Boekverslag Nederlands De kroongetuige door Maarten 't Hart Boekverslag door een scholier 3100 woorden 28 juli 1999 7,5 413 keer beoordeeld Auteur Genre Maarten 't Hart Thriller & Detective, Liefdesroman Eerste uitgave 1983 Vak Nederlands Titel De Kroongetuige Wie is de auteur? De schrijver is Maarten 't Hart, geboren op 25 november 1944, in Maassluis. Bij welke uitgever is "de Kroongetuige" uitgegeven? De uitgever is "De Arbeiderspers", een uitgever uit Amsterdam. Waar en wanneer is de gelezen versie van "de Kroongetuige" uitgegeven en van welke druk is deze versie? Het boek is uitgegeven in Amsterdam, bij "De Arbeiderspers", in 1993 en het betreft de 24e druk. Wanneer vond de eerste druk plaats? De eerste druk vond plaats in 1983, ook bij "De Arbeiderspers". Titelverklaring * Volgens mij kan één van de redenen zijn dat in het verhaal meneer 'sommig mens' door Lambert en de officier van justitie als kroongetuige wordt beschouwt, omdat hij beweert Thomas, in de nacht van de mysterieuze verdwijning van Jenny, samen met Jenny het laboratorium, waar Thomas werkt en hijzelf tegenover woont, binnen te hebben zien gaan (wat dus later blijkt is dat het Robert geweest moest zijn die samen met Jenny naar binnenging) en Thomas (Robert) alleen weer heeft zien vertrekken hij zou in een auto gestapt zijn en weggereden zijn, wat dus niet kan, want Thomas heeft geen rijbewijs. Deze getuigenis wordt tijdens het proces volledig ontkracht door mr. Pieterse de advocaat van Thomas. * Ook een verklaring voor deze titel kan zijn, dat volgens Nietzsche, het kind in de meeste huwelijken de Pagina 1 van 7
ongewenste kroongetuige is. "Zijn niet de meeste huwelijken van dien aard dat men geen derde als kroongetuige wenst? En juist deze derde ontbreekt vrijwel nooit - het kind - en dat is meer dan een kroongetuige, namelijk de zondebok!" (blz. 144 rgl. 15 tot en met 18 uit "De Kroongetuige", 24e druk) In het verhaal citeert Thomas Kuyper wel vaker uitspraken van Nietzsche, daarom vond ik het gerechtvaardigd om bij de titelverklaring één van deze citaten te gebruiken! * een derde reden kan zijn dat Leonie (de vrouw van Thomas) in feite de enige is die denkt te weten waar het lijk van Jenny zich bevindt, namelijk in het museum dat zich in het zelfde gebouw bevindt als het laboratorium waar Thomas werkt. Achteraf blijkt het lijk wat ze vinden niet van Jenny maar van de vrouw van Robert te zijn. Als je over het verhaal bekeken vanuit het standpunt van Leonie nadenkt kun je haar ook als "De Kroongetuige" omschrijven, ook al heeft zij als vrouw van de verdachte het recht om te zwijgen, zij hield informatie achter die zeer belangrijk was voor een verdere vooruitgang van het onderzoek. Waarschijnlijk kun je haar beter een kroongetuige voor de verdediging van Thomas noemen, omdat haar informatie voor Thomas niet belastend was, maar er juist voor zou zorgen dat hij vrijgesproken zou worden. Motto In deze paragraaf zal ik proberen te verklaren wat het eventuele motto betekent en wat het te maken heeft met het verhaal. Aangezien er in dit boek geen motto of iets wat daar op lijkt aanwezig is, kan ik hier vrij kort over zijn. Zelfs in het verhaal kon ik geen motto of onderliggende boodschap vinden, daarom vind ik dat ik mag concluderen dat dit boek geen motto met zich meedraagt. Over de schrijver Maarten 't Hart is geboren op 25 November 1944 te Maassluis. Na de lagere school ging hij naar de HBS waarna hij in 1962 biologie ging studeren aan de rijksuniversiteit te Leiden. In 1968, na zijn doctoraal examen, vervulde hij militaire dienst tot 1964. Hij werd gestationeerd bij 'de rijks-verdedigingsorganisatie' te Rijswijk, als wetenschappelijk onderzoeker. Hij is sinds 14 Juli 1967 getrouwd met Hanneke van den Muyzenberg. Hij debuteerde als schrijver in 1971 met het boek 'Stenen voor een Ransuil', waar hij aan begon in 1968. Voor deze roman kreeg hij een eervolle vermelding van de jury voor de Reina Prinsen Geerlingsprijs. Andere prijzen voor zijn werken zijn de Mutatuliprijs voor het boek: 'Het vrome volk' en de Jan Greshoffprijs voor het boek: 'De som van misverstanden'. Ook zijn er verschillende van zijn werken vertaald in onder andere het Zweeds. In hoeverre bestaat er een relatie tussen deze roman en de achtergrond van de schrijver en wat zie je van deze relatie terug in het verhaal? Pagina 2 van 7
Maarten 't Hart heeft klaarblijkelijk zeer veel interesse in onderwerpen als kinderloosheid, huwelijk en abortus, welke allen terugkomen in het verhaal en het boek naar mijn mening ook om draait. In dit verhaal heeft hij ook nog eens gebruik gemaakt van zijn kennis die hij heeft opgedaan tijdens zijn studie biologie. Blijkbaar heeft hij veel interesse in de dieren. Vandaar acht ik het waarschijnlijk dat hij zijn kennis over ratten, hun gedrag en hun hersenprocessen heeft gebruikt om dit verhaal nog boeiender te maken. Hoe Maarten aan het idee gekomen is voor het verhaal van "De Kroongetuige" is ook bekend. In 1963 tijdens zijn studie waren zijn studiegenoten bezig met het maken van een film met als titel: 'Moord in het museum', gebaseerd op een legende die daar de ronde deed. Het verhaal ging namelijk rond op de universiteit dat er ooit een lijk verborgen zou zijn geweest in een van de potten met alcohol wat dus ook weer terugkomt in deze roman. Maarten 't Hart werkte dit verhaal pas uit in de jaren 1979 tot en met 1982 waarna in 1983 het boek werd uitgegeven. Genre Naar mijn mening mag je deze roman omschrijven als detective of ook wel misdaadroman, maar ook als huwelijksroman. Het boek gaat over, in mijn ogen, een bijna perfecte misdaad en de schrijver betrekt er ook nog eens huwelijksproblematiek van de bovenste plank bij, Waardoor deze roman een zeer boeiend en makkelijk te lezen boek is. Makkelijk te lezen, omdat je, wanneer je eenmaal begonnen bent met lezen, niet meer kan stoppen tot je het boek uit hebt. Wat in mijn ogen de omschrijving 'makkelijk te lezen' mag dragen. Samenvatting Thomas Kuyper een wetenschappelijk onderzoeker die proeven doet met ratten en andere dieren, is getrouwd met Leonie die onvruchtbaar is. Tijdens een week waarin Leonie bij haar moeder is om daar een gynaecoloog te consulteren die zeer goed bekend staat begint Thomas een 'verhouding' met Jenny Fortuyn een meisje dat werkt in de bibliotheek. Jenny heeft iets wat mannen enorm aantrekt, ze krijgt niet alleen Thomas zover om iets met haar te beginnen, maar ook Lambert een politieman. Tijdens die week gaat Thomas meerdere keren met Jenny uit eten. Op hun laatste avondje uit houden ze een kroegentocht die eindigt in een ruzie. Na deze avond wordt Jenny vermist en wordt de politie ingeschakeld. Voor inspecteurs Lambert en Meuldijk is het niet moeilijk om er achter te komen dat Thomas niet alleen de laatste is die waarschijnlijk Jenny in levenden lijve gezien heeft, maar ook nog eens ruzie had met haar. In verband hiermee wordt Thomas meerdere keren ondervraagd door de beide inspecteurs. Thomas komt in het politie onderzoek naar voren als de hoofdverdachte van de moord op Jenny Fortuyn. De inspecteurs ontwikkelen zelfs een mooie theorie die een verklaring kan geven voor het feit dat men geen lijk kan vinden. Lambert denkt dat Thomas Jenny gevoerd heeft aan de ratten bij wie hij onderzoek doet naar kaanibaliteit door uithongering in het laboratorium waar hij werkt. Op basis van deze Theorie en belastende verklaringen van onder andere 'meneer sommig mens' In het tweede hoofdstuk mogen Leonie en Thomas alleen maar communiceren via brieven, vandaar ook de titel 'een korte briefwisseling'. Thomas die inmiddels in de gevangenis zit biecht in deze brieven aan Leonie op wat er gaande was tussen hem en Jenny. Hij vertelt haar dat hij onder andere gevallen is voor het feit dat zij al twee keer een abortus had laten plegen en ook wel een beetje voor haar uiterlijk welke hij altijd door de ramen zag als hij weer eens naar de bibliotheek moest. Hij vertelt alles aan Leonie, ook over het Pagina 3 van 7
feit dat hij een keer meegeweest is naar de zolder boven de bibliotheek waar Jenny een kamer had. Waar hij Robert ontmoet had, een advocaat die net als Thomas getrouwd was. In de loop van het verhaal ontwikkeld zich een theorie waarin gedacht wordt dat Jenny en Robert samen ervandoor zijn gegaan. In hoofdstuk drie gaat Leonie op onderzoek uit, zij schrijft haar bevindingen op in een dagboek, wat weer refereert aan de titel van dit hoofdstuk ('Het dagboek van Leonie'). Tijdens haar onderzoek bezoekt Leonie alle plaatsen waar Thomas en Jenny samen ook geweest zijn tijdens hun 'kortstondige relatie'. Zij doet dit met de overtuiging dat haar man onschuldig is en zij diens onschuld wil bewijzen. Door haar onderzoek belandt zij in allerlei cafés en ook in het vrouwenhuis, waar zij in contact komt met Arianne, de buurvrouw van Jenny. Via Arianne komt zij zeer veel interessante achtergrond informatie over Jenny te weten, zoals een bevestiging van het feit dat Jenny al meerdere abortussen heeft gehad en dat zij de beschrijving 'loeder' meer dan verwacht verdient, ze hoefde er eigenlijk geen moeite voor te doen om personen ongeacht sekse aan de haak te slaan. Uiteindelijk bleek Robert toch diegene te zijn waar Jenny het meeste voor voelde, van Thomas maakte ze in feite alleen maar misbruik. Ze probeerde, met succes, via hem bij de drugs te komen die opgeslagen was in het laboratorium en ook liet ze hem, althans deed ze een poging tot, opdraaien voor de 'moord' op haar terwijl zij samen met Robert de vrouw van Robert vermoord had. Ook bezoekt ze 'meneer sommig mens' die beweert dat hij die bewuste avond Thomas en Jenny het laboratorium binnen had zien gaan en uren later Thomas alleen het pand weer had zien verlaten, wat dus achteraf Robert geweest bleek te zijn. Zij ontdekt ook dat inspecteur Lambert en Jenny vroeger iets gehad moeten hebben, aanwijzingen hiervoor vindt zij in het kamertje van Jenny, wanneer zij die onderzoekt. Zij krijgt van inspecteur Lambert te horen dat er kleren zijn van één van de wc's. Dit doet haar denken aan een verhaal dat Thomas ooit eens heeft verteld over zijn studietijd, het bewuste verhaal van het filmpje 'Moord in het museum', wat hij met zijn studiegenoten gemaakt had. Aan de hand daarvan gaat ze op onderzoek uit in het museum en doet daar een wel heel lugubere ontdekking, ze vindt daar in één van de potten met alcohol iets wat volgens haar het lichaam is van een vrouw. Deze vondst brengt haar zo in de war, dat ze gaat twijfelen aan de onschuld van haar man. In het vierde hoofdstuk behandelt de schrijver het proces, dit proces draait niet alleen om de 'moord' op Jenny, er wordt ook nog bekeken of Thomas schuldig al dan niet medeplichtig is aan de diefstal van drugs uit het laboratorium, hij was namelijk één van de twee personen die een sleutel had die toegang verschafte tot de drugs. Hij wordt vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs. Onder andere omdat de advocaat van Thomas, mr. Pieterse, de getuigenis van "De Kroongetuige", 'meneer sommig mens', volledig van de tafel veegt. Deze man beweerde namelijk dat hij Thomas die nacht allen had zien wegrijden, het regende en het had dus iedereen kunnen zijn die wegreed, behalve Thomas, want die heeft geen rijbewijs. Ook krijgt Thomas bijval van de hoogleraar farmacologie, die de ratten theorie van de politie tegenspreekt en beweert dat het onmogelijk is dat uitgehongerde ratten een lichaam in één nacht kunnen opeten zonder restanten achter te laten. Deze hoogleraar is tevens de baas van Thomas en ook degene die aangifte had gedaan van de diefstal van de drugs. In hoofdstuk vijf leest men het slot van het verhaal. In dit hoofdstuk leest men onder andere dat Thomas Pagina 4 van 7
voor kerstmis weer thuis is. Ook vertelt Leonie pas aan Thomas wanneer hij weer terug is wat zij heeft ontdekt in het museum. Hij gelooft haar eerst niet en ze gaan kijken haar bevindingen blijken juist te zijn. Op dat moment komt Lambert binnen, die er noch steeds van overtuigd is dat Thomas op de één of andere manier betrokken is geweest bij de verdwijning van zowel Jenny als de drugs. Samen komen zij tot de conclusie dat deze persoon in de pot met alcohol Jenny niet is. Om deze persoon te identificeren halen ze de oude buurvrouw van Robert erbij. Zij was er van overtuigd dat het de vrouw van Robert was. Leonie blijkt onvruchtbaar te zijn, maar er is nog hoop. Thomas laat haar een stukje uit de krant lezen dat gaat over de eerste geslaagde geboorte van een reageerbuisbaby. Thema en Motieven Bij dit hoofdstuk heb ik hulp gehad van een kennis van mij die mij hier wat tekst en uitleg bij kon verschaffen, aan die hulp heb ik veel gehad, het leek mij wel zo eerlijk om dit erbij te vermelden! Het thema is eigenlijk dat het huwelijk behoorlijk verstoord kan worden door de onvruchtbaarheid van één der beide partners en het door die onvruchtbaarheid uitblijven van kinderen en het geluk wat kinderen met zich mee kunnen brengen. Vooral als je beiden kinderen wilt. Een ander thema zou kunnen zijn de mysterieuze verdwijning van een jonge vrouw en het zoeken naar de feiten die deze verdwijning zouden kunnen verklaren, dat maakt dit boek tot een detectiveroman en een huwelijksroman inéén. Motieven om deze thema's te onderbouwen Het 'frustratiemotief': (blz. 117 regel 4) " 'Ik kan geen kinderen krijgen,' zei ik." (blz. 118 regels 2 tot en met 21) " 'Ja, dat kan,' zei ik,' maar je voorkomt daarmee niet dat het als een splijtzwam werkt in je huwelijk, want het ligt haast nooit aan allebei dat ze niet komen, het is altijd de schuld van één van beiden, en daardoor is het onvermijdelijk dat de ander denkt: was ik maar... en zelfs dat is misschien nog wel overkomelijk, zoals het overkomelijk is dat je al je vrienden kwijt raakt omdat zij wel kinderen krijgen en daar, vooral in het begin, zo vol van zijn dat ze nergens anders meer over willen praten. Omdat jij daar niets over wilt horen omdat het je herinnert aan je gemis, blijven ze maar liever weg. En toch is dat het ergste niet, het ergste is dat je maar rondloopt met zo'n gevoel van grote leegte in je binnenste, van grote zinloosheid, een gevoel alsof je nergens meer bijhoort, alsof je buiten de continuïteit van het leven bent geplaatst, alsof je op een bijspoor bent gerangeerd, alsof je onderhevig bent aan een middelpuntvliedende kracht die je naar de buitenkant dirigeert. En toch kun je dat allemaal wel verwerken, maar wat je niet kunt verwerken is dat je, als je gewoon op straat loopt, van die hummeltjes ziet van een jaar of twee oud die naar hun moeder lachen.' " In dit citaat zit ook een schuldmotief verwerkt. Verdere motieven kon ik er voor mijzelf niet uithalen en ook degene die mij geholpen heeft kon mij hiermee niet verder helpen, dus ik hoop dat dit volstaat! Personages Pagina 5 van 7
In dit hoofdstuk zal ik aangeven wie volgens mij de hoofdpersonen en wie de bijpersonen zijn. Ook zal ik in dit hoofdstuk een sociogram voegen Hoofdpersonen: Thomas en Leonie Kuyper, Jenny Fortuyn, Inspecteur Jozef Lambert Bijpersonen: Inspecteur Krijn Meuldijk, Alex, 'meneer sommig mens', de baas van Thomas De Hoogleraar farmacologie, Robert en zijn vrouw. Thomas Thomas is een beetje een stuntelige, onhandige man. Ik zou hem haast intellectueel noemen, door zijn beroep en zijn manier van spreken en nadenken over de dingen, hij filosofeert veel over het leven en de problemen van alle dag. Hij spreekt op universitair niveau en haalt graag citaten van Nietzsche aan. In tegenstelling tot zijn vrouw schijnt hij er weinig ophef over te maken dat hun huwelijk waarschijnlijk kinderloos zal blijven. Leonie Leonie is een zeer intelligente vrouw, doortrapt wanneer dat nodig is en zeer doortastend. Ze weet bepaald niet van opgeven, ze bijt zich helemaal vast in het bewijzen van de onschuld van haar man. Ook zij is intellectueel en praat en denkt evenals haar man op universitair niveau. Zij is een knappe, slanke vrouw met lang bruin haar, maar helaas is zij onvruchtbaar wat haar veel verdriet doet, ze voelt zich schuldig en is bang dat haar onvruchtbaarheid een wig slaat tussen haar en Thomas. Jenny Jenny is een enorm knap meisje met blond haar en een mooi figuurtje. Zij is rond de twintig en heeft veel aantrekkingskracht op mannen, maar ook op vrouwen. Jenny is wat ik zou noemen een 'feestbeest'. Zij is niet al te hoog geschoold en heeft weinig interesse voor cultuur, literatuur. Kortom ze is geen intellectueel wat Leonie en Thomas wel zijn. Ze is doortrapt en windt mensen zo om haar vingers met haar 'trucjes'. Zij is iemand die zich weinig aantrekt van normen en waarden, dat kan men afleiden uit het feit dat ze niet monogaam is, ze heeft seks met degene die haar bijvoorbeeld wat coke te bieden heeft en daar seks voor terug wil, alcohol en drugs gebruikt ze ook in grote mate. Lambert Inspecteur Jozef Lambert is degene die zeer persoonlijk betrokken is bij de zaak omtrent de verdwijning van Jenny, omdat hij vroeger zelf iets met Jenny gehad heeft. Hij wordt omschreven als iemand die zich net als Leonie vastbijt in het onderzoek, alleen is hij ervan overtuigd dat Thomas er hoe dan ook op de één of andere manier bij betrokken is. Perspectief In het eerste hoofdstuk ziet men het verhaal door de ogen van Thomas, en is hij dus de ik-figuur. Kijkt men naar het tweede hoofdstuk dan komt men tot de ontdekking dat zowel Thomas als Leonie in hun brieven Pagina 6 van 7
aan elkaar de ik-figuur zijn. Vanaf het derde tot en met het vijfde en tevens laatste hoofdstuk ziet men het verhaal door de ogen van Leonie. De schrijver probeert volgens mij op die manier duidelijk te maken hoe Leonie en Thomas tegen deze gebeurtenissen aankijken en wat hun gevoelens daarbij zijn, het verhaal laat de emoties van deze twee personen duidelijk naar voren komen. Ruimte en tijd Het verhaal speelt zich af in Leiden, deels in het laboratorium, deels in de gevangenis, deels in de bibliotheek en in het huis van Thomas en Leonie, er spelen zich ook gedeeltes af in een kroeg, op het politiebureau en ook een aanzienlijk gedeelte in de rechtbank. De gebeurtenissen spelen zich af van Augustus tot begin December, bij elkaar strekt het verhaal zich dus uit over ongeveer 4,5 maanden. Tijdvertraging, Tijdverdichting. Er is een enorme diversiteit in het aantal pagina's dat de schrijver gebruikt om de gebeurtenissen van één dag te beschrijven, in het verhaal komt men twee, toch wel extreme, voorbeelden hiervan tegen. Zo gebruikt hij voor de gebeurtenissen van 17 September de pagina's 95 tot en met de helft van 124. Wat in mijn ogen dus een voorbeeld is van tijdvertraging. Een voorbeeld van tijdverdichting is volgens mij het feit dat de schrijver in datzelfde hoofdstuk (Hoofdstuk 3) 6 regels nodig heeft om de gebeurtenissen van 8 September te beschrijven. Chronologie De chronologie wordt eigenlijk niet onderbroken op een paar Flashbacks na die niet noemens waardig zijn. Pagina 7 van 7