Openbaar verslag van de 678 e vergadering van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, donderdag 8 januari 2009 te Utrecht 1.1 Opening 1.1.a Conflicts of interest 1.2 Vaststellen agenda 1.3 Collegeverslagen en actiepunten 1.4 Mededelingen, Actuele zaken, Tour de table, Persberichten 1.4.a Expertgroep Praktijkervaringen: Voorstel voor reductie verkeerd gebruik / verkeerde toediening van methotrexaat 2 Bezwaarschriftencommissie 3.1 Producten Europees (NL=(co)rapp of NL=RMS) 3.1.a Aanvraag voor een beoordeling benefit/risk heranalyse voor een product met ATC 1 N07B = drugs used in addictive disorders in de Centrale Procedure 3.1.b Aanvraag voor een type II variatie voor een product met ATC N05A = antipsychotics in de Wederzijdse Erkennings Procedure 3.2 Producten Europees (overigen) 3.2.a Aanvraag voor een handelsvergunning voor een product met ATC L04A = immunnosuppressants in de Centrale Procedure 3.2.b Aanvraag voor een handelsvergunning voor een product waarvoor nog geen ATC is toegekend in de Centrale Procedure 3.2.c Punt vervallen 3.2.d Aanvraag voor een type II variatie voor een product met ATC J05A = direct acting antivirals in de Centrale Procedure 3.2.e Aanvraag voor een handelsvergunning voor een product met ATC C10A = lipid modifying agents, plain in de Decentrale Procedure 3.2.f Aanvraag voor een handelsvergunning voor een product met ATC B02B = vitamine K and other hemostatics in de Centrale Procedure 3.2.g Aanvraag voor een handelsvergunning voor een product met ATC S01E = antiglaucoma preparations and miotics in de Wederzijdse Erkennings Procedure 3.2.h Aanvraag voor een handelsvergunning voor een product met ATC L01X = other antineoplastic agents in de Centrale Procedure 3.2.i Punt vervallen 3.3 Producten Nationaal 4.1 Producten in kader geneesmiddelenbewaking 4.1.a PhVWP-verslag d.d. 15-16 december 2008 4.1.b Aanvraag voor een benefit/risk assessment voor een product met ATC L04A = immunnosuppressants in de Centrale Procedure 4.2 Overige zaken in kader geneesmiddelenbewaking 1 ATC = Anatomisch Therapeutisch Chemisch Classificatie Systeem (ATC-code) van de Wereldgezondheidszorg WHO 1
5 Verslagen voor intern gebruik 6 Adviezen, Wetenschappelijke zaken en Beleidszaken 6.1 Wetenschappelijke Adviezen (BWA s) 6.2 Note for Guidance (draft) besprekingen 6.3 Drug Regulatory Science / Wetenschappelijke Zaken 6.4 Beleidszaken (niet-productgebonden) 6.5 PIP s 7 Agenda s 8 Rondvraag 9 Sluiting 2
Presentielijst Collegeleden Prof. dr. H.G.M. Leufkens Prof. dr. J.T. van Dissel Dr. A.A.M. Franken Prof. dr. Y.A. Hekster Prof. dr. A.W. Hoes Dr. P.A.F. Jansen Prof. dr. G.J. Mulder Dr. M.F. Peeters Drs. C.F.H. Rosmalen Prof. dr. A.F.A.M. Schobben Prof. dr. P.A.B.M. Smits Directie / Secretariaat Drs. A.A.W. Kalis Drs. F.W. Weijers Mw. drs. A.G. Kruger-Peters Mw. drs. G.M. Janse-de Hoog Mw. dr. B.J. van Zwieten-Boot Prof. dr. P.A. de Graeff Mr. D.S. Slijkerman Mw. dr. C.C. Gispen-de Wied Farmacotherapeutische groep I Mw. drs. K.H. Doorduyn-v.d. Stoep Dr. A.J.A. Elferink Dr. J.J.M.C. de Groot Mw. dr. E.J. Rook Dhr. J.H. Veldhuis Mw. drs. E. Verbeek Farmacotherapeutische groep II Mw. drs. I.A.M.J Leentjens Dr. F.A. Sayed Tabatabaei Mw. ir. H. Stevenson Farmacotherapeutische groep III Mw. dr. S. Marchetti Dr. H.S. Mülder Drs. G.W. Plokker Dr. M.B. van t Veer Mw. I.B.B. Walsh Drs. W.H. Woldring Farmacotherapeutische groep IV Mw. dr. M.E.M.J. van Kuijk-Meuwissen Dr. S. Simonian Geneesmiddelenbewaking RIVM KCF 2 Mw. dr. S.M.J.M. Straus Dhr. P. Broertjes Mw. dr. M. Weda RIVM BMT/FTB 3 RIVM BMT/BTG 4 Dr. J.W. van der Laan Dr. ir. J.H. Ovelgönne Voor het verslag: Mw. drs. V.A. Geluk 2 Centrum voor Kwaliteit van Chemisch-Farmaceutische Producten Chemisch Farmaceutische Beoordeling 3 Centrum voor Biologische Geneesmiddelen en Medische Technologie Farma/Toxicologische Beoordeling 4 Centrum voor Biologische Geneesmiddelen en Medische Technologie Biotechnologische Geneesmiddelen 3
Opening De voorzitter opent de Collegevergadering en heet alle aanwezigen welkom. Conflicts of Interest Er zijn geen meldingen van Conflicts of Interest. Agendapunt 1.1 Agendapunt 1.1.a Agendapunt 1.2 Vaststelling Agenda De agenda wordt vastgesteld, de bespreking van het management review van 2008 zal bij de Tour de table behandeld worden. Ook agendapunt 4.1.b zal eerder worden besproken. Collegeverslagen en actiepunten Mededelingen, Actuele zaken, Tour de table, Persberichten Agendapunt 1.3 Agendapunt 1.4 Afmeldingen De heren Van Ree, Taminiau, Schellens, Schellekens, Neef. ICT-problemen De methode van inloggen was gewijzigd, dit is niet op tijd gecommuniceerd met de Collegeleden. De afdeling ICT heet dit intern opgelost. Eventuele problemen kunnen bij de heer Weijers worden gemeld. Strepsils beslissing op bezwaar Strepsils behoeven geen kindveilige verpakking, aangezien het hebben van de AV-status als zodanig geen argument is om een kindveilige verpakking te eisen. Strategisch Businessplan De programmamanager komt binnenkort met een Plan van Aanpak met betrekking tot implementatie en uitvoering van het Strategisch Business Plan. De Collegeleden worden verzocht om het Strategisch Business Plan als handleiding te gebruiken bij het nemen van strategische besluiten en tijdens de Collegevergadering hieraan te refereren. Het Strategisch Business Plan zal op de Collegedag van woensdag 10 juni 2009 officieel worden gepresenteerd. Statines / Jupiterstudie In de Jupiterstudie is discussie over diabetes als mogelijke bijwerking van statines. Hierover zijn Kamervragen in voorbereiding, het acbg draagt bij aan de beantwoording. (zie ook agendapunt 4.1.a) Nieuwjaarsbijeenkomst acbg Op dinsdag 6 januari is de Nieuwjaarsbijeenkomst van het acbg gehouden, er waren ruim 150 medewerkers bij aanwezig. Op deze bijeenkomst is teruggeblikt naar 2008. In tegenstelling tot voorafgaande jaren zijn er geen grote veranderingen geweest, maar er is wel veel werk verzet. Met name op Europees gebied zijn veel decentrale procedures door het CBG afgehandeld. Het nieuwe ICT-systeem ICI is langzaam maar zeker ingebed in de organisatie. In december is release 1.6 gelanceerd. Ook in 2009 zal het CBG 4
proberen zo efficiënt mogelijk te werken. VWS heeft in principe een maximum aantal medewerkers voor het CBG vastgesteld, met oog op het programma van secretaris-generaal Roel Bekker. Transparantie Op 22 januari zal in Londen een transparantiebijeenkomst plaatsvinden. Hierbij zijn ook patiëntenverenigingen en de farmaceutische industrie aanwezig. De heer Kalis zal een presentatie geven over de visie van Nederland als EU-member state. De wijze waarop de registratieautoriteiten met transparantie omgaan is in Europa wisselend; er zijn verschillende culturen en zienswijzen. Tijdens het Nederlandse voorzitterschap in 2004 heeft Nederland geprobeerd het voortouw te nemen; dit gaat nogmaals gebeuren. Mevrouw Janse-de Hoog speelt een prominente rol vanuit haar voorzitterschap van de CMD, samen met Ariëlle North van EMEA. Er zal een consultatieprocedure worden gehouden over hoe EMEA in de toekomst met transparantie omgaat. EU Commissievoorstel Pharmaceutical Package Op 10 december 2008 heeft de Europese Commissie het Pharmaceutical Package gepresenteerd, hierin zitten een aantal belangrijke ontwikkelingen. Het betreft een conceptvoorstel, voor alle onderdelen wordt nog een consultatieprocedure gehouden. Information to patients: de industrie krijgt de mogelijkheid om in beperkte mate rechtstreeks met patienten te communiceren. Alleen de industrie is voorstander van dit voorstel, alle registratieautoriteiten en maatschappelijke organisaties zijn hierop tegen. Geneesmiddelenbewaking: hier staan goede voorstellen in, ook over het verder op de kaart zetten in Europa. O.a. de afdeling geneesmiddelenbewaking van het acbg heeft hier veel input opgeleverd. Vervalste geneesmiddelen: in Nederland komt dit in de officiële kanalen vrijwel niet voor, maar andere landen in Europa hebben te maken gehad met vervalsingen in de officiële geneesmiddelenketen. Er is een voorstel om de parallelimport aan banden te leggen, dit kan uiteindelijk tot afschaffing van de parallelimport leiden. Clinical trials In de Tweede Kamer is een bijeenkomst geweest over de ethische aspecten van clinical trials in derde wereld landen. Een aantal actiegroepen en stichtingen maakt zich hier veel zorgen over. Een aantal van de nieuwe voorstellen van de EMEA komt eigenlijk al tegemoet aan de eisen met betrekking tot transparantie over medisch-ethische aspecten van trials in derde wereld landen. Malta twinning In december is het eindrapport geschreven met betrekking tot de twinning voor Malta, waarbij van januari 2008 juli / augustus 2008 een programma is verzorgd in samenwerking met IGZ en de stichting TRIP. Presentatie over vroege signalering Op 10 februari 2009 zal professor Ragnar Löfstedt van King s College uit Londen een presentatie geven over zijn onderzoek naar de voor- en nadelen van het vroegtijdig bekendmaken van signalen bij de FDA. EGA bijeenkomst 28-30 januari Op 28-30 januari 2009 is er een bijeenkomst van de European Generics Association (EGA) in Amsterdam. Het acbg houdt op 28 januari een informatiebijeenkomst met presentaties gericht op de generische industrie, o.a. over het Strategisch Businessplan en over de acbg activiteiten. 5
Agendapunt 1.4.a Expertgroep Praktijkervaring: Voorstel voor reductie verkeerd gebruik / verkeerde toediening van methotrexaat Er is een actueel probleem met Methotrexaat. Doordat de verschillende indicaties soms niet bekend zijn bij alle zorgverleners, kunnen er fouten worden gemaakt in de voorgeschreven doseerfrequentie. Dit heeft in enkele gevallen een letale afloop voor de patiënt tot gevolg gehad. Een aantal van de gemaakte fouten zouden regulatoir ondervangen kunnen worden. IGZ heeft samen met de beroepsgroepen een actie gestart voor bewustwording, ook de KNMP is hier actief bij betrokken. In oktober 2008 is de Expertgroep Praktijkervaring op een bijeenkomst aanwezig geweest, maandag 12 januari 2009 is een vervolgbijeenkomst. De Werkgroep Praktijkervaringen is een gesprek aangegaan met twee registratiehouders van Methotrexaat tabletten. Hieruit zijn een aantal maatregelen uit voort gekomen betreffende (aangepaste) etikettering, een veel prominentere waarschuwingen op de verpakking om te wijzen op de verschillende toepassingen, en reductie van de verpakkingsgrootte. Daarbij wordt de patiëntenbijsluiter aangepast, en samen met IGZ, KNMP en de verenigingen voor reumatologie en dermatologie wordt communicatie richting de voorschrijvers opgezet. Voor het splitsen van de producten in Methotrexaat Reuma of Methotrexaat Psoriasis zouden aanvullende maatregelen nodig zijn, zoals de garantie dat de apotheken de verschillende producten op voorraad zullen hebben. Dit onderwerp zal op de eerstvolgende CCR bijeenkomst aan bod komen. De Expertgroep Praktijkervaringen heeft aangegeven graag samen te werken met andere groepen, bijvoorbeeld met de groep die zich bezighoudt met medicatiefouten in ziekenhuizen (DGV). TOT DEFINITIEF BESLUIT Bezwaarschriftencommissie Geen bezwaarschriften geagendeerd. Agendapunt 2 6
TOT DEFINITIEF BESLUIT Producten Europees (NL=(co)rapp of NL=RMS) TOT DEFINITIEF BESLUIT Producten Europees (overigen) TOT DEFINITIEF BESLUIT Producten Nationaal Geen Producten Nationaal geagendeerd. PhVWP-verslag d.d. 15-16 december 2008 Agendapunt 3.1 Agendapunt 3.2 Agendapunt 3.3 Agendapunt 4.1.a Rosuvastatine en diabetes De onlangs verschenen Jupiter-studie had tot doel om te kijken of het bij relatief gezonde mensen zin heeft om het cholesterol verder te verlagen met behulp van rosuvastatine. Deze studie liet een positief effect zien op het primaire eindpunt (overlijden). Er werd echter ook een toename in het optreden van diabetes gezien. Dit ging uitsluitend om physician reported diabetes, maar niet om de verschillen van glucosewaarden in de urine of in het bloed tussen de statinebehandelde groep en de placebogroep. In Nederland en Groot-Brittannië is hier veel persaandacht voor geweest. De firma wil een type 2 variatie gaan aanvragen voor uitbreiding van de indicatie. Nederland zal bij de volgende PhVWP een kort verslag van de studie presenteren en een List of Questions om te kijken of het noodzakelijk is om te evalueren wat de effecten zijn van statines op de glucosehuishouding. Bij een aantal statines (niet rosuvastatine) staat namelijk wel dat ze effect hebben op de glucosehuishouding. Er zijn twee meldingen in de Lareb database en enkele meldingen in de WHO en in de Eudravigilance database, maar daar zijn verschillende signalen: zowel hypoglycemie als hyperglycemie. Vanuit het College wordt opgemerkt dat het een signaal is waarnaar goed en met andere methodologieën moet worden gekeken. HPV-vaccins Bij Gardasil is een signaal geëvalueerd door de rapporteur van verergering van MS; dit signaal is negatief beoordeeld, wat wil zeggen dat er geen reden is om zorgen te hebben op dit moment. Cervarix is het middel wat in Nederland gebruikt gaat worden en daarover geeft de MHRA een regelmatige update van alle bijwerkingen op hun website. Het optreden van Guillain-Barré heeft voor wat aandacht gezorgd. In december heeft de Global Advisory Committee on Vaccine Safety bij de WHO in Genève geconcludeerd dat geen van deze effecten verdere aanleiding geeft tot zorg. SSRI s en aangeboren afwijkingen Nederland dient een beoordelingsrapport te schrijven over aangeboren afwijkingen bij SSRI s. Hierover loopt momenteel een studie, waarbij naar diverse aangeboren afwijkingen wordt gekeken. TOT DEFINITIEF BESLUIT Producten in kader geneesmiddelenbewaking Agendapunt 4.1.b 7
Overige zaken in kader geneesmiddelenbewaking Geen overige zaken geagendeerd. Verslagen voor intern gebruik Adviezen, Wetenschappelijke Zaken en Beleidszaken Niet besproken. Note for Guidances (draft) besprekingen Geen punten geagendeerd. Drug Regulatory Science / Wetenschappelijke zaken Agendapunt 4.2 Agendapunt 5 Agendapunt 6.1 Agendapunt 6.2 Agendapunt 6.3 Studenten en promovendi Binnen het acbg is er een aantal studenten en promovendi werkzaam, die niet alleen van de farmacie komen maar ook met een diermedische- of geneeskundige achtergrond. Er zijn 9 promovendi binnen of gelinkt aan het acbg die onderzoek doen naar allerlei verschillende regulatoire onderwerpen. Onderwijs Het acbg is zeer actief in het eigen onderwijs. Voor het tweede jaar loopt dit redelijk goed, er wordt met een gevolg gestart. Het acbg participeert in het onderwijs van de Mastercursus van de Drug Regulatory Science van Collegelid Schellekens en in het onderwijs van TI Pharma in het algemeen met regulatoire onderwerpen. Tevens wordt een regulatory cursus opgezet voor het Escher-project om de regulatory world in kaart te brengen. Samenwerking Nefarma Er is opnieuw een officieel ondertekend convenant met Nefarma met de bedoeling om op een goede manier samen te werken. Het convenant bepaalt dat er vanuit het acbg samen met Nefarma en andere partijen begeleidingscommissies voor onderzoeken kunnen worden samengesteld en ook arbitragecommissies. In het convenant is in het algemeen vastgelegd hoe om te gaan met het verkrijgen van data en het publiceren van gegevens, ook als daar eventueel problemen over komen. Workshops en andere bijeenkomsten Er komt een workshop over epilepsie aan de hand van de epilepsie guideline in samenwerking met externe partijen. In samenwerking met het College voor Zorgverzekeraars (CVZ) wordt een verkenningsdag georganiseerd, om uit te wisselen hoe verschillende partijen met dezelfde soort dossiers omgaan. In 2009 worden drie themaochtenden georganiseerd, waaronder een bijeenkomst over de oudere patient op 26 maart voorafgaand aan de Collegevergadering, in samenwerking met Collegelid Jansen. Begin maart wordt er een soort meet the expert day georganiseerd voor FT1 om de experts waarmee is en wordt samengewerkt op de werkvloer te krijgen en aan de hand daarvan samenwerking van binnenuit te verbeteren. Er is een eerste evaluatie van de rapporteurschappen gehouden, om samenwerking en kennisdeling binnen de organisatie te bevorderen. 8
Agendapunt 6.3.a Carcinogenicity of human pharmaceuticals report 30 june 2008 Dit rapport is in 22 weken geschreven door een student van de Farmacieopleiding als een update van wat 12 jaar geleden is gepubliceerd in het kader van de ICH. Er is één fundamentele discussie gaande over in hoeverre de glitazonen kankerverwekkend zijn in muizen en ratten. Bij muizen worden hemangiosarcomen geïnduceerd en bij ratten blaascarcinomen. Het is de vraag hoe relevant dit is voor de mens. In december is er een workshop geweest van de ILSI en de Society of Toxicology. Er is nog nooit een conclusie gebaseerd op een muizenstudie en het is de vraag of dit vol te houden is. De lifetime carcinoteitstudies staan ter discussie, hier is nog geen oplossing over. Agendapunt 6.3.b Placental transfer antibodies Er zijn fundamentele discussies over de noodzaak van reproductietoxiciteitstudies en de interpretatie van effecten van de monoklonale antilichamen tijdens de zwangerschap. De causaliteit van bepaalde fenomenen die worden gerapporteerd staan ter discussie, want van een echte placental transfer van monoklonalen tijdens de eerste helft van de zwangerschap is geen sprake. Dit betekent dat wat er aan misvormingen wordt gezien (orgaanafwijkingen, botafwijkingen, etc.), waarschijnlijk toevallige bevindingen zijn. Als de monoklonalen een invloed hebben op bepaalde antigenen die ergens vastzitten, dan is het effect dat tot dusver is waargenomen heel gering. Als het iets te maken heeft met het effect op de doorbloeding (bijvoorbeeld op de vasculaire groeifactor) dan zijn wel effecten op de placentale functie zichtbaar, wat repercussies kan hebben op de foetus. Beleidszaken (niet-productgebonden) PIP s Niet besproken. Agenda s voor intern gebruik Geen punten geagendeerd. Rondvraag Sluiting De voorzitter dankt alle aanwezigen voor hun inbreng en sluit de vergadering. Agendapunt 6.4.a Agendapunt 6.5 Agendapunt 7 Agendapunt 8 Agendapunt 9 9