JAARVERSLAG 2 0 1 1 N.V. Mei 2012 2011.indd 1 250512 11:38
Inhoudsopgave Pagina 1. Verslag van de directie 1.1 In positie 1.2 Profiel van de onderneming 1.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 1.4 Financiële positie BOM 3 3 5 7 15 2. Bericht van de Raad van Commissarissen 17 3. Toelichting resultaten kerntaken 3.1 Investeringsbevordering 3.2 Ontwikkeling & Innovatie 3.3 Participaties 3.4 Bedrijventerreinen 3.5 BOM in unieke rol rond Oss Life Sciences Park 20 20 23 26 30 33 4. Risicoparagraaf 35 5. Jaarrekening 5.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2011 5.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 2011 5.3 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening 2011 en grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 5.4 Nadere toelichting op geconsolideerde balans per 31 december 2011 5.5 Nadere toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over 2011 5.6 Enkelvoudige balans per 31 december 2011 5.7 Enkelvoudige resultatenrekening over 2011 5.8 Nadere toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2011 5.9 Nadere toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over 2011 5.10 Overige gegevens 40 40 41 42 45 51 53 54 56 58 60 6. Bijlagen 6.1 Corporate Governance 6.2 Overzicht projecten O&I 2011 6.3 Participaties en leningen 6.4 Overzicht doelstellingen en prestatieindicatoren BOM 6.5 Organisatie 6.6 GRItabel 6.7 Gebruikte termen en afkortingen 6.8 Relevante websites 63 63 66 67 68 69 71 75 76 2.indd 2 250512 11:38
1. Verslag van de directie 1.1 In positie Ik zou het jaar 2011 in twee woorden willen samenvatten: verrassend positief. Een kwalificatie die zowel betrekking heeft op de ontwikkeling van de Brabantse economie als op de rol die de BOM daarin heeft kunnen spelen. Het economisch herstel dat zich in 2010 aandiende, heeft in Brabant doorgezet. Ondanks de sombere berichten over de financiële en economische crisis in het laatste kwartaal zijn er per saldo mooie resultaten geboekt. Ook de BOM kan terugzien op een succesvol jaar. Er zijn mijlpalen bereikt en bakens verzet. Overgangsjaar stond er op de eerste pagina van mijn agenda, toen 2011 van start ging. Het jaar stond mede in het teken van veranderende verhoudingen ten opzichte van het Rijk en de Provincie NoordBrabant. De vanzelfsprekendheden uit voorgaande jaren over aandeelhouderschap en financiering stonden ter discussie. De opvattingen van het kabinet over het regionaal economisch beleid en de rol van de ROM s (regionale ontwikkelingsmaatschappijen), het nieuwe topsectorenbeleid en de teruglopende financiële middelen van Rijk en Provincie zouden de agenda in belangrijke mate bepalen. NIEUWE CONTEXT Het was alsof je als ontwikkelingsmaatschappij een nieuwe wedstrijd inging. Geen wedstrijd in de zin van wedijver, maar wel een waarbij het ging om nieuwe spelregels en spelpatronen. Het ging om een nieuwe context en positiebepaling. Het voorlopige resultaat daarvan is zonder meer positief. Het Rijk heeft, ondanks aanvankelijk anders luidende voornemens, zijn rol als aandeelhouder van de BOM bestendigd. Daar spreekt waardering en vertrouwen uit. Waardering voor de bijdrage die de ontwikkelingsmaatschappij de afgelopen jaren heeft geleverd aan de regionale economie. Vertrouwen in de rol die de BOM in de nabije toekomst zal kunnen leveren aan de beleidsuitvoering op het niveau van de topsectoren. Ook de Provincie NoordBrabant heeft zich opnieuw gecommitteerd door de tijdelijke subsidies met een jaar te continueren, zodat er tot en met 2012 zekerheid bestaat over de beschikbare middelen. Jan Pelle, directeur BOM ECONOMISCHE SUCCESSEN De wedstrijd van 2011 speelde zich af op meer velden tegelijk. Ook in Brabant werd er strijd geleverd om van de economische toekomst van onze regio een klinkend succes te maken. Ondernemers, Provincie en gemeenten, onderwijs en kennisinstellingen. Niemand liet zich onbetuigd om gezamenlijk vraagstukken te lijf te gaan en nieuwe kansen te creëren. Excellent cases in dat verband zijn Oss Life Sciences Park en Metal Valley in MiddenBrabant. Brabant heeft laten zien dat het in staat is om de bedreigingen die het gevolg waren van de gebeurtenissen rond respectievelijk MSD en Wärtsilä, om te zetten in kansen. In beide situaties heeft de BOM een vooraanstaande rol gespeeld. Voor Metal Valley hebben we de leiding genomen in het proces dat heeft geleid tot de totstandkoming van het masterplan. Van Oss Life Sciences Park wordt de BOM 100% aandeelhouder. We gaan dus nog ondernemender opereren dan we al deden. Maar dat dan wel mede dankzij de forse inzet van Rijk, Provincie, gemeente en bedrijfsleven. De economische successen van Brabant in 2011 zijn behalve aan deze twee cases aan nog meer wapenfeiten af te lezen. Brabant is na Amsterdam de regio met het grootste aandeel in buitenlandse investeringen. Met name het hoge R&D gehalte van Brabant springt bij bedrijven in de VS, Azië en Europa in het oog. 3.indd 3 250512 11:38
Brabant gaat aan kop op het gebied van innovaties. Dat blijkt niet alleen uit de mate, waarin ondernemers samen met overheid en onderwijs een beroep wisten te doen op de financiële middelen die daarvoor beschikbaar zijn. Het zijn in de eerste plaats de prestaties en resultaten die in dat verband boekdelen spreken. Zoals de successen van Brainport Industries en de uitrolfase waarin het Biobased Economy traject zich inmiddels bevindt. Innovatie, internationalisering en duurzaamheid gaan in Brabant hand in hand en helpen de regio verder op weg naar de beoogde toppositie. MIJLPAAL De BOM heeft in 2011 in belangrijke mate mogen bijdragen aan de economische successen van Brabant. Behalve de genoemde highlights mag ook het bereiken van de 1.000 hectare herstructurering van bedrijventerreinen niet onvermeld blijven. Dat we, samen met gemeenten en bedrijfsleven, deze doelstelling hebben weten te realiseren, mag een mijlpaal worden genoemd. De instrumenten die we daarvoor hebben ontwikkeld, blijken hun vruchten af te werpen. Hetzelfde kan nu reeds gezegd worden van de cultuurverandering die we in 2011 bij Participaties hebben doorgevoerd. De professionalisering in de vorm van onder meer actief aandeelhouderschap en de integrale aanpak samen met de andere BOMkerntaken hebben hun eerste resultaten opgeleverd. Het jaar 2011 is afgesloten met een positief operationeel resultaat. SAMENSPEL EN LEIDERSCHAP De BOM bevindt zich inmiddels in de goede positie om de wedstrijd te spelen die het economisch krachtenveld van ons en onze partners vereist. Er is sprake van grote en snelle veranderingen, nationaal en internationaal. Vanzelfsprekendheden uit het verleden zijn niet langer de wetmatigheden van nu. Er worden andere vormen van ondernemen verlangd. Wie succesvol wil innoveren, moet in nieuwe ecosystemen avonturen durven aangaan. Het belangrijkste principe daarbij is samenspel. De BOM heeft zich in 2011 gemanifesteerd als een constante factor die voor dat samenspel nodig is. We hebben bij de uitvoering van beleid en van maatregelen het leiderschap getoond dat nodig is in tijden van veranderingen en onzekerheden. Er wordt in toenemende mate een beroep op ons gedaan om gezamenlijk resultaatgericht aan de slag te gaan, waardoor burgers en ondernemers geloof krijgen in de mogelijkheden om vorm te geven aan hun eigen toekomst. De BOM als spin het web, dat is het beeld van 2011. De resultaten van 2011 geven energie om te blijven knokken voor de Brabantse economie. Die energie krijg ik vooral van onze eigen medewerkers. Zij verdienen daarvoor een groot compliment. Jan Pelle directeur 4.indd 4 250512 11:38
1.2 Profiel van de onderneming De kernactiviteiten van de BOM zijn te verdelen in vier onderdelen: ONTWIKKELING & INNOVATIE Verbetering van het productie en ondernemersklimaat in NoordBrabant door innovatiebevordering, kennisuitwisseling, clustervorming en activiteiten in het kader van Europese projecten en netwerken. BEDRIJVENTERREINEN Begeleiding van parkmanagement en coördinatie van revitaliseringsprojecten van bestaande bedrijventerreinen en de ontwikkeling van nieuwe bedrijfs en kennisparken. INVESTERINGSBEVORDERING Acquireren en ondersteunen van bedrijven die een vestiging in NoordBrabant overwegen en adviseren bij uitbreidingsinvesteringen en bij het behoud van bedrijven voor de regio. PARTICIPATIES De afdeling participaties participeert in kansrijke, innovatieve bedrijven in NoordBrabant die bijdragen aan de economische groei van de topsectoren in NoordBrabant. Voor een uitgebreide beschrijving van de bovenstaande activiteiten wordt verwezen naar Hoofdstuk 3 van het jaarverslag 2011: Toelichting resultaten kerntaken. De BOM als vennootschap: De BOM stimuleert innovatie door middel van het tot stand brengen van kennis en businessclusters. Hierbij heeft BOM de rol van spin in het web en probeert kennisinstellingen, overheid en in het bijzonder MKB bedrijven met elkaar te verbinden. Het doel is new business development (gericht op nieuwe markten, nieuwe producten of nieuwe combinaties). De BOM stelt daarmee MKB bedrijven in staat te groeien. Projecten die voortkomen uit onze programma s hightech systemen en materialen (inclusief automotive), food & nutrition, life sciences en medische technologie, maintenance, bioenergie en logistieke supply chains leveren veelal een substantiële bijdrage aan de drie p s van maatschappelijk verantwoord ondernemen; people, planet, profit. Ook op het gebied van duurzaamheid levert de BOM haar bijdrage. Zoals bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van duurzaam Industriepark Cranendonk. 5.indd 5 250512 11:38
De BOM participeert in het bedrijf Satori Factory, dat elektrische scooters ontwikkelt. Brabant wil zich sterk maken voor duurzame energie. Hiertoe zijn projecten opgezet op de terreinen van biobased economy, elektrisch rijden en zonneenergie. Risicomanagement Risicomanagement behoort sinds jaar en dag tot de normale bedrijfsvoering van de BOM. Het beleid is erop gericht bestaande en toekomstige risico s inzichtelijk en kwantificeerbaar te maken, te verminderen, te beheersen of te spreiden door de toepassing van beheersingsmaatregelen. In hoofdstuk 4 van het jaarverslag worden de 10 voornaamste risico s en het bijbehorende risicomanagement vermeld. Het risicomanagementbeleid is in 2011 regelmatig besproken met zowel het voltallige managementteam als de Raad van Commissarissen. DE BOM ALS ORGANISATIE De, is een naamloze vennootschap, gevestigd in Tilburg. De vennootschap heeft een Directie en een Raad van Commissarissen die alle bevoegdheden heeft die door de wet aan de Raad van Commissarissen van een vennootschap worden toegekend. Meer informatie over de Directie en Raad van Commissarissen vindt u in het Jaarverslag in paragraaf 6.5 en op de website, www.bom.nl. De BOM kent de volgende organisatiestructuur: De aandeelhouders van de BOM zijn: 1. Staat der Nederlanden, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (57.62%) 2. Provincie NoordBrabant (42.38%) In 2011 is de nevenvestiging in Eindhoven, het zogenoemde starterscentrum, opgeheven. In 2011 zijn geen onderscheidingen toegekend. 6.indd 6 250512 11:38
1.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is voor de BOM een vanzelfsprekend onderdeel van de bedrijfsvoering. De activiteiten die horen bij de uitwerking van de strategie dienen maatschappelijke doelen. Investeringen in innovatie lopen gelijk op met duurzaamheid, energiebesparing en goede arbeidsomstandigheden. MISSIE EN VISIE De BOM, Investerings en ontwikkelingsmaatschappij voor NoordBrabant is een onafhankelijke onderneming die als missie heeft de sociaaleconomische structuur, de werkgelegenheid en het vestigingsklimaat van de Provincie Noord Brabant duurzaam te versterken. De BOM wil dit bereiken door op te treden als spin in het web voor ondernemingen, lokale overheden en kennisinstellingen, door te sturen op maatschappelijk en financieel rendement en door een focus aan te brengen in het oplossen van maatschappelijk vraagstukken. STRATEGIE EN BELEID De BOM stimuleert innovaties, participatie in vernieuwende bedrijven, herstructurering van verouderde bedrijventerreinen en aantrekken van hightech bedrijven naar de regio. Hoewel de nadruk ligt op economische versterking, dienen deze activiteiten op zichzelf al maatschappelijke doelen, zoals het bevorderen van werkgelegenheid en het stimuleren van een duurzame economie. De BOM wil de Provincie helpen om te komen tot duurzame ontwikkeling en om een balans te creëren tussen people, planet en profit. Daarnaast onderschrijft de BOM de ILO richtlijnen en de OESO richtlijnen voor verantwoord ondernemen. In september 2011 heeft een herijking plaatsgevonden van de strategie en doelstelling van de BOM. Hierin werd onderstreept dat de BOM de grootste bijdrage aan MVO kan leveren door hier in de kernprocessen actief rekening mee te houden. Mede om deze reden is ervoor gekozen geen aparte strategie voor MVO vast te stellen, maar de huidige strategie zodanig te herijken dat MVO hierin verder verwerkt wordt. Hierdoor scheppen de principes van MVO kansen voor de uitvoering van de kernactiviteiten van de BOM en vice versa. Met de herijking van de strategie probeert de BOM maximaal aan te sluiten bij de beleidsagenda s van de provincie Noord Brabant en het Rijk. Zo zullen de inspanningen van de BOM zich nog nadrukkelijker richten op het beleid voor topsectoren en belangrijke thema s zoals biobased economy, elektrisch rijden en duurzame energie. Deze beleidsagenda s zijn samengevat in drie strategische doelen die de BOM zichzelf gesteld heeft: Verduurzaming van de Brabantse economie; Kennisintensivering van de Brabantse bedrijvigheid; Internationalisering van de Brabantse economie. VERDUURZAMING BRABANTSE ECONOMIE Alle activiteiten die bijdragen aan een groenere, meer competitieve economie waarin efficiënter (zuiniger) met hulpbronnen wordt omgesprongen. KENNISINTENSIVERING VAN DE BRABANTSE BEDRIJVIGHEID Alle activiteiten die bijdragen aan meer ideeënkennis (wetenschappelijke en technologische ideeën) of aan meer kennis in de vorm van vaardigheden (menselijk kapitaal, zoals ervaringskennis of ambachtelijke expertise). Beide soorten kennis dienen economisch relevant te zijn. Valorisatie van kennis is het doel van kennisintensivering. INTERNATIONALISERING VAN DE BRABANTSE ECONOMIE Alle activiteiten die bijdragen aan het creëren van grensoverschrijdende contexten, waarin het bestaande (bestaande markten, bestaande kennis en competenties, etc.) wordt geconfronteerd met nieuwe uitdagingen en inzichten die kunnen leiden tot nieuwe markten, nieuwe business concepten, nieuwe combinaties, nieuwe kennis of mobiliteit van arbeid. 7.indd 7 250512 11:38
UITVOERING VAN DE STRATEGIE EN HET BELEID Binnen de verschillende kernactiviteiten zijn de strategische doelen bepaald waar de komende 3 tot 5 jaar aan gewerkt wordt. 2012 staat in het teken van een verdere verfijning van deze strategische doelen. Daarnaast is het de ambitie deze strategische doelen verder te operationaliseren in concrete activiteiten. Een set aan indicatoren helpt de BOM om de prestaties ten opzichte van de gestelde doelen te meten. Dit raamwerk dient ook voor interne sturing en externe rapportage. Organisatie van MVO bij de BOM Doordat MVO bij de BOM geïntegreerd is in de dagelijkse gang van zaken, zijn de afdelingshoofden van de verschillende kernactiviteiten (afdelingen) verantwoordelijk voor de uitvoering van de MVO activiteiten binnen hun werkveld. MVO is onderdeel van het huidige managementsysteem voor de bedrijfsvoering. Derhalve is in het proces van strategiebepaling, feedback en evaluatieprocessen en de monitoring en uitvoering audits voor MVO opgenomen in de huidige interne processen. De voortgang wordt periodiek besproken in het managementteam. Binnen dit managementteam nemen naast de afdelingshoofden van de verschillende afdelingen ook de Controller en de Algemeen Directeur plaats. Binnen het managementteam is de operationele verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van de verschillende activiteiten belegd bij de functie van Controller. De Algemeen Directeur is eindverantwoordelijk en laat zich op zijn beurt adviseren en controleren door de Raad van Commissarissen. Specifieke MVO resultaten worden vooralsnog niet meegenomen in de beloning van management. De verzameling van de gegevens ten behoeve van interne sturing en externe rapportage wordt gecoördineerd door de functie Controller. COMMUNICATIE MET BELANGHEBBENDEN Onlosmakelijk verbonden met de uitvoering van de kernprocessen is het spreken en overleggen met belanghebbenden. In onderstaand overzicht geven wij aan welke groepen belanghebbenden de BOM definieert, de verwachtingen die zij hebben ten aanzien van de BOM en hoe de BOM met hen in dialoog gaat. In deze rapportage probeert de BOM zo veel mogelijk te beantwoorden aan de informatiebehoeftes van de belanghebbenden door informatie op te nemen die aansluit bij hun verwachtingen. Derhalve is de selectie van materiële onderwerpen hierop aangesloten. 8.indd 8 250512 11:38
BELANGHEBBENDEN HUN VERWACHTINGEN HOE WIJ IN DIALOOG GAAN Aandeelhouders Ondernemingen, kennisinstellingen en lokale overheden NGO s Werknemers Informatie over: Revolverendheid Uitvoering van de afspraken Informatie over: De BOM als kennisbank De BOM als netwerkpartner De BOM als verstrekker van risicodragend kapitaal Informatie over: Hoe de BOM Brabant ondersteunt in de verduurzamingsopgave Informatie over: Hoe de BOM een gezonde en inspirerende werkomgeving waarborgt De BOM spreekt op periodieke basis met de aandeelhouders. Daarnaast probeert de BOM hen middels rapportages op de hoogte te houden van de voortgang ten aanzien van de afspraken. De BOM wil de spin in het web zijn tussen bedrijven, kennisinstellingen en lokale overheden. De BOM probeert actief deze belanghebbenden aan elkaar te verbinden. Daarnaast doet de BOM haar uiterste best om kennis van de regio en specifieke onderwerpen actueel te houden en te vergroten. Ook is de BOM afhankelijk van ondernemingen, kennisinstellingen en lokale overheden om een positieve impuls te genereren voor de verduurzaming van NoordBrabant. Naast het beschikbaar maken van kennis en het verbinden van belanghebbenden, probeert de BOM door het verstrekken van risicodragend kapitaal innovatieve startende ondernemingen een steuntje in de rug te geven. De BOM gaat actief in gesprek met deze ondernemingen om hen te prikkelen bij te dragen aan de innovatiekracht en verduurzaming van NoordBrabant. Met de herijkte strategie kan de BOM nog nadrukkelijker inzichtelijk maken welke bijdrage wordt geleverd aan de verduurzaming van Brabant. Deze rapportage geeft een eerste inkijk en verzorgt een nulmeting van de milieuimpact van de interne bedrijfsvoering. In de komende jaren wil de BOM via de website en de jaarverslaggeving de belanghebbenden gericht informeren over de voortgang. Door de schaalgrootte van onze organisatie is het heel goed mogelijk om elkaar op dagelijkse basis te spreken. Mede door de interne samenwerking tussen de verschillende kernactiviteiten spreken collega s elkaar vaak op natuurlijke wijze. Verder is de organisatie zodanig plat dat het voor werknemers mogelijk is om eventuele onvrede tijdig te melden bij de directie en/of verantwoordelijk manager. 9.indd 9 250512 11:38
DE BOM IN DE KETEN De BOM gebruikt energie voor de verlichting en verwarming van het pand. Ook moet het personeel zich vervoeren van huis naar werk en naar specifieke projecten in de regio. Echter, de positieve en negatieve impact van de BOM op mens, milieu en maatschappij wordt voornamelijk gegenereerd in de keten. Met name de activiteiten die ontplooid worden voor en door de regio kosten energie en grondstoffen enerzijds, maar leveren anderzijds zaken op als werkgelegenheid, verduurzaming en kennisintensivering. De nadruk voor verantwoord ketenbeheer ligt derhalve in de impact die de BOM genereert in projecten, samenwerkingsverbanden en participaties in de regio. Uiteraard probeert de BOM ook bij de inkoop van producten en diensten de principes van duurzaam inkopen maximaal toe te passen. VERANTWOORD KETENBEHEER IN ONZE KERNACTIVITEITEN Een belangrijk onderdeel van de keten van de BOM zijn ondernemingen, kennisinstellingen en lokale overheden waar projecten mee uitgevoerd worden, waarmee samengewerkt wordt of waarin geparticipeerd wordt. De BOM wil haar rol nog verder aanscherpen en verbeteren. Om deze reden is de BOM voornemens in 2012 een onderzoek uit te laten voeren naar de tevredenheid van onze opdrachtgevers aangaande de dienstverlening van de BOM. Dit geeft de BOM belangrijke informatie over wat de BOM nog verder kan verbeteren. Participaties Bij de beoordeling van investeringsvoorstellen die worden ingediend bij de afdeling Participaties wordt voorafgaand aan een eventuele investering het MVO beleid beoordeeld. Enerzijds of de investering voldoet aan het door de BOM te hanteren MVO beleid, anderzijds of de betreffende onderneming waarin eventueel een belang wordt genomen hier aandacht aan besteed. Ook binnen het MKB Innovatiefonds, speelt MVO een nadrukkelijkere rol, omdat het fonds is opgericht om bedrijven en daarmee werkgelegenheid in de regio te behouden. Investeringsbevordering Voor de afdeling Investeringsbevordering ligt de nadruk van de wervingsactiviteiten op Azië, Europa en NoordAmerika. Het doel is om hoogwaardige kennis naar Brabant te halen en daarmee hoogwaardige werkplekken te creëren. Het is de insteek om juist die organisaties te verbinden met Brabant die een bijdrage kunnen leveren aan de verduurzaming en kennisintensivering van Brabant. Ontwikkeling & Innovatie Binnen de werkzaamheden van O&I worden kennisinstellingen, ondernemingen en lokale overheden actief aan elkaar verbonden met als doel samen projecten te ontplooien. De insteek is om projecten te ontplooien die in meer of mindere mate te maken hebben met thema s als: biobased economy, elektrisch rijden, duurzame energie en het organiseren van (duurzame) koopkracht. De activiteiten richten zich in toenemende mate op samenwerkingen binnen NoordEuropa. Bedrijventerreinen Het ontwikkelen en vernieuwen van bedrijventerreinen is bij uitstek een mogelijkheid om duurzame principes toe te passen. In de ontwikkeling van bedrijventerreinen is het de ambitie om kennisintensivering te faciliteren, maar ook om toepassingen van duurzame energie en lokale energieopwekking te incorporeren. Daarnaast is de insteek om bestaande bedrijventerreinen nieuw leven in te blazen, in plaats van compleet nieuwe bedrijventerreinen te ontwikkelen. 10.indd 10 250512 11:38
Dilemma: het afruilprobleem De BOM doet haar uiterste best om de uitvoering van de kernactiviteiten op een zo correct mogelijk manier uit te voeren met de meeste positieve impact als mogelijk voor de regio. Echter, soms loopt de BOM tegen een dilemma aan. Zo komt de BOM regelmatig in contact met ondernemingen die zich willen vestigen in NoordBrabant. Bij sommige ondernemingen is er een spanning tussen werkgelegenheid en milieuopbrengst. Een onderneming kan zich vestigen in NoordBrabant en een positieve impuls geven aan de werkgelegenheid, maar ook een vervuilend karakter hebben. De andere kant maakt de BOM ook mee. Ondernemingen die een positieve impuls geven aan de verduurzaming van NoordBrabant, maar die tegelijkertijd weinig nieuwe arbeidsplaatsen genereren. Belanghebbenden zijn niet eensgezind over het juiste doen. Het is de insteek van de BOM om hier een gezonde balans in te vinden. Graag laat de BOM zich bij dit soort beslissingen informeren door haar belanghebbenden. Ook gaat de BOM actief in gesprek met de onderneming om te bezien of er duurzame en blijvende veranderingen mogelijk zijn die positief zijn voor de regio NoordBrabant op alle fronten. VERANTWOORD KETENBEHEER DOOR DUURZAAM INKOPEN De toeleveranciers van de BOM betreffen voornamelijk leveranciers van kantoorartikelen, energie en de levering van specifieke diensten. In het inkoopbeleid dat in mei 2011 is herijkt wordt expliciet rekening gehouden met specifieke wet en regelgeving waaraan de BOM als publieke onderneming moet voldoen. De BOM onderschrijft de principes van MVO en vindt dat zij daarin vanzelfsprekend het goede voorbeeld moet geven. Zij onderschrijft dan ook de landelijke doelstelling van het ministerie van Infrastructuur en Milieu om als gezamenlijke overheden te streven naar duurzaam inkopen. Om dit streven te realiseren sluit de BOM zich aan bij het gezamenlijke overheidsprogramma Duurzaam Inkopen. Dit betekent dat zij de binnen het programma vastgestelde adviezen betrekt bij haar inkoopactiviteiten en dat zij de menukaart duurzaam inkopen toepast. Leveranciers die niet kunnen voldoen aan de inkoopcriteria van de BOM worden gestimuleerd om te komen tot verbeteringen. Als er te weinig verandering optreed wordt gezocht naar een nieuwe leverancier. Naast milieuaspecten is de BOM voornemens om ook sociale aspecten te betrekken in de inkoop van producten en diensten. De BOM zal in voorkomend geval gebruik maken van de mogelijkheid om bij aanbestedingen sociale aspecten te betrekken, door eisen te stellen aan de werknemers, die de opdrachtnemer zal inzetten voor de uitvoering van de opdracht. Zo kan de BOM de eis stellen, dat er een bepaald percentage langdurig werklozen of arbeidsgehandicapten wordt ingezet door de opdrachtnemer. De BOM zal per opdracht beslissen of en zo ja, welke eisen zij stelt aan het in te zetten personeel. Daarbij zal de BOM ervoor zorgdragen, dat de gestelde eisen proportioneel en nondiscriminatoir zijn. Menukaart duurzaam inkopen De menukaart duurzaam inkopen (http://www.agentschapnl.nl/programmasregelingen/ duurzaaminkopen/) wordt gehanteerd als hulpmiddel om milieu en sociale criteria mee te nemen in het inkoopproces. De menukaart beschrijft ambitieniveaus voor inkooppakketten waarbij duurzaamheidscriteria worden opgenomen. Er zijn drie oplopende ambitieniveaus: actief, voorlopend en innovatief. Er wordt gestreefd naar duurzaam inkopen op het innovatief niveau. Hierbij wordt een stapsgewijze aanpak gevolgd. Voor de huidige inkooppakketten van de BOM die zijn opgenomen in de menukaart wordt het ambitieniveau actief en de daarbij horende criteria als eis meegenomen in de aanbesteding. De ambitieniveaus voorlopend en innovatief worden zoveel mogelijk als wens opgenomen. Deze wensen wegen dan via het gunningcriterium duurzaamheid mee in de beoordeling. Integriteiteisen aan bestuurders en medewerkers Bij inkoop wordt gemeenschapsgeld uitgegeven. Het uitgeven van gemeenschapsgeld dient op een effectieve en efficiënte wijze te gebeuren, zonder willekeur en dient met waarborgen omgeven te zijn. Naast het naleven van wet en regelgeving, speelt ook het handelen van de 11.indd 11 250512 11:38
betrokken personen in gevallen waarin de wet en regelgeving niet (duidelijk) voorziet een rol. Dit betekent dat inkopers en medewerkers bereid moeten zijn om zodanig te besluiten, dat er wordt gehandeld in de geest van bestaande wet en regelgeving. Van bestuurders en medewerkers wordt professionele verantwoordelijkheid verwacht. Dit betekent, dat men altijd in staat is verantwoording af te leggen over gemaakte keuzes zowel naar interne als externe betrokkenen. Integriteitseisen aan leveranciers De BOM verleent geen opdrachten aan bedrijven met een bedrijfsvoering die maatschappelijk gezien onaanvaardbaar is. Met organisaties die werknemers of leveranciers discrimineren of die er ontoereikende arbeidsomstandigheden op na houden, wenst de BOM geen zaken te doen. In het programma van eisen en in de aanbestedingsstukken zal van dit principe blijk worden gegeven. Genoemde aspecten worden getoetst bij de beoordeling van offertes. In het bijzonder geldt dat de BOM geen producten wil inkopen en/of gebruiken, die gemaakt zijn met behulp van kinderarbeid. Verder verleent de BOM geen opdrachten aan bedrijven die zich schuldig maken aan criminele activiteiten of anderszins niet integer worden geacht. Om bedrijven hierop te kunnen toetsen, wordt informatie ingewonnen en wordt deze informatie vervolgens geanalyseerd tegen de inkoopcriteria. BELEID EN RESULTATEN Veel van de gegevens die in dit jaarverslag rapporteren, worden sinds de oprichting bijgehouden door de BOM en waar mogelijk ook op gestuurd. Dit jaar is door de BOM voor het eerst een CO2voetafdruk bepaald. Sociaal beleid en resultaten Het personeelsbeleid vormt binnen de BOM een belangrijk onderdeel van het MVO beleid. Dit beleid is erop gericht dat het personeel een veilige en prettige werkomgeving heeft. Het personeel krijgt kansen om zich te ontplooien en te ontwikkelen en is actief betrokken bij maatschappelijk zinvolle projecten die gericht zijn op innovatie en duurzaamheid. De BOM is echter voornemens om nog beter te begrijpen welke wensen er leven onder het personeel en of zij tevreden zijn in het werk dat zij doen. In 2012 zal daarom een medewerker betrokkenheidsonderzoek worden gehouden onder het personeel van de BOM. Het ziekteverzuim in 2011 is gedaald naar 0,85% (2010: 1,8%). Dit is zeer laag als we dit afzetten tegen het landelijke gemiddelde (4,6%). Het aantal medewerkers in dienst bij de BOM is licht gestegen naar 52 personen. Door deeltijdwerk is daarentegen het aantal FTE s gedaald naar 47,5. 2011 2010 Aantal medewerkers 52 50 Aantal FTE s 47,5 49,9 Mannen / vrouwen 31/21 29/21 Het percentage mannelijke medewerkers bij de BOM is iets gestegen naar 60%. 12.indd 12 250512 11:38
Er zijn geen incidenten van discriminatie gemeld. Geen van de medewerkers valt onder een CAO. De secundaire arbeidsvoorwaarden worden jaarlijks in overleg met de PVT (personeelsvertegenwoordiging) vastgesteld en zijn van toepassing op alle medewerkers, inclusief de directeur. Milieubeleid en resultaten Binnen het milieubeleid streeft de BOM naar een beperking van het energie en papierverbruik, alsook een vermindering van het aantal vliegreizen en gereisde zakelijke kilometers. Voor al het drukwerk wordt papier gebruikt voorzien van het FSCkeurmerk. In 2012 zal nader worden onderzocht of er overgestapt kan worden naar elektrisch rijden en mogelijkheden om het aantal vliegreizen verder terug te brengen. In de regio is het speerpunt van het beleid om ondernemingen, kennisinstellingen en lokale overheden te ondersteunen in het maken van duurzame keuzes. 2011 is het eerste jaar dat de BOM gegevens rapporteert over de milieuimpact van de interne bedrijfsvoering. Over 2011 is de CO 2 voetafdruk van de interne bedrijfsvoering van de BOM berekend. Om de conversie van energiedragers naar CO 2 te bewerkstelligen zijn de conversiefactoren van het Greenhouse Gas Protocol (GhG, www.greenhousegasprotocol.org) gebruikt. Het GhG protocol onderscheid de uitstoot in drie scopes. In de scope 1 emissies rapporteert de BOM over het gasverbruik en het brandstofverbruik van de leaseauto s. Binnen scope 2 wordt de CO 2 uitstoot van de consumptie van elektriciteit gerapporteerd. Scope 3 is gereserveerd voor het zakelijk vervoer. In onderstaande tabel is de uitstoot in ton per scope weergegeven. Scope CO 2 emissie in tonnen Scope 1 84,9 Scope 2 38,4 Scope 3 79,7 Meer dan de helft van de voetafdruk van de BOM bestaat uit de CO 2 uitstoot door zakelijke kilometers en het brandstofverbruik van de lease auto s. Naast de berekening van de CO 2 voetafdruk, is ook besloten een eerste meting van andere milieuindicatoren uit te voeren. In de rapportage over 2012 wordt duidelijk of het de BOM gelukt is de beoogde besparingen door te voeren. 13.indd 13 250512 11:38
INDICATOR 2011 Papierverbruik (in kg) 1.750 Kantoorafval (in kg) 34.944 Elektriciteitsverbruik (in kwh) 97.420 Gasverbruik (in m 3 ) 10.300 Energieverbruik (in MJ) 676.712 Energie in MJ per m 2 kantoor vloeroppervlak 734 Energie in MJ per FTE 15.665 Resultaten van het werk van de BOM in de regio De meeste positieve impact wordt door de BOM gegenereerd in de projecten, samenwerkingsverbanden en participaties in de regio. Daarbij probeert de BOM bij te dragen aan het vergroten van de werkgelegenheid, de innovatiekracht en de economie in algemene zin. RAPPORTAGEGRONDSLAGEN EN REIKWIJDTE De doelgroep van dit verslag zijn belanghebbenden en andere geïnteresseerden. De rapportagecriteria van de BOM zijn gebaseerd op de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI) versie 3.1. De GRI richtlijnen zijn wereldwijd de meest geaccepteerde richtlijnen voor het opstellen van (maatschappelijke) jaarverslagen. De richtlijnen zijn te vinden op www.globalreporting.org. In het jaarverslag 2011 rapporteert de BOM op basis van GRI richtlijnen op applicatieniveau C (selfdeclared). De selectie van de indicatoren is gebaseerd op de leidraden van GRI (bijvoorbeeld Boundary Protocol ) en de gesprekken met onze belanghebbenden. De volledige GRItabel is opgenomen op onze website. De afdeling Controlling is intern verantwoordelijk voor het verzamelen en valideren van de gerapporteerde gegevens. De gegevens worden uit een centraal systeem onttrokken. De gegevens voor elektriciteit, gas, lease auto s, papierverbruik, vliegreizen en afval zijn gebaseerd op facturen van derden. De gegevens voor zakelijke kilometers zijn gebaseerd op declaraties van het personeel. Om te komen tot gegevens over afvalgebruik is een schatting gemaakt, waarbij de inhoud van een container is geschat en vermenigvuldigd met het aantal maal dat de container is opgehaald. Het kantoorpand wordt gedeeld met een derde partij. Om te komen tot het energieverbruik voor de BOM is het totale energieverbruik naar rato van de vierkante meters toegewezen. De gegevens zijn omgerekend naar MJ en vervolgens naar CO 2, gebruik makend van de richtlijnen van het Greenhouse Gas Protocol (www.greenhousegasprotocol.nl). Er hebben geen wijzigingen op de definities of meetmethodes plaatsgevonden. De MVOverslaggeving beslaat het gehele kalenderjaar 2011 (1 januari 31 december 2011). Alle onderdelen van de BOM, inclusief 100% dochters, zijn meegenomen in de rapportage. Deelnemingen waar de BOM het management voert zijn ook opgenomen in de rapportage. Er wordt niet gerapporteerd over eventuele onderaannemers en/of toeleveranciers. Wel wordt informatie gegeven over de directe effecten van de kernactiviteiten van de BOM in de regio. Acquisities, als deze zich voor gedaan hebben, zijn niet meegenomen in de rapportage. Deze worden opgenomen in de rapportage bij de start van het eerstvolgende kalenderjaar na acquisitie. Desinvesteringen, als deze zich voor gedaan hebben, worden met terugwerkende kracht in het jaar dat de desinvestering heeft plaatsgevonden niet meer opgenomen in de rapportage. De MVO gegevens zijn (nog) geen onderdeel van externe verificatie. Gezien het feit dat dit jaar voor het eerst gestart is met de verzameling van kwantitatieve MVOdata wordt dit prematuur geacht. Zodra de nieuwe strategie is geïmplementeerd zal de BOM in dialoog gaan met de aandeelhouders over de wenselijkheid van een externe verificatie. De BOM stelt feedback van de lezers van dit verslag en andere belanghebbenden op prijs. Eventuele reacties ontvangt de BOM graag op info@bom.nl. 14.indd 14 250512 11:38
1.4 Financiële positie BOM MIDDELEN De BOM is een publieke NV met de Staat der Nederlanden en de Provincie NoordBrabant als aandeelhouders en belangrijke subsidiënten. De activiteiten van de BOM sluiten aan op het beleid van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en de Provincie NoordBrabant. De BOM is vooral partner van het bedrijfsleven bij het versterken van de concurrentiekracht, bij vestigingsplaatskeuze en bij beschikbaarstelling van risicodragend vermogen. De vier kerntaken Ontwikkeling & Innovatie, Investeringsbevordering, Participaties en Bedrijventerreinen worden in onderlinge samenhang ingezet. ALGEMEEN De BOM heeft over 2011 geconsolideerd een netto resultaat geboekt van 610.245, (2010: / 2.805.827). Dit resultaat bestaat uit de volgende componenten: 2011 2010 Exploitatieresultaat Participatiebedrijf 145.677 573.995 Desinvesteringen 1.021.812 Voorzieningen en kosten groeifaciliteit 676.212 2.286.556 Resultaat deelneming BOM Vastgoed B.V. 111.292 131.174 Resultaat participatiebedrijf (zie 5.9) 602.569 2.729.377 Resutaat overige activiteiten 7.676 76.450 Totaal netto resultaat (zie 5.9) 610.245 2.805.827 H et netto resultaat over 2011 van het Participatiebedrijf bedraagt 0,5 miljoen (2010: / 2,9 miljoen). Dit resultaat bestaat uit een exploitatieresultaat van 0,2 miljoen en een saldo desinvesteringen / voorzieningen van 0,3 miljoen. Het participatiebedrijf heeft in 2011 een vijftal exits gerealiseerd. Uit hoofde van voorzichtigheid is voor 2,5 miljoen aan voorzieningen getroffen op participaties. De laatste jaren is het investeringsprofiel van de BOM gewijzigd. In opdracht van de aandeelhouders is de investeringsfocus nog sterker dan in het verleden gelegd op innovatieve starters. In 2010 is de bepaling van de marktwaarde van de aandelenparticipaties en leningen aan bedrijven in overeenstemming gebracht met de risico s van het nieuwe investeringsprofiel. De rendement doelstelling van het Participatiebedrijf is erop gericht dat het participatievermogen in stand blijft. Het beschikbare participatievermogen per ultimo 2011 bedraagt 31,4 miljoen zijnde het eigen vermogen exclusief de risicoegalisatie reserve (ultimo 2010: 30,8 miljoen), waarvan netto 12,8 miljoen is geïnvesteerd (2010: 14,5 miljoen). SOFB is hierin niet opgenomen. 15.indd 15 250512 11:38
LIQUIDITEITSPOSITIE De liquide middelen zijn netto met 5,7 miljoen toegenomen tot 24,8 miljoen ultimo 2011. Deze toename houdt voornamelijk verband met de desinvesteringen door het participatiebedrijf. Van de liquide middelen is 4,0 miljoen bestemd voor participaties en leningen waarover reeds een positief besluit is genomen, maar die op balansdatum nog niet zijn geëffectueerd. De liquiditeitspositie kan als volgt worden gespecificeerd (bedragen in miljoenen euro s): 2011 2010 Liquiditeitssaldo ultimo boekjaar 24,9 19,1 Aandeel liquiditeiten van deelnemingen 0,7 0,5 Openstaande vorderingen 2,6 2,8 Overige schulden en overlopende passiva 3,0 5,3 Door te storten rendementen op participaties 3,3 0,0 Vooruitontvangen investeringskapitaal 2,0 0,0 18,5 16,1 Gecommitteerde investeringen* 4,1 6,1 Benodigd voor mogelijke heren vervolgfinanciering 1,5 1,0 Benodigd voor werkkapitaal 2,5 2,5 8,1 9,6 Netto beschikbare liquide middelen voor investeringen 10,5 6,5 Investeringsplan voor komend jaar 7,5 7,0 * 2010: incl. investeringsverplichting BHB 2,9 0,5 A l s gevolg van de vrijval van de verplichting ad 4,5 miljoen ten behoeve van de Brabantse Herstructureringsmaatschappij voor Bedrijventerreinen (BHB B.V.) is de liquiditeit in 2011 verbeterd. Tevens heeft de afdeling Participaties meer exits gerealiseerd dan er investeringen zijn gepleegd, waardoor de liquiditeitspositie verder is verbeterd. Hierdoor zijn er voldoende liquiditeiten beschikbaar voor de geplande investeringen 2012. De BOM heeft geen specifieke financieringsrisico s, aangezien de BOM geen transacties verricht in vreemde valuta noch over andere vormen van derivaten beschikt. Bovendien zijn de liquide middelen ondergebracht bij gerenommeerde financiële instellingen. De BOM loopt geen bijzondere risico s uit hoofde van rentefluctuaties. PERSONEELSBEZETTING De gemiddelde personeelsbezetting is in 2011 met 2,2 fte afgenomen tot 47,5 fte. Deze krimp houdt vooral verband met beëindigen van een aantal detacheringscontracten. 16.indd 16 250512 11:38
2. Bericht van de Raad van Commissarissen IN POSITIE VOOR NIEUWE REALITEIT In het jaarverslag over 2010 maakte ik reeds melding van de toegenomen economische dynamiek en van de snelheid waarmee gebeurtenissen zich voltrekken. Ik sprak toen nog over de onvoorspelbaarheid van die ontwikkelingen, waar het de betekenis voor de inzet van de BOM betreft. Inmiddels is de snelheid waarmee veranderingen zich aandienen alleen nog maar toegenomen. De contouren van een nieuwe economische realiteit tekenen zich af. Ook de rol van overheid, bedrijven en kennisinstellingen krijgt nieuwe dimensies. Er ontstaan andere posities en, daaraan gekoppeld, andere verwachtingen van elkaar. Ook de BOM komt in een andere rol. Het jaar 2011 laat zien dat de ontwikkelingsmaatschappij zich daarbij niet laat hinderen door onvoorspelbaarheid, maar doelbewust en zelfbewust de regierol pakt. In dat opzicht vormen de gebeurtenissen rond Oss Life Sciences Park een prachtige case. Alle betrokken partijen onderkenden de urgentie tot interventie, maar waren daarbij op zoek naar het hoe en wat. De BOM wist in dat complexe traject de vereiste verbindingen tot stand te brengen, leverde multidisciplinair de inzet die nodig was om perspectief te bieden op het ontstaan van een nieuwe realiteit en nam ook nog eens zijn verantwoordelijkheid door als publieke onderneming een unieke rol te gaan vervullen. Met het Oss Life Sciences Park hebben overheid, bedrijfsleven en dus ook de BOM op het gebied van het topsectorenbeleid een geslaagde proeve van bekwaamheid afgelegd. Dat beleid vraagt om een andere stijl van opereren. Voor het ontwikkelen van die stijl verkeren we in Brabant in de gelukkige omstandigheid dat de regio in diverse topsectoren nationaal en internationaal een sterke rol kan spelen. Brabant is op terreinen als life sciences, hightech, new energy en smart mobility al proeftuin voor nieuwe diensten en nieuwe producten. Er ontstaan daarmee nieuwe kansen voor bedrijven en voor de samenleving. Er ontstaan ook nieuwe ketens die optimaal moeten kunnen samenwerken. De BOM is bij uitstek de organisatie die daar richting aan kan geven en voor samenhang en structuur kan zorgen. De buitengewone prestaties, die de medewerkers in 2011 hebben geleverd, laten zien dat ze klaar staan voor die nieuwe realiteit. Rick Harwig Voorzitter Raad van Commissarissen BEHAALDE PRESTATIES De Raad constateert met voldoening dat de door de BOM beloofde prestaties in 2011 zijn geleverd. Uit onderstaande tabel blijkt welke prestaties per werkveld waren toegezegd en welke prestaties uiteindelijk zijn geleverd. Raad van Commissarissen BOM GEREALISEERD DOELSTELLING 2011 2011 Investeringsbevordering Investeringen 120 mln 70 mln Arbeidsplaatsen 650 500 Ontwikkeling & Innovatie Projectvolume 32,7 mln 15 mln Bedrijventerreinen herstructureringsplannen 13 12 1.000 ha (totaal tot en met 2011) 1.112 1.000 Participaties Nieuwe participaties en vervolginvesteringen 9 15 Geïnvesteerd vermogen 1,7 mln 7,0 mln Aandeel startersfinancieringen 79% 40% 17.indd 17 250512 11:38
JAARREKENING Het boekjaar 2011 kan worden afgesloten met een positief resultaat. Het geconsolideerde jaarresultaat is uitgekomen op 610.245 (2010: / 2.805.827). Dit resultaat kent vier componenten: exploitatieresultaat participatiebedrijf ( 145.677), saldo desinvesteringen/ voorzieningen ( 345.600), resultaat BOM Vastgoed BV ( 111.292) en resultaat op de overige activiteiten ( 7.676). In het participatiebedrijf is de laatste jaren het investeringsprofiel gewijzigd naar een grotere nadruk op innovatieve starters, op uitdrukkelijk verzoek van de aandeelhouders. In 2011 is, evenals in 2010, de bepaling van de marktwaarde van de aandelenparticipaties en leningen aan bedrijven in overeenstemming gebracht met de risico s van het nieuwe investeringsprofiel. In verband met het extra inzetten van de mogelijkheden die Europese fondsen bieden voor de Provincie NoordBrabant, heeft de afdeling Ontwikkeling & Innovatie een deel van haar basiscapaciteit ingezet op de additionele activiteiten. Met deze activiteiten is een positief resultaat gerealiseerd van 15.067. In overeenstemming met de begroting hebben Ontwikkeling & Innovatie en Investeringsbevordering een negatief resultaat van 28.715 behaald, dit is exclusief het additionele resultaat ad 15.067. Dit resultaat is ten laste gebracht van risicoegalisatiereserve voor wat betreft het gedeelte van de Provincie en de rekeningcourant met de Staat der Nederlanden. Het positieve resultaat van de additionele activiteiten Ontwikkeling & Innovatie en detachering gezamenlijk bedraagt in 2011 38.261. Omdat het allerminst zeker is dat de financiële bijdragen aan de BOM na 2012 worden gecontinueerd stellen wij voor om dit surplus toe te voegen aan de algemene reserve. Overigens heeft de Raad van Commissarissen aan de beide subsidiënten laten weten dat zij zich ernstig zorgen maakt over het financiële meerjarenperspectief van de BOM. Bij ongewijzigd beleid zal door het vervallen van een (groot) gedeelte financiële middelen een negatief jaarresultaat ontstaan. De Raad heeft de subsidiënten daarom verzocht de BOM zo spoedig mogelijk te informeren over het voorgenomen beleid na 2012. Tegelijkertijd heeft zij de directie opdracht gegeven zich voor te bereiden op een eventueel slecht weer scenario. De directie heeft de over het boekjaar 2011 opgemaakte jaarrekening voorgelegd aan de Raad van Commissarissen. De jaarrekening is gecontroleerd door BDO Audit & Assurance B.V. en is voorzien van een goedkeurende controleverklaring. De jaarrekening is vervolgens besproken met directie en accountant in de vergadering van de auditcommissie op 22 februari 2012. De Raad stelt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de jaarrekening, bestaande uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2011 en de geconsolideerde en enkelvoudige resultatenrekening 2011, vast te stellen en het resultaat te verwerken in overeenstemming het voorstel resultaatbestemming zoals opgenomen in de overige gegevens. RAAD VAN COMMISSARISSEN (MUTATIES/BENOEMINGEN) De samenstelling van de Raad is gedurende dit verslagjaar gewijzigd. Op 9 maart 2011 ontviel ons commissaris de heer Tom van Heesch. Wij hebben hem leren kennen als een geëngageerde, energieke man die zich ondanks zijn ziekte tot het laatst sterk heeft ingezet voor de ontwikkeling van de Brabantse economie. 18.indd 18 250512 11:38
OVERLEG EN BESLUITVORMING De Raad vergaderde in totaal acht keer met de directie. Op 19 januari 2011 heeft de RvC haar jaarlijkse informele overleg, zonder aanwezigheid van de directie, gehad. Daarnaast werden in een aantal spoedeisende gevallen besluiten genomen via een schriftelijke procedure of een conference call. Tijdens de vergaderingen kwam een aantal vaste onderwerpen aan de orde zoals de strategie/toekomst van de vennootschap, de vermogenspositie, het meerjarenbeleid en de daarbij behorende begroting en natuurlijk de financiële performance van de vennootschap. Uiteraard stond de participatieportefeuille op de agenda. Zoals beschreven in bijlage 6.1 Corporate Governance, vond ook in 2011 het jaarlijkse overleg tussen een delegatie van de RvC met de PVT BOM plaats. Eveneens heeft het jaarlijkse overleg met GS van de Provincie NoordBrabant plaatsgevonden. Overigens heeft in 2011 geen overleg plaatsgevonden tussen de voltallige RvC en de minister van EL&I. CORPORATE GOVERNANCE De Raad hecht grote waarde aan een transparante structuur van de BOM en past waar mogelijk de Corporate Governance Code toe. Hoewel de BOM geen beurs genoteerde vennootschap is, zijn wij van opvatting dat de code betekenisvol is. Immers, de BOM voert overheidsbeleid uit met door de (overheids) subsidiënten gefourneerde middelen. Over de naleving en handhaving van de code wordt in dit jaarverslag separaat gerapporteerd (zie bijlage 6.1). De Raad besprak in 2011 buiten aanwezigheid van de directie zowel haar eigen functioneren (en de gewenste competenties), als dat van de individuele commissarissen en directie. De Raad is zó samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, de directie en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. DÉCHARGE De Raad stelt de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om de directie décharge te verlenen voor het gevoerde bestuur in het voorbije verslagjaar en de Raad van Commissarissen voor het gehouden toezicht. 19.indd 19 250512 11:38
3. Toelichting resultaten kerntaken 3.1 Investeringsbevordering (IB) Investeringsbevordering (IB) richt zich op de vestiging van nieuwe buitenlandse bedrijven en op het relatiebeheer met reeds gevestigde bedrijven uit het buitenland. Het acquisitieinstrumentarium omvat onder meer informatievoorziening en begeleiding, de organisatie van factfinding trips, Current Investor Development, en promotie van Brabant en BrabantStad. IB werkt nauw samen met het Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA), BrabantStad, High Tech Campus Eindhoven, Brainport Development en NV Rewin. RESULTAAT Het resultaat op het gebied van buitenlandse investeringen komt in 2011 iets uit boven dat van 2010 en ligt ook iets hoger dan het gemiddelde van de afgelopen 10 jaar. Niet alleen vielen er meer projecten te noteren, ook de resultaten in de vorm van geïnvesteerd volume en het aantal arbeidsplaatsen waren bovengemiddeld. Investeringen buitenlandse bedrijven 120 miljoen Aantal nieuwe vestigingen c.q. uitbreidingen 36 Aantal nieuwe arbeidsplaatsen buitenlandse investeringen 650 Richard l Ami Meer dan in voorgaande jaren gaat het bij de gedane investeringen om uitbreidingen van reeds gevestigde buitenlandse bedrijven. Ook de groei van de buitenlandse bedrijvigheid in Brabant is dus van invloed op het positieve resultaat van 2011. Brabant is na Amsterdam de nummer 1 regio in Nederland op het gebied van buitenlandse investeringen. Dat op zichzelf is al een prachtig succes. Ten minste zo belangrijk is het gegeven dat buitenlandse bedrijven hun vizier vooral op Brabant richten vanwege het steeds duidelijker wordende R&D profiel van de regio. Brabant als Europese regio van Smart Solutions. Niet voor niets vielen er in 2011 veel nieuwe vestigingen en uitbreidingen te noteren in de hightech sector. De investeringen dragen dan ook niet alleen vanwege hun intrinsieke waarde maar ook door hun uitstraling belangrijk bij aan de internationale competitiviteit van Brabant. De resultaten van 2011 laten tevens zien dat Brabant in het buitenland letterlijk op de kaart staat. De intensieve inspanningen om de regio te promoten, werpen dus hun vruchten af en bezorgen Brabant wereldwijd een steeds krachtiger positie. Je zou mogen stellen dat we als economische regio daarmee een voorsprong hebben opgebouwd. Die voorsprong kan Brabant goed van pas komen in een periode, waarin het succes op het gebied van buitenlandse investeringen minder vanzelfsprekend zal zijn dan in 2011 en de jaren daarvoor. Die periode leek zich in het laatste kwartaal van 2011 al aan te dienen. Onder invloed van de financiële crisis werden investeringsbeslissingen uitgesteld en trad stagnatie op in het aantal leads. Die ontwikkeling geeft aanleiding tot bezorgdheid voor de nabije toekomst. Het is daarom van het grootste belang dat we in het buitenland een stevig Brabants fundament hebben gelegd. Richard l Ami Hoofd Investeringsbevordering 20.indd 20 250512 11:38