Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy

Vergelijkbare documenten
I-Balance een eerste overzicht. Rolf Velthuys

Een onderzoek over integratie van duurzame energiebronnen in een bestaand energienet. Eindrapport Project I-Balance

De Minor Energie en ICT aan de Hanzehogeschool Groningen. 30 jan 2014 Driebergen-Zeist / Antropia. Rolf Velthuys R.J.Velthuijs@pl.hanze.

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert

SOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015

Brandstofcel en elektrisch vervoer: een slimme combinatie!

BRANDSTOFCEL EN ELEKTRISCH VERVOER: EEN SLIMME COMBINATIE!

Betrouwbare verbindingen. De energietransitie volbrengen; voor elkaar, met elkaar

Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat?

DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar

SIOM: zelflerend systeem voor global greenhouse technology systems Bart Slager (TNO)

Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal

ideego programma 2015

Vol gas op weg naar een duurzame energietoekomst

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Automobilisten bestaan niet in een slimme stad Peter van Waart Creating 010 Hogeschool Rotterdam

bijeenkomst KNX professionals 17 maart 2011 Marten van der Laan - HUMIQ

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg

Eandis smart metering uitdaging en uitrol

Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017

Een Flexibele energiemarkt

Uitdagingen van de energie transitie

Informatieavond. Eerste resultaten van het onderzoek. 12 mei 2016

Toekomstbestending maken van selectie tool Rekening houdend met strikte privacy wetgeving

End-note. Sven Noomen Wouter Heutmekers

Eindverslag Ontwerp & Vaststelling potentie energiepositief bedrijventerrein

Samen maken we Nederland aardgasvrij

SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS

Cloud WFM in 20 minuten. Plan smarter met injixo

WORLDWIDE MONITORING & CONTROL

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Frank Krommenhoek. Smart LED

Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013

Biomassa: brood of brandstof?

UCER User Centered Energy Reduction

Linked Data & Innovatie. Linked Data 21 april 2016 Marcel Kuil

Smart Energy Management (SEM) Wat data uit de woning kan bijdragen aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving

Zelf Duurzaam Stroom opwekken

DTL focus meeting Ongoing initiatives to establish automated links between clinical care and clinical research

TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014

Duorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen. Groningen, 10 april 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

Q&A City-zen project

Waterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts

Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017

Van 9 vlaks naar 2 vlaksdenken: Wij geven IT terug aan de business.

Innovatietender aardgasloze wijken, woningen, gebouwen

VAN_DATA_OVERLOAD_ NAAR_MARKETING_INSIGHTS

Waterstofstroom - Agenda

Wij vinden het vanzelfsprekend dat stedelijk oppervlak in beweging is

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Woningen in Nederland versneld energieneutraal. Een Quick-fit oplossing

All about Energy College Doel van dit ronde tafel gesprek

INHOUDSOPGAVE. Hoofdstuk 1. ENGIE & Digitalisering. Hoofdstuk 2. Digital Energy Solutions. Hoofdstuk 3. SDS Energy Cloud

Financiële optimalisatie van zon-pv in combinatie met elektriciteit opslag. Rob van Leeuwen

Wilt u warmte en elektriciteit. res-fc market

Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids!

TV en video consumptie in het jaar 2020

EPLAN User group. Siemens in Nederland. Unrestricted Siemens Nederland N.V. 2015

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw

Binnen klimaat verbeteren & Energie besparen. HVAC met Zelflerende software die 24 uur vooruitdenkt en ingrijpt

CNES. Haalbaarheidsonderzoek. Michiel Geurds

Nota IPP. Onderwerp: Voortgang ontwikkeling Informatie en Participatie Platform (IPP) Inleiding

Technologie geïntegreerd in verlichting. Rob Verbeelen. December, 2014

Monitoring. SolidBE B.V. Maarten Schoutenstraat SV Waddinxveen

Slot evenement verslag ICASUS pilot Amersfoort

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen. Groningen, 31 januari 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

Presentatie TKI Urban Energy

VOV symposium. Lkol Paul van der Heul -C-Geniewerken -Infra adviseur DOPS

Monitoren energieverbruik

DATAMODELLERING TOEPASSEN DATA ANALYTICS

IO-Link : de industriële communicatiestandaard. IO-Link Group Belgium stelt voor

De slimme woning wordt werkelijkheid?

De snelste route naar aardgasvrije wijken

FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen ronde 3. Groningen, 26 juni 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

The Internet of Energy Things: intelligent meten

Samen gemakkelijk duurzaam DEELNEMERSOVEREENKOMST. De ondergetekenden:

SCADA Reinvented. Optimaliseer uw bedrijfsprestaties door het combineren van operationele- en onderhoudsdata GEERT VAN DER VELDEN MARCEL MORSING

Verlaag uw energiekosten. met de Smart Energy Software van I-Real

Speur de Energieslurper Hanzehogeschool ronde 3. Groningen, 10 juli 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

Slim monitoren van nieuwe energietechnologieën Industrie & Milieu 30/3/2011. Joannes Laveyne, MSc Power Link, Universiteit Gent / The Energy Box

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Energiedag voor lokale besturen VVSG. Heidi Lenaerts 26/10/2011

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Energietransitie. Energietransitie

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

De Open Datasamenleving

Introduction Henk Schwietert

Stimuleren van een energienet in evenwicht. Opslag en Demand-side management

STRATEGO: Coaching session

Inventarisatie activiteiten energiebesparing met betrekking tot de slimme meter

digitale overheidsdienstverlening aan bedrijven

Innovatie in Eersel. Eersel onderweg naar Niet alleen de bestemming, maar ook de reis. Raadsinformatieavond 6 september 2016

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw

Automatisering. van bedrijfsprocessen

Transcriptie:

Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy R.J.Velthuijs@pl.hanze.nl, Lech Bialek KennisCentrum Energie Hanzehogeschool, Groningen 2016-02-15 Hanzehogeschool, TNO, I-NRG, GasUnie, GasTerra, Hooghalen Duurzaam, Essent - RWE Wind. Outline Project & Doelstelling I-Balance Project keuzes I-Share energy on EnTranCe Inrichting omgeving en componenten heeft lang geduurd Balanceren gerichte sprints (4) Resultaten Conclusie Vragen 1

Project en Doelstelling I-Balance Project: sept 2012- aug 2015, 1.2 M budget Hanzehogeschool, TNO, I-NRG, GasUnie, GasTerra, Hooghalen Duurzaam, Essent - RWE Wind. Doelstelling: Integratie duurzame bronnen (zon, wind) in bestaand energie net Door niet-controleerbare bronnen te combineren met wel controleerbare bronnen Praktijkopstelling met Hooghalen Duurzaam. Projectkeuzes Samenstelling consortium Thuisbasis: EnTranCe, Groningen & Hooghalen Praktijk Energie componenten: 5 windturbines 50 huishoudens Zonnepanelen bij Hooghalen Duurzaam Slimme meters (huishoudens, windturbines) 9 CFCL SOFC BlueGen brandstofcel Praktijk Energie en ICT I-NRG Energy Box en EnergyQ Icare uitlezen en doorgeven slimme meter data CFCL BlueGen API HG I-Share open energie data platform uitgebreid met een balanceer module 2

I-Balance overview I-Share platform I-Balance ICT Hooghalen 50 huishoudens, zonnepanelen EnTranCe 5 Windturbines 9 Brandstofcellen EnTranCe Open Data platform EnTranCe Grafieken Balanceer Logica Interfacing I-Share with I-Balance 3

I-share: Example of Smart meter meta data HHD I-share: Example of Smart meter data HHD 4

Balancering op wijkniveau Maak voorspellingen van energie gebruik (en productie) in Hooghalen Duurzaam (op wijkniveau) op basis van bedrijfsprocessen in Hooghalen Duurzaam Weersvoorspellingen Kennis van typicals van de brandstofcellen Aanpak: Cyclische engineering aanpak: denk na, ontwerp, realiseer, observeer en verbeter ICT: Scrum/Agile: met maandelijkse cyclus Uiteindelijk: 4 Sprints puur op balanceren gericht Inrichtingskeuzes en problemen Hergebruik beschikbaar I-Share Energie Open Data platform Doorontwikkeling noodzakelijk voor I-Balance Windturbines ging vlot Koppeling met 50 huishoudens Geringere deelname dan verwacht, uiteindelijk in onderzoek data van 10 huishoudens gebruikt Datakwaliteit slimme meter datastroom en communicatie kanaal (1 keer per minuut) CFCL SOFC Brandstofcellen onbekend Spannende apparaten voor lokale toepassingen beloven 50 tot 85 % rendement uit een liter gas te halen (elektriciteit + warmte) Voorzien van API Echter: CFCL API deed het niet (voor de aansturings functie ). Is pas in februari 2015 gefixed. KNMI data alleen historisch beschikbaar (opportunity) 5

Smart meter data quality (poor) Smart meter data quality (improved) 6

Sprint 1 de eerste balancering (maart 2015) Beelden maken van bedrijfsproces HHD Leefpatroon van mensen (zichtbaar in energie patroon) Georganiseerd op dag & week basis Aansturing CFCL BlueGen bedrijfproces HHD (1 huis) 7

bedrijfproces HHD (10 huizen, single) Bedrijfsproces HHD alle huizen 1 week 8

Bedrijfsproces HHD alle huizen 1 week Bedrijfsproces HHD alle huizen 1 week gesommeerd 9

Resultaten eerste balancering (I) Resultaten eerste balancering (II) 10

Resultaten eerste balancering (III) Sprint 2 verbetering balancering ( april 2015) Doorgaand: Gebruik makend van weersvoorspellingen Alleen historische weer data beschikbaar Onderhand ook historische gebruiksdata beschikbaar Voorspellen in het verleden! 11

KNMI public climate research data Typical Sunday all households 12

Typical Sunday all households Typical Sunday all households 13

Sprint 3 verbetering balancering (mei 2015) Doorgaand: Gebruik makend van weersvoorspellingen Rekening houdend met eigenschappen BlueGen Virtuele en echte Bluegens Bluegen eigenschappen Stabiele elektriciteitsproductie Rampup time (133 w / minuut) Genereren van SetPoints voor de BlueGens 14

Demand sum vs prediction (24h)) Sprint 4 verbetering balancering (juni 2015) Doorgaand: Afronden, opzetten van langerdurende analyses (gebruik makend van data in i-share). Voorspellen met richtingscoeficient 15

Demand sum vs prediction (history) Demand sum vs prediction (ramp) 16

Eindresultaten balanceringslogica Het lukt aardig om goed te voorspellen Ambitie was NIET om perfect te balanceren Diverse mogelijkheden voor volgende sprints, echter project was op. Het lukt aardig om bruikbaar te voorspellen Demand sum vs. Prediction (total) 17

Conclusies Heeft lang geduurd voordat de hele praktijk opstelling (met ICT) klaar stond en bruikbaar was. Veel praktische tegenvallers. Balancering Doelstelling project is wel gelukt Ervaring opdoen met praktijk opstelling is wel gelukt! Onderschat dagelijkse operations niet in zo n omgeving met veel datastromen (ICT componenten) en apparaten Niet alles lukt (kost wel effort, maar wordt uiteindelijk niet gebruikt) Nog veel ideeen Deelname Hooghalen Duurzaam was leuk en de moeite waard Gaan zeker meer doen met HHD, interesse in informatie uitwisselen, maar ook praktische informatie. Hebben geholpen met juridische en community problemen, en regelmatig contact gehad over het project. Echter: enthusiasme voor deelname aan de community veranderde PowerQuality: concept wel uitgewerkt, niet meer kunnen toepassen. Vragen? 18

I-Balance data per year: Big data? 1440 measurements * 365 days = 525 600 measurements (per sensor per year ) 10 households * 10 sensors = 100 sensors 9 fuel cells * 25 sensors = 225 sensors 28 sensors for set points & prediction 525 600 * (353) = 185 536 800 measurements per year! One year of HHD demand for 10 HH 19

One year of data (HHD demand sum) One year of BlueGen setpoints 20