Miezemuis - een reuzenverhaal het huis van Barm Lesbrief voor groep 3 t/m 6
Colofon Voorstelling : Miezemuis een reuzenverhaal - Productie : Het Huis van Barm Producent : Danielle Dommisse Idee en spel: Danielle Dommisse Tekst : Janine Hoekstein Muziek: Luuk Degen Regie: Pieter Vrijman Vormgeving: de verhalenkar: Harm Naaijer/ de verhalenkast: Lex Dommisse & Hubertus de Jong Decorbouw : Cor Bos Poppen : Mirjam Beekveldt, Susanne Hurenkamp, Susie Endenburg Impresariaat : STT Produkties Postbus 20 8120 AA Olst tel. 0570-56 46 81 info@sttprodukties.nl www.sttprodukties.nl 2
Inhoudsopgave Voorwoord... 4 Inhoud voorstelling... 4 Inhoud lesbrief... 4 Over het kijken naar een voorstelling... 4 Les voor groep 3 / 4... 5 Vooraf aan de les... 5 Inleiding... 5 Kern : mijn knuffel heeft.... 6 Afsluiting : de dokter weet raad... 6 Vooraf aan de voorstelling de voorbereiding... 7 Na de voorstelling - Reflecteren... 7 Les voor groep 5 / 6... 8 Vooraf aan de les... 8 Inleiding... 8 Kern : het dierenhospitaal... 9 Afsluiting... 9 Suggestie:... 9 Kruiden... 10 3
Voorwoord Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen de voorstelling Miezemuis een reuzenverhaal. Deze vertelvoorstelling, voor de groepen 3 t/m 6, wordt gespeeld met poppen door één acteur, Daniëlle Dommisse van Het huis van Barm. Met deze lesbrief kunt u uw leerlingen voorbereiden op de voorstelling. Ook worden er suggesties gegeven om met de leerlingen te reflecteren op de voorstelling. De les gaat over het begrip geneeskrachtige kruiden. We wensen u veel plezier met de voorbereiding en de voorstelling. Inhoud voorstelling Miezemuis - een reuzen verhaal - vertelt het verhaal over een heel klein meisje. Zo klein en zo teer dat iedereen haar Miezemuis noemt. Miezemuis zoekt geneeskrachtige kruiden om een medicijn te maken voor haar zieke moeder. Ze heeft derdedaagse koorts. Binnen drie dagen moet ze het medicijn hebben. Maar de wind speelt een spel, tilt haar op en neemt haar mee. Pas op het heideveld laat hij haar weer vallen. En daar ligt ze dan. Helemaal alleen. Of nou ja alleen. Op de heide wonen reuzen. Een vader reus en zijn zoon. Die reuzen die roven. Iedereen is bang voor de reuzen. De reuzen zoon vindt Miezemuis en neemt haar mee naar het rovershol. De reuzen willen haar niet meer laten gaan. Zal Miezemuis op tijd thuis zijn om haar moeder te kunnen genezen? Over de fantasierijke wereld van reuzen, kleine meisjes en grote verlangens. Miezemuis - een reuzen verhaal - gaat over ontdekken wie je bent en wat je kunt, over groot zijn en je klein voelen én over klein zijn en je groot voelen. Regie Pieter Vrijman/Spel en idee Danielle Dommisse/Tekst Janine Hoekstein /Vormgeving Harm Naaijer, Lex Dommisse, Hubertus de Jong/Kostuums Susanne Hurenkamp /Masker Frans Krom/Poppen Susanne Hurenkamp, Mirjam Beekveldt/ Susie Endenburg / Muziek Luuk Degen Doelgroep 6 t/m 10 jaar/ Duur ca. 45 minuten Inhoud lesbrief De lesbrief bestaat uit 1 les. De les bestaat uit een inleiding, een kern en een afsluiting. De totale les duurt ongeveer 45 minuten. Er wordt aangeven wat het doel is van de les en welke benodigdheden nodig zijn. De les kunt u in het klaslokaal geven. U vindt voor zowel groep 3 en 4, als voor groep 5 en 6, de les uitgeschreven. Na de les bezoekt u de voorstelling, daarvoor is het van belang om de kinderen een paar aandachtspunten mee te geven die een handvat zijn voor het reflecteren op de voorstelling. U vindt hiervoor op pagina 7 aanwijzingen. Over het kijken naar een voorstelling Een goede voorbereiding is vaak het halve werk. Het is goed om de leerlingen helderheid te geven in wat ze kunnen verwachten. Het helpt om vooraf aan de leerlingen te vertellen, dat de voorstelling wordt gespeeld door één acteur en een aantal poppen, dit om misverstanden te voorkomen. Immers bij een theatervoorstelling verwachten kinderen vaak meer acteurs op het toneel. Wij gaan er vanuit dat u de leerlingen vooraf heeft voorbereid op hoe je je tijdens een voorstelling moet gedragen (vooraf naar de wc, niet praten tijdens de voorstelling, niet op het speelvlak lopen, etc. Wel lachen natuurlijk). 4
Les voor groep 3/4 Doel Ruimte Benodigdheden Duur leerlingen weten wat geneeskrachtige kruiden zijn en kunnen met dit begrip een eenvoudig rollenspel spelen klaslokaal verschillende kruiden (vers en/of gedroogd), verschillende knuffels of andere niet levende beesten (de kinderen nemen deze zelf mee), een doktersjas of wit overhemd ongeveer 45 minuten Vooraf aan de les U heeft de kinderen gevraagd om knuffels of andere niet levende dieren mee te nemen. Zelf neemt u ook een knuffel mee. Eventueel heeft u een doktersjas/wit T-shirt of overhemd klaarliggen. Inleiding U laat de kinderen verschillende kruiden (verse of gedroogde kruiden) zien en ruiken. Hoe ruikt het? Lekker of vies? Kunnen ze de meegebrachte kruiden benoemen. Vertel de kinderen dat het kruiden zijn. Vraag de kinderen of ze nog andere kruiden kunnen opnoemen. Weten ze ook waar kruiden voor gebruikt worden? Vertel de kinderen dat kruiden op verschillende manieren gebruikt kunnen worden. Zo gebruikt men kruiden in de keuken om eten en drinken extra smaak en geur te geven. Laat de kinderen hier voorbeelden bij noemen: kruidenthee, Italiaanse kruiden in de pasta etc. Kruiden worden ook als geneesmiddel gebruikt. Vroeger maar nu nog steeds gebruikte men kruiden om mensen te genezen/beter te maken. Men noemt deze kruiden geneeskrachtige kruiden. Vraag de kinderen of ze wel eens van geneeskrachtige kruiden hebben gehoord. Wellicht zijn er zelfs kinderen die voorbeelden kunnen noemen. Het volgende lijstje kunt u gebruiken om zelf voorbeelden te geven. - Hondsdraf tegen jeuk van brandnetels - Kattenstaart tegen diarree - Jeneverbes tegen winderigheid en eczeem - Boerenwormkruid tegen verkoudheid - Vlierbessensiroop voor de keel - Smeerwortel voor o.a. gebroken botten Bijgevoegd vindt u afbeeldingen van hierboven genoemde geneeskrachtige kruiden. Op internet kunt u talloze afbeeldingen vinden van geneeskrachtige kruiden en hun medicinale werking. Lees de kinderen de inhoud van de voorstelling voor. Vertel de kinderen dat het meisje Miezemuis in de voorstelling op zoek is naar een geneeskrachtig kruid voor haar zieke moeder. Ze wordt meegenomen door de wind en de reuzenzoon vindt haar. De reuzenzoon moet roven van zijn vader maar geneest liever zieke dieren. In de voorstelling leert Miezemuis de reuzenzoon hoe je geneeskrachtige kruiden kunt maken. Hieronder zijn een aantal zieke dieren vermeld die de reuzenzoon in zijn dierenziekenkast heeft verzameld en daarbij is vermeld wat Miezemuis en de reuzenzoon samen hebben gemaakt om de desbetreffende dieren beter te maken. Thee van brandnetelblaadjes - voor de mol zijn gekneusde neus Gestoofde vlierbes - voor de rups zonder cocon Gezeefde bosaardbeien - voor de lieveheersbeestjes zonder stippen 5
Kern : mijn knuffel heeft. Vraag de kinderen om bestaande ziektes en kwalen te noemen (verkoudheid, koorts, hoofdpijn, waterpokken, etc.). Vraag de kinderen of ze zelf wel eens ziek zijn geweest. Wat voor ziekte was het? Is er een dokter bij geweest? Hoe zijn ze weer beter geworden? Moesten ze medicijnen gebruiken? Kunnen de kinderen nu ook niet bestaande ziektes noemen (een kauwgomwang, pukkelkoorts etc). Fantaseer er lustig op los. Zorg dat je een aantal niet bestaande ziektes kunt noemen om de kinderen op gang te helpen. Om de kinderen op gang te helpen kun je verschillende lichaamsdelen omhoog houden en vragen wat voor gekke ziektes de kinderen erbij kunnen verzinnen. U heeft 1 knuffel van u zelf meegenomen in de klas. Vooraf heeft u verzonnen welke ziekte of kwaal uw knuffel heeft. Dit mag een bestaande of niet bestaande ziekte zijn (bv een zebra die zijn strepen is verloren of een spin met een verstuikte voet). Laat de knuffel aan de kinderen zien en vertel dat u vanochtend wakker werd en ontdekte dat uw knuffel ziek is. Vertel de kinderen van welke ziekte of kwaal uw knuffel last heeft. Vertel de kinderen dat u naar een dokter bent geweest en dat u iets hebt gekregen voor de ziekte/kwaal. Verzin een geneesmiddel (3 keer per dag een drankje van gekookte geitenkeutels in tomatensap). U vertelt ook hoe lang het gaat duren voordat uw knuffel weer beter is. Een voorbeeld: Ik werd vanmorgen wakker en keek in de schuur waar ik mijn zebra heb staan. Gekregen van een verre neef uit Afrika. Ik schrok mij een hoedje toen ik bemerkte dat zijn strepen weg waren. Zomaar geen strepen meer. Ik ben direct naar de dokter gegaan. Gelukkig vertelde de dokter mij dat hij hier een geweldig medicijn voor heeft. Nu krijgt de zebra een week lang 3 x per dag een drankje van gekookte geitenkeutels in tomatensap. Vraag nu de kinderen om hun knuffel op schoot te nemen en te bedenken waar hun knuffel last van heeft en met welk medicijn de knuffel kan genezen. Mocht dit voor een kind moeilijk zijn dan kunnen andere kinderen hierbij helpen. Afsluiting : de dokter weet raad Zet een tafel voor de klas neer. Vraag een kind de doktersjas ( wit overhemd of T-shirt volstaat ook) aan te trekken en achter de tafel plaats te nemen. Wijs een kind aan die even de klas uitgaat en weer binnenkomt met zijn/haar knuffel. Ze begroeten elkaar. De dokter vraagt waar het kind met de knuffel voor komt. Het kind zet de knuffel op tafel en vertelt waar de knuffel last van heeft. De dokter onderzoekt de knuffel en vertelt welke ziekte de knuffel heeft en welk medicijn de knuffel zal krijgen. Ook vertelt de dokter hoe lang het duurt voordat het over zal zijn. Ze zeggen elkaar gedag en het kind met de patiënt vertrekt. Dan gaat een ander kind de gang op. Geef duidelijk richtlijnen mee: elkaar groeten, de dokter vraagt waar de patiënt last van heeft, het kind met de knuffel vertelt waar de knuffel last van heeft, de dokter onderzoekt de patiënt, de dokter vertelt welk medicijn de knuffel krijgt en hoe lang het duurt voordat de knuffel genezen zal zijn. Dan zeggen ze elkaar gedag en gaan af. Aandachtspunt: verstaanbaarheid TIP Om de verstaanbaarheid te oefenen kun je de kinderen in een kring laten zitten. Kies een kort zinnetje of zelfs alleen een woord. In dit geval bv de zin ik heb koorts. Laat 1 kind beginnen. Het kind maakt oogcontact met een ander kind en zegt tegen dit kind de zin ik heb koorts. Vertel het kind dat de zin bij het andere kind moet aankomen. Geef als beeld mee, dat de zin als water uit een brandweerslang naar de overkant moet worden gespoten. Geef aan dat het kind aan de overkant van zijn stoel moet worden gespoten door het water uit de brandweerslang. Dan wordt het helder hoe ze de tekst bij een ander kunnen laten aankomen. 6
Vooraf aan de voorstelling de voorbereiding U vertelt ter voorbereiding dat u met de klas binnenkort naar een theatervoorstelling gaat. Wie is er wel eens naar een theatervoorstelling geweest? Wat was er allemaal te zien? Wat vond je het leukst? Vertel de leerlingen voor dat ze de voorstelling bezoeken dat ze na de voorstelling in de klas nog even over de voorstelling mogen vertellen. Over welke zieke dieren de reuzenzoon had en of ze nog enkele geneeskrachtige kruiden uit de voorstelling hebben onthouden. Wat ze het mooiste moment vonden in de voorstelling en waarom. En welk moment het grappigste was en waarom. Na de voorstelling - Reflecteren U praat met de kinderen na over de voorstelling. U kunt dit reflecteren doen met behulp van de aandachtspunten die u vooraf heeft meegegeven. U vraagt: 1 Welke zieke dieren had de reuzenzoon? 2 Welke geneeskrachtige kruiden kwamen in de voorstelling voor. 3 Wat vond je het mooiste moment en waarom? 4 Welk moment was het grappigste en waarom? 7
Les voor groep 5/6 Doel Duur Ruimte Benodigdheden leerlingen ervaren hoe het is om elkaar hun eigen gemaakte zieke dieren en het daarbij behorende medicijn te presenteren. Ze maken hier een gezamenlijk dierenziekenhuis van. ongeveer 45 minuten klaslokaal kruiden (vers of gedroogd), jampotten of andere in grootte vergelijkbare doorschijnende potten ( zoveel kinderen als er in de klas zijn), wit karton, tekenpapier, stiften, lijm en eventueel kartonnen (schoenen)dozen. Vooraf aan de les U heeft de kinderen gevraagd om jampotten of andere in grootte vergelijkbare doorschijnende potten mee te nemen. Verder zorgt u voor wit karton, tekenpapier, stiften, lijm en eventueel kartonnen (schoenen)dozen klaar. Inleiding U laat de kinderen verschillende kruiden (verse of gedroogde kruiden) zien en ruiken. Hoe ruikt het? Lekker of vies? Kunnen ze de meegebrachte kruiden benoemen. Vertel de kinderen dat het verschillende kruiden zijn. Vraag de kinderen of ze nog andere kruiden kunnen benoemen. Vertel de kinderen dat kruiden op verschillende manieren gebruikt kunnen worden. Zo gebruikt men kruiden in de keuken om eten en drinken extra smaak en geur te geven. Laat de kinderen hier voorbeelden bij noemen: kruidenthee, Italiaanse kruiden in de pasta etc. Kruiden worden ook als geneesmiddel gebruikt. Vooral vroeger gebruikte men kruiden om mensen te genezen. Maar ook vandaag de dag gebruikt men kruiden nog steeds voor dit doeleinde. Men noemt deze kruiden geneeskrachtige kruiden. Vraag de kinderen of ze geneeskrachtige kruiden kunnen benoemen. Het volgende lijstje kunt u gebruiken om zelf voorbeelden te noemen. - Hondsdraf tegen jeuk van brandnetels - Kattenstaart tegen diarree - Jeneverbes tegen winderigheid en eczeem - Boerenwormkruid tegen verkoudheid - Vlierbessensiroop voor de keel Bijgevoegd vindt u foto s van de bovengenoemde kruiden. Op internet kunt u talloze voorbeelden vinden van geneeskrachtige kruiden en de bijbehorende afbeeldingen. Lees de kinderen de inhoud van de voorstelling voor. Vertel de kinderen dat het meisje Miezemuis in de voorstelling op zoek is naar een geneeskrachtig kruid voor haar zieke moeder. Ze wordt meegenomen door de wind en de reuzenzoon vindt haar. De reuzenzoon moet roven van zijn vader, maar geneest liever zieke dieren. In de voorstelling leert Miezemuis de reuzenzoon hoe je geneeskrachtige kruiden kunt maken. Hieronder zijn een aantal zieke dieren vermeld die de reuzenzoon in zijn dierenziekenkast heeft verzameld en daarbij is vermeld wat Miezemuis en de reuzenzoon samen hebben gemaakt om de desbetreffende dieren beter te maken. Thee van brandnetelblaadjes - voor de mol zijn gekneusde neus Gestoofde vlierbes - voor de rups zonder cocon Gezeefde bosaardbeien - voor de lieveheersbeestjes zonder stippen 8
Kern : het dierenhospitaal Vraag de kinderen om bestaande ziektes en kwalen te benoemen (verkoudheid, koorts, hoofdpijn, waterpokken). Vraag de kinderen welke ziektes ze zelf hebben gehad. Kunnen de kinderen nu ook niet bestaande ziektes verzinnen (een kauwgomwang, pukkelkoorts etc)? Fantaseer er lustig op los. Zorg dat je een aantal niet bestaande ziektes kunt noemen om de kinderen op gang te helpen. Deel wit karton uit (of dik wit papier) en laat de kinderen hierop een dier(tje) tekenen. Dit mag een realistisch dier zijn of een fantasiedier zijn. Het dier moet wat betreft grootte in het potje passen wat het kind heeft meegenomen. Laat de kinderen het getekende dier aan beide kanten inkleuren en dan uitknippen. Denk erom dat aan de onderkant van het beest een lipje wordt gemaakt wat omgevouwen kan worden en later vastgelijmd in de pot (zodat het dier rechtop komt te staan in de pot). Lijm het beest(je) in de pot vast. Eventueel kunnen kinderen de inhoud van de pot nog mooier maken door een bedje van mos of andere ideeën toe te voegen. Laat ze daarna een etiket maken met daarop de naam van het dier wat erin zit en daaronder welk medicijn het beest krijgt en hoe vaak. Voorbeeld: ZEBRA ZONDER STREPEN 3 x per dag gekookte geitenkeutels in tomatensap. Afsluiting De kinderen zitten in een kring. Je geeft een kind de beurt. Laat het kind opstaan met zijn jampot. Het kind zegt: in deze pot zit een.. (de naam van het beest) en om hem te genezen geef ik hem.. (welk medicijn het beest krijgt en hoe vaak). Zo presenteert ieder zijn dier. In de klas wordt een plek vrijgemaakt om een dierenhospitaal te maken. Dit kan met op elkaar gestapelde(schoenendozen) of gewoon in de vensterbank. Suggestie: Zoek afbeeldingen op internet van geneeskrachtige kruiden en hun werking. Print deze uit op gelijke grootte en maak hier een memoryspel van. Met 16 kaarten (dus 8 verschillende geneeskrachtige kruiden) kunnen de kinderen al fijn een potje memory spelen. 9
KATTENSTAART HONDSDRAF JENEVERBES BOERENWORMKRUID VLIERBES SMEERWORTEL Kruiden 10