Stichting Wielewaal erantwoorde Hulp voor Jeugd Gezond vertrouwen Utrecht, maart 2019
Samenvatting In februari 2019 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna: de inspectie) toezicht uit bij Stichting Wielewaal. Doel van het toezicht was om te bepalen of Stichting Wielewaal verantwoorde jeugdhulp biedt. Het onderzoek richtte zich op de kwaliteit van de logeeropvang aan kinderen en jeugdigen met ADHD of ASS die wordt gefinancierd op basis van de Jeugdwet. De inspectie heeft de set met 29 kernverwachtingen voor jeugdhulp met verblijf, getoetst. Stichting Wielewaal voldeed op het moment van het toezicht aan 25 van de 29 onderzochte verwachtingen uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. Eén verwachting is niet beoordeeld. erbetering is nodig op de volgende criteria: - De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen; - De aanbieder voldoet aan de geselecteerde nalevingsnormen. De inspectie acht de aanbieder in staat om verantwoorde hulp te bieden en vertrouwt erop dat Stichting Wielewaal concrete verbetermaatregelen doorvoert om aan alle verwachtingen bij de genoemde criteria te voldoen. De aanbieder heeft de inspectie inmiddels laten weten dat de drie ontbrekende OG s inmiddels zijn aangevraagd en dat deze na ontvangst, naar de inspectie worden gestuurd. De inspectie verwacht dat de aanbieder uiterlijk op 1 april 2019 over de ontbrekende OG s beschikt. erder verwacht de inspectie dat de aanbieder haar werkwijze aanpast waardoor is gewaarborgd dat de aanbieder in het vervolg bij datum indiensttreding van personen die structureel contact hebben met jeugdigen, beschikt over een actuele en bij de functie passende OG. De inspectie blijft de ontwikkelingen bij Stichting Wielewaal volgen vanuit haar reguliere toezichtsrol.
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Bevindingen... 5 Thema 1: Uitvoering hulpverlening... 5 Thema 2: eiligheid... 6 Thema 3: Leefklimaat... 7 Thema 4: Cliëntenpositie... 8 Thema 5: Bestuurlijke organisatie... 8 3 ervolg... 10 Bijlage - erantwoording... 11
1 Inleiding In februari 2019 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna: de inspectie) toezicht uit bij Stichting Wielewaal. Doel van het toezicht was om te bepalen of Stichting Wielewaal verantwoorde jeugdhulp biedt. Beschrijving Stichting Wielewaal Stichting Wielewaal (hierna: de aanbieder) organiseert al ruim veertig jaar vakantie(dag)opvang en logeerweekenden voor jeugdigen en volwassenen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking of met ADHD/ASS. De aanbieder staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 41177312. Aanvankelijk organiseerde de aanbieder met name groepsvakanties, later zijn daar vakantiedagopvang, kinderthemaweken en logeerweekenden bijgekomen. De activiteiten richten zich niet op behandeling van cliënten maar beogen met name ouders te ontlasten van de dagelijkse zorg en cliënten een fijne en onbezorgde tijd te bezorgen in een omgeving waar duidelijke structuur en begeleiding wordt geboden. De aanbieder past de Zorgbrede Governancecode toe en is HKZ-gecertificeerd. Sinds 2018 werkt de aanbieder met een nieuw organisatiemodel waarin sprake is van een team respijtzorg en een team vakanties. Het team respijtzorg is verantwoordelijk voor de uitvoering van de logeerweekenden en dagopvang. Tevens is er een kleine stafafdeling op de hoofdlocatie voor taken op het gebied van bedrijfsvoering en kwaliteit. oor haar activiteiten kiest Stichting Wielewaal er bewust voor om deze zoveel mogelijk uit te voeren met vrijwilligers. De activiteiten vinden plaats op diverse locaties in het land. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen locaties voor jeugdigen en volwassenen met een lichamelijke, verstandelijke en/of meervoudig complexe beperking (de zorglocaties) en locaties voor kinderen en jeugdigen met ADHD of ASS (de gedragslocaties). De aanbieder heeft geen eigen vastgoed maar huurt voor de logeeropvang bestaande accommodaties. Deze bevinden zich over het algemeen in een landelijke omgeving. Jaarlijks zijn ruim 900 vrijwilligers actief voor de stichting. erder heeft de aanbieder zo n veertig oproepkrachten in dienst. In de functie van recreatieleider zijn deze betaalde krachten verantwoordelijk voor het organiseren en coördineren van de activiteiten en hebben ze een rol in het begeleiden van de vrijwilligers op een locatie. Binnen het team respijtzorg bepalen de recreatieleiders samen met één van de twee hbogeschoolde begeleiders op de hoofdlocatie, op basis van een uitgebreide screening de samenstelling van de groep, de groepsgrootte en de inzet van vrijwilligers. De begeleiders van het team respijtzorg, die beiden een EC-traject volgen in verband met registratie in het Kwaliteitsregister Jeugd, zijn gedurende de activiteiten bereikbaar voor overleg en advies. oor de inhoudelijke ondersteuning van de medewerkers en vrijwilligers is een medisch- en een gedragsteam beschikbaar, bestaande uit artsen, verpleegkundigen en orthopedagogen. Aan de 3 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
zorglocaties is altijd een BIG-geregistreerde verpleegkundige verbonden voor het uitvoeren van voorbehouden handelingen. De aanbieder werkt nauw samen met zo n tien grote zorgpartners die als hoofdaannemer fungeren. In een beperkt aantal gevallen sluit de aanbieder zelfstandig contracten af met gemeenten voor het leveren van respijtzorg. Het merendeel van de cliënten die respijtzorg ontvangen wordt gefinancierd vanuit de Wet Langdurige zorg (Wlz), een kwart op basis van de Jeugdwet en een klein gedeelte bestaat uit Wmogefinancierde zorg (Wet maatschappelijke ondersteuning). Elk jaar nemen enkele honderden cliënten, in de leeftijd van 4 tot 25 jaar, deel aan de logeeractiviteiten van Wielewaal. De aanbieder streeft naar continuïteit in haar dienstverlening waarbij zij haar cliënten zoveel mogelijk een vaste opvanglocatie, vaste begeleiding en een vaste groepssamenstelling wil bieden. Groepen zijn kleinschalig; tijdens logeerweekenden zijn gemiddeld 6 tot 8 cliënten van vrijdag- tot zondagavond aanwezig. Afhankelijk van de samenstelling van de groep hanteert de aanbieder een begeleidingszwaarte van één medewerker per één, twee of maximaal drie cliënten. Het onderzoek van de inspectie heeft zich gericht op de kwaliteit van de logeeropvang aan kinderen en jeugdigen met ADHD of ASS die wordt uitgevoerd door het team respijtzorg en gefinancierd op basis van de Jeugdwet. Daarvoor heeft de inspectie de hoofdlocatie in Hilversum en de logeerlocatie (gedragslocatie) in Haarlemmerliede bezocht. Toetsingskader Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. Het toetsingskader bestaat uit vijf thema s: Uitvoering hulp, eiligheid, Leefklimaat, Cliëntenpositie en Bestuurlijke organisatie. Elk thema is uitgewerkt in een aantal verwachtingen. oor Jeugdhulp met verblijf is een set met 29 kernverwachtingen geselecteerd. Het toetsingskader is te vinden op: http://toetsingskadervhj.nl. 4 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
2 Bevindingen In dit hoofdstuk worden de resultaten van het toezicht gepresenteerd, zoals de inspectie deze heeft aangetroffen op het moment van toezicht, aan de hand van de vijf thema s uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd: Uitvoering hulpverlening, eiligheid, Leefklimaat, Cliëntenpositie en Bestuurlijke organisatie. Deze thema s zijn onderverdeeld in criteria waar verwachtingen onder vallen. Per verwachting geeft de inspectie een oordeel. Als de verwachting als onvoldoende is beoordeeld geeft de inspectie een toelichting. Wanneer het oordeel voldoende is, maar de inspectie op grond van de bevindingen van mening is dat er reden is voor verbetering, benoemt de inspectie een aandachtspunt. O oldoende Onvoldoende N.B. Niet beoordeeld Thema 1: Uitvoering hulpverlening 1.1. Professionals bieden passende hulp erwachting 1.1.1 Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelingstaken en de problematiek van de jeugdigen en hun ouders. 1.1.2 Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van de jeugdigen, hun ouders en hun netwerk. 1.2. Professionals werken volgens professionele standaarden erwachting 1.2.1 Professionals werken volgens de richtlijnen van de beroepsgroep. 1.2.2 Professionals werken doelgericht en planmatig. Toelichting De zorg en begeleiding tijdens de logeerweekenden in het kader van respijtzorg zijn gericht op het bieden van structuur en regelmaat, het hebben van een leuk weekend en het ontlasten van ouders en andere gezinsleden van de dagelijkse zorg. De werkwijze van de professionals is erop gericht om deze doelen te bereiken. 5 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
1.3. Professionals betrekken jeugdigen en hun ouders bij de hulp erwachting 1.3.1 Professionals werken met een plan dat door of in overleg met jeugdigen en hun ouders is opgesteld. Toelichting: Aangezien de aanbieder geen behandeling biedt, het gros van de jeugdigen thuis woont en geen vorm van jeugdhulp ontvangt en de belangrijkste doelstelling is om ouders te ontlasten in hun thuissituatie en jeugdigen een leuk weekend te bieden, werkt de aanbieder niet met een behandel- of begeleidingsplan. Wel is er voor elke jeugdige een zorgschema waarin specifieke aandachtspunten en risico s zijn benoemd. Dit schema wordt vastgesteld in afstemming met de jeugdigen en hun ouders of voogd. 1.3.2 Professionals bejegenen jeugdigen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. 1.3.3 Professionals zorgen ervoor dat de jeugdigen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. 1.4. Professionals stemmen af met de bij de jeugdigen en hun ouders betrokken instanties erwachting 1.4.1 Professionals stemmen het plan af met de plannen van overige betrokken instanties. Toelichting: Gelet op de doelgroep en het doel van de begeleiding die Stichting Wielewaal biedt, vindt afstemming over de begeleiding grotendeels plaats met ouders of andere wettelijk vertegenwoordigers. In enkele gevallen is er contact met andere zorgverleners uit het netwerk van de jeugdige. Thema 2: eiligheid 2.1. Professionals houden goed zicht op de veiligheid van jeugdigen erwachting 2.1.1 Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van de jeugdigen. 2.1.2 Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. 2.1.3 Professionals beoordelen de veiligheidsrisico s in multidisciplinair verband. 6 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
2.2. Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor jeugdigen erwachting 2.2.1 Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. 2.2.2 Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van de veiligheidsrisico s. 2.2.3 Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. Thema 3: Leefklimaat 3.1. De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit erwachting 3.1.1 De leefomgeving is schoon, passend en veilig. 3.2. Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen erwachting 3.2.1 Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de jeugdigen. 3.2.2 De dagelijkse routine en de huisregels dragen bij aan de ontwikkeling van de jeugdigen. 3.2.3 Jeugdigen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. NB 3.3. Professionals hebben een respectvolle houding naar de jeugdigen erwachting 3.3.2 Professionals hebben tijd en aandacht voor de jeugdigen. 3.3.5 Professionals respecteren de privacy van de jeugdigen. 7 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Thema 4: Cliëntenpositie 4.1. De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen erwachting 4.1.1 De aanbieder onderneemt actie indien jeugdigen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de geboden hulp. 4.1.2 Jeugdigen en hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Toelichting: De aanbieder beschikt niet over een onafhankelijke vertrouwenspersoon waar jeugdigen en ouders gebruik van kunnen maken. Een mogelijkheid is om het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ) of Zorgbelang hiervoor in te schakelen. 4.1.3 Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. Toelichting: De aanbieder heeft een klachtenfunctionaris en is, conform de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg, aangesloten bij een landelijke geschillencommissie. De Jeugdwet vereist echter dat jeugdigen en hun ouders rechtstreeks, dus ook zonder tussenkomst van een klachtenfunctionaris of een bestuurder, toegang hebben tot een onafhankelijke klachtencommissie, die een oordeel velt over de gegrondheid van de klacht en hierover, eventueel vergezeld van aanbevelingen, de jeugdhulpaanbieder adviseert. De aanbieder dient de klachtenregeling actief onder de aandacht van jeugdigen en ouders te brengen. O O Thema 5: Bestuurlijke organisatie 5.1. De aanbieder voert systematisch kwaliteitsmanagement uit erwachting 5.1.1 De aanbieder registreert en analyseert incidenten en voert naar aanleiding van de analyse verbeteringen door. 5.2. De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in erwachting 5.2.1 De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van hulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit. 8 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
erwachting Toelichting: De aanbieder heeft aan de inspectie aannemelijk gemaakt dat de inzet van professionals, waaronder twee hbo-geschoolde maar (nog) niet geregistreerde medewerkers, zorgt voor logeeropvang van goede kwaliteit. 5.2.2 De aanbieder zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. 5.2.3 De aanbieder biedt professionals de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. Aandachtspunt: De inspectie verwacht dat het recent opgestelde scholingsplan op korte termijn wordt vastgesteld en geïmplementeerd en jaarlijks wordt herzien op basis van een inventarisatie van de op dat moment noodzakelijk geachte deskundigheidsbevordering. 5.3. De aanbieder voldoet aan de geselecteerde nalevingsnormen erwachting 5.3.1 De aanbieder beschikt over een actuele erklaring Omtrent Gedrag van personen die structureel contact hebben met jeugdigen of hun ouders. Toelichting: Op het moment van het toezicht ontbraken de OG s van één medewerker en twee vrijwilligers. De inspectie heeft de aanbieder hiervoor een waarschuwing gegeven. 5.3.2 De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. O 9 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
3 ervolg Stichting Wielewaal voldeed op het moment van het toezicht aan 25 van de 29 onderzochte verwachtingen uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. Eén verwachting is niet beoordeeld. erbetering is nodig op de volgende criteria: - De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen; - De aanbieder voldoet aan de geselecteerde nalevingsnormen. De inspectie acht de aanbieder in staat om verantwoorde hulp te bieden en vertrouwt erop dat Stichting Wielewaal concrete verbetermaatregelen doorvoert om aan alle verwachtingen bij de genoemde criteria te voldoen. De aanbieder heeft de inspectie inmiddels laten weten dat de drie ontbrekende OG s inmiddels zijn aangevraagd en dat deze na ontvangst, naar de inspectie worden gestuurd. De inspectie verwacht dat de aanbieder uiterlijk op 1 april 2019 over de ontbrekende OG s beschikt. erder verwacht de inspectie dat de aanbieder haar werkwijze aanpast waardoor is gewaarborgd dat de aanbieder in het vervolg bij datum indiensttreding van personen die structureel contact hebben met jeugdigen, beschikt over een actuele en bij de functie passende OG. De inspectie blijft de ontwikkelingen bij Stichting Wielewaal volgen vanuit haar reguliere toezichtsrol. 10 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Bijlage - erantwoording De inspectie voerde het toezicht bij Stichting Wielewaal uit op 8 februari 2019. Daarbij bezocht de inspectie de hoofdlocatie in Hilversum en de logeerlocatie in Haarlemmerliede. Om tot een gefundeerd oordeel te komen, gebruikte de inspectie voor het toezicht verschillende informatiebronnen. De informatie uit deze bronnen is met elkaar vergeleken en gewogen. oor het toezicht zijn de volgende bronnen betrokken: Een gesprek met de interim-bestuurder en een kwaliteitsmedewerker van Stichting Wielewaal; Een gesprek met een begeleider en een orthopedagoog; Gestructureerde interviews met: o De bestuurder en een medewerker kwaliteit; o Een begeleider en een orthopedagoog; o Een recreatieleider, een assistent-recreatieleider en een vrijwilliger; De check van 12 personeelsdossiers op de aanwezigheid van de erklaring Omtrent het Gedrag van medewerkers, waarbij de inspectie op basis van een aantal criteria zelf de dossiers heeft geselecteerd; De check van enkele zorgschema s van jeugdigen, onder andere op de aanwezigheid van risicoinschattingen en beoordelingen. De inspectie heeft zelf de dossiers geselecteerd; Observaties van de leef- en verblijfruimten; Het bijwonen van een overdrachtsmoment op locatie Haarlemmerliede. oorafgaand aan het toezicht heeft de inspectie de website van de aanbieder geraadpleegd en de aanwezige documenten van de aanbieder geanalyseerd, waaronder het Jaardocument Maatschappelijke erantwoording 2017. De foto. 11 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
www.igj.nl 3 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd