Pedagogisch werkplan Peuterspeelzaal t Bijenkorfje Welzijnsorganisatie Haarlem Effect Wij vinden het belangrijk dat de peuters het bij ons naar hun zin hebben!!
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Algemeen 4 Onze binnen- en buitenruimte 4 Inschrijving en plaatsing 4 Wennen op peuterspeelzaal 't Bijenkorfje 5 De peuterleiding en het pedagogisch handelen 5 Spelmateriaal, activiteiten en meertaligheid 5 Bijzondere gebeurtenissen en feestdagen 6 Hoe ziet een ochtend op onze peuterspeelzaal eruit 7 Zindelijkheid 7 Opruimen 8 Afscheid nemen aan het begin of eind van de ochtend 8 Regels en afspraken 8 Ouderbetrokkenheid 9 Kijk?! 9 4-ogen principe 9 Onze peuterspeelzaal in de wijk en samenwerking met andere instanties 10 pag 2 van 10
Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan van peuterspeelzaal t Bijenkorfje. t Bijenkorfje maakt onderdeel uit van de Welzijnsstichting Haarlem Effect. Dit werkplan vloeit voort uit het algemene pedagogisch beleidsplan 1 voor de peuterspeelzalen van Haarlem Effect. In ons pedagogisch beleid komt tot uitdrukking hoe we met kinderen omgaan en waarom we dit zo doen. Pedagogisch beleid is gebaseerd op een visie op ontwikkeling en opvoeden. De pedagogische doelstelling van Haarlem Effect is als volgt geformuleerd: Vanuit respect voor het kind, een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen, zodat ze zich ontwikkelen tot evenwichtige zelfstandige mensen, die hun eigen talenten onderkennen en benutten. In ons werkplan wordt de link gelegd met de opvoedingsdoelen, beschreven in het pedagogisch beleidsplan (en afkomstig uit wet OKE, Riksen-Walraven) Het bieden van: a. voldoende (emotionele) veiligheid voor het kind b. gelegenheid tot het ontwikkelen van de persoonlijke competentie van het kind c. gelegenheid tot het ontwikkelen van de sociale competentie van het kind d. gelegenheid om zich waarden en normen, de cultuur van onze samenleving eigen te maken In dit werkplan staat beschreven hoe we onze pedagogische uitgangspunten in de praktijk brengen. Zo komen de volgende pedagogische middelen aan bod: de peuterleiding-kind interactie, de groep, de binnen- en buitenruimte, de activiteiten en het spelmateriaal. Maar ook de meer praktische zaken zoals inschrijving, plaatsing, wennen en de dagindeling worden in dit werkplan toegelicht. Wij hopen dat u door het lezen van dit werkplan een indruk krijgt hoe we werken op onze peuterspeelzaal. Verder hopen we dat u, mede door het lezen van het werkplan, het vertrouwen heeft dat uw peuter een fijne tijd op t Bijenkorfje tegemoet gaat. Namens het team van t Bijenkorfje: Miranda Kuperus, Natacha Verweij en Susanne Boogaert Datum oktober 2015 Peuterspeelzaal t Bijenkorfje Croesenstraat 51 2015 JK HAARLEM Tel: 023-5246333 1 Het pedagogisch beleidsplan ligt ter inzage op de peuterspeelzaal pag 3 van 10
Peuterspeelzaal 't Bijenkorfje Algemeen t Bijenkorfje is gehuisvest in speeltuin Overveen. Wij zijn open van maandag t/m vrijdag van 8.45 uur tot 11.45 uur. Per ochtend kunnen er 16 kinderen komen, die begeleid worden door een gediplomeerde leidster en een assistent leidster. Bij ons op de groep draaien soms ook vrijwilligsters of stagiaires mee. Kenmerkend voor onze peuterspeelzaal is dat wij een veilige en vertrouwde sfeer uitstralen, waar iedere peuter welkom is. Zo begroeten wij de kinderen bij binnenkomst persoonlijk, voor kinderen die verlegen zijn nemen we iets meer tijd. In de groep zorgen we dat we oog voor ieder kind hebben. We geven de peuters complimenten, een aai over de bol of een knipoog. Wij bieden de peuters een goede basis om straks door te stromen naar de basisschool. Bij ons op de peuterspeelzaal komen alle ontwikkelingsgebieden aanbod. Onze binnen- en buitenruimte We hebben een grote, lichte en vrolijke ruimte. Centraal staan grote tafels met banken er omheen. We hebben verschillende hoeken zoals een poppenhoek, een leeshoek en een keukenhoek. Er hangen werkjes van de kinderen, wat de ruimte sfeervol en gezellig maakt. De vrij grote ruimte biedt ons de mogelijkheid om deze af en toe anders in te delen. We houden een vaste basis aan, maar door bijvoorbeeld de tafels net iets anders neer te zetten, geeft het een volgende keer toch iets vernieuwends. We hebben een hele mooie en aantrekkelijke buitenruimte. Onze speelzaal wordt namelijk omringd door een grote speeltuin, waarvan een gedeelte is afgescheiden met een houten hek. Dit gedeelte is zeer geschikt voor de peuters om in te spelen. Hierin zijn onder andere schommels, een zandbak, een glijbaan en een wipwap. Verder hebben wij een schuur vol met buitenspeelgoed zoals fietsjes, autootjes en stepjes. Inschrijving en plaatsing Wanneer er een ouder langs komt om zich in te schrijven, dan geven we informatie over de peuterspeelzaal (bv dagindeling, wat we doen op een ochtend, wie er werken etc). We geven ook formulieren mee zoals info over ouderbijdrage, inschrijfformulieren en ons informatieboekje. U kunt uw kind ook gelijk in laten schrijven. Wanneer uw peuter aan de beurt is voor plaatsing, sturen we een kaartje met daarop de datum en het tijdstip waarop hij/zij de eerste keer welkom is. Dit is dan meestal gelijk de eerste wenochtend. In de envelop treft u ook een vragenlijst aan met betrekking tot uw peuter. Deze lijst willen wij graag ingevuld op de eerste ochtend terug ontvangen. Naar aanleiding van de vragenlijst vindt er op de eerste ochtend nog een kort gesprek plaats. pag 4 van 10
Wennen op peuterspeelzaal 't Bijenkorfje De allereerste ochtend bent u met uw peuter vanaf 9.00 uur van harte welkom. Als u wilt kunt u dan even blijven. Dan kunt u zien hoe wij de ochtend beginnen met de kring. Na de kring gaat uw kind lekker spelen met alle andere peuters. Dan is het na een kwartiertje tijd om afscheid te nemen. We gaan dan samen even zwaaien voor het raam, zodat uw peuter ziet dat u even weg gaat. Neem voor de zekerheid iets vertrouwds mee zoals een speen, doekje of knuffeltje. Dit kan helpen als uw peuter het even moeilijk heeft. Om half 12 kan uw peuter weer worden opgehaald na een leuke ochtend spelen. De daarop volgende ochtenden kunt u uw peuter gewoon tussen 8.45-9.00 uur brengen. Het moment van afscheid nemen is dan tegelijkertijd met alle andere ouders. De peuterleiding en het pedagogisch handelen Zoals u in het pedagogisch beleid (van Haarlem Effect) kunt lezen, werken wij volgens de methode Positief Opvoeden (volgens Triple P). Op onze peuterspeelzaal is dat terug te zien doordat wij vooral de worden nee en niet zo min mogelijk gebruiken. We benaderen de kinderen positief, ook bij het vertonen van ongewenst gedrag. We lopen naar het kind toe, zodat we contact kunnen maken en hen bijvoorbeeld kunnen uitleggen dat we hier rustig lopen in plaats van rennen (geven dus een atlternatief voor het ongewenste gedrag). Daarnaast praten we als collega s met elkaar over hoe we bepaalde situaties het beste volgens de Triple P methode kunnen aanpakken. Verder is een van de leidsters getraind in het voeren van een kortdurend adviesgesprek met de ouders, volgens de methode Positief Opvoeden. Bij peuters is er nog niet echt sprake van ruzie. Het gaat meestal om afpakken, duwen, of hetzelfde willen wat een andere peuter heeft of doet. Als zich dit voordoet, praten wij samen met hen en leggen we uit dat ze samen moeten spelen en delen. We stimuleren natuurlijk ook dat ze samen met iets spelen. Spelmateriaal, activiteiten, diversiteit en meertaligheid Wij hebben op de peuterspeelzaal gevarieerd en veilig spelmateriaal. Het daagt de peuters uit en stimuleert hun ontwikkeling, waarbij elk ontwikkelingsgebied aan bod komt. We hebben spelletjes en doen activiteiten om hun ontwikkeling te stimuleren. Voorbeelden van spelletjes: - Spelletjes om de kleuren te leren en/of te herkennen. - Memory om het geheugen te trainen - Behendigheidsspelletjes als balspelen en spelletjes met cijfers en om te leren tellen. De spelletjes kunnen we één op één doen, met een paar peuters of in groepsverband. Voorbeelden van activiteiten zijn: - Bewegingsspelletjes dansen (zakdoekje leggen), spelen met een bal. - Potloodgreep oefenen door middel van tekenen, kleuren en verven. pag 5 van 10
- Het stimuleren van de fijne motoriek met activiteiten als kralen rijgen, kleien of blokjes stapelen. - Het stimuleren van de grove motoriek door middel van fietsen of steppen, schommelen, op en van de glijbaan en lekker rennen door de speeltuin. - De zelfstandigheid bevorderen om kinderen te leren hoe ze zelf hun jas kunnen aantrekken. Wij gaan er natuurlijk nog niet vanuit dat de kinderen dit gelijk kunnen. - Wij schenken ook aandacht aan de emotionele ontwikkeling. Wij praten met de peuters over gevoelens die horen bij een situatie of doen spelletjes. Hoe kijk je blij en hoe kijk je boos? - Creatief bezig zijn vinden wij heel belangrijk. Bij elk thema knutselen we gevarieerd met de kinderen. Wanneer een kind een andere moedertaal heeft, vertellen we dit aan de peuters. Niet op een nadrukkelijk manier, maar spelenderwijs. Dan vertellen we dat het kind ook nog een andere taal kan spreken en dat we soms woorden kunnen vragen of tellen in hun taal en dat we helpen deze kinderen Nederlandse woorden te leren. Bij ons zijn alle kinderen gelijk en wij behandelen hen op dezelfde manier. Wanneer een kind extra aandacht nodig heeft besteden wij daar iets meer tijd aan. Bijzondere gebeurtenissen en feestdagen Als uw kind jarig is dan vieren we dat uitgebreid met muts en een (nep)taart met echte kaarsjes. De ouders mogen bij de viering aanwezig zijn en de jarige mag dan trakteren. We hebben een heel repetoir aan liedjes die we zingen. We draaien feestelijke muziek en gaan met alle peuters dansen. De jarige krijgt natuurlijk ook een klein cadeautje. Wij vieren elk schooljaar Sinterklaas, Kerst en Pasen. Met Sinterklaas krijgen alle peuters een cadeautje. Verder spelen we natuurlijk in op gebeurtenissen zoals de geboorte van een broertje of zusje of de verjaardag van papa of mama. Aan het eind van het schooljaar is er een Zomerfeest, waardoor we op een leuke gezellige manier het schooljaar met elkaar kunnen afsluiten. Natuurlijk knutselen de kinderen met Vaderdag en Moederdag altijd iets voor hun ouders. Met Sint Maarten maken we een lampion en gaan we altijd even oefenen met de kinderen in de zaal. Dan bellen we zogenaamd aan bij een deur in de zaal. Daar staat dan een leidster we zingen een liedje en de kinderen krijgen dan iets lekkers Soms gaat een kind eerder weg vanwege bv een verhuizing. Daar besteden we aandacht aan door middel van een klein afscheidsfeestje. De peuter mag op de laatste dag trakteren. pag 6 van 10
Hoe ziet een ochtend op onze peuterspeelzaal eruit Tussen 8.45 en 9.00 uur worden de peuters gebracht. Om 9.00 uur beginnen we met een kring: we zingen een liedje, we vertellen wat voor dag het is en wat we die ochtend allemaal gaan doen. Dit doen we met behulp van Winnie de Pooh dagritmekaartjes. Elke ochtend kiezen we een hulpje van de dag. Deze peuter mag de dagritmekaartjes op het magneetbord hangen en daarna de kindjes tellen. En natuurlijk kijken we welke peuters er allemaal zijn zodat ze elkaar beter leren kennen. Op het moment van het noemen van de naam, zeggen we goedemorgen en zwaaien we even. We moedigen de peuters aan dit ook te doen. Tot ± 10.15 uur spelen de peuters zoals ze dat zelf graag willen; met de poppenhoek, het keukentje, treinbaan, duplo e.d. Aan de tafel kunnen ze puzzelen, tekenen of met een juf educatieve spelletjes doen, kleurentorentjes, memory enz. Of een aantal kinderen gaan een knutselwerkje maken. Dit kan zijn schilderen/verven, stempelen, prikken, knippen en/of plakken. Dan gaan we samen met alle peuters het speelgoed opruimen. Daarna gaan de kinderen naar de wc of worden ze zo nodig verschoond. Als we met z n allen gezellig aan tafel zitten zingen we liedjes en versjes, doen we interactieve spelletjes en praten we gezellig over hun belevenissen. Dan is het tijd om het (meegenomen) fruit te eten. Daarna gaan we allemaal het drinken opdrinken wat alle peuters ook meegenomen hebben. We sluiten dit moment af met het zingen van een liedje en het voorlezen van een boekje. Als het weer het toelaat gaan de peuters lekker buiten spelen. We hebben een mooie speeltuin en de schuur staat vol met autootjes en fietsjes. Verder kunnen ze lekker scheppen in de zandbak. Bij heel slecht weer passen wij het programma aan in de vorm van samen binnen spelen. Dit kan zijn kleien, dansen, gymmen e.d. Tussen 11.30 en 11.45 uur kunnen de peuters weer worden opgehaald. Zindelijkheid We beginnen met zindelijkheidstraining als de ouder aangeeft er thuis ook mee bezig te zijn. We laten de kinderen op de wc zitten wanneer ze zelf ook aangeven dit te willen. Wanneer de ouders thuis echt bezig zijn met het zindelijk worden van hun peuter, besteden we er op de peuterspeelzaal meer aandacht aan en houden we de peuter wat meer in de gaten. Plassen op de wc is best spannend voor een peuter. Wanneer dat goed gaat geven we in het begin een sticker of compliment. Wanneer kinderen net zindelijk zijn, vragen we de ouders een extra setje kleding mee te geven voor het geval het toch mis gaat. We hebben overigens ook reserve kleren of een luier achter de hand. pag 7 van 10
Opruimen Als het tijd is om op te ruimen zingen we ons "opruimlied". Hierdoor weten alle peuters dat het tijd om te stoppen met spelen. Wij betrekken de kinderen bij het opruimen. Dit is niet altijd even gemakkelijk, maar we stimuleren alle kinderen om te helpen. We geven de peuters dan kleine opdrachtjes om iets op te ruimen. We geven hen complimenten wanneer ze dit doen. Ook een klein beetje helpen is al goed. Afscheid nemen aan het begin of eind van de ochtend Aan het begin van de ochtend, als de ouder weggaat zwaaien we met het kind bij het raam. We vinden het belangrijk dat er goed en duidelijk afscheid wordt genomen. Uw peuter weet dan dat je weggaat. Als uw peuter verdrietig is, troosten we het natuurlijk. En we vertellen (en herhalen) dat de ouder natuurlijk aan het eind van de ochtend weer terug komt. Het kind bouwt zo vertrouwen op. Ook als de ouder dit niet nodig vindt, stimuleren we het kind wel om te zwaaien. Aan het eind van de ochtend, als de kinderen weer vertrekken, zeggen we alle kinderen gedag. Dit gaat meestal vanzelf. Meestal zijn we buiten en worden de kinderen uit het speelgedeelte opgehaald. Het halen en brengen is ook het moment waarop overdracht van ouder naar leidster (en vice versa) wordt gedaan. Er wordt een praatje gemaakt en verteld hoe de ochtend is verlopen. Regels en afspraken Op de peuterspeelzaal hebben we regels, afspraken en gewoonten, die we de ouders bij de intake en de eerste keren dat zij hun kind komen brengen vertellen. Ook vermelden we hierover het een en ander in de nieuwsbrief, die enkele keren per jaar uit komt. Enkele afspraken naar de ouders toe zijn: Wij vinden het fijn als ouders ons er van op de hoogte stellen wanneer peuters niet kunnen komen. Dit door ziekte, vakantie of om een andere reden. Als een kind door een ander gehaald wordt, dienen de ouders dit aan de peuterleiding door te geven. Anders geven we het kind niet mee, zonder dat we de ouder gebeld hebben. Eigen speelgoed mag mee, maar wij nemen daar geen verantwoordelijkheid voor. We vertellen de peuter dan dat we het erg mooi of leuk vinden om te zien en dat het misschien verstandig is om het op de bar te leggen. Hierdoor kan het niet stuk gaan of kwijtraken. Als ze zelf speelgoed meenemen, mogen daar ook andere peuters mee spelen. Dit omdat er anders verwarring komt in samen spelen, samen delen. Een knuffel meenemen kan natuurlijk ook, zeker wanneer het de peuter helpt om zich veiliger te voelen. Naarmate een kind ouder wordt, of beter gewend is, leggen we de knuffel vaker weg. pag 8 van 10
Als uw peuter hoofdluis heeft horen wij dit graag zo snel mogelijk. Zodra wij zelf bij een peuter hoofdluis constateren bellen wij de ouders om de peuter op te komen halen. Dan kan de peuter meteen thuis worden behandeld zodat hij/zij de volgende ochtend weer kan komen spelen. Bij bepaalde infectieziekten mogen peuters niet naar de peuterspeelzaal komen. Bijvoorbeeld als uw kind koortsuitslag of krentenbaard heeft, of als uw kind waterpokken heeft en de blaasjes zijn nog niet ingedroogd. Dit is het beleid van de peuterspeelzaal. Wij doen dit in het belang van de gezondheid van zowel de peuters als de leidsters. De kinderen leren de regels doordat we deze uitleggen in de kring of gedurende de ochtend, door hen te corrigeren als dat nodig is en natuurlijk door zelf het goede voorbeeld te geven. Regels voor de kinderen zijn onder andere: Rustig lopen in de zaal We praten met een normale stem Samen spelen samen delen Je armen en je voeten hou je bij jezelf (niet schoppen of slaan) Buiten spelen we in de kleine speeltuin Zand en scheppen blijven in de zandbak Ouderbetrokkenheid Bij ons is sprake van ouderparticipatie in die zin dat wij ouders veel betrekken bij de peuterspeelzaal. Wanneer wij hulp nodig hebben van ouders dan vragen wij hierom, bijvoorbeeld bij een feest, voorbereiding van een knutsel of hulp bij een uitje. Twee keer in het jaar hebben we een schoonmaakavond waar natuurlijk de hulp van veel ouders kunnen gebruiken. Met Sinterklaas hebben we een versieravond. We versieren de zaal, pakken de cadeautjes in en knutselen iets groots in elkaar (bijvoorbeeld een Pietenhuis) waar we de cadeautjes in verstoppen. Kijk?! Kindvolgsysteem Gedurende de 2 jaar dat uw peuter bij ons op de peuterspeelzaal zit, volgen wij uw peuter in zijn ontwikkeling. Dit doen wij aan de hand van het kindvolgsysteem kijk?! Er zijn 2 evaluatie momenten. Rond de periode dat uw peuter 3 wordt en rond de periode dat uw peuter 4 wordt. Voor die tijd maken wij observaties en een verslag. Tijdens deze twee evaluatiemomenten word een gesprek gepland. Dit noemen we de oudergesprekken. Na het laatste oudergesprek vragen wij uw toestemming om de registratie door te sturen naar de bassischool. Dit zodat de basisschool ook op de hoogte is. Wat houdt het vier-ogen principe in? Het vier-ogenprincipe houdt in dat er altijd een volwassene moet kunnen meekijken of meeluisteren met een beroepskracht. Het doel van deze maatregel is het voorkomen van situaties waarin de gelegenheid bestaat tot het plegen van (seksueel) misbruik bij kinderen. pag 9 van 10
De ouderadviesraad speelt een belangrijke rol hierin. Haarlem Effect vraagt de ouderadviesraad om advies bij het vier-ogen-principe. Ieder jaar zal dit een terugkomend thema worden. Op al onze peuterspeelzalen staan minimaal twee volwassenen op de groep. Risicosituaties zijn situaties waarin 1 volwassene even zelf naar het toilet is of wanneer de kinder-toiletten zich op de gang bevinden. Een andere risicosituatie is wanneer er gebruik wordt gemaakt op de peuterspeelzaal van speelhuisjes of een extra verdieping. Volwassene kunnen niet direct toezicht hebben op wat er gebeurt. Onze peuterspeelzaal in de wijk en samenwerking met andere instanties We zijn gehuisvest in speeltuin Overveen. Enkele dagen per week, maakt de naschoolse opvang ook gebruik van onze ruimte, met de jongste groep kinderen. Wij hebben regelmatig contact met de leidsters van de naschoolse opvang om de afspraken over het gezamenlijk gebruik van de ruimte door te nemen. Wij hebben twee maal per jaar een gesprek met de wijkverpleegkundige van de Jeugdgezondheidzorg Kennemerland. Als ons iets opvalt aan een kind of als we ons zorgen maken, dan bespreken we dit met de ouders. En, mocht dit nodig zijn, dan vragen wij een orthopedagoog om te komen observeren. Zij kan zowel de ouders, als ons, advies geven. De leidsters gaan regelmatig naar de bibliotheek om boeken te lenen. Elke keer als er een nieuw thema is zorgen we voor leuke kijk- en luisterboeken die betrekking hebben op dat thema. De meeste peuters gaan als ze vier jaar zijn naar de Beatrixschool. We hebben geen direct contact met deze school. Wel vullen wij het HOF-formulier in voor elk kind. Dit Haarlems Overdracht Formulier (HOF) is het overdrachtformulier dat (na toestemming van de ouder) naar de basisschool wordt gestuurd waar het kind heen gaat. Als een school vragen heeft over een kind kunnen ze ons natuurlijk altijd bellen. (als er toestemming is gegeven). Het HOF formulier wordt samen met de ouder(s) doorgenomen. pag 10 van 10