijk en Ierland hebben het grootste handelsoverschot, terwijl het Verenigd Koninkrijk en Italië een duidelijk tekort hebben aan dierlijke productie (Figuur 41). Figuur 41: Invoer, uitvoer en saldo van dierlijke producten door de EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 15 10 5 0-5 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus -10 Invoer Uitvoer Saldo 37
3.4. Tuinbouwproducten Op het vlak van tuinbouwproducten is België de vierde grootste uitvoerder van de EU. Aangezien België bijna evenveel tuinbouwproducten invoert als uitvoert, haalt het een licht positieve balans. Spanje, Nederland en in mindere mate Italië hebben in 2006 een overduidelijk handelsoverschot van tuinbouwproducten. Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk hebben echter een sterk handelstekort (Figuur 42). Figuur 42: Invoer, uitvoer en saldo van tuinbouwproducten door de EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 20 15 10 5 0-5 -10 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus -15 Invoer Uitvoer Saldo 38
3.5. Agro-industriële producten Voor zowel de invoer, de uitvoer en het handelsoverschot bezet België de vierde plaats. Voor wat betreft het saldo dient België Duitsland, Italië en Nederland voor te laten gaan. Spanje, Frankrijk en Ierland hebben dan weer een groot handelstekort in agro-industriële producten (Figuur 43). Figuur 43: Invoer, uitvoer en saldo van agro-industriële producten door de EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0-1 -2 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Invoer Uitvoer Saldo 39
3.6. Andere landbouw- en visserijproducten Zoals blijkt uit Figuur 44 is België in 2006 de 7 e grootste invoerder van andere landbouw- en visserijproducten, en behaalt het de 8 e plaats voor de uitvoer ervan. Het negatieve handelssaldo levert België de 4 de laatste plaats op, vóór Spanje, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Frankrijk, Nederland en Denemarken zijn de landen met het grootste handelsoverschot voor andere landbouw- en visserijproducten. Figuur 44: Invoer, uitvoer en saldo van andere landbouw- en visserijproducten door de EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 16 14 12 10 8 6 4 2 0-2 -4 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus Invoer Uitvoer Saldo 40
3.7. Aandeel in totale handel Figuur 45 geeft een overzicht van de totale handel van elke EU-lidstaat. Hieruit valt onmiddellijk de uitvoer en het handelsoverschot van Duitsland op. Ook Nederland, Ierland en Zweden gaan België vooraf met een groter positief handelssaldo. Op het vlak van uitvoer behaalt België een mooie zesde plaats. Het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Frankrijk hebben een duidelijk handelstekort. Figuur 45: Invoer, uitvoer en saldo van alle producten door de EU-lidstaten, 2006 (miljard euro) 1.000 800 600 400 200 0-200 Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus invoer uitvoer saldo Het aandeel van de in- uitvoer van landbouwproducten in de totale handel van elke lidstaat van de EU wordt weergegeven in Figuur 46 en Figuur 47. Van de totale invoer van alle EUlanden is 8,7% voor rekening van landbouwproducten. België bevindt zich met 8,7% juist op het Europese gemiddelde. Dat is een lichte daling in vergelijking met vorig jaar, toen België nog boven dat gemiddelde zat. De landen waar het aandeel van invoer in landbouwproducten het grootst is, zijn Denemarken, Letland, Cyprus, Malta, Griekenland en Portugal met allen een aandeel van meer dan 12%. Het aandeel van de invoer van landbouwproducten in de totale handel ligt het laagst in Hongarije (4,8%), Finland (6,4%). 41
Figuur 46: aandeel van de agrarische invoer in de totale handel van de EU-lidstaten, 2006 (%) 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus EU Akkerbouwproducten Dierlijke producten Tuinbouwproducten Andere eetbare producten Agro-industriële producten Wat onmiddellijk opvalt in Figuur 47 is dat bijna één vierde van de uitvoerwaarde van Griekenland en Denemarken landbouwproducten zijn. Ook in Litouwen, Cyprus en Spanje bedraagt het aandeel van de landbouwproducten in de totale uitvoer meer dan 15%. Het Europese gemiddelde bedraagt 8,6%. België doet het met 9,3% een stuk beter dan het gemiddelde. In landen als Finland, Slovenië, Zweden, Luxemburg, Slowakije en Tsjechië wordt minder dan 5% landbouwproducten uitgevoerd. Figuur 47: aandeel van de agrarische uitvoer in de totale handel van de EU-lidstaten, 2006 (%) 25% 20% 15% 10% 5% 0% Frankrijk Nederland Duitsland Italië Verenigd kon. Ierland Denemarken Griekenland Portugal Spanje België Luxemburg Sweden Finland Oostenrijk Malta Estland Letland Litouwen Polen Tsjechië Slowakije Hongarije Slovenië Cyprus EU Akkerbouwproducten Dierlijke producten Tuinbouwproducten Andere eetbare producten Agro-industriële producten 42
4. Aandeel in wereldhandel Omdat FAO een andere classificatie gebruikt en de agro-industriële producten niet opneemt in de voedingsstatistieken, zijn de cijfers die in dit onderdeel vermeld worden, niet zomaar vergelijkbaar met bovenstaande analyses. Daarom zijn deze enkel gebruikt om het aandeel van de Belgische handel in de wereldhandel in landbouwproducten te kunnen inschatten. België is volgens de recentste cijfers van het FAO (Food and Agriculture Organisation) namelijk de 6 e grootste exporteur van agrarische producten ter wereld. 4,2 % van de uitgevoerde agrarische producten is afkomstig van België. Dat komt omdat België een doorvoerland is, die producten importeert, en daarna verder exporteert. Er zijn geen noemenswaardige wijzigingen in vergelijking met 2004. Tabel 1: top-10 van export van agrarische producten in 2005 Land van bestemming Amerika 10,19% Nederland 7,98% Frankrijk 7,40% Duitsland 6,64% Brazilië 4,83% België 4,19% Italië 4,04% Spanje 3,85% Verenigd Koninkrijk 3,35% Canada 3,35% Bron: FAO Aandeel in totale wereldexport 43
Ook op het vlak van import van agrarische producten bevindt België zich in de top-10. Ruim 3,6% van de invoer op wereldvlak, gebeurt door België. Tabel 2: top-10 van import van agrarische producten in 2005 Land van bestemming Aandeel in totale wereldimport Amerika 9,36% Duitsland 8,03% Verenigd Koninkrijk 6,55% Japan 6,50% Frankrijk 5,42% Italië 4,93% Nederland 4,55% China 4,16% België 3,63% Spanje 3,27% Bron: FAO Rekening houdend met het feit dat heel wat producten via de Belgische havens ingevoerd en terug uitgevoerd worden, is het toch nog een mooie prestatie dat België voor het handelssaldo de zeventiende plaats behaalt. Tabel 3: top-20 van handelssaldo van agrarische producten, 2005 (miljoen dollar) Land van bestemming Saldo Brazilie 28.250 Nederland 21.957 Argentinie 17.181 Australie 14.912 Frankrijk 12.348 Nieuw Zeeland 9.145 Thailand 8.262 Denemarken 6.330 Indonesië 5.713 Canada 4.778 Maleisië 4.737 Ierland 4.596 Verenigde Staten 4.296 India 3.742 Spanje 3.385 Chili 3.345 België 3.220 Colombia 2.464 Oekraïne 2.067 Vietnam 1.943 Bron: FAO 44
Bijlagen Bijlage 1: Belgische invoer van akkerbouwproducten uit de EU-lidstaten, 2006 (%)... 46 Bijlage 2: Belgische uitvoer van akkerbouwproducten naar de EU-lidstaten, 2006 (%,)... 47 Bijlage 3: Belgisch handelssaldo van akkerbouwproducten, 2006 (miljoen )... 48 Bijlage 4: Belgische invoer van dierlijke producten, 2006 (%)... 49 Bijlage 5: Belgische uitvoer van dierlijke producten, 2006 (%)... 50 Bijlage 6: Belgische handelssaldo van dierlijke producten, 2006 (miljoen )... 51 Bijlage 7: Belgische invoer van tuinbouwproducten, 2006 (%)... 52 Bijlage 8: Belgische uitvoer van tuinbouwproducten, 2006 (%)... 53 Bijlage 9: Belgisch handelssaldo van tuinbouwproducten, 2006 (miljoen )... 54 Bijlage 10: Belgische invoer van agro-industriële producten, 2006 (%)... 55 Bijlage 11: Belgische uitvoer van agro-industriële producten, 2006 (%)... 56 Bijlage 12: Belgisch handelssaldo van agro-industriële producten, 2006 (miljoen )... 57 Bijlage 13: Belgische invoer van andere landbouw- en visserijproducten, 2006 (%)... 58 Bijlage 14: Belgische uitvoer van andere landbouw- en visserijproducten, 2006 (%)... 59 Bijlage 15: Belgisch handelssaldo van andere landbouw- en visserijproducten, 2006 (miljoen )... 60 45
Bijlage 1: Belgische invoer van akkerbouwproducten uit de EU-lidstaten, 2006 (%) 46
Bijlage 2: Belgische uitvoer van akkerbouwproducten naar de EU-lidstaten, 2006 (%,) 47
Bijlage 3: Belgisch handelssaldo van akkerbouwproducten, 2006 (miljoen ) Granen Saldo in Graanproducten Bijproducten Droge peul- Suikerhoudende Suikerhoudende Bijproducten van suiker- Oliehoudende Oliehoudende Oliehoudende Oliehoudende Overige Afgeleide Totaal akkerbouw- (miljoen ) korrel van granen vruchten Aardappelen gewassen producten raffinaderij zaden zaaizaden producten bijproducten gewassen producten producten Frankrijk -448-172 -16-28 164 10-274 -29-213 1 26 151 80 239-510 Nederland 63 191 0-2 51-5 28-3 13-1 -305-84 80-82 -58 Duitsland -55 51-2 -1 7-6 -39-9 46 0 48-18 72 149 245 Italië -21-10 0 0 39-3 12 0 0 0-6 1-39 58 31 Verenigd kon. 9 197 0-1 109 2 66 0-24 0 80 18 6 161 623 Ierland 4 14 0 1 20 0-1 0 0 0 9 5 0-76 -24 Denemarken -1 17 0 0 10 0 3 0 0 0 2 4 3 12 51 Griekenland 2 19 0 0 10 0 12 0 0 0 10 0-47 17 23 Portugal 0 6 0 0 19 0 2 0 0 0 1 0-2 13 38 Spanje -36 27 0 0 43 2 20 0 0 0 9 1-1 64 129 Luxemburg -2 39 0 0 7 0 13 0 3 0 3 0 17 48 128 Zweden 3 34 0 0 12 3 7 0-2 0 11 0 3 31 102 Finland 1 11 0 0 3 2 2 0 1 0 3 0 0 5 28 Oostenrijk 5 17 0 0 3 0-6 0 0 0 6 1 4 0 30 Malta 0 1 0 0 1 0 1 0 0 0 1 0 0 0 5 Estland 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 3 Letland 0 0 0 0 0 0 0 0-1 0 0 0 2 1 4 Litouwen 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 4 6 13 Polen 2-6 0 0 3 3 2-1 -3 0 9 10 11 6 37 Tsjechië 1 4 0 0 5 2 0 0 0 0 6 0 4 5 27 Slowakije 0-7 0 0 1 1-1 0 0 0 1 0 0-1 -6 Hongarije -10-4 0 0 5 1 0 0-12 0 4 6 1 7-3 Slovenië 0 1 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 2 6 Cyprus 0 1 0 0-2 0 5 0 0 0 3 0 0 1 9 Intra EU -483 432-19 -30 514 13-146 -43-191 0-78 97 199 669 932 Extra EU -96 495 0-24 48 20 506-8 -560 0-34 -139-617 219-190 Totaal -579 927-19 -54 562 33 360 51-751 0-113 -42-418 888 742 48
Bijlage 4: Belgische invoer van dierlijke producten, 2006 (%) 49
Bijlage 5: Belgische uitvoer van dierlijke producten, 2006 (%) 50
Bijlage 6: Belgische handelssaldo van dierlijke producten, 2006 (miljoen ) Saldo Gedroogd en gerookt vlees Andere dierlijke producten Totaal dierlijke producten Slacht- en Vers (miljoen ) Fokdieren gebruiksdieren vlees Bereidingen Eieren Zuivelproducten Bijenhonig Frankrijk -4-39 229 12-47 -17-180 1-34 -79 Nederland 10-86 233 27 128-2 -139 3 15 189 Duitsland 5-6 620 5-28 19-146 -2-5 462 Italië 2 23 201-30 -19 0 94 0 3 273 Verenigd kon. 0-3 110 5 93 4 140 1-1 349 Ierland 0-1 -16 0 6 0-92 0-9 -111 Denemarken -1 0 13 1 6 1 6 0 1 26 Griekenland 0 1 39 0 0 2 29 0 0 72 Portugal 0 0 5 0-1 0 17 0 1 21 Spanje 0 6 18-7 -5 1 43 0 3 58 Luxemburg 0-5 42 6 21 1 41 0 0 109 Zweden 0 0 7 0 7 0 2 0 0 17 Finland 0 0 9 0 1 0-21 0 0-11 Oostenrijk 0 0 15 0 1 0-6 0 1 10 Malta 0 0 1 0 0 0 1 0 0 2 Estland 0 0 2 0 0 0 0 0 0 2 Letland 0-1 2 0 0 0 0 0 0 2 Litouwen 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 Polen 0 0-2 0-1 0-12 0 0-14 Tsjechië 0-2 3 0 1 1-2 0 0-1 Slowakije 0 0 2 0 0 0-1 0 0 1 Hongarije 0-1 -21 0 0 0 2-1 -1-21 Slovenië 0 0 7 0 0 0 0 0 0 7 Cyprus 0 0 4 0 0 0 1 0-2 4 Intra EU 13-114 1.525 19 163 10-224 3-26 1.370 Extra EU 1 18-96 0-5 10 239-9 -18 140 Totaal 14-96 1.428 20 158 20 16-7 -44 1.510 51
Bijlage 7: Belgische invoer van tuinbouwproducten, 2006 (%) 52
Bijlage 8: Belgische uitvoer van tuinbouwproducten, 2006 (%) 53
Bijlage 9: Belgisch handelssaldo van tuinbouwproducten, 2006 (miljoen ) Saldo (miljoen ) Verse groenten Aromatische planten Bevroren groenten Geconserveerde groenten Groente -sappen Olijfolie en bijproducten Andere bereiding en groenten Vers fruit Noten Bevroren vruchten Geconserveerde vruchten Jam gelei Fruitsap pen Andere bereidingen van fruit Sierplanten Andere tuinbouwproducten Totaal tuinbouwproducten Frankrijk 55 3 127-23 0-8 -11 202 4 29-2 16 166 8 202 48 818 Nederland -127-3 7 14 0-1 -34 229-24 2 9 5 22-9 -191-25 -126 Duitsland 184 1 156 38-4 4-14 592-8 16 1 11 151-4 28 11 1.161 Italië -7 0 39-36 2-26 -6 5-5 -1-4 -3-6 -11-1 -2-60 Verenigd kon. 51 0 101 9 1 9 9 89-2 12 8 8 163 1 88 16 563 Ierland 0 0 13 2 0 2 0 6 0 2 0 0 2 0 0 2 29 Denemarken 5 0 15 1 0 0 1 30 0 2 1 0 5 0-9 -2 49 Griekenland 2 0 9-9 0-2 0 1 0-2 -8 1 6-2 1 1 0 Portugal 0 0-3 -1 0 0 0 10 0 1 0 0 0 0 2 0 8 Spanje -77-1 -18-8 0-36 -2-138 -13 1-8 1 28-6 1 2-272 Luxemburg 20 0 4 7 0 2 6 29 35 1 2 2 7 1 8 2 127 Zweden 1 0 23-1 0 0 8 52 0 1 5 1 27 0 1 0 121 Finland 1 0 10 1 0 0 0 14 0 2 3 0 20 0 3 0 55 Oostenrijk 3 0 8 1-1 0-3 53 5 2 0-1 19 0 5 1 92 Malta 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 Estland 0 0 0 0 0 0 0 1-1 -1 0 0 0 0 0 0 0 Letland 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 3 Litouwen 0 0 1 0 0 0 0 4 0-2 0 0 1 0 0 0 4 Polen -7 0-4 0-2 0-3 41 1-19 -6 0 26 0 0 2 29 Tsjechië 9 0 4 0 0 0 0 24 0 0 0 0 0 0 0 1 38 Slowakije 0 0 0 0 0 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0 5 Hongarije 2 0 1-7 0 0 0 16-1 0-3 0 5 0 0 0 14 Slovenië 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 5 Cyprus 0 0 1 0 0 0 0-2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Intra EU 116 3 499-13 -5-56 -48 1264-10 46-1 43 644-20 141 60 2.663 Extra EU -12-16 24-22 4 1-22 - 1464-106 -33-23 5-269 -55-51 3-2.038 Totaal 104-14 523-35 -1-55 -70-200 -116 13-24 48 375-76 90 62 625 54
Bijlage 10: Belgische invoer van agro-industriële producten, 2006 (%) 55
Bijlage 11: Belgische uitvoer van agro-industriële producten, 2006 (%) 56