Nieuwsbrief N i e u w s b r i e f v a n d e C o ö p e r a t i e W i n d e n e r g i e W a t e r l a n d u. a. Redactioneel De uitslag van de stemming is binnen en geeft genoeg reden voor het bestuur om verder te gaan met het samenwerkingsverband met de ZEK. Hierover meer in deze Nieuwsbrief. Verder kunt u iets lezen over kernenergie, nieuwe leningen en ecologische tijdbommen en een notule van de algemene ledenvergadering. 31 maart is er weer een algemene ledenvergadering. Bij deze Nieuwsbrief ontvangt u daarvoor de uitnodiging. Colofon De Coöperatie Windenergie Waterland u.a. plaatst windturbines met geld dat door de leden aan de vereniging is geleend. Deze leningen worden met rente terugbetaald. Verder wil de vereniging mensen bewust maken van de actuele milieuproblemen en een positieve bijdrage leveren aan een duurzame toekomst. Bestuur CWWaterland Wouter Tillemans, voorzitter/com. opwekken duurzame energie: 0299 655371 Gerard Meijssen, penningmeester: 0299 475157 Jaap van der Pol, com. schoolprojecten/ PR: 0299 372276 Piet Visser, molenaar/com. opwekken duurzame energie: 0299 601688 Redactie Nieuwsbrief Hans Mars 0299 350266 S e c r e t a r i a a t C W W a t e r l a n d P o s t b u s 1 6 2 1 1 4 0 A D M o n n i c k e n d a m De Coöperatieve Windenergie Vereniging Waterland heet voortaan: Coöperatie Windenergie Waterland u.a. Als werknaam hebben we gekozen voor C W W a t e r l a n d. Om praktische redenen hebben we besloten om een kleine wijziging aan te brengen in de naam van onze vereniging. CWVW ligt nu eenmaal niet lekker in de mond, CWWaterland naar onze mening veel beter. Bezoek onze webside voor actuele informatie w w w. c w w a t e r l a n d. n l Bezoek op 31 maart de Algemene Ledenvergadering! Een week voor de vergadering kunt u de jaarrekening en de nieuwe begroting lezen op onze webside. Westzanerpolder In navolging van ons, houdt de Zaanse Energie Koöperatie een onderzoek onder haar leden om het draagvlak te onderzoeken voor het project in de Westzanerpolder. Verder onderzoekt de ZEK wat haar financiële mogelijkheden zijn. De ontwikkelingsmaatschappij met wie we in onderhandeling zijn over de erfpacht voor de molens in de Westzanerpolder heeft nog geen reactie geven op het door ons uitgebrachte bod. Wel heeft ze te kennen gegeven dat wij erg veel voorbehouden stellen aan ons bod. Met de uislag van de stemming is in ieder geval één voorbehoud komen te vervallen, namelijk: voldoende draagvlak binnen de vereniging. Uitslag schriftelijke stemming De eerste schriftelijke raadpleging onder de leden is een groot succes geworden. Maar liefst 156 leden (35% van alle leden) hebben hun stem uitgebracht, dat is meer dan het aantal leden dat de laatste 5 jaar algemene ledenvergaderingen heeft bezocht. De meeste leden (118 ) stemden per post, de overige 38 maakte gebruik van de stemfaciliteit op de website. Van de 156 uitgebrachte stemmen waren er 144 vóór het plan in de Westzanerpolder en 12 tegen. Met een steun van meer dan 90% van de uitgebrachte stemmen heeft het bestuur mandaat gekregen om haar bod samen met de Zaanse Energie Koöperatie door te zetten. Dit betekent overigens nog lang niet dat de CWW en de ZEK molens gaan plaatsen in de Westzanerpolder. In November 2004 hebben de verenigingen en onder voorbehoud van goedkeuring van de leden een bod gedaan op de pacht van de locatie. Tot op heden hebben wij nog geen antwoord mogen ontvangen, hoewel de door ons gestelde termijn van 31 december 2004 reeds lang is verstreken. Tijdens de ALV van 31 maart hopen wij u meer te vertellen over de status van dit project. Gerard Meijssen Nieuwe leningen In november hebben alle leden een brief ontvangen waarin ze gevraagd werden of en zo ja met hoeveel, ze hun lening zouden willen verhogen ter financiering van het project in de Westzanerpolder en het vervangen van de eigen molens.80 leden hebben aangegeven de lening te willen verhogen. Het totaal bedrag aan aangegeven nieuwe leningen bedraagt 153,000. Het bestuur is blij met de resultaten van de inventarisatie. Ze heeft hier mee inzicht verkregen in de financieringsmogelijkheden van de projecten. Mede op basis van de uitkomst van de inventarisatie heeft ze besloten dat geen leengelden worden aangewend voor het project in de Westzanerpolder. Dit project zal indien het doorgaat, worden gefinancierd middels een leaseconstructie. Verder is duidelijk dat het mogelijk moet zijn om het opschalen van het huidige park wel zelf te financieren. Die financiering zal dan voor ca 30% bestaan uit de bestaande en toekomstige leningen van leden en voor ca. 70% uit financiering door een bank. De nieuwe leningen zullen pas worden gecreëerd op het moment dat de financieringsbehoefte van de verenging concreet wordt. Dit betekent op het moment dat tot aanschaf van de molens zal worden overgegaan. De bestaande leningen zullen 1
Er tikt een ecologische tijdbom... dan ook worden omgezet naar nieuwe leningen. De nieuwe leningen zullen een bepaalde looptijd hebben. Dit betekent dat ze na een periode van 5 à 10 jaar zullen worden afgelost. De overige condities van de leningen moeten nog worden bepaald door het bestuur. De verwachting is dat de rente op het niveau van de afgelopen jaren gehandhaafd kan blijven. Vijfentwintig januari van dit jaar werd in Engeland het Gerard Meijssen rapport 'Meeting The Climate Challenge' gepresenteerd. De conclusies zijn alarmerend. Als we op korte termijn niet overstappen op duurzame energiebronnen dan zal Opnieuw CWW-subsidie naar Afrika het broeikaseffect onomkeerbaar zijn. Reacties bleven veelal uit. Een klein berichtje in de krant en een kort item De stichting Shubi, die zich inzet voor dove kinderen in Afrika heeft van ons wederom een subsidie gehad voor een kleine windmolenen zonnecentrale. Al twee keer eerder heeft Shubi een subsidie gehad. Deze subsidie gaat Shubi gebruiken voor een school in Dodoma in het hartje van Tanzania. De school biedt plek aan 150 kinderen in alle leeftijden. Verder doet de school dienst als opleidingscentrum voor leerkrachten en als voorlichtingscentrum. in twee vandaag. De wereld was met andere dingen bezig. Hans Mars Een minister van de Malediven, een eilandengroep nabij India, vergeleek zijn land onlangs met een blikje tonijn: er zit een houdbaarheidsdatum op. Als de stijging van de zeespiegel aanhoudt, dan zal de eilandengroep letterlijk onder water verdwijnen. Een ander voorbeeld. De stijging van de temperatuur zal er voor zorgen dat over 10 tot 15 jaar de Kilimanjaro (de hoogste berg van Afrika) ijsvrij is. Als er geen krachtige maatregelen worden genomen, dan zal het broeikaseffect binnen tien jaar onomkeerbaar zijn. Dit is de harde conclusie van het rapport 'Meeting The Climate Challenge'. Er tikt een ecologische tijdbom, aldus de Britse exminister Stephen Byers.De laatste had samen met de Amerikaanse senator Olympia Snowe (republikein!) de leiding van de werkgroep die het rapport heeft geschreven. Politici, zakenmensen en wetenschappers hebben eraan bijgedragen. Zij waarschuwen beleidsmakers in de hele wereld dat de gevolgen niet te overzien zijn als de gemiddelde temperatuur op aarde twee graden hoger wordt dan de gemiddelde temperatuur voor 1750. Ontwikkelingen sinds die tijd hebben al geleid tot een temperatuurstijging van 0,8 graad Celsius. Duurzaam opgewekte energie om batterijen op te laden t.b.v. gehoorapparaten. De landbouw zal in grote delen van de wereld ontregeld worden door droogte wat zal leiden tot grote hongersnoden. Ook ziekten zullen om zich heen grijpen, malaria zal terugkeren in Europa. Het niveau van zeeën en oceanen zal stijgen wat leidt tot het onderlopen van grote gebieden. Bossen zullen sterven en dit zal het broeikaseffect nog extra aanjagen. Bossen nemen immers CO2 op. De ijskap van Groenland kan smelten en de 'warme' Golfstroom kan zelfs verdwijnen waardoor gebieden met een gematigd klimaat te maken krijgen met extreme temperatuursverschillen. Het rapport dringt er bij de rijke industrielanden op aan om te zorgen dat zij in 2025 een kwart van hun energie uit duurzame bronnen halen en dat zij al in 2010 tweemaal zoveel investeren in energietechnologie die minder broeikasgassen voortbrengt. Deze aanbevelingen gaan veel verder dan de 5 procent reductie van broeikasgassen zoals afgesproken is in het Kyotoverdrag. Maar tot op heden zijn de reacties op het rapport naar de omvang van het probleem gemeten, uiterst lauw. Het feit dat de media aandacht te verwaarlozen was, is veelzeggend. Het publieke debat wordt gedomineerd door heel andere zaken en Bush, president van het land dat verantwoordelijk is voor een kwart van alle uitstoot van broeikasgassen, kondigde onlangs grote bezuinigingen af op milieu, om zijn defensiebegroting kloppend te krijgen. Waarschijnlijk moeten de eerste rampen daadwerkelijk plaatsvinden voordat de wereld wakker geschud is. foto boven: licht in een lokaal in Mali, zodat ook s avonds les kan worden gegeven. Ni e uwsb rie f CW Wat erl an d 20 05 num m er 1 2
Kernenergie, peperduur Op 16 februari is het verdrag van Kyoto in werking getreden. Middels dit verdrag verplichten de ondertekenaars zich tot het terugdringen van de CO2-uitstoot. Staatssecretaris Van Geel vond dit een goed moment om de discussie over kernenergie nieuw leven in te blazen. Wat hem betreft mag de centrale in Borssele open blijven. Van Geel staat hier niet alleen in. Steeds vaker gaan er stemmen op om kernenergie in te zetten tegen het broeikaseffect want bij kernenergie komen geen broeikasgassen vrij en het zou goedkoop zijn... Hans Mars Met enig bravoure kondigde het management van de kerncentrale in Borssele 3 februari aan dat zij de capaciteit van de centrale met 30 megawatt gaat vergroten waardoor ze 80 duizend huishoudens extra van stroom kan voorzien. De totale capaciteit van de centrale gaat hiermee naar 480 megawatt. Twee weken later laat de staatssecretaris van milieu weten in het kader van het ingaan van het Kyoto-verdrag, dat wat hem betreft de centrale niet in 2013 gesloten hoeft te worden zoals in het regeerakkoord staat opgenomen. Resultaat: de kernenergiediscussie is terug. In alle media doken de voorstanders van kernenergie weer op om ons te overtuigen van de grote voordelen: het is schoon, dat afvalprobleem lossen we wel op en het is goedkoop: zo n 3 cent per kwh. En hoe dan ook: het is toch zonde om honderden miljoenen of meer (staatssecretaris van Geel in het NRC van 16 feb.), oplopend tot 1 miljard, uit te geven om een goed werkende centrale te ontmantelen. Dat is wel even schrikken, zo n hoog bedrag. Nu is de hoogte van dit bedrag voor een groot deel bepaald door schadeclaims van de centrale zelf die van geen sluiten wil weten. Maar dat neemt niet weg dat de ontmanteling van een centrale zondermeer heel duur is. En worden deze kosten meegenomen in de berekening van de kostprijs van een KWh kernenergie? Nee dus, leert de webside van Duurzame Energie (www.duurzame-energie.nl). Het blijkt namelijk dat in de berekeningen meestal gekeken wordt naar stroom uit Franse centrales en die zijn volledig betaald door de staat. De laatste is ook verantwoordelijk voor de ontmanteling. Deze kosten worden niet doorberekend aan de klant. Franse kern-stroom lijkt goedkoop maar de Franse belastingbetaler weet wel beter. Kernenergie is niet goedkoop. Op dezelfde webside is te vinden dat berekeningen in de VS leren dat een kwh kernenergie ca. 6 cent kost. Een kwh windenergie kost daarentegen 3.5 cent (bron: WindServiceHolland), ongeveer hetzelfde als een kwh opgewekt door een gascentrale. Op de webside van centrale Borssele (www.epz.nl) wordt mij verteld dat kernenergie iets meer kost dan 3 cent per kwh. En dit is volgens zeggen inclusief investeringen en afschrijvingen.wel voegt EPZ (eigenaar van Borssele) er nog aan toe dat aangezien er over de Nederlandse situatie geen recent cijfermateriaal aanwezig was, men zich heeft moeten baseren op Franse gegevens. En dit doet bij mij het donkerbruin vermoeden ontstaan dat de kosten voor ontmanteling niet zijn meegenomen in deze berekening. In een downlaod-brochure met als titel enkele feiten over kernenergie en economie beweert EPZ echter wel degelijk rekening gehouden te hebben met de kosten van ontmanteling. Een kwh kernstroom kost nu ineens 4 à 4,5 cent, maar dit is nog steeds 3 aanzienlijk minder dan de 6 cent uit de Amerikaanse onderzoeken. N.b. de opstellers van de brochure durven te beweren dat de kosten van duurzame energie als wind, zon en biomassa kunnen oplopen tot een euro per kwh en daardoor economisch niet rendabel zijn. We hebben hier niet te maken met feiten maar met pure propaganda. De voorlichter van centrale Borssele verzekert mij telefonisch dat de centrale een voorziening getroffen heeft voor de kosten van ontmanteling. Op mijn vraag wie deze voorziening gevuld heeft, reageert ze ontwijkend en geïrriteerd. Waarschijnlijk betaald de Nederlandse overheid voor een groot deel mee aan de ontmanteling. In 2002 heeft Groenlinks daar al kamervragen over gesteld zonder dat de staatsecretaris daar een duidelijk antwoord op kon geven. De l i b e r a l i s e r i n g van de e n e r g i e m a r k t heeft k e r n e n e r g i e geen goed gedaan want overheden mogen niet meer m e e f inancieren aan nieuwe centrales waardoor het niet meer rendabel is om bij te bouwen. Het parool is nu: oude centrales zolang mogelijk in bedrijf houden. Als dat maar goed gaat... Los van alle onduidelijkheden is me een ding is wèl heel duidelijk geworden: kernenergie kan niet bestaan zonder een forse overheidssubsidie omdat het eenvoudigweg economisch niet rendeert. Het is jammer dat dit een onbekend aspect is. Wind- en zonne-energie moeten het altijd ontgelden om deze reden maar dit argument wordt nooit tegen kernenergie gebruikt. En mocht het werkelijk zo zijn dat de schadeclaims oplopen tot1 miljard euro dan is het helemaal eeuwig zonde. Want met dit bedrag hadden we vier keer het Deense offshore windpark Nysted (72 molens) kunnen betalen en daarmee de helft van de energieopbrengst van de centrale kunnen opwekken. Schoon fossiel Om de periode tussen nu en een volledig duurzame energievoorziening te overbruggen, wordt steeds vaker geopperd dat we over moeten schakelen op schoon fossiel. Hierbij wordt bedoeld dat we technieken moeten gaan gebruiken die de schadelijke effecten van fossiele brandstoffen te niet doen. De meest voor hand liggende manier is het afvangen van CO2 bij de verbranding van aardgas. Deze CO2 kan vervolgens opgeslagen worden in bijvoorbeeld zoutkoepels of gebruikt worden in de kastuinbouw. Schoon fossiel heeft als groot voordeel dat er weinig hoeft te veranderen met de huidige situatie en dat er dus snel op overgeschakeld kan worden. Gas en wind In de Ierse zee wordt begonnen met de bouw van een gasgestookte energiecentrale die gecombineerd wordt met een windmolenpark van 120 MW. De gasturbine heeft een vermogen van 200 MW en zal permanent in bedrijf zijn. Het vermogen waarop de gasturbine draait, zal afhankelijk zijn van de hoeveelheid wind. Het is de bedoeling dat de energieopwekking constant zal zijn. Het aardgas wordt gewonnen in twee nabij gelegen gasvelden. N o t u l e n A L V Notulen Bijzondere Algemene Leden Vergadering van 2 December 2004 om 20.00 uur in het Mirror Paviljoen te Monnickendam Aantal aanwezige leden: 34 (inclusief bestuur; verder aanwezig een afvaardiging van 3 personen van de Zaanse Energie Koöperatie) Namens het bestuur aanwezig: Wouter Tillemans, Jaap van der Pol, Piet Visser en Gerard Meijssen lees verder op pagina 4
Agenda 1. Statutenwijziging 2. Opschalen/opmeppen Nes 3. Project Westzanerpolder in samenwerking met de ZEK 4. Aantrekken leningen en aantrekken nieuwe leden Notulen De Voorzitter opent de vergadering 1. Statutenwijziging Namens het bestuur zet Gerard Meijssen de voorgenomen statutenwijziging uiteen. De belangrijkste reden voor de statutenwijziging is het voldoen aan het begrip besloten kring om zodoende niet te vallen onder de werking van de Wet Toezicht Kredietwezen (WTK). Deze wijzingen betreffen het verplicht onderschrijven van de doelstelling van de vereniging als voorwaarde voor het lidmaatschap en het invoeren van een 6 maanden periode alvorens men geld kan lenen aan de vereniging. Het lidmaatschap wordt losgekoppeld van het verstrekken van het lenen, in zoverre dat men lid kan zijn zonder te lenen, andersom is niet mogelijk. Het bestuur geeft aan dat ze zich beraadt over het herinvoeren van de contributie om verdere invulling te geven aan de besloten kring. Collega verenigingen (ZEK, Kennemerwind) die hun statuten reeds hebben aangepast om niet te vallen onder de WTK hebben ook de contributie heringevoerd. Het bestuur zal bij de gewone ALV in het voorjaar van 2005 haar plan ten aanzien van de contributie uiteenzetten. Verder worden enige praktische wijziging in de statuten doorgevoerd zoals het mogelijk maken dat minderjarigen lid kunnen worden, dat het bestuur slechts uit minimaal 3 leden hoeft te bestaan en het schrappen van het verplicht laten bijstaan van een deskundige bij het opmaken van de jaarrekening. Aangezien niet de vereiste 2/3 van de leden aanwezig is kan geen rechtsgeldig besluit worden genomen. Het bestuur vraagt de aanwezige leden of zij bezwaar hebben tegen de voorgenomen wijzigingen. Geen van de aanwezige leden heeft bezwaar. Het bestuur belegt, zoals reeds aangegeven in de uitnodiging voor deze bijzondere algemene ledenvergadering, een volgende bijzondere algemene ledenvergadering op 9 december 2004 om 20.00 uur in het Mirror Paviljoen te Monnickendam. Ongeacht het aantal aanwezige leden zal dan een besluit kunnen worden genomen. Voor goedkeuring van de statutenwijziging is een 2/3 meerderheid nodig. 2. Molens Nes Namens het bestuur zet Wouter Tillemans de plannen ten aanzien van de huidige molens uiteen. Op 25 November 2004 heeft het bestuur met haar adviseur Ecofys een drietal ideeën besproken met de wethouder RO van de gemeente Waterland. Deze ideeën zijn vervangen van de drie huidige molens door: a. Twee molens van 40 meter met een capaciteit van 1.3 MW. Deze molens zouden 2.000 huishoudens van energie kunnen voorzien. Voor deze optie is geen bestemmingsplanwijziging nodig daar de ashoogte volgens het bestemmingsplan maximaal 40 meter mag zijn. b. Twee molens van 80 meter met een capaciteit van 1.3 MW. Deze molens zouden 2.500 huishoudens van energie kunnen voorzien. Voor deze optie is wel een wijziging van het bestemmingsplan nodig. c. Een molen van 80 meter van 2 MW. Deze molen zou 2.000 huishoudens van energie kunnen voorzien. 4 De plannen b en c hebben een geschatte realisatietijd van 2 jaar. Plan a zou binnen één jaar gerealiseerd moeten kunnen worden. De wethouder gaf in het gesprek te kennen een voorkeur te hebben voor optie a. maar zei toe na indiening van de plannen deze voor te leggen aan het college. Het bestuur wil dit jaar nog de drie plannen indienen, waarbij ingeval b niet gekozen zal worden voor een ashoogte van 80 maar 70 meter. Een standpunt van het college wordt eind Februari 2005 verwacht. De ALV discussieert over de hoogte van de molens en het passen van de molens in het landschap. Vijf van de aanwezige leden spreken zich uit tegen molens van 80 meter. Opmeppen Onze molens komen niet meer in aanmerking voor subsidie (de MEP). Door ze te reviseren komen ze hiervoor wel weer in aanmerking. Het bestuur heeft onlangs besloten om in ieder geval molen 3 op te meppen. De tandwielkast van deze molen is in 2003 vervangen en het reviseren zal slechts een beperkte investering vergen die in een half jaar tijd is terugverdiend. Een lid vraagt of het dan ook niet zinvol is om molen 1 en 2 te reviseren. Het bestuur moet hiervoor nog verder onderzoek doen. Om dit moment lijkt het verstanding op te gaan opmeppen als we voor vervangingsplan b of c kiezen. 3. Samenwerking met Zaanse Energie Coöperatie (ZEK) voor het plaatsen molens Westzanerpolder Namens het bestuur zet Wouter Tillemans de plannen uiteen. De CWVW is benaderd door de ZEK om gezamenlijk een bod uit te brengen op het pachten van een locatie om daar twee of drie windturbines te plaatsen. Na advies te hebben ingewonnen van Ecofys hebben de twee verenigingen een bod uitgebracht onder een aantal voorbehouden. Eén van de voorbehouden is goedkeuring van de Algemene Leden Vergadering. Indien het bod wordt geaccepteerd door de verpachter zullen de twee verengingen een BV oprichten, die vervolgens als eerste stap een haalbaarheidsonderzoek zal laten uitvoeren. Enkele leden zijn van mening dat het bieden op locaties niet strookt met de doelstelling van de Coöperatie en dat de Coöperatie hiermee te grote risico s aangaat; op deze locatie is een mogelijkheid geschapen voor windturbines en er zal dus schone energie worden gerealiseerd, het is niet te taak voor de Coöperatie om te gaan bieden tegen andere partijen Het bestuur brengt daar tegen in dat zij gedegen onderzoek heeft gedaan naar de risico s en dat het bod dat gedaan is gebaseerd is op zeer voorzichtige veronderstellingen. Verder zijn de opbrengsten goed voorspelbaar en zijn de risico s verder beperkt door het onderbrengen van deze activiteit in een separate rechtspersoon. Het bestuur geeft verder aan dat de verschillende mogelijkheden van financiering bestaan. Een van de mogelijkheden is een 100% lease. De inbreng van de vereniging zal dan beperkt blijven tot aanloopkosten en daar tegenover zou, uitgaande van het meest voorzichtige scenario, een totale opbrengst over een periode van 10 jaar van ca 1 miljoen Euro staan. Het bestuur is voorstander van het zelf plaatsen van molens, omdat wij met de opbrengsten verdere ontwikkeling van duurzame energie en gerelateerde projecten kunnen ondersteunen. Het bestuur wil steun van de ALV om haar bod te bekrachtigen en om verder te onderhandelen. Een aantal leden tekent bezwaar aan. Ze vinden dat ze onvoldoende geïnformeerd zijn om een oordeel te kunnen geven. Het bestuur trekt derhalve haar motie in en zal de leden z.s.m. schriftelijk te informeren over de plannen en dan schriftelijk goedkeuring te vragen voor het gedane bod en het in onderhandeling treden met de verpachter. 4. Nieuwe leningen en nieuwe leden Zoals reeds besproken bij punt 2 en 3 wil de vereniging om de plannen te financieren nieuwe leningen en nieuwe leden aantrekken. Om 22.30 wordt de vergadering gesloten.
5