sep tem ber 2009 181 45ste jaar gang /4+1 Het Noor der licht Kwar taal blad van de Ne der land se Fi la te lis ten ve re ni ging Skan di na vi ë ISSN 0167-7632 WWW.NFVSkan di na vie.nl Le de nad mi ni stra tie: Urkwal 74 1324 HR Alme re Stad Adver ten ties en los se num mers Specht straat 70 1021 VW Amster dam Re dac tie Laar straat 6a 5664 BM Gel drop admsteen bak kers@ons bra bant net.nl In dit num mer: Zelf ke ven de ze gels in Fin land 2 Bo mar sund 7 Hålo ga land 2009 14 De Kopenhaagse 'fodpost' (1806) 1851-1876 18 Lae se-lu kea-lese-lesa-läsa 25 Ve re ni gings me de de ling en 31 De twee-kleu ri ge ovaal ze gels van Deens West-Indië 32 Ze gel nieuw tjes 35 Van de re dac tie Heeft u dat ook zo? Ik ben niet ge schikt om te wer ken in een om ge - ving die de tem pe ra tuur van zo'n 25 gra den te bo ven gaat. Op een of an de re ma nier be gin ik dan in te zien dat een si ësta geen slechte uit vin - ding is. Maar een pau ze ne men mid den op de dag is aan mij ook niet be steed. Of u moet het gaan zit ten le zen in een goed boek ook re ke nen het be grip 'pau ze hou den'. Maar dat lijkt me niet, want dan verd ie nen ve len hun da ge lijk se brood met pau ze hou den. Ik wil u maar zeg gen, dat het ver vaar di gen van een nieu we af le ve ring van Het Noor der licht mij zwaar der valt in de zo mer dan in de win ter. Of het moet zo'n zo mer zijn als mijn twee we ken dit jaar in Noor we gen. Waar schijn lijk zo wat de eni ge plaats in Eu ro pa waar het mid den au gus - tus niet bo ven de twin tig gra den was en op tijd re gen de. Ge luk kig had ik mijn lap top mee ge no - men en be schik te ik over elec tri ci teit. Wijs ge - wor den door 35 jaar va kan tie in Noor we gen. Maar het was heel ge zel lig. Ook mijn be zoek aan mijn mede-fi la te list Erling Ber ger in Fre dens borg in De ne mar ken. Het was de om weg van 500 ki lo - me ter meer dan waard. Want het blijft een apart soort volk, die fi la te lis - ten, zo als mijn vrouw zei, ter wijl zij verd er klet - ste met de vrouw van Erling, als of ze el kaar gis - te ren nog ge spro ken had den. Kort en goed, mijn zo mer was weer rij ke lijk ge - vuld, net zo als deze af le ve ring van Het Noorderlicht. Laat u eens we ten wat u er van vindt? O ja. Omdat ons ve re ni gings jaar in 2010 op 1 ja - nu a ri be gint, be staat deze jaar gang uit 5 uit ga - ven. Ton Steen bak kers. 1
Henk van Mee ning en Zel fle ven de ze gels in Fin land In het vo ri ge num mer van Het Noor der - licht heb ben we ge zien, dat de eer ste Zweed se zelf kle vers in het jaar 2000 ver - sche nen. Fin land en Noor we gen wa ren er al eer der mee be gon nen. De wer ke lij ke pi - onier in Scandinavië was Finland. In 1990 komt er een nieu we reeks frank eer - ze gels die men aan duidt met Landskapsblommor. De eer ste emis sie toont een ze gel met bo sa ne mo nen en een met een hei de struik, wel ke res - pec tie ve lijk de pro vin cies Ny land en Ka ja na land vertegenwoordigen. De vol gen de in de reeks ver - schijnt op 5 fe bru a ri 1991 met de lijs ter bes, de duin doorn en de eik. Het zijn vierzijdig getande zegels in een klein for maat. De lijs ter - bes ze gel krij gen we ook on- Fin land 1990 getand en is de eer ste Fin se zelf kle ver. Een nieu we fase in de post ge schie de nis van Fin - land is ing eluid. De ze gels wor den ver kocht per 10 stuks in de vorm van een kaart je (mi - ni a ty rark). De prijs is Mk. 2.10 per ze gel. In maart 1992 zien we Lands kaps blom mor num mer III met de ko gel bloem (La pland) en het le ver bloem pje (Ta vast land). Ze zijn weer ge woon 4-zij dig ge tand en niet zelf - kle vend. Nu tref fen we ech ter voor het eerst de aan dui ding en 2 lu ok ka/klass en 1 Fin land 1991 2
Ze gels uit 1992 en 1993. lu ok ka/klass aan, waar mee de snel heid van de post be zor ging wordt aang ege ven. Men noemt ze fixvärdemärken. Prij zen zijn Mk. 1.60 en Mk. 2.10. Ze gel den voor post van 0-50 gr. in heel Scan di na vië. Deze be lang rij - ke ve ran de ring te ge lijk met een nieu we zelf kle ver was klaar blij ke lijk te veel. Maar in ok to ber 1992 komt er toch weer een kaart je met 10 ong etan de zelf kle vers. De bloem is een wil gen roos je (Södra Öster bot - ten). In maart 1993 zet men de reeks voort. De bloem is een gele iris ( Kym me ne da len). Opmer ke lijk is de gedrukte perforatie, wel ke tot het jaar 2000 wordt ge hand - haafd. Nieuw is nu ook, dat het de druk ker is ge lukt, om de 20 ze gels met de aan dui ding 2 lu ok ka/klass met 2 blok jes van 10 in een boek je bij el kaar te breng en. In juni van het zelf de jaar komt er ook nog een boek je met 10 ong etan de zelf kle vers, maar enk el be stemd voor post klas se 1. De bloem is de ledum palustre (een Ne der - Boek je uit maart 1993. Boek je uit juni 1993 klasse 1 3
Åland 1999 en Fin land 2000. land se naam be staat niet) en ze ver te gen - woordigt Norra Österbotten. In 1994 zien we dat het be leid van de Fin se Post ten aan zien van de zelf kle ven de ze gels even wicht i ger is ge wor den. Tot en met 1999 be staan de emis sies uit kaart jes met 10 ong etan de, ge stan ste ze gels met de aan - duiding 1 luokka/klass. Achter een vol gens krij gen we in 1994 de Finnros ( Nord ka re len); in 1995 de mar - griet (Mel ler ste Fin land); in 1996 de wa ter - le lie (Södra Sa vo lax); in 1997 de vo gel kers 4 (Bir ka land) en in 1998 het blau we gras klok - je (Mellersta Österbotten). Bij 1999 moet even stil ge staan wor den, om - dat we dan ze gels zien met de sleu tel - bloem, Ålands bloem. Het is dan bij na na tuur lijk, dat daar uit een ge za men lij ke emis sie tot stand komt, het geen ook ge - schiedt. Dat Åland nu zelf stan dig ge wor den was op het ge bied van het uit gif te be leid, merkt men wel aan de bij zon der fraaie uit - ga ve, die he le maal in Aus tra lië be steld was. Gro te broer Fin land wordt lich te lijk in de
scha duw ge steld. Voor Åland was het slechts de twee de keer dat men met zelf kle - vers kwam. In 2000 stapt men af van de ge druk te perforatie. Nu komt er een kaart je met 10 ze gels waar bij de ze gels een 4-zij di ge tan - ding ge stanst krij gen. De uit voe ring is zeer fraai. De bloem is de paar se ane moon of wil de mans kruid (Södra Ka re len). In 2001 zien we dan de laat ste emis sie in de se rie Lands kaps blom mar. Het zijn de ko ren - bloem (Päijänne-Ta vast land) en de anemone patens (Egent li ga Ta vast land). Ook hier heb ben we een ech te 4-zij di ge tan - ding. De Fin se Post is met het in voe ren van de zelf kle vers be paald niet over een nacht ijs ge gaan en de se rie Lands kaps blom mor Het Finse hang blok je uit 2001, voor- en ach ter zij de. Op de ach ter zij de wordt on der an de re ver meld dat deze ze gel kan wor den ge bruikt voor ver zen den bin nen Fin land, in clu sief Åland, van brie ven tot 50 gram, als A-post. Ook wordt ver meld, dat deze ze gels kun nen wor den ge bruikt, wan neer de euro als be taal mid del is ge ïntroduceerd. 5
Eén ding is ze ker. Ook mo der ne fi la te lie kan hoogst in te res sant zijn en zeer leer - zaam. heeft bij de in voe ring er van een be lang rij ke rol ge speeld. Van af 2002 neemt het aan tal zelf kle ven de ze gels in Fin land op val lend in aan tal toe. In plaats van de kaart jes ko men er steeds meer post ze gel boek jes met zelf - kle vers. Wat de aan zet voor het rui me ge - bruik heeft ge ge ven is moei lijk aan te ge ven, maar er is ze ker een ge de gen on der - zoek aan voor af ge gaan. Ook de vaak ne ga - tie ve me ning van ons fi la te lis ten heeft daar bij ze ker een rol ge speeld. Vcoor de dui de lijk heid ver meld ik hier on - der de 20 regio s, waar in Fin land is verd - eeld. 1. La pland (Lap pi / Lap pland) 2. Nor thern Ostro bothnia (Poh jois-poh jan - maa / Nor ra Öster bot ten) 3. Kainuu (Kainuu / Kajanaland) 4. North Ka re lia (Poh jois-kar ja la / Nor ra Ka re len) 5. Nor thern Sa vo nia (Poh jois-savo / Nor ra Sa vo lax) 6. Sout hern Sa vo nia (Etelä-Savo / Södra Sa - volax) 7. Sout hern Ostro bothnia (Etelä-Poh jan - maa / Södra Öster bot ten) 8. Ostro bothnia (Poh jan maa / Öster bot - ten), also dis am bi gu a ted as co as tal re gi - on of Vaasa (Vaas an ran nik ko seu tu) 9. Pir kan maa (Pir kan maa / Bir ka land) 10. Sa ta kun ta (Sa ta kun ta / Sa ta kun da) 11. Cen tral Ostro bothnia (Kes ki-poh jan - maa / Mel ler sta Öster bot ten) 12. Cen tral Fin land (Kes ki-su o mi / Mel ler - sta Fin land) 13. Southwest Fin land (Var si nais-su o mi / Egent li ga Fin land) 14. South Ka re lia (Etelä-Kar ja la / Södra Ka - re len) 15. Päijänne Ta vas tia (Päijät-Häme / Päijänne Ta vast land) 16. Ta vas tia Pro per (Kan ta-häme / Egent li ga Ta vast land) 17. Uu si maa (Uu si maa / Ny land) 18. Eas tern Uu si maa (Itä-Uu si maa / Östra Nyland) 19. Ky men laak so (Ky men laak so / Kym me ne - da len) 20. Åland Islands¹ (Ahve nan maa / Åland) 6
Ton Steen bak kers Bo mar sund Al eni ge ja ren heb ik in mijn bu reau la de wat schrijf sels lig gen die be trek king heb - ben op een en het zelf de on der werp: Bo - mar sund. Een on der werp wat me in te res seert, om dat ge schie de nis me in te - res seert. Het be gon met de uit ga ve van een fraai boek je in 2004. Onder werp was de ru ïne van deze for ti fi ca tie, die 150 jaar eer der werd ver - woest in 1854. De uit ga ve van dit boek je werd in 2005 ge volgd door de uit ga ve van een ze gel die de aan dacht ves tigt op het ini ti a - tief om een be zoe kers cen - trum te ves ti gen bij Bomarsund. Op grappige wij - ze wordt de mo ge lijk heid voor toe ris ti sche uit stapjes dui de lijk ge maakt. De post ze gel toont de len van de ru - ïne van de Bomarsund fortificatie. Op de ach ter grond zien we een deel van de tekst van het vre des verdrag, dat werd ge schre ven in ver band met de demilitarisering. Uitgegeven op 29 maart 2006. En in 2006 werd een post ze - gel uit ge ge ven die een deel van de ru ïne toon de en de aan dacht ves tig de op de de mi li ta ri se ring van Åland, ook weer 150 jaar ge le den. Aan deze uit ga ven moest ik denk en toen ik de nieuw ste post waar de stuk ken van Åland, uit ge ge ven op 8 maart 2009, on der ogen kreeg. Op een van de kaar ten is slechts een tekst te le zen in vijf ta len: Åland, ei lan den van de vre de. In een in ter view met de ont - werp ster Chi qui Matt son, zegt ze, dat haar zoon vindt dat er meer aan dacht be steed moet wor den aan het feit dat Åland een ge de mi li ta ri seer de zone is. Post ze gel boek je, uit ge gevn op 9 juni 2004. Het postzegelboekje bevat acht postzegels in twee velletjes. 7
Twee van de drie uitgegeven kaarten. Åland be zit niet veel his to ri sche be ziens - waar dig he den. Een van de groot ste be - ziens waar dig he den van Åland wordt ge vormd door de rui nes van de for ti fi ca - Een blad zij de uit het boek je. 8
Ook het jaar boek 2004-2005 be steedt ruim aan dacht aan de ge schie de nis. tie van Bo mar sund. Het is een her in ne ring aan de Rus si sche pe ri o de. Na de oor log in 1808-1809 tus sen Zwe den en Rus land, was de po si tie van Åland ing rij pend ve ran derd. Bij de vre des on der han de ling en in Fre driks - hamn, werd Zwe den ge dwong en, af stand te doen van Fin land en Åland ten gun ste van Rus land. Fin land werd een deel van het groot her tog dom en kreeg een nieu we vorst, de Rus si sche Tsaar. Nu werd de ge og ra fi sche po si tie van Åland erg in te res sant. Tij dens de Zweed se tijd was Åland ge si tu eerd in een Zweed se bin nen zee, een vei - li ge plaats. Maar na de oor - log in 1809 werd Åland de meest wes te lijk ge le gen bui - ten post van het groot her tog - dom. Russische troepen wer den ge sta ti o neerd in Åland en door een for ti fi ca - tie-des kun di ge werd aangera den om een fort te bou wen in de na bij heid van Bo mar - sund om daar een verd edi - gingsmacht te huisvesten als ant woord op mo ge lij ke be - dreigingen vanuit het westen. Dit werd gebouwd op het meest oostelijke deel van het eiland en het diende als bruggenhoofd naar het vasteland. Met de bouw werd be gon - nen in 1832. De for ti fi ca tie zou een cen tra le ka zer ne heb ben met een door snee van 290 me ter. De for ti fi ca tie zou uiteindelijk plaats moe - ten bie den aan 5000 per so - nen en 500 ka non nen. Er werd ook een nieu we ha ven aang elegd, waar gro te slag - sche pen voor ank er kon den gaan. Ook ver re zen er ver schei de ne to rens die met el kaar wa ren ver bon den. Ie de re to - 9
ren had ong eveer vijf tig bat te rij en, ie der be staan de uit vier ka non nen. Het twee verd ie ping en hoge hoofd fort was in 1842 klaar en het luk te de Rus - sen drie van de twaalf ge plan de verdedigingsto - rens te bouwen. Volk uit heel Rus - land kwam naar Åland om deel te ne men aan de aan leg. Ze spra ken ver schil - len de ta len en had den ver schil len de re li - gies. Ge du ren de 25 jaar woon den ze sa men op een klein op per vlak. Er ont stond een klei ne ge meen schap, Skar - pans, met wink els en een school. Op een na bij ge le gen ei land wer den een zie ken huis en zo wel een Ortho doxe als een Lut her se kerk ge bouwd. Hier be von den zich ook kerk ho ven van ver - schillende religies. Sommige graf ste nen zijn nog te vin den. Het meest in dru kwek kend is het nieuw-ortho dox kerk hof. Op een ze ker mo ment woon - den er 3000-3500 men sen in De laat ste blad zij den van het boek je. Toeristische uitstapjes naar Bomarsund. en bij Bomarsund. Een groot aantal mensen voor die tijd. Maar tij dens de bouw ont stond een nieu we oor log, bekend als de Kri moor log. De aan - lei ding was het vol gen de. Rus land had een ge schil met de Turk se sul - tan over het be scherm heer schap van een aan tal Hei li ge Plaat sen in Pa les ti na en viel Mol da vië en Wa lachije bin - nen. In 1853 leid de dat tot oor log tus sen de sultan en de tsaar. Frank rijk had hier te vens aan - deel in, doord at tsaar Ni co laas I van Rusland de Fran se kei zer Na po le on III be le dig de en zijn kei zer schap be twij fel de. Het was dus niet al leen een oor log 10
van mi li tai re be lang en, maar ook een van prestige. In no vem ber 1853 ver nie tig de een Rus si - sche vloot on der ad mi raal Pavel de Turk se vloot bij Sinop. Daar op kreeg het Otto maan - se Rijk op 28 maart 1854 steun van de Brit - ten en de Fran sen die be ducht wa ren voor Russische invloed in de Middellandse Zee. Bij het uit bre ken van de oor log in 1854 was het fort ech ter nog niet vol tooid. Als een sym bool van de Rus si sche ex pan sie - drift vorm de het fort het be lang rijk doel van de ge al lieer de vloot. Op 21 juni 1854 vond het eer ste bom bar de ment plaats, ge - leid door het schip de HMS He cla. Op dit schip dien de Char les Da vis Lu cas. Toen er een gra naat op het dek van de boot te recht kwam, ging hij, te gen de voor schrif ten in, niet plat op de grond lig gen, maar greep de gra naat en wierp deze over boord, zo zijn ka me ra den red dend. Voor deze dap pe re daad werd hij als eer ste met het Vic to ri a - cross on der schei den. De Brit se en Fran se sche pen wa ren op weg naar Sint Pe ters - burg, cen trum van de macht in Rus land. Over het ef fect van dit bom bar de ment gaan diverse verhalen, die elkaar tegenspreken. Op 8 au gus tus vond een lan ding plaats van Engel se en Fran se troe pen. Onder an de re de 11
De eer ste blad zij de van het boek je. Not vik stor net, de to ren in het noor de lij ke deel, werd aang eval len en ver overd. De Rus sen ga ven zich over op 16 au gus tus 1854. Het fort werd aang ebo den aan de Zwe den, maar die sloe gen het aan bod af om te voor ko men dat ze pro ble men met de Rus sen zou den krij gen. Op de och tend van 2 sep tem ber 1854 werd het fort op ge bla zen Tij dens de vre des con fe ren tie in Pa rijs in 1856 werd Åland tot ge de mi li ta ri - seer de zone ver klaard door het aan - vaar den van de Åland Tre a ty. Eerst en voor al ver biedt deze in ter na ti o na le over eenk omst de for ti fi ca tie van Åland. Tij dens de on der han de ling en in 1921 be ves tig de de voor lo per van de Ver - enig de Na ties de Åland Tre a ty, ter wijl de de mi li ta ri se ring van Åland werd ge - ga ran deerd. Een be lang rij ke toe voe - ging was, dat Åland tot neu tral ge bied werd ver klaard. Ge volg ge vend aan bei de con ven ties, ver klaar de Fin land De der de kaart Åland niet mi li tair te zullen versterken. Er mogen geen militaire troepen noch oorlogsuitrusting aanwezig blijven op Åland. Li te ra tuur: - Ålands Frimärken berättar 2004-2005 - Ålands Frimärken berättar 2006-2007 - Ålands pos ten frimärken - en.wi ki pe dia.org - ukin fin land.fco.gov.uk 12
Albert L. Ruijne Hålo ga land 2009 Van 5 tot en met 7 juni 2009 vond in Har - stad, Noor we gen, de tentoonstelling Hålo - galand 2009 plaats. Ons lid Albert Ruijne was niet persoonlijk aan we zig, maar stel - de wel zijn ver za me ling over de Hur tig ru - ten ten toon. Hij doet verslag. Opgelucht en met een zucht van verlichting ont ving ik op zaterdag 20 juni 2009 in het post kan toor van Bergen (Noor we gen) uit han den van de ba lie me de wer ker mijn ver - za me ling. Maar dit ver haal be gint op zaterdag 16 mei 2009, toen ik mijn ver za me ling naar de voorzitter van het ten toon stel lings co mité Tore Lund van de Harstad Filatelist-klubb te Harstad in Noor we gen stuurde. Op een ten toon stel ling in de Achterhoek be - haal de mijn ver za me ling in de ca te go rie 2, met 3 ka ders, 75 pun ten. Omdat ik ook lid ben van een Noor se postzegelclub, Oslo Fi - latelistklubb, mag ik deel ne men aan ten - toon stel ling en in Noor we gen. Een grote wens van mij ging dan ook in vervulling toen ik mijn ver za me ling daar mocht la ten be oor de len. De ver za me ling moet dan wel in de taal van het land of een in ter na ti o naal er ken de post-taal ge maakt zijn. Gelukkig ben ik bij het opzetten van mijn ver za me - ling direct be gon nen om alles in het Engels te schrijven. De ka ders in Noor we gen zijn van een iets an der for maat en be vat ten 16 pagina s A4. Na eni ge cor res pon den tie via de mail met Tore Lund en sms-contact met mijn goede vriend Emil Han sen schreef ik in on der de ti tel: The Road to the North met 3 ka ders, in totaal 48 pagina s. De pe ri - o de, waar in de ten toon stel ling zou plaats - vinden, viel he laas net voor onze va kan tie zodat ik de ten toon stel ling niet per soon lijk zou kun nen be zoe ken. Daar om moest ik mijn ver za me ling opsturen naar Harstad. Nu had ik de laatste tijd nog al wat pro ble - men ge had met de Noor se Post in ver band met ge o pen de brie ven en totaal leeg gesto - len pak ket jes. Dit ge beur de ver moe de lijk al - le maal op het ex pe di tie knoop punt van de lucht ha ven Gar der moen vlak bij Oslo. Bo - ven dien maakt Noor we gen he laas geen deel uit van de EU lan den en daard oor zijn er meer be per king en met be trek king tot de inen uitvoer van goe de ren. Daar om had ik mij op voor hand uitvoerig la ten voor lich ten door diverse pak ket ver zen ders zoals TNT, DHL en UPS. Zij gaven aan dat ik een tijde - lijke uitvoerverklaring zou moe ten heb ben die maar liefst 150 euro zou gaan kosten, als ik het via DHL of UPS zou la ten vervoeren. 14
Mijn con tact in Noor we gen is al vele ja ren Emil Han sen. Die stel de ge lijk al voor: 'Ver - stuur het on ver ze kerd, als ge woon pak ket - je, dat is de vei lig ste ma nier'. Maar in eer ste in stan tie leek mij dat niets, door de er va - ring van de ge sto len goe de ren. De pro ble - men bij het ver zen den naar Noor we gen zijn door onze re dac teur Ton Steen bak kers al eens om schre ven ( Noor der - licht nr 148 ). En ik heb nu zelf on der von den, dat dit echt niet zo mak - ke lijk gaat. Maar om het ver haal kort te hou den, ui tein de lijk toch maar ver stuurd op de goed - koop ste ma nier: met TNT. Op za ter dag 16 mei heb ik het pak - ket je af ge le verd bij het post kan toor in Leeuw ar den en werd het ver stuurd zo als Emil al had voor ge steld: als pak ket je, onverzekerd. En dan maar hopend, dat het veilig aankomt in Harstad. Ik had Emil be richt ge stuurd dat het pak - ket je on der weg was en bij aank omst in Oslo heeft hij het pak ket ge volgd op zijn reis met de Noor se Post tot Har stad. Dit was mogelijk door te bel len met de di ver - se knoop pun ten. Zo doen de werd ik steeds op de hoog te ge hou den. Op 30 mei kreeg ik een sms van Emil dat Tore Lund mijn ver za me ling in goe de staat ontvangen had. Emil komt oor spronk elijk uit Har stad, maar hij woont nu 300 km verd er in Bodø. Tij - dens een fa mi lie be zoek kon hij ook de ten - toon stel ling be zoe ken. Na af loop zou hij mijn ver za me ling mee te rug ne men. 's Za - ter dag avonds kreeg ik een sms dat hij mijn ver za me ling had be won derd en dat hij ook Smartpost Poste Restante naar Ber gen Sen trum Post - kantor. Pakket plus verzendbewijs TNT Het fraaie di plo ma. met ver schil len de ver za me laars ge spro ken had over mijn ver za me ling. Op zon dag mid - dag om streeks 15.00 uur kreeg ik nog een sms van Emil dat mijn ver za me ling bij hem in de auto lag. Ook ver tel de hij mij wat het re sul taat van de tentoonstelling was: vermeil, 74 pun ten. Het is in mid dels za ter dag 20 juni en we gaan tij dens onze va kan tie in Noor we gen mijn ver za me ling weer op ha len. Emil heeft deze Pos te Res tan te naar een post kan toor in Bergen gestuurd. 15
Daar aang eko men, meld ik mij aan de ba lie en na enig speur werk ( pas poort ) wordt mij een gro te doos van 60 x 60 cm over han - digd. De in houd? Mijn ver za me ling in onge schon den staat. Een 'Diplom', keu rig om - lijst en ach ter glas. Een Ver meil me dail le en Mijn 3 ka ders in Har stad ( foto Emil Han sen ) ook nog een ere prijs van de Sør-Va rang er Fi la te list klubbs uit Kir ke nes. Dat was een fraaie klok, gemonteerd op een hou ten bord met de af beel ding van een post duif. Na be - stu de ring van het ju ry rap port ben ik zeer te vre den. Voor het eerst ten toon stel len in Noor we gen en dan toch al 74 pun ten. Van de 30 pun ten voor be han de ling be haal de ik er 21. Wat vol gens de jury ont breekt, is meer oud ma te - ri aal. Daar ga ik verd er naar zoe ken als de fi nan ci ën het toe la ten. En het stem pel ma - te ri aal moest ik be ter om - schrijven. Filatelistische ken nis en on der zoek le ver de 28 van de 35 pun ten op. Kwa li teit le vert 7 van de 10 pun ten op en zeld zaam heid 14 van de 20 pun ten. Voor de pre sen ta tie kreeg ik 4 van de 5 pun ten. Ik denk dat ik nog wel een poos je be zig ben. Graag wil ik mijn ver za me ling uitbreiden naar 5 kaders ( x 16 bladen ) en een volgende keer weer tentoonstellen in Noorwegen. Ten slot te wil ik de le zers van dit ar ti kel nog eni ge in for ma tie ge ven over Har stad en het logo van de ten toon stel ling. Har stad ligt in de Noor se pro vin cie Troms. Het is de twee de be lang rijk ste stad van de pro vin cie en de voor naam ste plaats van de Ves terålen. Het werd van af de ha ven in ter - ras sen te gen de om lig gen de heu vels ge - bouwd. Ze vormt het be stuur lijk cen trum van de ge meen te Har stad dat zich uit strekt langs heen de Vågsfjord in het noord oos ten van het ei land Hinnøya. Na Spits ber gen (Sval bard) is dit het groot ste ei land van Noor we gen. Het ligt ten zui den van Grytøya. De hoog ste berg is de 1094 me ter hoge Sætert ind. De ge meen te is ver bon den met het vas te land door een 1007 me ter lange hang brug over de Tjeld sun det. Har - stad is aan leg ha ven van hur tig ru ten, de kustexpress die dagelijks Bergen met Kirke - nes ver bindt. Er zijn res ten ge von den die aan to nen dat de om ge ving van Harstad reeds be woond werd tij dens het bron zen en ij ze ren tijd - Postzegelboekje, zoals zo vaak tijdens tentoonstellingen uitgegeven door Norge Pos - ten, (in dit geval) Harstad postkantor en de organiserende vereniging. 16
De plaats waar de Bel gi ca is ge zonk en perk. Ook den tij de van de Vi king en be - kleed de de re gio een voor na me plaats. De ech te bloei kwam er ech ter pas tij dens de 19e eeuw toen er mas saal ge vist werd op de daar in over vloed aan we zi ge ha ring en. La ter kwa men er scheeps wer - ven en speel de de stad een be - lang rij ke rol bij de in voer van steenk ool uit Sval bard. Van - daag is er voor Har stad een rol weg ge legd als uit val ba sis bij het zoeken naar olie in de omgeving. De ste nen kerk van Tron de - nes, da te rend uit ca. 1250, was de be lang rijk ste rooms-ka tho lie ke kerk van noord Noor we - gen. Ze be vindt zich op de plaats waar ten tij de van de Vi king en recht werd ge spro ken en het par le ment (Thing) bij eenk wam. De oor spronk elij ke kerk uit de 12e eeuw werd ver moe de lijk in hout op ge trok ken. Achter de kerk van Tron de nes be vindt zich op een heu vel het Adolf ka non. Tij dens de Twee de We rel door log bouw den de Nazi s in Har - stad een kust fort. Het ka non, het laat ste dat over ge ble ven is van de vier die de Nazi s ge bouwd heb ben, kon 40.6 cm gra na ten (het groot ste ka li ber) af schie ten. Het moest Tron de nes kir ke bij Har stad op een zegel, uitgegeven in 1978. die nen om de scheep vaart van Tromsø naar Nar vik te con tro le ren. De rei kwijd te van de ge wo ne spreng gra na te (1020-1030 kg) was 42.8 km. De Adolf gra na te (600 kg) vloog 56 km ver. In het logo van de ten toon stel ling staat het Bel gi sche on der zoek schip de Bel gi ca. De Bel gi ca is een Bel gisch on der zoeks schip en ge noemd naar de Ro mein se naam voor het noor den van Gal lie. De Bel gi ca werd ge - bouwd in Svel vig (Noor we gen), maar het heet te toen nog Pat ria. Het was 36 m lang, 7,6 me ter breed en 4,1 me ter diep. Het ge - wicht was 336 ton en het had een hou ten romp. Het schip was oor spronk elijk ge bouwd als wal vis ja ger maar werd la ter door Adrien de Ger lach voor de Bel gi sche Antarc ti sche ex - pe di tie ge kocht. De Ger lache noem de het schip Bel gi ca en ver trok er op 16 au gus - tus 1897 mee van uit Antwer pen naar Antarc ti ca. Het schip en zijn be - man ning, on der wie Ro ald Amund - sen, brach ten als eer sten de win ter op Antarc ti ca door. Op 28 fe bru a ri 1898 raak te het schip vast in het ijs en pas 13 maan den la ter kon het schip via een door de be man ning zelf ge gra ven ka naal los bre ken. Op 5 no vem ber 1899 keer de het naar Antwer pen te rug. De Bel gi ca werd la ter ge kocht door de Graaf van Orléans die sa men met Adrien de Ger lache aan ver schil len de an de re ex pe di ties deel - nam. Na de Eer ste We rel door log werd de Bel gi ca ge bruikt als drij ven de vis fa briek bij de Lo fo ten vis se rij. En in de mei da gen van 1940 werd het door de Brit ten ge bruikt als drij vend mu ni tie de pot. Op 19 mei 1940 werd het schip tij dens een Duit se lucht aan - val tot zink en ge bracht in een fjord na bij Harstad. Corn jum juli 2009. 17
J.M.Vroom. De Ko pen haag se Fodpost (1806) 1851-1876 Inleiding Met de toe na me van het post ver keer in het be gin van de ne gen tien de eeuw ont stond in de be lang rijk ste ha ven ste den de be hoef te om de bin nenk omen de scheeps post zo vlug mo ge lijk te la ten be zor gen. Ver schil len de gro te ha vens had den daar voor al re ge lingen ge trof fen, zo als o.a. Ham burg. De Deen - se pos te rij en volg den het Ham burg se voor - beeld toen een privé-on der ne mer en ge pen si o neerd dou a ne ambte naar, Hen rik Rie gels, in 1805 pro beer de zelf voor ei gen re ke ning zo n dienst op te rich ten. Dit wil - de de post ad mi ni stra tie voor ko men en op 1 maart 1806 ging dan ook de Ko pen haag se bezorgdienst, genaamd de Fodpost (postbe - zor ging door bo des te voet) van start, met als di rec teur de zelf de Hen rik Rie gels. De dienst ver le ning be perk te zich niet tot scheeps post, ook ging de Fodpost een lo - ka le post be stel ling dienst ver zor gen. Eén van de voor waar den waar on der de nieu we dienst moest wer ken was dat de be han del - de post, zowel brieven als pakjes, werd voorzien van stempels in de vorm van de letters F en P (4 types zijn bekend). Omdat de ink om sten te gen vie len, zag de post ad mi ni stra tie in 1809 van verd ere ex - ploi ta tie af en werd de Fod post een par ti cu - lie re on der ne ming, die on der een afb. 1 Ansicht kaart met een af beel ding van een schil de rij van R. Chris ti an sen uit ca. 1845. De ko gel post wa gen pas seert de West - poort in de wal len van Ko pen ha gen. De af beel ding op de ze gel geeft het post kan toor op de Købmagergade weer. 18
afb. 2 Dru kwerk af kom stig uit Stet tin, na aank omst in Ko pen ha gen ver - stuurd met de Fod post naar Chris ti ans havn (bin nen de wal len), frankering 2 rbs Thiele, ontwaarding met Kopenhagen nummer - stem pel 1, F.P. stem pel 9 (uur) 13/6/54. ver gun ning van de of fi ci ële pos te rij en ope - reer de. Rie gels werd de ei ge naar, en na zijn dood in 1810 zijn we du we. Uit de Hof- en Staat scou rant blijkt, dat de Fodpost zich met het be zor gen van scheeps brie ven, lo ka - le brie ven en pak jes be zig hield. La ter be - zorg de men ook kran ten en advertentiedrukwerk. Ook verhuurden ze ka mers en zelfs krui wa gens. Het was, zo als Ole Maintz aan haalt in zijn Analyse, een blandet landhandel, een allegaartje. Al sinds de acht tien de eeuw had de Ko - nink lij ke Deen se post een por to van 2 skil ling op alle bin nenk omen de scheeps - post ge he ven. In 1806 werd dat ook het ta rief van de Fod post voor lo ka le post in Ko pen ha gen. Dit gold al leen voor brie - ven, be stemd voor adres sen binnen de stadswallen. (Afb 1) Voor be stem ming en bui ten de wal len en voor de voor ste den gol den ho ge re ta rie - ven. Men kon zo wel voor uit be ta len, als de por to door de ont vang er la ten vol - doen. Het ta rief was het zelf de voor bei - de op ties. Wel bleef ook tij dens de pe ri o de van de privé- on der ne ming de Deen se Post toe zicht hou den en moch ten de ta rie ven niet zon der haar goed keu ring ge wij zigd wor den. Zo kreeg de we du we Rie gels om trent 1828 een boe te van 10 rijksdaalders toen zij zonder toestemming de voor waar den wij zig de. Het be drijf maak - afb. 3 Kassebrev, d.w.z. brief uit een al ge me ne brie ven bus (voor deze brie ven had men toen in Ko pen ha gen apar te stem pels), ver - zon den naar Højbro Plads (bin nen de wal len), frank ering 2 sk met ge spik kel de ach ter grond, ont waar ding num mer stem pel 1, dag stem pel Kjøbenhavn K 11/12 B, F.P. stem pel 71/2 (uur) 12/12/62. 19
afb. 4 Kassebrev verzonden naar Store Kongensgade (buiten de wallen), frankering 4 sk met gelijnde achtergrond, ontwaarding num mer stem pel 1, Ko pen ha gen kom pas dag stem pel 24/1 2/58, F.P. stem pel 71/2 (uur) 27/12/58. te moei lij ke tij den door, soms was er slechts één bode in dienst. In la te re, be te re tij den, steeg dat aan tal tot veer tien. Omstreeks 1846 kreeg de postadministratie weer in te res se in de Fod post. De ver gun - ning werd niet meer verlengd en op 14 mei 1849 nam de postadministratie de Fodpost over. afb. 5 Brief ver stuurd naar Ves ter bro (net bui ten de wal len), frank ering 2 sk met ge spik kel de ach ter - grond, ontwaarding nummerstempel 1, Kopenhagen spoorwegdagstempel 30/7, F.P.stempel 7 /2 (uur) 31/7/59. Brief werd voor een ex tra 2 skil ling por to aang esla gen daar de be stem ming bui ten de wol len lag, in scrip tie 2 in rood krijt. De of fi ci ële pe ri o de Onder de nieu we post wet van 1 april 1851 met on der meer de in tro duc tie van de post - ze gel, wer den de be staan de Fod post-ta rie - ven ge hand haafd. Wel werd de uit ga ve van een 2 skil ling ze gel aang ekon digd. Die ver - scheen op 1 mei 1851 en was aan vank elijk al leen be doeld voor de Fod post van Ko pen - ha gen. Bui ten die stad wer den toen ter tijd nog geen brie ven door de Deen se pos te rij en be zorgd. Onof fi ci ële brief be stel lers in den 2 skil ling per brief, de zo ge naam de bærepenge ( draaggeld of fooi), maar als je zelf je brie ven af haal de op het postkantoor moest je ook bærepenge be ta len. Zon der het be ta len van bærepenge was er geen ze ker heid dat je je post ont - ving, stel de de general post direktor, Dan nesk - jold-samsøe, in 1850 20
afb. 6 Por to-brief ver stuurd naar de Nørrebrogade, Fod post-dag stem pel F.P. 14 (uur) 1 6/3/71, 3 sk in rode krijt, het ta rief voor ong efrank eer de brie ven met be stem ming bin nen de wal len tus sen 1/1/61 en 1/4/71. vast. Dit fooi en stel sel heeft bij na geen aan - te ke ning en op de brie ven na ge la ten. In ze - ke re zin zou men de ta rie ven van de Fodpost als een legalisering van de Bærepenge in het Kopenhaagse postdistrict kunnen beschouwen. Na de overname door de postadministratie en de in voe ring van de nieu we post wet, wa ren er 19 plek ken in de bin nen stad en 6 plek ken in de voor ste den voor het in le ve ren van post met een lo ka le be stem ming ge ves - tigd. De Fodpost kreeg een aang epast stem pel: de let ters F en P plus uur aan dui ding en da - tum. Over de ja ren ve - ran der de de vorm van het stem pel enigs zins. De stem pel kleur was tot 1862 blauw, daar na komt sporadisch zwart voor tot 1872 en dan wordt zwart al ge me - ner. Van af 1851 werd de Fodpost af ge han - deld door de zelf de post bo des die voor de ge wo ne, lan de lij ke post in dienst wa ren. In deze pe ri o de (1851-1876) had de Fodpost een ei gen kan toor in de Købmagergade, daar waar ook het hoofd kan toor van de Deen se pos te rij en ge ves tigd was. Over de toe - pas sing van de ta rie ven be - staat soms wel eni ge on dui de lijk heid. Er ko men postale inscripties en aanduidingen van portoheffingen voor die nu moeilijk te verklaren zijn. (Afb 2) Er wa ren twee druk ken van de 2 skil ling rbs: Fer slew van 1851 (1.018 x 100 stuks) en de Thie le druk van 1852 (3.775 x 100 stuks). Het ge bruik van de 2 skil ling rbs voor de frank ering van lo ka le brief post, hoe wel la - ter van af 11 sep tem ber 1852 in Aal - borg-nørresundby toe ge staan, heeft zich wel haast al leen tot Ko pen ha gen be perkt. Maar, zo als im mer in de fi la te lie, heb ben de uit zon de ring en de mees te aan dacht ge kre - gen. Het zelf de geldt voor de 2 skil ling ze - afb. 7 Lo ka le brief ver stuurd naar een bij de post be kend adres bin nen de wal len, frank ering 2 sk koninklijke emblemen, ontwaarding nummerstempel 1, Fodpost dagstempel F.P. 10 (uur) 15/4/67. 21
afb. 8 Lo ka le brief ver stuurd naar Nørrebro bui ten de wal len, frank ering 4 sk ko nink lij - ke emblemen, ontwaarding nummerstempel 1, Fodpost dagstempel F.P. 1 1/4 (uur) 30/5/67. gel, blauw met ge spik kel de ach ter grond, van 5 juli 1855. Ook deze ze gel is voor na - me lijk in Ko pen ha gen en de voor ste den ge - bruikt. Dit slaat na tuur lijk op brie ven met de enk el frank ering van 2 sk en niet op ge - meng de frank ering en. Want pas van af 1 ja - nu a ri 1861 ging de post ad mi ni stra tie over tot het be zor gen van lo ka le brie ven post in de 17 groot ste ste den van het ko nink rijk en de her tog dom - men en kon men daar brieven in de eigen woonplaats naar plaatselijke adressen postaal versturen. De ta rie ven van af 1849/1851 (tot 1861) ble ven het zelf de: - Bin nen en op de stads wal len 2 skil ling per 2 lod (1 lod=15,625 gram); - Bui ten de wal len en naar de voor ste den 4 skil ling per 2 lod. Lo ka le Tjeneste (dienst)brie - ven kwa men niet in aan mer - king om por to-vrij be zorgd te wor den daar de Fodpost slechts in één post dis trict ope - reer de. Voor heel De ne mar ken gold de re gel dat por to-vrij heid voor dienst post al leen gold voor be stem ming en bui ten het ei gen postdistrict. De instellingen die porto-vrij - heid ge no ten moes ten hun post met be - stemmingen in het eigen postdistrict zelf be zor gen. Met de af b. 9 Vóórgefrankeerde 4 sk enveloppe, verstuurd van Hjøring naar Brønshoi, Kopenhagen, ontwaar - ding met num mer stem pel 26, Hjøring dag stem pel 3/4 *, aank omst stem pel Kjøbenhavn 4/4 Eftm. 4 (ach ter zij de), Fodpost dag stem pel 3 (uur) 5/4/67. Ver der op ach ter kant van de en ve lop pe Ko pen - haag se Fodpost ont vangst stem pel in blauw, 2 (sk) in blauw krijt, waar schijn lijk voor ex tra por to of voor bærepenge ; Brønshoi was een voor stad van Ko pen ha gen. invoering van de dienstzegels in 1871 zou dit veranderen. (afb. 3 & 4) De post grens tus - sen het 2 sk-ta rief en 4sk-ta rief wa - ren de wal len. Bij het overschrijden daar van ging het ho ge re ta rief gel - den. De ta rie ven voor gefrankeerde of ong efrank - eer de brie ven ble ven de zelf de. Men kon de post frank eren of con - tant be ta len vóór 22
ver zen ding, of de ont vang er het ver schul - dig de be drag la ten vol doen. Indien de brief on vol doen de ge frank eerd was, moest de ont vang er het te kort aan vul len. De post bo - de moest dit op de voorkant van de brief met rood krijt aangeven (afb. 5) Van af 1861 wer den de ta rie ven voor ong - efrank eer de brie ven ver hoogd tot 3 en 6 skil ling, maar frank ering was nog niet ver - plicht. (afb. 6) Het ta rief naar Ko pen ha gen van af de voor - ste den was na tuur lijk ook 4 skil ling. Brie - ven met een lo ka le be stem ming, die in de brie ven bus sen van de al ge me ne post dienst van Ko pen ha gen ge de po neerd wer den, be - han del de de Fodpost verd er. De brie ven die di rect bij de Fod post ing ele verd wer den, her kent men aan het ont bre ken van het Kassepost-stempel van Kopenhagen. (afb.7&8) Brie ven aang evoerd met de land post, of met de paar den-om ni bus uit Klam pen borg, Bal le rup, enz., naar de Købmagergade kon - den ook met de Fod post be zorgd wor den. Soms ge beur de dit ook met ge - wo ne post ver - zon den van uit de provincie naar Ko pen ha - gen. Bærepenge (of een toe slag?) was dan wel verschuldigd. (afb. 9) In 1868 werd frankering ver - plicht; de te be - ta len por to voor ong efrank - eer de brie ven bleef toen nog de zelf de. In 1871 werd het ta rief voor ong efrank eer de brie ven verd ub - beld. De Fodpost bleef een af zon der lij ke dienst, maar ten slot te, op 30 sep tem ber 1876, werd de Fod post sa meng evoegd met de re gu lie re Ko pen haag se brie ven post. In de mees te ste den van De ne mar ken werd de brievenpost toen aan huis bezorgd. (afb. 10) afb. 10 Lokale Kassebrev verzonden naar de Kannikestræde binnen de wallen, frankering 2 sk tweekleurendruk, dag stem pel Kjøbenhavn K.B. 15/3 6V2-8A, Fodpost stem pel F.P. 7½ (uur) 16/3/71. Literatuur: 0le Maintz - Ana ly se af Dan ske Præfi la te lis - tiske Breve Poul Thes trup - Vogn og tog - prik or steg J.Schmidt-Ander sen - The Pos ta ge stamps of Den mark - 1851-1951 Dansk Posthistorisk Selskab - Posthistorisk Lek si kon. Daka Håndbog Klas sik Dan mark Den Haag, juni 2009. 23
Henk Burg man aijp Læse - Lu kea - Lese - Lesa - Läsa en nog eens Le zen!! Of wel; ver za mel ken nis en het post ze gel ver za me len krijgt meer diep gang. Een te rug ke ren de co lumn met als on der - werp ar ti ke len die in an de re bla den ge - plaatst wer den en voor onze le den van be lang zou den kun nen zijn. Den Blaa Löve (Noors) Ber gens Fi la te list-klub, Post boks 846, N - 5807 Ber gen, Noor we gen. E-mail: kr.aune@on li ne.no Nr. 2/2009. 100 jaar Ber gens ba nen 1909-2009, deel 2; Post I But tikk in Ber gen en om ge ving;. DFT (Deens) Dan marks Fi la te list For bund, Jagt vej 74, 1, Post box 589 DK-2200 København N, De ne - mar ken. Tel: 00 32 501886. E-mail: danfil@danfil.dk. Www.danfil.dk. Re dac tie: Ib Kra rup Ras mus sen, Hen rik Thom sens vej 32, DK-3460, Birkerød, De ne - mar ken. E-mail: ib kra rup@ima ge.dk of: dan fil@dan fil.dk Nr. 2/2009. Tram-fi la te lie, post ver voer per tram, deel 2; De ta rie ven voor post pak ket ten naar IJsland (1870 1996); Brief kaar ten met spoor- en tramstellen als illustratie; Geïllustreerde (spot)brief kaar ten met als on der werp J.C. Chris ten sen, VI; De Deen se post ze gel boek - jes tij dens de boekdrukperiode, deel 3. Nr. 3/2009 M1 De eer ste druk per smachi ne (1933) en de proef druk ken hier van; Over het ten toon - stel len, deel 1A+B, het op zet ten van een ex po si tie + Waar be gin je mee?; Be staan er Groen land se Zon dags brie ven?; De om ge - keer de kam tan ding; Tram-fi la te lie, post ver - voer per tram, deel 3; Het 10 øre golf lijn zegel AFA 202 (FACIT 110). Vast in dit blad te rug te vin den ar ti ke len/ru - brie ken zijn: Ju lemærke sam le ren met een hele pa gi na nieuws even als 4 pagina s jeugd en enk ele pagina s klei ne an non ces. Ook de ru briek met de ti tel 'le zers vra gen' is ze ker de moei te waard. Te vens re gel ma tig nieuws be - treffende post ze gel uit ga ven, boe ken, beur - zen en ten toon stel ling en. Fakes Forgeries Experts (Engels, Duits, Frans, etc.) Pos til jo nen A/S. Købmagergade 61. DK-1150 København K, De ne mar ken. Tel. Nr: 00 45 33 915 200. Fax: 0046 (0) 40 258 859. E-mail: sa les dep@ffe jour nal.com. Www.ffe jour nal.com. Nr. 12-Mei 2009. Dit jaar lijks te rug ke rend ma ga zi ne dat van al les en nog wat be han delt op het ge bied van ver val sing en, re pa ra ties en ma la fi de aan pas sing en, be leeft al weer zijn 12e uit ga - ve. Voor ons, Scan di na vië-ver za me laars, zijn de vol gen de ar ti ke len van be lang: Ver vals te klas sie ke Noor se brie ven van Hans J. Enger. Ook word er een nieuw ont dek te ver val sing be han deld van de be roem de/be ruch te Zweed se druk fout 20/TRETIO oran je ring ze - gel van 1879. Van IJsland vin den we een, in mijn ogen, sen sa ti o ne le ont dek king dat een zwart druk van het 5 Au rar ovaal ze gel geen ver val sing blijkt te zijn maar een proef druk voor de be ken de Bern-druk ken. Ver der vin - den we nog een zéér in te res sant ar ti kel met be trek king tot het ge bruik, en de even tu eel te ver wach ten scha de aan fi la te lis ti sche items, van plas tic stro ken om post ze gels en post stuk ken in (voord ruk) al bums te plak ken. Dan vin den we nog een ar ti kel over een on - 25
waar schijn lij ke he re ni ging tus sen een Slees wijk-hol stein brief en een ver wij der de post ze gel. Met een af slui tend ar ti kel be tref - fen de de vervalste moderne Zweedse postzegels kan ik niet anders zeggen dat ook deze aflevering meer dan zijn aan schaf - prijs waard is. Frímerk ja Blaðið (IJslands) Uit ga ve van de IJsland se bond in sa men - wer king met de IJsland se post. Re dac tie/bonds adres: LÍF, Síðumúla 17, IS-108 Reyk javík, IJsland. Pósthólf 8753, IS-128 Reyk javík, IJsland. E-mail: gun nar@grei ning.net Nr. 1/2009. De nieu we uit gif ten voor 2009; De vi su e le as pec ten van het vel le tje m.b.t. de op war - ming v.d. aar de; De Kerst ze gels van 2008; Ge ïllustreerde brief kaar ten ont wor pen door Kurt Zier; Fran se vis sers in IJsland se wa te - ren; Fi lex 67; De UPU kleu ren in ge bruik in IJsland. Frimærkesamleren (Deens) Frederiksberg Frimærke Forening. Redaktie: Mr. Johnny Speich, Carl Ploughs Vej 7, 2.tv DK-1913 Fre de riks berg C, De ne mar ken. Tel.: 00 45 33310848. E-mail: johnny.speich @post.dk. Www.3fff.dk Elk num mer heeft een gro te hoe veel heid kort en klein nieuws + een aan tal pagina s met Ju lemærke nieuws. Nr. 2 en 3 2009. De ge schie de nis van Ye men; Het Deen se Attest formulier F 43; IJslandse varianten; De 1905 Pak ke-por to uit ga ven; De Deen se ve re ni ging sten toon stel ling en en hun fi la te - lis ti sche spo ren; 100 jaar Pak ke-por to ze gels; Dan zig 1900-1920; Afgevallen postzegels. Info (Noors) Oslo Filatelistklub, Frydenlundgata 14, N-0169 Oslo, Noor we gen. Tel 00 47 22 607019. Fax 00 47 22 607098. Http://filatelist.no/klubber/ofk.htm. Oslo.fi la te list klubb@c2i.net. Re dak tie: Øyvind Ref snes. E-mail: m-ref sne@on li ne.no Nr. 4/2008. Kristiania s fi la te lis ten ve re ni ging: de eer ste 20 jaar; NK 53VII verd ere stu die en een po - ging reconstructie; Rakketpost. Nr. 1/2009. NK 53VII verd ere stu die en een po ging re con - struc tie, deel 2; De pre si den ten v.d. USA op postzegels. Nr. 2/2009. Een stuk je ge schie de nis van Kris ti a nia; Post I But tik in Oslo. En verd er veel klei ne kor te be richt jes uit de mooie we reld van het post ze gel ver za me len. Islands Kon takt (Deens) Islandsklub ben I Dan mark. Redaktør: Ole Svinth, Dros sel vej6, DK-4450 Jy de rup. Tel +45 59 27 77 61. ole.svinth@mail.dk Nr. 70. April 2009. De post a le la bels en an de re ver wij zing en van de IJslandse post; Exotische bestemmingen 3; Meer mo der ne va ri an ten bij IJsland se ze - gels, deel XIII; Bui ten land se stem pels, Hillswick; een brief met een lange over - komst tijd; De overd ruk ken op IJsland se frank eer ze gels; Het ver haal ach ter het BJARNARNES stem pel type A; Essays??? Kleur- of pa pier proe ven???; Een uitzonderlijke briefkaart. Nr. 71. Mei 2009. Proefdrukken v.d. Bern-printings? ; Onbe - ken de/ong ewo ne pen ont waar ding; Onbe - ken de bui ten land se af stem pe ling en?; Post van Fran se vis sers in de IJsland se wa te ren; Het ver za mel kan toor in Selás; Exotische be - 26
stem ming en 4; Nog meer mo der ne va ri an - ten bij IJsland se ze gels, deel XIV; Valse nummer stempels in omloop. NFT= Nor disk Fi la te lis tisk Tidsskrift (Deens) Kjøbenhavns Phi la te list Klub, c/o Tho mas Høiland Auk ti o ner A/S, Lyg ten 37, DK-1001 Ko pen ha gen K, De ne mar ken. www.kpk.dk. E-mail: rkj@kpk.dk Nr. 1/2009. De Hong aar se in fla tie pe ri o de; De Bel gi sche Rode Kruis ze gels van 1915; Het ray on- ta - rie ven sys teem voor post van DK naar de oude Duit se sta ten (1854-65). Nr. 2/2009. 5 BIT overd ruk ze gels (DWI) met va ri ant i.d overd ruk; De ach ter gron den van de Hong - aar se in fla tie ze gels. NFT (Noors) Norsk Filatelistforbund. Postadres v.d. bond: PB. 875 Sen trum, N-0104 Oslo, Noor - we gen. Tel: 00 47 90 63 03 72 / Fax: 00 47 22 20 80 54. E-mail: nft@fi la te list.no. Www.filatelist.no. De vol gen de vas te ru brie ken ver schij nen re - gel ma tig: Com men taar en re ac ties; boek be - spre king en en aan bie ding en; Vei lingre sul ta ten en klei ne an non ces; nieuws be - tref fen de beur zen; ten toon stel ling en en nieu we boe ken en uit gif ten; plus soms als bij la ge de vei ling ca ta lo gus van Brunsæl. Nr. 1/2009. Wings for Nor way; Va ri an ten bij de ATM-ze gels met vlin ders; Extreme postze - gels; Mo tief re gis ter van Noor se ze gels deel 6; Noor se Staal druk ze gels: NK 787 (Fa cit 772) 1,25 kr. Akers hus ves ting. Nr. 2/2009. Ver vals te stem pels van Asker en Enge - sland ; De Noor se Søknadskort voor le - ven de have; Mo tief re gis ter van Noor se zegels deel 7; Christiania stadspost; Noorse Staal druk ze gels: NK 816 (Fa cit 801) 1,40 kr. ru ïne v.d. Dom kerk in Ha mar; Mo der ne pen - can cel la ti ons. Nr. 3/2009. Ver vals te stem pels, ge te ken de luxe-stem - pels; Mo tief re gis ter van Noor se ze gels deel 8; Noor se Staal druk ze gels: NK 879 (Fa cit 866) 1,50 kr. Sta vang er Domkerk; Nr. 4/2009. Vervalste luxe-stem pels, fo to ko pieer ap pa - raat; De Noor se Søknadskort voor huis hou - de lij ke tex tiel goe de ren; Mo der ne pencancellations ; Het onderscheid tussen de 2 ty pen bij de Pool ze gels NK 130-36, Facit 151/57). Nytt på Post mu seum. (Zweeds/Engels) Lyla Ny ga tan 6, Gam la Stan, Stock holm, Zwe - den Pos ta dres: Box 2002, SE-103 11 Stock - holm Zwe den. Tel: 00 08-781 1755. Fax: 00 08-20 90 21. post mu seum@pos ten.se. Www.posten.se/museum. Met het pro gram ma en ope nings tij den van het Zweed se post mu seum als me de in for ma - tie over de lo pen de en ko men de ten toon stel - ling en. Dit maal over de ten toon stel ling met be trek king tot het ver za me len van de an - sicht kaar ten van Stock holm. Philatelistische Nachrichten (Duits) R. Dae bel, Stol zen ha ge ner Weg 4, D-16515 Wen sic ken dorf, Duits land. Tel. 0049 33053 70170. Fax: 0049 33053 70171. E-mail: rdae bel@t-on li ne.de Nr. 145 - Fe bru a ri 2009. De ne mar ken: Een nieu we ont dek king, Een on be ken de Deen se brief kaart. Færoer: Belangrijke veranderingen voor de post dienst, deel 6, De ei gen post ze gels. Groen land: Groen land se post kan to ren: deel 74, SARFANNGUAQ. IJsland: De spe ci a le ze gels ter vie ring van het 25-ja rig re ge rings ju bi leum van Chr.X; De 27
stem pels die ge bruikt zijn op de I Gil di ze - gels. Noor we gen: Post ta rie ven in de Skil ling pe ri - o de 1855-1877. Deel 5. Zwe den: De post be zor ging in de dor pen Toen en nu-. Åland: las ti ge plaats naam stem pels. Nr. 146 - Mei 2009. Færoer: Een nieuw be gin voor Post verk Føroya? Groen land: Groen land se post kan to ren: deel 75, KANGERLUK; De her in de ling van de Groen land se post dis tric ten per 1.1.2009. IJsland: de IJsland se post kan to ren per mei 2009. Noor we gen: Post ta rie ven in de Skil ling pe ri - o de 1855-1877. Deel 6. Zwe den: Wan de len in Zweeds La pland. Åland: De post kan to ren en post co des per mei 2009. PHT (Post his to risk Tids krift) (Deens) Kwar taal blad van het Dansk Posthis to risk Sels kab. Re dac tie: Hr. O. Kjærgaard, Birksøvej 9, DK-7200 Grind sted, De ne mar ken. 00457532 2552. E-mail: ot tok@gmail.com Nr.1/2009. Een brief aan Hit ler; De ta rie ven voor brie - ven van DK naar NL en vice ver sa (1867-75); Land pos trou tes in DK (1860-73); port vrij dom tij dens de 1e We rel door log. Nr.2/2009. Mi li tai re brief uit fe bru a ri 1828; De ne mar - kens eer ste lucht post, 12 mei 1914; Brief met Deens schip over de Atlan ti sche Oce - aan -1943-; Deen se pr. Cou vert -brie ven; Frijsenborgpost ; Posthistorie met Sønderlands ac cent; Po pulær (Deens) AFA For la get / Nord frim. DK-5450 Otte rup. E-mail: nord frim@nord frim.dk/ afa@afa.dk Het blad her bergt al tijd de laat ste aan vul - lingen voor de diverse AFA catalogi. Verder per num mer een klein aan tal vaak aar di ge artikelen. 3-4-5-6 2009. De Deen se op druk ze gels; Umber to No bi le; Rhodesia & Nyassaland; Nieuwdruk van de Ju le ze gels 193 en 74 Rap port (Zweeds) Förening en Íslandssamlarna.Leif Nil son, Söders vik 9074, SE 761 94 Norrtälje, Zwe den. E-mail: isl.kas so ren@te lia.com. Re dac tie: M. Edström. Lid ners ga tan 10A. SE-112 53 Stock - holm. Tel. 00 08 656 54 80. E-mail: mats.ed strom@kar oli ner na.se Nr. 153/ maart 2009. Val se Num mer stem pels; De Zep pe lin vlucht van 1931; IJsland se Jól (Kerst)ze gels, deel 2; Het ta rief voor brail le zen ding en; De Groen - land se Pa que bot-stem pels; Nr. 154/ juni 2009. Ze gels met ge an ti da teer de stem pels; De re - sul ta ten van de vei ling van Angus Per kins IJsland ver za me ling; Een te rug blik op de NORDIA 2009 reis naar/door IJsland + de re - sultaten van de tentoonstelling. Scan di na vi an Con tact (Engels) Scan di na vi an Phi la te lic So cie ty, Mr. P.M. Hellberg, Lon-Maigh, 3 Pres teig ne Road, Shob don, Le o min ster, He re fords hi re. HR6 9NF, Enge land. E-mail: editor@scandps.org.uk of: edi tor@scandps.org.uk. Www.scandps.org.uk/ Zoals altijd veel klein filatelistisch en vereni - gings nieuws plus de vas te (lan den)ru brie ken met klein nieuws uit de di ver se Scan di na vi - sche lan den. Ver der een aan tal ar ti ke len zo - als: Vol. 21. Nr. 8. Maart 2009. IJslands post a le con di ties voor 1870, Deel 5; De Zweed se mi li tai re ze gels van 1929; De Je - af fre son-farn ham Noord pool ex pe di tie 1896; Noors post kan toor op de Zuid pool, 1952; 28