WWW.GARDENZINE.NL SEPTEMBER 2009 3,95 H E T T I J D S C H R I F T V O O R D E T U I N, S E R R E E N H E T T E R R A S +!717973!911562! kktkt Tuintrip: Kleurenparadijs: Tuinfestival aan de Loire Nazomeren Pompoenseizoen Dahlia Tuintrend Wilgentenen Buitenhaard Tuindesign Hortus Botanicus Amsterdam
TuinDesign Tuinontwerp komt tot leven met maquettes Tuinontwerper/architect Paulien Caspers doet het net even anders. Ze creëert een plekje voor haar klanten, om weg te zijn van de stad en de drukte. Dat plekje is de tuin. Natuurlijk maakt ze schetsen, en heeft ze alle vakkennis in huis, maar haar ontwerpen komen echt tot leven omdat ze maquettes voor haar klanten maakt. Zo zie je meteen de diepte en schaduwwerking in de tuin. En heel belangrijk: vormt je tuin een organisch geheel met je huis? Paulien vertelt. Standaard is geen woord dat op Pauliens werk van toepassing is. Samen met haar team maakt ze een tuin gericht op de wensen van de klant en vertaalt dat in een geheel eigen vorm. Ze komen met orginele ideeen op gebied van beplanting en materialen. Klanten gaan vaak als eerste hun huis opknappen en komen dan pas heel laat toe aan hun tuin. Dat is heel jammer, want als de tuin kaal is, of rommelig, dan slaat dat terug op hun huis. Je hebt geen mooi uitzicht, dat kan veel beter. Wij werken met een klein team van specialisten waaronder een architect. Wij maken dus en een goed ontwerp en een goed beplantingsplan maar we kunnen ook bouwkundige uitwerkingen maken van een schuur of dakterras. werkt met schaalmodellen, omdat dit een goed middel is om de ruimtelijke effecten van de nieuwe tuin te tonen. Paulien: Meestal maak ik een paar maquettes. Daaruit kunnen klanten dan kiezen. Waarom maquettes zo n belangrijk onderdeel vormen van het ontwerp voor mij? Ik vind het zelf een prettige manier om te ontwerpen. Ik maak eerst een basis van de kavel en het huis, en dan begin ik daarin te ontwerpen. Het is ruimtelijk ontwerpen, het lijkt op boetseren en dat bevalt me. Ik zie bijvoorbeeld heel goed hoe de relatie is tussen huis en tuin. Belangrijk is dat je weet wat je met je tuin wilt: tuin als pauze? Dan moet er ruimte zijn voor rustplekken. Als stuk natuur (je tastzin, lekker met je voeten in de aarde), de tuin als geometrische ruimte (snoeivormen), de tuin als wildernis (vrijheid), een plek met contrast (spannend), of een tuin met dieptewerking om ruimte te maken? Als dat uitgangspunt bekend is, kan Paulien aan de slag. Mijn drijfveren zijn er vele. Bij kleine tuinen staat voor mij voorop: het moet groter, zo groot mogelijk dat kan natuurlijk niet letterlijk gebeuren, dus moet het groter lijken. Daar doe ik echt veel aan. En ik merk dat dat in praktijk ook werkt. Mensen wonen natuurlijk boven op elkaar in Nederland. Er is nog maar weinig groot open gebied. Soms wou ik wel dat we hier het Engelse landschap hadden, zacht glooiend en zo ver het oog rijkt groen. Of een stukje Canada. Ik denk dat veel mensen dat missen. Ik probeer dus in de tuinontwerpen iets van dat gevoel van in het landschap zijn op te roepen. De ruimte, de rust en dingen die je kan aanraken, met materialen als hout, steen, mos en natuurlijk planten. 32
TuinDesign Vijf voorbeelden van Pauliens werk: Ruimte Hier bijvoorbeeld zie je hoe hoog dat huis is in verhouding met de tuin, maar dat er ook twee mooie bomen in het gemeentegroen staan, die kan ik betrekken in het ontwerp. Ik probeer gewoon van alles uit in die modellen, als het niet werkt zie ik dat snel. Ik laat mijn fantasie de vrije loop. Verder is het een goed middel om de klant duidelijk te maken wat het ontwerp inhoudt. Ik merk dat klanten vaak tekeningen niet goed lezen. Ze zien wel waar dingen staan in de tuin maar hebben geen ruimtelijk beeld en kunnen achteraf dan teleurgesteld zijn dat iets heel anders is geworden dan ze dachten, terwijl dat hele duidelijk op tekening staat. Dus het werkt twee kanten op. 33
Tuintrend Dakterras Dit is een terras aan een flat op de Kop van Zuid in Rotterdam. Omdat het erg op de wind en zon ligt hebben we gekozen voor grassen en bloeiende planten. Er staat een boom op het terras. We wilden een grove den nemen maar in verband met de maximale dakbelasting, was dit niet mogelijk. De aanleg van terrassen is een verhaal op zich, dat komt door die maximale belasting, maar ook hoe het water wordt afgevoerd. De regels van de vereniging van eigenaren schrijven voor dat de tegels er altijd van af moeten kunnen, daarom is een echt gazon of groot perk moeilijk te maken. Toch wil je het groener maken, want de omgeving is erg stenig, dus hebben we kunstgras genomen, gesneden in de vorm van een blad en natuurlijk ook een perk en een boom en een druif en een pot met beplanting. Zo heb je toch een groenere en zachtere uitstraling. Ook kun je er met kinderen op zitten. Tuin kleiner dan 200m 2 Stap1: Dit is een kleine tuin in Leiderdorp. Je ziet op de eerste foto hoe het was. Erg veel steen. De opdrachtgever is architect. Het was erg leuk samenwerken, hij snapte de modellen heel goed, vond het heel leuk om zelf te kiezen uit een paar. Zij (zijn vrouw) geeft massages en meditatielessen beneden in het atelier dat grenst aan deze tuin. Zij had al een boeddhabeeld en wilde iets in die sfeer. Stap 2 Je ziet twee voorstellen, eentje met bamboe en eentje met een vijver in drie niveaus. Die hebben ze gekozen en die is net uitgevoerd. Ik heb de achterwand die uitkomt op een straat annex plantsoen open gemaakt. Niet echt open, maar doorzichtig. Stap 3 Dit is uitgevoerd in glasplanken, daar heeft de opdrachtgever zelf voor gezorgd, het is erg mooi geworden. Het groen is nog erg pril zoals je ziet. Dat moet veel grootser en voller worden en minder netjes. Ik werk eigenlijk zo dat ik eerst met de modellen aankom. Als dat af is, is het schetsontwerp klaar.wil de klant nog een stap verder, dan kan dat en dan werk ik het plan verder uit, dat kan met een beplantingsplan, waarvoor ik een collage maak met foto s van de planten en een tekening, hierin is heel goed uitgezocht welke planten goed passen op deze plek qua bezonning, qua grondsoort en dat je het hele jaar rond iets in bloei hebt en dat het een natuurlijk geheel vormt. Dat verrijkt het plan enorm. Soms werk ik een tuinhuis uit of een terras. Daarna zijn er nog twee stappen mogelijk. Hulp en advies bij de aanbesteding en begeleiding bij de uitvoering van de tuin. Dit advies kan ook bestaan uit tips over hoe je zelf je tuin kunt aanleggen, welke delen wel en welke beter niet. 34
Warrige tuin Dit is een tuin in Geldrop. Het ontwerp is pas af. Het gaat alleen om de voortuin voorlopig. Dit zijn hele enthousiaste mensen die ook bijen houden en de bijenstand in Nederland willen helpen op peil houden. Je ziet op de foto van de bestaande toestand al dat ze veel moois hebben, maar het is wat warrig geworden allemaal. Er lopen twee paden kruislings door het plan. Ik heb nu gezorgd voor wat meer stroomlijn erin. Groter dan 200m 2, nieuw landgoed Voorbeeld uit de praktijk: klanten laten rondom hun prachtige huis een terras maken, er is daarvoor geheid want de kavel ligt in waterig gebied. Dat wordt prima uitgevoerd maar het resultaat is nu dat het terras veel hoger ligt dan de omliggende tuin (het niveau van de straat is aangehouden) De tuin ligt nu meer dan een meter lager ligt dan het huis/terras. Daarna moet een tuinontwerper proberen dat weer tot een logisch geheel te maken. Een prachtige Ceder is gesneuveld bij de bouw van een tuinhuis, met betere voorzieningen had die wellicht gered kunnen worden. Mijn punt is: ga voor een totaalontwerp. Laat eerder een tuinontwerper kijken naar het geheel en samenwerken met de architect. Iets anders waar wij ons in verdiepen is: geluidswerende wanden en waterberging en hoe je vogels aantrekt in de tuin. Voor al deze vragen zijn oplossingen maar hoe maak je het zo dat je niet met een tuin eindigt met een hoge schutting en een parkeerterrein en een tank. Je wilt die dingen nauwelijks zichtbaar verwerken in het ontwerp, het ontwerp moet eruit zien als een landschap, waar het stil is, waar de tuin water krijgt zonder dat je het merkt (liefst met regenwater van je eigen dak) en waar wat auto s staan zonder dat in het oog springen. Paulien Caspers, Rotterdam Lid van de Nederlandse Vereniging voor Tuin- en Landschapsarchitectuur info@tuinarchitectuur-caspers.nl www.tuinarchitectuur-caspers.nl 35