SAMEN TOT AAN DE MEET: Het resultaat van twee boeken Eva Franck 24 mei 2012
Basis: 28.2 % (09-10) Secundair: 51 % (09-10)
Japan Korea Norway Slovenia Iceland Italy United Kingdom Slovak Republic Poland Greece Czech Republic Finland Turkey Denmark Estonia Sweden New Zealand Israel Canada Austria Hungary Australia Germany Chili Spain United States Ireland Switzerland Belgium (German) Belgium (Flemish) Mexico France Portugal Luxembourg Netherlands Belgium (French) PISA 2009 25 20 15 10 5 0
Eerste vaststelling Aantal leerlingen met schoolse vertraging in Vlaanderen is één van de hoogste in de wereld. In grotere steden liggen de cijfers nog hoger. Ook hier zijn er nog grote verschillen per wijk.
Enkele stellingen
Zittenblijven geeft kinderen extra tijd om kennis en vaardigheden te verwerven die nodig zijn voor het volgende leerjaar.
Klassen worden homogener door zittenblijven. Hierdoor kunnen leraren op een efficiёntere wijze lesgeven. Dit is positief voor de leerprestaties van zowel de zittenblijvers als de nietzittenblijvers.
De voorsprong die zittenblijvers hebben ten opzichte van hun nieuwe, jongere klasgenoten is positief voor hun zelfbeeld en zelfvertrouwen. (en dus ook voor hun academische en psychosociale ontwikkeling)
Het etiket zittenblijver maakt dat leraren de zittenblijver als een zwakke leerling beschouwen en daardoor te lage verwachtingen stellen en te weinig uitdaging bieden.
Filmpje: Getuigenissen van leerlingen omtrent zittenblijven
Wie blijft er zitten? Kenmerken zittenblijvers: Relatief jongste leerlingen Mannelijk geslacht Allochtone achtergrond Lager intelligentieniveau Zwakkere sociaal - economische achtergrond Psychosociale problemen
Waar blijven de meesten zitten? Kaart (regio s) Grotere steden Grotere klassen Lagere instructiekwaliteit Klein aantal leerkrachten Weinig contact met ouders Inefficiënte tijdsplanning
Wanneer blijven de meesten zitten?
Als zittenblijven zinvol is dan zijn we zéér goed bezig!
Als zittenblijven niet zinvol is dan zitten we met heel groot probleem!
Is zittenblijven een effectieve praktijk? Literatuurstudie van bestaand onderzoek: deel 1 van het eerste boek van samen tot aan de meet Centrum voor onderwijseffectiviteit en evaluatie K.U.Leuven Onderzoeksinstituut voor Onderwijseffectiviteit en Evaluatie (HIVA) Vakgroep Publiekrecht - Ugent
2 vergelijkingsstrategieën Leerjaarvergelijkingen = vergelijking van zittenblijvers met hun jongere leerjaargenoten met vergelijkbare kenmerken Leeftijdsvergelijkingen = vergelijking van zittenblijvers met hun leeftijdsgenoten (vroegere klasgenoten) met vergelijkbare kenmerken
Wat onderzoek ons vertelt Over de leerprestaties Ze presteren in het bisjaar doorgaans beter dan de nieuwe klasgenoten. Deze voorsprong verkleint, verdwijnt of keert zelfs. Wiskunde: doorstromers scoren op termijn beter Lezen: minder uitgesproken maar overwegend scoren doorstromers beter
Is de impact van zittenblijven op de leerprestaties voor iedereen even groot? Nee, het is negatiever voor Relatief oudere leerlingen (jan feb kinderen) Zwakke sociaal- economische thuissituatie Kinderen waarvan ouders weinig belang hechten aan onderwijs Voor jongens Leerlingen zonder gedragsproblemen Kinderen die reeds een jaar schoolse vertraging opliepen
Wat onderzoek ons vertelt Over persoonlijke ontwikkeling Algemene zelfbeeld: >< Zelfvertrouwen: >< Schoolwelbevinden: >< Concentratievermogen: >< Resultaten zijn o.a. afhankelijk van soort vergelijking die men maakt (vgl. met nieuwe of oude klasgenoten)
Over persoonlijke ontwikkeling (vervolg) Spijbelgedrag Basis: minder spijbelen Secundair: meer spijbelen Gedragsproblemen Agressief gedrag neemt toe als Sociaal-emotionele problemen: Angsten cfr. bewust zijn van zittenblijversstatus Populariteit : Korte termijn voordeel maar keert om Sociale vaardigheden: geen gevolgen
Wat onderzoek ons vertelt Effecten op langere termijn ongekwalificeerde uitstroom Blijven zitten in BaO? 4 keer meer kans op dropout (Lamote) Blijven zitten in SO? 2,5 keer meer kans op dropout (Lamote) de latere beroepscarrière Zittenblijvers schrijven zich 50% minder vaak in voor een 4 jarige opleiding
Leerprestaties van de normaalvorderende leerlingen : Zittenblijven van klasgenoten leidt niet tot hoger onderwijsniveau.
CONCLUSIE De praktijk van zittenblijven moet dringend in vraag worden gesteld => Traject van samen tot aan de meet
Didactiek Basisbouwstenen Coöperatief leren Peer tutoring Additionele bouwstenen Leren met behulp van ICT Student tutoring Extra onderwijskundig personeel Andere bouwstenen: Pre-teaching, contractwerk,
Evaluatie Basisbouwsteen Curriculum gebaseerde evaluatie
Leefklimaat Basisbouwstenen Positieve leerkracht- leerlingrelatie Ouderbetrokkenheid Extra-curriculaire activiteiten
Organisatie Basisbouwstenen Leerjaaroverstijgende klassen Multileerjaarklassen Looping
Pijlers van beleidsvoerend vermogen Gedeeld leiderschap Doeltreffende communicatie Innovatief vermogen Reflectief vermogen Ondersteunende professionele en persoonlijke relaties Gezamenlijke doelgerichtheid Responsief vermogen Geïntegreerd beleid
Info : www.antwerpen.be/onderwijs Bedankt voor uw aandacht. Vragen?