Brandstofcel en elektrisch vervoer: een slimme combinatie!
|
|
- Martha Aalderink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 energiegids.nl Energie productie 17 Brandstofcel en elektrisch vervoer: een slimme combinatie! De huidige ontwikkelingen op het gebied van brandstofcellen (micro-wkk) en elektrisch vervoer zorgen ervoor dat er in de nabije toekomst een omslag in de energievoorziening van woningen en woonwijken kan gaan plaatsvinden. Door een combinatie van beide technieken kunnen verschillende energiestromen lokaal met elkaar gekoppeld worden, hetgeen grote voordelen ten opzichte van de huidige energievoorziening geeft. Figuur 1. Een Nederlands huishouden verliest op dit moment veel energie door slechte isolatie, inefficiënte elektriciteitsopwekking en autogebruik. Tekst: Martin Horstink, Energy Matters, Arjen de Jong, Energy Matters en Hans Overdiep, GasTerra Wat zijn de voordelen van een combinatie van brandstofcellen en elektrisch vervoer? Dat zijn: 1. Een energiebesparing tot zo n 70% komt binnen bereik. 2. Het levert de meest efficiënte well-to-wheel keten voor vervoer op. 3. Het voorkomt verzwaring van het elektriciteitsnet (met bijbehorende kosten). 4. Het is een perfecte transitieoplossing. Deze voordelen zullen in dit artikel nader worden toegelicht. Van energieverslindend naar energieneutraal De energiebehoefte van een gemiddeld Nederlands huishouden kan worden aangeduid als groot. We gebruiken voornamelijk benzine of diesel voor de auto, aardgas voor de CV-ketel en elektriciteit voor huishoudelijke apparaten. Een belangrijk deel van deze energie gaat uiteindelijk verloren in de vorm van warmte; hoofdzakelijk doordat het huis niet goed geïsoleerd is, centrale elektriciteitsproductie warmte- en transportverliezen geeft en de conventionele auto(motor) inefficiënt werkt. Hierdoor gaat veel energie en geld verloren. Figuur 1 schetst de situatie. Op middellange termijn verwachten we dat deze situatie drastisch zal gaan veranderen en wel door de volgende trends: Huizen zullen energiezuiniger worden door vergaande isolatiemaatregelen en inzet van energiezuinige apparatuur. Op dit moment vraagt een huishouden voornamelijk warmte voor ruimteverwarming. Bij woningen die tot passiefhuis worden gerenoveerd zal de tapwatervraag dominant gaan worden. Gemiddeld zal de warmtevraag dan bestaan uit 60% voor warm tapwaterbereiding en 40% voor ruimteverwarming. Toepassing van zonnepanelen (zonpv) wordt door
2 energiegids.nl Energie productie 19 Figuur 2: Een passiefhuis met een brandstofcel (0.5 kwe) en zonpv (3,5 kwe) waarbij gebruik gemaakt wordt van elektrisch vervoer. technische verbeteringen en toenemend aanbod steeds aantrekkelijker. Steeds meer huishoudens zullen overgaan tot het plaatsen van PV-panelen teneinde zelf elektriciteit te kunnen opwekken. Conventionele auto s zullen plaats gaan maken voor elektrische versies. Nederland heeft de ambitie om in elektrische voertuigen te hebben met een mogelijke doorgroei naar 1 miljoen in 2025 ( Elektrisch Rijden in de Versnelling, Plan van Aanpak , AgentschapNL, 2010). De ontwikkeling van de brandstofcel micro-wkk als vervangingsproduct voor de huidige CV-ketel zorgt ervoor dat elk huishouden de beschikking kan krijgen over een zeer efficiënte kleinschalige elektriciteitscentrale in huis (zie kader voor meer informatie over de brandstofcel micro-wkk). Door de verschillende energiefuncties op lokaal niveau met elkaar te verbinden kunnen de energieverliezen worden geminimaliseerd hetgeen de energiehuishouding op een ingrijpende manier optimaliseert. Figuur 2 schetst deze nieuwe situatie, waarbij een passiefhuis is voorzien van een brandstofcel en PV-panelen en men gebruik maakt van elektrisch vervoer. De combinatie van brandstofcel en elektrisch vervoer leidt tot een besparing van circa 30% op het verbruik van primaire energie. Indien isolatie tot passiefhuis-niveau en energiezuinige apparatuur met zonpv wordt meegenomen, kan dit zelfs oplopen tot een besparing van maar liefst 70%! Het lokaal verbinden van deze technieken past dus perfect in de ambities van gemeentes en woningcorporaties om op wijk- of stadsniveau vergaand te verduurzamen. Deze effecten zijn weergegeven in figuur 3, waarin het primaire energieverbruik van een gemiddeld Nederlands huishouden is opgedeeld naar de verschillende verbruiksfuncties. In de figuur is bij de passiefwoning duidelijk de afname in het verbruik voor vervoer, elektriciteit en ruimteverwarming te zien. Hier wordt met een brandstofcel aardgas lokaal omgezet in warmte én elektriciteit voor huishoudelijke apparaten en vervoer. Elektrische auto en brandstofcel Een brandstofcel zorgt niet alleen voor energiebesparing, maar maakt ook zeer efficiënt vervoer mogelijk. In figuur 5 worden verschillende typen auto s well-to-wheel met elkaar vergeleken. We onderscheiden de volgende opties en energiebronnen: Benzineauto. Dit is de traditionele vervoersoptie waarbij ruwe olie wordt geraffineerd tot benzine, die door de gebruiker bij een tankstation wordt getankt. Uitgangspunt is een zuinige benzineauto met een verbruik van 1 op 20. Waterstofauto. Een waterstofauto rijdt op (gecomprimeerd) waterstof die is geproduceerd via een reformproces met aardgas of door middel van elektrolyse waarbij duurzame elektriciteit wordt gebruikt. De gebruiker tankt waterstof bij een tankstation en de waterstof wordt vervolgens door een in de auto aanwezige brandstofcel omgezet in elektriciteit voor de aandrijving. Elektrische auto met centrale elektriciteitsproductie. Hierbij wordt de auto door middel van één of meerdere elektromotoren aangedreven. De benodigde elektriciteit is afkomstig van batterijen die worden opgeladen vanuit het elektriciteitsnet dat een aandeel van 20% duurzame elektriciteit kent. Figuur 3: Energiebehoefte van huidige en toekomstige huishoudens.
3 20 Energie productie energiegids.nl Figuur 4. De combinatie van de brandstofcel en elektrisch vervoer is veelbelovend. Sinds enkele jaren ontwikkelen verschillende partijen brandstofcel micro-wkk s, waardoor er veel technische vooruitgang is geboekt. Inmiddels is een aantal producenten zover dat zij een toestel op de markt kunnen brengen. De afgebeelde brandstofcel micro-wkk is de Bluegen van CFCL ( Figuur 5. Energetische vergelijking verschillende vervoersopties middels het well-to-wheel principe. Voor de berekening van de vervoersopties is mede gebruik gemaakt van Well-to-wheels Analysis of Future Automotive Fuels and Powertrains in the European Context, EC JRC, July Elektrische auto gevoed met decentraal opgewekte elektriciteit uit brandstofcel. Bij deze optie worden de batterijen van een elektrische auto opgeladen door elektriciteit vanuit een lokaal opgestelde brandstofcel (micro-wkk). Het blijkt dat, om dezelfde aandrijfenergie te verkrijgen, met de combinatie elektrisch vervoer en brandstofcel meer dan de helft aan energie bespaard kan worden in vergelijking tot een zuinige benzineauto. De winst ligt in de hoge efficiëntie van de elektromotor(en) en de hoge efficiëntie waarmee aardgas (of groen gas) in de brandstofcel kan worden omgezet in elektriciteit en bruikbare warmte. Om 100 GJ aandrijfenergie te produceren is netto slechts 128 GJ aan gas benodigd terwijl een benzine-auto maar liefst 320 GJ aan brandstof nodig heeft! Dit is ook efficiënter dan elektrische auto s laden met elektriciteit uit het stopcontact waarbij rekening is gehouden met een aandeel van 20% duurzame elektriciteit in de productiemix. Brandstofcel maakt zelfvoorzienende wijk mogelijk Door de voortgaande ontwikkeling van elektrische vervoer zullen ook steeds meer mensen hun auto thuis voltanken. Figuur 6 laat een gemiddeld belastingprofiel zien van een huishouden met en zonder elektrisch vervoer in een woonwijk in 2010 en Het blijkt dat er door elektrisch vervoer
4 energiegids.nl Energie productie 21 in 2030 ongeveer 50% meer (piek)vermogen per huishouden gevraagd zal worden ten opzichte van Ook de inpassing van warmtepompen zal extra netcapaciteit vragen. Netbeheerders zijn daarom al bezig met het ontwikkelen van scenario s voor netverzwaringen ter voorkoming van lokale capaciteitstekorten. Met lokale, flexibele elektriciteitsopwekking kan dit probleem voorkomen worden. PV-panelen produceren elektriciteit waarvan de productiepieken vooral in de zomermaanden liggen. De productie is niet flexibel aanpasbaar, maar valt wel redelijk goed van te voren in te schatten. Brandstofcel micro- WKK s daarentegen leveren elektriciteit wanneer de vraag naar warmte groot is, dus vooral in de winter. Daarnaast kunnen brandstofcellen flexibel worden aangestuurd. De geproduceerde warmte kan namelijk in een buffervat worden opgeslagen. Zo kan de productie van elektriciteit en warmte ontkoppeld worden en ontstaat de mogelijkheid om tijdelijk meer of juist minder elektriciteit te produceren, al naar gelang de behoefte in de woning of de wijk. Ook zouden in een wijk alle opwekkers met elkaar kunnen worden verbonden zodat Brandstofcel als micro-wkk In een brandstofcel vindt geen verbranding plaats maar elektrochemische omzetting van aardgas of groen gas naar elektriciteit en warmte. Hiermee zijn zeer hoge elektrische rendementen mogelijk en zijn er geen schadelijke emissies. Er wordt, met uitzondering van enkele pompen, geen gebruik gemaakt van bewegende onderdelen bij de elektriciteitsopwekking. Een brandstofcel werkt hierdoor geruisloos. De bij het proces vrijkomende warmte kan direct gebruikt worden, zodat vrijwel alle vrijkomende energie wordt benut. Het systeem wordt ook wel micro-warmtekrachtkoppeling genoemd, kortweg micro-wkk. Een micro-wkk kan gebruik maken van verschillende opwektechnieken, zoals een gasmotor of een Stirlingmotor, maar veelbelovend voor de woningbouw is de ontwikkeling van de brandstofcel (SOFC) micro-wkk. Dit type brandstofcel kenmerkt zich door een hoog elektrisch rendement van circa 60%. Dit is hoger dan het rendement van een moderne gasgestookte elektriciteitscentrale! De warmte die bij de elektriciteitsproductie vrijkomt is van hoge temperatuur en kan daarom voor tapwater en bestaande afgiftesystemen in huizen worden gebruikt. Door het relatief kleine aandeel warmte is het gebruik van een buffervat voor de geproduceerde warmte wenselijk. Daarmee ontstaat tevens de mogelijkheid om flexibel te produceren. Een groot voordeel van micro-wkk is dat elektriciteit lokaal wordt opgewekt, zodat grote energiecentrales minder elektriciteit hoeven te produceren en netwerkverliezen worden geminimaliseerd. De geproduceerde elektriciteit kan gebruikt worden voor huishoudelijke apparaten en voor het opladen van een elektrische auto. Figuur 6. Ontwikkeling belastingprofiel woonwijk, 2010 en Laadstrategie Elektrisch Wegvervoer, Netbeheer Nederland, 16 januari 2013.
5 energiegids.nl Energie productie 23 een grote, flexibele centrale (virtual power plant) ontstaat waarbij het aantal ingezette brandstofcellen afhankelijk wordt gemaakt van het aanbod aan zonnestroom. Op deze manier is het mogelijk om netverzwaringen en -investeringen te voorkomen. Om dit te illustreren is een computersimulatie gemaakt van een wijk van 100 woningen met een maximum opgesteld vermogen aan zonpv (Gemiddeld 2 kwpeak per woning. Ontwerpregel voor de netcapaciteit is in Nederland 1,2 kw per huishouden. Het belastingprofiel laat een vermogen zien van 0,8 kw per huishouden op momenten dat zonpv maximaal zou leveren, zodoende is het mogelijk 2 kw zonpv per huishouden te plaatsen. Bij deze hoeveelheid zonpv zijn zodoende geen netver-zwaringen nodig). In deze wijk wordt gebruik gemaakt van 50 elektrische auto s en van brandstofcellen waarbij het gemiddelde brandstofcel vermogen 0,5 kwe per woning is. Hiermee kan een woonwijk het gehele jaar door in de eigen elektriciteitsbehoefte voorzien (zie figuur 7). MWh/jaar Verbruik woonwijk 375 Waarvan EV 125 Totale opwek woonwijk 375 Opwek brandstofcel 205 Opwek zonpv 170 Het verbruik van de woonwijk laat een duidelijke dip in de zomer zien. Dit komt doordat in de winter meer elektriciteit in de woning nodig is voor verlichting. Ook verbruikt de elektrische auto in de wintermaanden extra elektriciteit om de auto te verwarmen. De figuur toont dat het lokale verbruik en de lokale opwekking van elektriciteit volledig op één lijn liggen. Dit is het resultaat van het feit dat in de simulatie de brandstofcel als flexibele eenheid wordt gebruikt in een elektriciteitsvraagvolgende modus; met andere woorden de brandstofcel wordt afgeschakeld op het moment dat meer elektriciteit wordt geproduceerd dan benodigd. In de simulatie kan de wijk al in zijn eigen elektriciteitsbehoefte voorzien. De wijk zou ook netto-exporteur van elektriciteit kunnen zijn. Het is namelijk nog mogelijk om meer brandstofcelcapaciteit in WKK-bedrijf te plaatsen omdat nog niet de volledige warmtebehoefte wordt afgedekt. Een netkoppeling blijft waarschijnlijk toch wenselijk. Bijvoorbeeld om de invoer van duurzame windstroom mogelijk te maken. Of om verschillen tussen wijken en steden op te kunnen vangen. Duidelijk is dat er door het gebruik van micro-wkk netoptimalisaties mogelijk zijn waarmee kostbare aanpassingen aan het elektriciteitsnet vermeden kunnen worden. Kosten die uiteindelijk door de maatschappij moeten worden opgebracht. Momenteel is er nog geen prikkel voor de consument of de netbeheerder om naar een optimale netconfiguratie toe te werken. Hiervoor zullen nieuwe kaders ontwikkeld moeten worden die duurzaamheid faciliteren en tevens de maatschappelijke kosten beperken. De uitdaging voor de netbeheerders is om de optimale mix te vinden tussen lokale vraag, opslag en opwekking. De benodigde lokale flexibele elektriciteitsopwekking kan worden geleverd door de brandstofcel micro-wkk. Conclusie De combinatie brandstofcel en elektrisch vervoer is een logische combinatie, die aanpassing van het elektriciteitsnet nagenoeg overbodig maakt en ervoor zorgt dat een zeer efficiënt vervoerssysteem ontstaat. Het vormt een aantrekkelijk perspectief waarmee op wijkniveau tot zo n 70% energie bespaard kan worden. Het besparingspotentieel is dermate groot dat de combinatie perfect past in het streven naar de ontwikkeling van energieneutrale wijken en steden. Toekomstmuziek of realiteit? Figuur 7: Simulatie van een zelfvoorzienende woonwijk. Voor een impressie van de mogelijkheden van de combinatie brandstofcel en elektrisch vervoer bekijk de volgende video door naar dit adres te gaan: of scan de QR-code. In dit praktijkvoorbeeld laat een directeur van GasTerra de mogelijkheden zien om thuis de elektrische auto op te laden en de warmte te gebruiken voor warm tapwater en verwarming én dat dit kostenbesparingen geeft. Wel bevinden beide producten zich momenteel nog in de beginfase van marktintroductie en zal het nog even duren voordat deze betaalbaar zijn voor de gemiddelde consument. De ontwikkelingen op beide vlakken volgen elkaar echter in sneltreinvaart op en binnen enkele jaren kunnen beide technieken zich hebben ontwikkeld tot een niet weg te denken product in huis en op de oprit.
BRANDSTOFCEL EN ELEKTRISCH VERVOER: EEN SLIMME COMBINATIE!
BRANDSTOFCEL EN ELEKTRISCH VERVOER: EEN SLIMME COMBINATIE! De huidige ontwikkelingen op het gebied van brandstofcellen (micro-wkk) en elektrisch vervoer zorgen ervoor dat er in de nabije toekomst een omslag
Nadere informatieSOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015
SOLIDpower Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015 Decentraal stroom opwekken Huidige Situatie: Centrale opwekking Toekomstige situatie: Decentrale flexibele opwekking 2 3 Huidige
Nadere informatieGrootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies
Grootschalige introductie van micro wkk systemen Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies jeeninga@ecn.nl Micro wkk een controversieel onderwerp? De discussie rondom het nut van micro wkk wordt niet altijd niet
Nadere informatieBrandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw
Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Leo de Ruijsscher Algemeen directeur De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs Docent TU Delft faculteit Bouwkunde Inleiding Nu de brandstofcel langzaam
Nadere informatieDe opkomst van all-electric woningen
De opkomst van all-electric woningen Institute for Business Research Jan Peters Directeur Asset Management Enexis Inhoud Beeld van de toekomst Veranderend energieverbruik bij huishoudens Impact op toekomstige
Nadere informatieNotitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug
Nadere informatieGas als zonnebrandstof. Verkenning rol gas als energiedrager voor hernieuwbare energie na 2030
Gas als zonnebrandstof Verkenning rol gas als energiedrager voor hernieuwbare energie na 2030 1 Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 Introductie Meer hernieuwbare energie Extra hernieuwbare energie in Nederland? Verkennen
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatieMWKK met gasturbine. Zwembadverwarming + elektriciteit met MWKK Coiffeusewaswater + elektriciteit met MWKK
MWKK met gasturbine 27/09/2018 Zwembadverwarming + elektriciteit met MWKK Coiffeusewaswater + elektriciteit met MWKK Uw energiedokter Oudenaardseweg 123 B 9790 Wortegem-Petegem Tel: 055 310242 Fax: 055
Nadere informatieElektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto
Elektrische auto stoot evenveel CO 2 uit als gewone auto Bron 1: Elektrische auto s zijn duur en helpen vooralsnog niets. Zet liever in op zuinige auto s, zegt Guus Kroes. 1. De elektrische auto is in
Nadere informatieEnergietransitie en schaalvoordelen
Energietransitie en schaalvoordelen Samenvatting McKinsey-onderzoek Oktober 2013 CONTEXT Recent is door McKinsey, in opdracht van Alliander, een onderzoek uitgevoerd naar de vraag: Wat zijn de voordelen
Nadere informatieFrisse Lucht GREEN PACKAGE. Energie uit de lucht - 100% duurzaam
GREEN PACKAGE Energie uit de lucht - 100% duurzaam Het comfort van vloerverwarming, koeling en warmtapwater in een duurzaam energiesysteem voor bij u thuis. Frisse Lucht Green Package, duurzame energie
Nadere informatieVermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte
Vermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte Exergie eenvoudig uitgelegd In opdracht van AgentschapNL Divisie NL Energie en Klimaat CCS B.V. Welle 36 7411 CC Deventer The Netherlands
Nadere informatieNotitie Betreft Power2Nijmegen Inleiding figuur 1: overzicht ecodorp Vraagstelling
Notitie Aan : Ad Vlems, Bert Lagerweij Van : Arjan van Bon Datum : 28 augustus 2012 Kopie : Anne Pronk Onze referentie : 9X3809.A2/N00001/110412/Nijm2 HASKONING NEDERLAND B.V. BUILDINGS Betreft : Power2Nijmegen
Nadere informatieDe ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016
De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening
Nadere informatieSmart Grid. Verdiepende opdracht
2015 Smart Grid Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel leer je meer over het onderwerp Smart Grid. Pagina 1 Inhoud 1. Smart Grid... 3 1.1 Doel... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3 Verwerking... 8 Pagina
Nadere informatieWarmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:
Nadere informatieHET VRAAGSTUK WARMTAPWATER BIJ WARMTEPOMPEN
HET VRAAGSTUK WARMTAPWATER BIJ WARMTEPOMPEN Uitdagingen zijn er om te overwinnen. Zo ook als het gaat om warmtapwater in combinatie met een warmtepomp in woningbouw. In de meeste gevallen wordt daarbij
Nadere informatieTotale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2
Totale uitstoot in 2010: 14.000 kiloton CO 2 Industrie Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 1% besparing op gas en elektra per jaar. Totaal is dat 8 % besparing in 2020. Opbrengst: 100 kiloton.
Nadere informatieProductie van hernieuwbare energie in de woning/wijk
Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Energiebehoefte van woningen/woonwijken Huidige gemiddelde energievraag van een woning 1. Warmte aardgas 1400 m3 2. Licht & kracht elektriciteit 3000
Nadere informatieNaar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening
Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening J.W. Tolkamp - SOLIDpower 23/01/2017 The research leading to these results has received funding from the European Union s 7 th Framework
Nadere informatieToelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling
Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een
Nadere informatieGemeente Ede energieneutraal 2050
De gemeente Ede wil uiterlijk in 2050 energieneutraal zijn. Dit betekent dat we alle energie die in onze gemeente wordt gebruikt op een schone (hernieuwbare) manier willen opwekken. Dat doen we het liefst
Nadere informatiewaterstof waarmee de elektromotor van de auto wordt aangedreven - auto's voorzien van een brandstofcel die elektrische energie produceert uit
Hoe overleeft de auto de energietransitie? 1 Inleiding De energietransitie - dus de overschakeling van het gebruik van fossiele brandstoffen naar dat van duurzame middelen voor energieopwekking - zal consequenties
Nadere informatieBio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16
Nadere informatieWARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg
WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken Koos Kerstholt Tobias Platenburg Introductie Koos Kerstholt Stichting KIEN thema coördinator 0-energie Onderzoek & presentatie: Tobias Platenburg Werktuigbouwkunde
Nadere informatieDE RYCK Klima. 1 kw primaire energie 2,25 kw warmte. ŋ verlies op motor 10% netto vermogen op WP 34% geeft warmte afvoer verwarmingscircuit
DE RYCK Klima LUWAGAM : pomp lucht-water aangedreven met gasmotor PAUL DE RYCK Werking op laag niveau (buitenlucht min. 0 C) omzetten naar warmte op hoog niveau (buiswater max. 50 C) Serreverwarming buis
Nadere informatieDe Visie: Elektriciteit en warmte uit houtpellets
De Visie: Onze missie is om een houtpelletketel te maken die ook elektriciteit kan opwekken. Het bijzondere daaraan? ÖkoFEN ontwikkelt een CO2-neutrale technologie met houtpellets als energiedrager, met
Nadere informatiePresenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging
Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk
Nadere informatieduurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen
duurzame energievoorziening voor bedrijventerreinen De toekomst van de energievoorziening Gemeenten, provincies, bedrijven en projectontwikkelaars gaan zich steeds meer richten op duurzame energiedoelstellingen,
Nadere informatieDUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG
DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:
Nadere informatieBegrippenlijst Naar groen is goed te doen
Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen
Nadere informatieDe snelste route naar aardgasvrije wijken
De snelste route naar aardgasvrije wijken Smart Energy NL, 5 juni 2018 Marijke Kellner, Gasunie #2 Energieverbruik: gebouwde omgeving 32% Bron: NEV 2017. Aandeel van sectoren in het bruto eindverbruik
Nadere informatieDuurzame elektriciteit in het EcoNexis huis
Werkblad 1, mbo Duurzame elektriciteit in het EcoNexis huis Inleiding De wereldbevolking groeit al jaren vrij stevig. En de wereldwijde behoefte aan energie groeit mee: we kúnnen simpelweg niet meer zonder
Nadere informatieEnergierapportage MFC Atria Leusden. Asschatterweg JJ Leusden
Energierapportage 2018 MFC Atria Leusden Asschatterweg 37 3831 JJ Leusden Introductie Voor u ligt de energierapportage 2018, waarin de energieverbruiken van de scholen wordt vergeleken met het maximale
Nadere informatieDe noodzaak van waterstof. InnoTeP 2017 Jochem Huygen.
De noodzaak van waterstof InnoTeP 2017 Jochem Huygen. Story line Korte introductie HyMove Uitdagingen energietransitie Wat wordt de elektriciteitsvraag? Hoe kan het net het aan? Rol van waterstof HyMove
Nadere informatieECN-RX--05-116 MICRO-WARMTEKRACHT: Hoe magisch is de Toverketel? G.J. Ruijg. ECN colloquium 2 mei 2005
ECN-RX--05-116 MICRO-WARMTEKRACHT: Hoe magisch is de Toverketel? G.J. Ruijg ECN colloquium 2 mei 2005 MEI 2005 Micro-Warmtekracht: Hoe magisch is de Toverketel? ECN colloquium 2 mei 2005 Gerrit Jan Ruijg
Nadere informatieSamen omschakelen Arnhem, 7 september 2016
Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016 Waarom zijn we bijeen? Verduurzaming energievoorziening Samenwerking om de NL ambitie te verwezenlijken Samenwerking vanaf de start van initiatieven Draagvlak
Nadere informatieWARMTEKRACHTKOPPELING (WKK) INFOBROCHURE
WARMTEKRACHTKOPPELING (WKK) INFOBROCHURE Wat is het? Warmtekrachtkoppeling (WKK) is een verzamelnaam voor veel verschillende technologieën waarbij warmte en mechanische energie gelijktijdig worden opgewekt.
Nadere informatieWilt u warmte en elektriciteit. res-fc market
Wilt u warmte en elektriciteit res-fc market Het project Het EU-project RES-FC Market wil de marktintroductie van brandstofcelsystemen voor huishoudens (FCHS) die gebruik maken van hernieuwbare energie
Nadere informatieOntwerp Gezonde Systemen
Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden
Nadere informatieImpact analyse: ambitie elektrisch transport
Impact analyse: ambitie elektrisch transport ad-hoc verzoek EL&I 29 maart 211, ECN-L--11-27, C. Hanschke www.ecn.nl Scope en aanpak impact analyse 1.8.6.4.2 Groeiambitie Elektrische auto's [mln] 215 22
Nadere informatieMaak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo
Maak werk van zon & wind Tynaarlo Aanleiding Najaarsnota 2008 aankondiging plannen voor duurzame energie Voorjaar 2009 ontwikkelen scenario s Mei 2009 raadpleging inwoners Tynaarlo Juni 2009 voorstellen
Nadere informatieEnergietransitie bij Mobiliteit
Energietransitie bij Mobiliteit Aanpak openbaar vervoer in Zuid-Holland Jan Ploeger Presentatie voor Inspiratiedag KPVV 15 oktober 2015 In Zuid-Holland is pas 2,2 % van het energieverbruik duurzaam. Nationale
Nadere informatieCOGEN Vlaanderen vzw. Doelstelling: actief meewerken aan de ontwikkeling van kwaliteitsvolle WKK Expertisecentrum Expertiseverstrekking naar leden
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen WKK voor ruimteverwarming Algemene principes van WKK Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag VIBE 12 november 2010 1 COGEN Vlaanderen vzw Doelstelling:
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? AM ontwikkelt in Park Centraal comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen. Deze
Nadere informatieHandreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken
Handreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE In opdracht van het ministerie van Economische Zaken Handreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE Deze handreiking bevat informatie over
Nadere informatieEen duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat?
Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat? Hoe mooi zou het zijn als Ameland op een duurzame manier kan voorzien in zijn eigen behoefte aan elektriciteit, warmte en water? Stel je voor:
Nadere informatieNet voor de toekomst. Frans Rooijers directeur CE Delft rooijers@ce.nl
Net voor de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft rooijers@ce.nl CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, Transport en Grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2016Z15884
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieBetrokken partijen. Potentieelstudie lucht/water warmtepomp in de bestaande bouw. Robert Harmsen. NPW Congres, 12 februari 2009.
Potentieelstudie lucht/water warmtepomp p in de bestaande bouw Robert Harmsen NPW Congres, 12 februari 2009 Betrokken partijen Opdrachtgevers: SenterNovem Alklima Daalderop Daikin Inventum Stiebel-Eltron
Nadere informatieWKK (warmte delen) een praktijkvoorbeeld met cijfers
WKK (warmte delen) een praktijkvoorbeeld met cijfers 1) Wie is BeauVent? 2) WKK? 3) Case 1 4) Case 2 5) Samenwerken, kan lonen! Agenda BeauVent Hernieuwbare energiecoöperati Wil tegen 2050 een 100% hernieuwbare
Nadere informatieEen comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning
Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? Heijmans ontwikkelt op Forteneiland comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen.
Nadere informatieWHITEPAPER WERKING VAN WARMTEKRACHT- KOPPELING
WHITEPAPER WERKING VAN WARMTEKRACHT- KOPPELING Auteur: Fred de Lede 1 Werking van warmtekrachtkoppeling De basis van warmtekrachtkoppeling met een motor is dat deze draait om stroom te genereren (zie onderstaande
Nadere informatieVol gas op weg naar een duurzame energietoekomst
Vol gas op weg naar een duurzame energietoekomst Innovaties op gasgebied Hans Overdiep en Henk Ensing GasTerra B.V. VSK 2014 Onderwerpen - Verleden, heden en toekomst (aard)gas - Wikipedia, Gas en Energie
Nadere informatieThema-avond Warmte. 28 februari 2018
Thema-avond Warmte 28 februari 2018 Energieverbruik gemiddeld huis in NL Business case voor besparingen Besparingspotentieel Netto Contante Waarde huidige besparing electra gas investeringsruimte 1500
Nadere informatieFACTCHECKER OVER MORGEN
FACTCHECKER OVER MORGEN De druk op onze leefomgeving neemt toe. Met dezelfde ruimte willen we steeds meer doen. De hoogste tijd om in beweging te komen. Werk te maken van de leefbare stad, van elektrisch
Nadere informatieUitdagingen voor het distributienet. Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013
Uitdagingen voor het distributienet Frederik Hindryckx Energik decentrale elektriciteitsproductie 23/05/2013 Situering Eandis in energiemarkt CREG / VREG Producenten elektriciteit Invoerders aardgas Elia
Nadere informatieDe HR-ketel die óók elektriciteit opwekt. De persoonlijke energiecentrale voor warmte, warm water én elektriciteit in huis.
De HR-ketel die óók elektriciteit opwekt. De persoonlijke energiecentrale voor warmte, warm water én elektriciteit in huis. Introductiedatum: 1 november 2010. Inhoudsopgave Het belang van duurzame innovatie
Nadere informatieZelf Duurzaam Stroom opwekken
Zelf Duurzaam Stroom opwekken De meest efficiënte thuiscentrale ter wereld Gas wordt stroom Innovatieve Brandstofcel-technologie De BlueGEN wordt op uw gasaansluiting aangesloten en wekt vervolgens stroom
Nadere informatieMogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt
Notitie Contactpersoon Harry de Brauw Datum 14 juni 2017 Kenmerk N001-1246856HBA-rvb-V01-NL Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt De aanstaande rioolvervanging in de Benedenbuurt is aanleiding voor
Nadere informatieAardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl
Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens
Nadere informatiePresentatie Paddy Noë 26 juni 2019 H 2 H. Huishoudens op waterstof Proef project Wageningen
Informatieavond 26 juni in de BBTHK H 2 H Huishoudens op waterstof Proef project Wageningen 1 1 H2H team Paddy Noë: Opzet Pilot Project in Wageningen 2 2 3 3 H2H initiatief Een burger initiatief; Voor
Nadere informatieReductie doelstellingen (B: Reductie)
Reductie doelstellingen (B: Reductie) Eis 3.B.1. Barendrecht, oktober 2013 Auteur: Sabine Droog Geaccordeerd door: Leo Droog Directeur Edwin Oudshoorn Bedrijfsleider/ MVO Verantwoordelijk 1 1. Reductiebeleid
Nadere informatieOverzicht. Inleiding Micro-WKK in woningen Technologieën Aandachtspunten Toekomstperspectieven Conclusies 15-11-2010
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen WKK voor ruimteverwarming Toepassingen in de woningbouw Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag VIBE 12 november 2010 1 Overzicht Inleiding Micro-WKK
Nadere informatiePresentatie Pioneering 27 september 2011
Presentatie Pioneering 27 september 2011 1 Contactgegevens Dinkelborgh energie (DBE) Presentatie voor Pioneering Hans Visser (DBE) 06 53 87 86 79 Dinkelborgh Energie Wilhelminastraat 8 7591 TN Denekamp
Nadere informatie1.6 Alternatieve aandrijving
1.6 Alternatieve aandrijving In deze paragraaf worden alternatieve aandrijvingen behandeld. Er wordt dieper ingegaan op elektrische aandrijving waarbij batterijgestuurde aandrijving en aandrijving door
Nadere informatieEnergietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving
Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving Enexis: energie in goede banen Even if you doubt the evidence, providing incentives for energy-efficiency and clean energy are the right thing to do
Nadere informatieDe toekomst van de netten
De toekomst van de netten Speelveld, energieneutrale wijk, rol van smart grids dr. C. (Cor) Leguijt, presentatie Kivi-Niria, 8 okt. 2013 Inhoud de toekomst van de netten Kort: over CE Delft De hoeken van
Nadere informatieWat vraagt de energietransitie in Nederland?
Wat vraagt de energietransitie in Nederland? Jan Ros Doel/ambitie klimaatbeleid: Vermindering broeikasgasemissies in 2050 met 80 tot 95% ten opzichte van 1990 Tussendoelen voor broeikasgasemissies Geen
Nadere informatieDuorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie
Duorsume enerzjy yn Fryslân Energiegebruik en productie van duurzame energie 1 15 11 oktober 1 Inhoud Management Essay...3 1 Management Essay De conclusies op één A4 De provincie Fryslân heeft hoge ambities
Nadere informatieBROCHURE. Energieprestatie vergoeding
BROCHURE Energieprestatie vergoeding Met deze brochure willen we u inzicht geven in de manier waarop u energie verbruikt en betaalt. En we geven uitleg over een voor u nieuw contract dat wij de energieprestatievergoeding
Nadere informatieGroen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?
Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Groen gas Welke keuzes en wat levert het op? Huidig beleid 100 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 3 PJ. Extra inspanning 200 miljoen m 3 groen gas. Opbrengst: 6 PJ.
Nadere informatieGelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft
NOTITIE PROJECT ONDERWERP Gelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft Bepalingsmethode DATUM 20 april 2006 STATUS Definitief 1 Inleiding...2 2 Uitgangspunten...2 3 Bepalingsmethode...2 3.1 Principe...2
Nadere informatieMeer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp
Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is
Nadere informatieSlimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander
Slimme Netten Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander Netbeheer Nederland (1) Netbeheer Nederland brancheorganisatie van alle elektriciteit-
Nadere informatieRijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst. Kivi Niria congres Sustainable Mobility
Rijden op H2 is meer dan een andere bus Op weg naar een schone toekomst Kivi Niria congres Sustainable Mobility Rob van der Sluis 1 Van fossiel naar duurzaam Andere brandstof / energiedrager Andere infrastructuur
Nadere informatieECN-N Energiescenario s Drenthe 2030
December 2016 ECN-N--16-031 Energiescenario s Drenthe 2030 Gerdes, J. Gewijzigd op: 16-12-2016 13:20 2 Inhoud 1 Context van de energiescenario s voor 2030 4 2 Uitgangspunten voor drie scenario s 5 3 Ontwikkelingen
Nadere informatieDE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar
DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035
Nadere informatieEmissiekentallen elektriciteit. Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies
Emissiekentallen elektriciteit Kentallen voor grijze en niet-geoormerkte stroom inclusief upstream-emissies Notitie: Delft, januari 2015 Opgesteld door: M.B.J. (Matthijs) Otten M.R. (Maarten) Afman 2 Januari
Nadere informatieWarmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk
Warmte in Nederland Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk Warmte kost veel energie Warmtevoorziening is verantwoordelijk voor bijna 40% van het energiegebruik in Nederland.
Nadere informatieELW. Dé compacte oplossing in uw energievraagstuk. Productinformatie Remeha ELW
ELW Dé compacte oplossing in uw energievraagstuk Verwarm voortaan op een efficiënte manier! Het WKK-principe (warmtekrachtkoppeling) dat de Remeha ELW toepassing biedt is zowel geniaal als voor de hand
Nadere informatieTransitie naar een. CO -neutrale toekomst
Transitie naar een CO -neutrale toekomst 2 CO 2 reductie van bron tot gebruiker Steeds méér duurzame energie, maar niet minder CO 2 -uitstoot KLIMAATVERDRAG VAN PARIJS In het verdrag van Parijs werd afgesproken
Nadere informatieMartin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen
Martin Horstink & Albert Rodenboog De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Wie is BDH? Denkt mee over de transitie in de woningbouw 2 3 Wie is BDH? Speelveld BDH Waarom CO₂-neutraal en aardgasvrij?
Nadere informatieDe warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie
Nadere informatieHelmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Nadere informatieEnergieprestaties grondgebonden woningen
Energieprestaties grondgebonden woningen Meer wooncomfort met minder energie Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels Stap voor stap naar minder energiegebruik De overheid stelt steeds scherpere
Nadere informatieDe warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur
De warmtepomp Het creëren van draagvlak Rimme van der Ree Directeur 2 Wat kost/ is pottentiele energie? Grootheid (Potentiele) Energie Elektra kwh Aardgas m 3 Propaan kg LPG L Stadsverwarming GJ Benzine
Nadere informatieDe plaats van WKK in een rationele energiepolitiek
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen De plaats van WKK in een rationele energiepolitiek Jean-Pierre Lemmens COGEN Vlaanderen easyfairs Industrie & Milieu 2010 Seminarie Bio-energie
Nadere informatieKwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk
Kwantitatieve ervaringen uit een duurzame woonwijk Advies aan Minister Kamp Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. RijswijkBuiten 3. Kwantitatieve bevindingen 4. Advies aan Minister Kamp
Nadere informatieNotitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland
Notitie totale investeringen warmtetransitie provincie Noord-Holland Samenvatting De totale investeringsomvang om de woningen en utiliteitsgebouwen in de provincie Noord-Holland in 2050 klimaatneutraal
Nadere informatie1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens
1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens Agenda. Wie is RENDO Duurzaam? Voorbeeld project Toekomst duurzame energie projecten icm groen gas 2 RENDO Duurzaam. Aantal medewerkers : RENDO totaal ca.
Nadere informatieInspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw
Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw Inleiding en techniek Paul Friedel Patrimonium, Groningen 13 maart 2018 Versnellingsprogrammma (hybride) warmtepompen Marktontwikkeling voor
Nadere informatie1 ELEKTRISCHE OPSLAG. 1.1 Inleiding. 1.2 Zelfconsumptie en zelfvoorziening
1 ELEKTRISCHE OPSLAG 1.1 Inleiding Vroeger was het distributienet opgebouwd volgens de afname van de energie, wat dus concreet wil zeggen dat er enkele injectiepunten waren verspreid over het distributienet.
Nadere informatieWarmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk
Nationaal Expertisecentrum Warmte maakt duurzame warmte en koude mogelijk Warmte in Nederland Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk In opdracht van 1 Warmte kost veel energie
Nadere informatieKernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)
Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere
Nadere informatiede slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie
de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie 1 Alliander is van jou Wij staan voor een energievoorziening die iedereen onder gelijke condities toegang geeft
Nadere informatieKLIMAATGARANT. Bewonershandleiding. Woningen met EnergiePrestatieVergoeding
KLIMAATGARANT Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding 2018 Bewonershandleiding Woningen met EnergiePrestatieVergoeding Inhoud Introductie 3 Wat is de EPV? 4 Wat is de Energiebundel?
Nadere informatieInhoudsopgave. 1. Samenvatting en conclusies. 2. Bebouwde Omgeving. 3. Bedrijven & Industrie (inclusief Utiliteitsbouw) 4.
CO 2 -monitor Haarlem 2013 De CO 2 -monitor heeft sinds 2012 heeft een andere opzet dan voorgaande jaren. Er is nu een management samenvatting waarin de grote lijnen en hoofdconclusies worden weergegeven
Nadere informatie