Persoonsvolgende Financiering en Wonen Trefdag vermaatschappelijking en wonen 7 juni 2019 Ann De Roeck
Overzicht Wat is? Persoonsvolgende financiering (PVF) Vermaatschappelijking en inclusie Wonen Concrete praktijk: PVF en wonen in een grootstedelijk gebied Wonen Wonen+
Persoonsvolgende financiering Concrete toepassing van het VN-verdrag voor de rechten van de mens: het recht van mensen met een beperking om te leven zoals zij dat willen, waar en met wie ze willen
PVF is antwoord op de vragen Hoe zorggarantie kunnen geven aan degenen met de zwaarste zorgnood? Hoe de regie in de handen van de persoon zelf leggen: van aanbod- naar vraag-gestuurde zorg en meer echte zorg op maat? Hoe komen tot inclusieve zorg waarbij gedeelde zorg vanzelfsprekend is?
PVF: base-line van de oplossing Zet in op het maken van een goed ondersteuningsplan: zo leer je anders denken Zorg voor toegankelijke laagdrempelige hulp: zo grijp je niet te snel naar zware zorg Geef de cliënt zelf het geld in handen: zo ontstaat er vanzelf zorg op maat voor wie het echt nodig heeft
PVF: nood aan mentaliteitsverandering Geen automatisch vraag naar VAPH Inzetten op inclusieve trajecten Regie bij de persoon zelf
Beeldvorming en vraagverheldering Ondersteuningswensen en mogelijkheden Ondersteuningsplan Gedeeld beeld/ gedeelde vraag Actieplan om te komen tot ondersteuning: aanvullend en complementair vanuit verschillende ondersteuningscirkels Ondersteuningsplan PVB voor handicapspecifieke ondersteuning en/of Oorspronke-lijke vraag Hoe pakken we het Hulpvraag aan? ACTIEPLAN
niet-rechtstreeks toegankelijke gespecialiseerde zorg rechtstreeks toegankelijke gespecialiseerde ondersteuning reguliere, algemene maatschappelijke hulpverlening Trap 1 Trap 2 dienst ondersteunings plan familie, vrienden,buren, kennissen, collega s,vrijwilligers,... zorgbudget eigen gezin of dichte netwerk centrale persoon
De twee trappen Rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH): Jaarlijkse trekkingsrecht van 8 punten op laag intensieve of kortdurende ondersteuning Enkel vermoeden van handicap nodig Ook de functie outreach Organisaties worden erkend voor x-aantal punten, als de x-aantal punten vol zijn: wachtlijsten
De twee trappen Niet-rechtstreeks toegankelijke hulp: Na indienen ondersteuningsplan en testing handicap Jaarlijks budget te spenderen in cash of voucher (bij vergunde organisaties) Organisaties krijgen hun financiering via de contracten met cliënten: marktwerking Nu wachten op budgetten
De twee trappen Niet-rechtstreeks toegankelijke hulp: Budget te verantwoorden Klein deel (1.800 euro of 3.600 euro) vrij besteedbaar op te nemen indien men dit wenst Budget niet in te zetten voor woon- of leefkosten: net zoals elke burger moet dit van eigen inkomsten stop van het systeem van vaste dagprijzen en compensaties indien inkomen te beperkt is
De twee trappen Niet-rechtstreeks toegankelijke hulp: Alle organisaties (ongeacht wat ze aanbieden) krijgen een vast percentage voor organisatie-gebonden personeel en werkingsmiddelen Financiering van wooninfrastructuur (VIPA) enkel nog voor strikt handicap-specifieke aanpassingen (en beperkte doelgroepen)
Vermaatschappelijking en/of inclusie PVF: doel is inclusie te verhogen Inclusie: snel vertaald als vermaatschappelijking van de zorg Maar inclusie is méér?
Vermaatschappelijking en/of inclusie Vermaatschappelijking: De verschuiving binnen de zorg waarbij er gestreefd wordt om mensen met beperkingen, chronisch zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen, mensen in armoede, een eigen plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de samenleving te laten verlopen (definitie SAR WGG, Visienota 2012)
Vermaatschappelijking en/of inclusie Vermaatschappelijking ook synoniem voor: Buurtinitiatieven, mantelzorg, vrijwilligerswerk en de ontwikkeling van sociale netwerken De-institutionaliseren Community-care Empowerment Kracht en contextgericht werken Vraagsturing
Vermaatschappelijking en/of inclusie Inclusie (O Brien): 5 aspecten Op dezelfde plaatsen komen Kunnen bijdragen Iemand kunnen zijn Behoren tot Eigen regie en controle
Wonen Een dak boven je hoofd hebben Of meer dan de basics: ook een plek in de maatschappij kunnen hebben
De vraag Draagt het nieuwe financieringssysteem bij tot de mogelijkheid om net zoals elke andere burger te kunnen wonen in de maatschappij waar en met wie hij dat wil? Draagt het nieuwe financieringssyteem bij tot meer inclusie of meer vermaatschappelijking?
De concrete praktijk In een stedelijke omgeving (Antwerpen) Wat was er vóór de invoering van PVF? Wat zien we nu? Wat leren we? Op vlak van het basic wonen Op vlak van een plek in de maatschappij
Wonen vóór PVF De Vijver: heel scala zowel wonen binnen gebouwen van De Vijver als cliënten die in de maatschappij wonen
Wonen vóór PVF Cliënten binnen De Vijver residentiële cliënten: Degelijke infrastructuur Betaling: vaste dagprijs met respectering van grens inkomen, gewaarborgd zakgeld
Wonen vóór PVF Cliënten in de maatschappij: Vooral wonen op de huurmarkt Onderzoek in 2007-2008 naar de inkomenspositie en woonomstandigheden in de maatschappij Conclusies: Gemiddeld een laag inkomen en relatief hoge huisvestingskosten voor een weinig kwaliteitsvol aanbod
Wonen vóór PVF Cliënten in de maatschappij: 1/3 de besteedt meer dan 1/3 de van inkomen aan huur en vaste kosten 1/3 de besteedt meer dan 1/3 de van inkomen aan huur alleen Cliënten in sociale huurwoningen: zeer hoge vaste kosten vaak rest maar 475 euro om van te leven
Wonen vóór PVF Cliënten in de maatschappij: Kwalitatief: Steeds moeizame zoektocht, discriminatie, verkrotting en onveilige situaties soms op het randje van menswaardigheid Veel begeleidingstijd naar zoeken en onderhouden (in stand houden) van dak boven het hoofd Weinig keuze-mogelijkheid (beperkte mobiliteit, nood aan dicht bij werk, )
Wonen na PVF Cliënten in de maatschappij: Woonsituatie nog steeds penibel Inkomenssituatie blijft problematisch dus toevlucht naar goedkopere huurmarkt blijft (= nog steeds ondermaats en duur aanbod in zeer kwetsbare wijken) Wachtlijsten sociale huisvesting
Wonen na PVF Cliënten in de maatschappij: Opnemen van vrij besteedbaar deel: als correctie op inkomen: 150 euro per maand is voor velen 1/3 de extra inkomen per maand om van te leven Focus van begeleiding blijft gericht op het vinden van goede huisvesting (voldoen basisbehoefte) weinig ruimte voor méér
Wonen na PVF Cliënten in de maatschappij: Cliënten binnen onze appartementsblokjes (betaalbaar wonen en kwaliteitsvol) Wél ruimte om verder in te zetten op gebruik van reguliere diensten en PVF ook daarvoor te gebruiken, maar sterk afhankelijk van de bewindvoerders
Link naar de video
Wonen na PVF Cliënten in de maatschappij: Er zijn zeker grenzen aan de investeringsmogelijkheden van VAPH-organisaties Nood aan: Samenwerking met sociale investeerders Nood aan degelijk lokaal woonbeleid om PVF de kans te geven om richting vermaatschappelijking (en inclusie) te kunnen gaan Inkomenspositie van de cliënten blijft cruciaal element
Wonen na PVF Residentiële cliënten De maatschappij komt hier ook binnen Werken met reële woon- en leefkosten: Probleem met onvoldoende persoonlijk inkomen (geen vangnet meer zoals in dagprijstijd) Organisatie heeft ook geen extra werkingsmiddelen meer die gereserveerd zijn om deze gap dicht te rijden
Wonen na PVF Residentiële cliënten: Extra problematiek: Geen garantie dat deel van integratietegemoetkoming wordt uitgekeerd Domicilie-problematiek: effect op leefloon, tarieven nutsvoorzieningen Huur en gerelateerde premies niet van toepassing omwille van terbeschikkingstelling infrastructuur i.p.v. echte huur Mantelzorgpremie
Wonen na PVF Residentiële cliënten: Extra problematiek: Positie als huisbaas en ondersteuner Ook effect op activiteitendeelname in de maatschappij Zelfde nood als bij wie in de maatschappij woont: strijd voor degelijk basisinkomen Opletten dat er geen foute strijd ontstaat tussen cliënten en organisaties
Wonen na PVF Residentiële cliënten: positief aan PVF Mogelijkheid om te verhuizen dichter bij natuurlijk netwerk Mogelijkheid om continuïteit van begeleiding te voorzien als woonnood wijzigt Creëert extra mogelijkheden voor sterke netwerken die kleinschalig groepswonen zelf willen organiseren (niet voor alle doelgroepen even evident)
Wonen+ Een verschil vóór en na PVF? Op zich staat het er een beetje los van: Vraagt een andere mindset zowel van begeleiders als van netwerken Delen van ondersteuning moeilijk als men het lang anders gewend is geweest Duidelijk makkelijker voor wie nu start
Wonen+ Minder evident in buurten waar weinig sociale cohesie is Dit vraagt een investering die zeker rendeert maar die tijd vraagt En tijd is geld Probleem met PVF: sterk individuele inzet van budget terwijl buurtwerking en dit versterken collectief is
Wonen+ Vanuit De Vijver: Buurtwerk ontsluiten via 2 mobiele begeleiders in de buurthuizen Laagdrempelige ontmoetingsplaats zodat contacten kunnen ontstaan in functie van tijdsbesteding en het ontwikkelen van relaties
Naar het filmpje
Wonen+ Vanuit De Vijver: Stimuleren van het ter beschikking stellen van publieke ruimtes door lokale besturen of hun diensten naar onze sites brengen Vb. Sociaal Huis Eigen inloopruimtes creëren kwartier maken
Wonen+ Vanuit De Vijver: Structurele samenwerkingsverbanden opzetten met lokale werkingen Vb. begeleidingen die doorgaan in CAW medewerker van De Vijver in CAW-team Actief inzetten op netwerkversterking met de buurt maar ook intern
Naar het filmpje
Wonen+ Vanuit De Vijver: Uitwerking van een laagdrempelig vrijetijdsaanbod dat plaats vindt in de maatschappij Bij dagbesteding: binnenhalen van de maatschappij + enclaves in de maatschappij + inzet op begeleid werk
Wonen na PVF
De vraag Draagt het nieuwe financieringssysteem bij tot de mogelijkheid om net zoals elke andere burger te kunnen wonen in de maatschappij waar en met wie hij dat wil? Draagt het nieuwe financieringssyteem bij tot meer inclusie of meer vermaatschappelijking?
Het antwoord Is genuanceerd Wonen: meer variatie mogelijk maar betaalbaar?
Het antwoord Nood aan overkoepelende visie van een beleid niet per sector! Afstemming niet alleen op de vloer maar ook daarboven Nood aan sociale investeerders
Het antwoord Vermaatschappelijking: mag niet gezien worden als goedkopere oplossing investeren in de maatschappij is immers nodig: Kan beperkt met persoonsvolgend budget Kan zeker via rechtstreeks toegankelijke ondersteuning outreach maar huidige middelen zijn ontoereikend
Het antwoord Leidt het tot meer inclusie? Graag juist gebruik van deze term Er is nog een hele weg te gaan
En nu aan jullie