1/12 De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Beraadslaging STAT nr 04/2011 van 9 februari 2011 Betreft: aanvraag van de Universiteit van Luik (Lepur) om vanwege de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie gecodeerde studiegegevens te verkrijgen uit de socio-economische enquête over de arbeidskrachten (EFT) 2011 (STAT-MA-2010-044) De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna "de Commissie"); Gelet op de wet van 4 juli 1962 betreffende de openbare statistiek (hierna "wet openbare statistiek"); Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "WVP"); Gelet op het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna "koninklijk besluit van 13 februari 2001"); Gelet op het koninklijk besluit van 7 juni 2007 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van het Statistisch Toezichtscomité opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van de Universiteit van Luik (Lepur), ontvangen op 07/12/2010; gelet op de vraag om bijkomende informatie die gericht werd aan de Ulg (Lepur) betreffende de bedoelde gegevens (EFT 2010 of EFT 2011) en het antwoord per e-mail van 10 december 2010 alsook de bijkomende informatie betreffende de gevraagde variabelen, ontvangen op 14 januari 2011;
Beraadslaging STAT 04 /2011-2/12 Gelet op de aanvraag van het technisch en juridisch advies gericht aan de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie) op 06/01/2011; Gelet op het technisch en juridisch advies ontvangen op 26/01/2011; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 9 februari 2011, na beraadslaging, als volgt: I. ONDERWERP VAN DE AANVRAAG 1. De aanvrager wenst van de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (hierna ADSEI) gecodeerde studiegegevens (mobiliteitsgegevens) te verkrijgen uit de enquête naar de arbeidskrachten 2011.. 2. De aanvraag betreft ook het vertrouwelijkheidscontract dat tussen de voormelde partijen moet worden afgesloten. II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. TOEPASSELIJKE WETGEVING Wet openbare statistiek 3. Op grond van de artikelen 15 en 15bis van de wet openbare statistiek is het Statistisch Toezichtscomité bevoegd om, enerzijds de mededeling toe te staan van de door de ADSEI gecodeerde studiegegevens aan de in de wet openbare statistiek vermelde bestemmelingen en anderzijds het vertrouwelijkheidscontract goed te keuren dat moet worden afgesloten tussen de betrokken partijen. 4. Artikel 16 van het voormeld koninklijk besluit van 7 juni 2007 bepaalt dat de Commissie wordt belast met de opdrachten van het Statistisch Toezichtscomité tot aan de installatie en benoeming van de leden van dit comité.
Beraadslaging STAT 04 /2011-3/12 De WVP en het KB van 13 februari 2001 5. Op grond van artikelen 1, 1, en 3, 1 van de WVP en artikel 1, 3 van het KB van 13 februari 2001 zijn gecodeerde studiegegevens die geïdentificeerde of identificeerbare personen betreffen, persoonsgegevens waarvan de verwerking slechts mag gebeuren onder de in de WVP en het KB van 13 februari 2001 gestelde voorwaarden. 1 Bovendien zal de onderzoeker de meegedeelde gegevens moeten verwerken conform de Luxemburgse wetgeving betreffende de gegevensbescherming. B. WETTELIJKE BASIS VAN DE AANVRAAG 6. De onderzoeker is één van de in artikel 15 van de wet openbare statistiek opgesomde bestemmelingen. 7. Onder deze bestemmelingen staan in het 1 ste lid, 4 inderdaad de natuurlijke en rechtspersonen vermeld die, onder de opgesomde voorwaarden, een wetenschappelijke onderzoeksdoel nastreven. 8. De aanvrager kan dus een machtigingsaanvraag indienen om de bedoelde gegevens te verkrijgen. C. DOELEINDEN 9. Persoonsgegevens moeten worden verwerkt voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden (art. 4, 1, 2 van de WVP). 10. De gevraagde gegevens moeten dienen voor wetenschappelijk onderzoek en als hulp bij de politieke besluitvorming. Het algemeen doel van het onderzoek is om, in het kader van de uitvoering van de gewestelijke beleidsverklaring van de Waalse Regering, cijfergegevens te leveren over de impact van de uitstoot van broeikasgassen in verschillende scenario s, in het mobiliteitsbeleid en de bezetting van de bodem. Een van de belangrijkste luiken van het 1 Zie artikel 1, 3 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 en zie ook Memorie van Toelichting bij het wetsontwerp tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrij verkeer van die gegevens, Parl. St. Kamer 1997-98, nr. 1566/1 p. 12: Ook gecodeerde informatie waarbij door de verantwoordelijke voor de verwerking zelf niet kan nagegaan worden op welk individu de informatie betrekking heeft, vermits hij niet in het bezit is gesteld van de daarvoor noodzakelijke sleutels, wordt derhalve als persoonsgegevens beschouwd indien identificatie nog door iemand anders kan verricht worden.
Beraadslaging STAT 04 /2011-4/12 onderzoek beoogt de berekening van de energiekosten van de verplaatsingen in Wallonië. Daarvoor moet een analyse gemaakt worden op basis van een CO2-uitstootcoëfficiënt die varieert naargelang de afgelegde afstand, het gebruikte vervoermiddel en het doel van de verplaatsing. Bijvoorbeeld, de afgelegde kilometers voor de woon-werkverplaatsingen in een bepaalde statistische sector worden vermenigvuldigd met een gemiddelde percentage CO2- uitstoot van motorvoertuigen. De tweede doelstelling is om via regressieanalyses het verband aan te tonen tussen territoriale en sociaal-economische variabelen. De gegevens betreffende de hoofdactiviteit (beroepssituatie, beroep/functie, enz.) en de lokale vestiging van het bedrijf zullen onder meer toelaten de activiteiten te identificeren die in meer of mindere mate broeikasgassen uitstoten. De gegevens betreffende de aard van het arbeidscontract en de zoektocht naar een andere betrekking hebben als doel de potentiële duur van de verplaatsingen te evalueren. De duur van de hoofdactiviteit wil het verband aantonen tussen het begrip "tijd" en het gebruikte vervoermiddel. Een gegeven betreffende de tweede tewerkstelling is noodzakelijk om het aandeel van de verplaatsingen verbonden aan de hoofdactiviteit te vergelijken met dit te wijten aan de tweede tewerkstelling. Het onderwijsniveau is een van de indicatoren die toelaten de levensstandaard en dus de potentiële toegang tot verschillende vervoermiddelen te evalueren. Het inkomensniveau blijft overigens de indicator bij uitstek om op een duidelijke manier het verband aan te tonen tussen het loon en de keuze van vervoermiddel. Ten slotte wordt bijzondere aandacht besteed aan de evolutie van het gedrag in de tijd teneinde toekomstgerichte mobiliteits- en vervoerscenario's op te stellen, vandaar de noodzaak om te kunnen beschikken over regelmatig bijgewerkte gegevens. Kortom, volgens de ADSEI zouden deze gegevens een alternatief moeten bieden voor de enquêtegegevens die niet meer in 2011 zullen beschikbaar zijn en aldus perfect beantwoorden aan de doeleinden van de aanvraag. 11. Deze welbepaalde doeleinden zijn in overeenstemming met de voormelde vereisten van de WVP. 12. Artikel 15 van de statistiekwet bepaalt dat gecodeerde gegevens moeten worden verstrekt voor wetenschappelijke of statistische doeleinden. 13. Uit de aanvraag en het ontwerp van vertrouwelijkheidscontract blijkt dat de onderzoeker deze gegevens enkel mag gebruiken voor de aangeduide analyse en studie en het opmaken
Beraadslaging STAT 04 /2011-5/12 van globale en anonieme statistieken en dat de meegedeelde gegevens niet aan derden mogen meegedeeld worden, noch gebruikt voor controle- of repressiedoeleinden. 14. De vereisten van de wet openbare statistiek inzake doeleinde worden dus geëerbiedigd. D. PROPORTIONALITEIT De gevraagde gegevens 15. De gevraagde gegevens betreffen de gegevens uit de enquête naar de arbeidskrachten (EFT) 2011. De gevraagde gegevens bevatten: De hoofdactiviteit o Beroepssituatie o Beroep/ISCO o Naam en volledig adres van de lokale vestiging o Nace sector o Hoofdactiviteit o Omvang van de lokale vestiging Duur van de hoofdactiviteit o Normaal aantal gepresteerde uren o Wekelijks contractueel uurrooster Tweede tewerkstelling o Gepresteerde uren o Beroepssituatie o Nace sector o Hoofdactiviteit Zoektocht naar een andere betrekking Onderwijsniveau Aangegeven statuut Volledige module mobiliteit (L) De inkomsten kunnen niet verstrekt worden bij gebrek aan validering De volgende sociodemografische gegevens: o Statbit o Leeftijd o Geslacht o Plaats in het gezin o Woonplaats: statistische sector
Beraadslaging STAT 04 /2011-6/12 Noodzaak om de gecodeerde gegevens te verkrijgen 16. De onderzoeker mag de gecodeerde persoonsgegevens slechts ontvangen indien een verwerking van anonieme gegevens niet toelaat de beoogde statistische of wetenschappelijke doeleinden te verwezenlijken (artikel 4 van de WVP). 17. Uit de aanvraag blijkt impliciet dat enkel de mededeling van gecodeerde gegevens toelaat het onderzoek uit te voeren. Noodzaak om ieder gegeven te verkrijgen 18. Het bewijs hiervan wordt op een algemene manier omschreven. 19. Het technisch en juridisch advies besluit dat, de reeks gegevens waarop de aanvraag betrekking heeft, in het licht van het geplande onderzoek, gerechtvaardigd is. 20. De Commissie sluit zich bij dit advies aan en beschouwt de gevraagde gegevens als toereikend, ter zake dienend en niet overmatig (artikel 4, 1, 3 van de WVP). Frequentie van de mededeling 21. De gecodeerde studiegegevens zullen meegedeeld worden na de afsluiting van het vertrouwelijkheidscontract. De gegevens van het eerste trimester 2011 zullen beschikbaar zijn vanaf 10/08/2011. Nadien zullen de trimestriële gegevens om de drie maanden meegedeeld worden. Duur van het onderzoek 22. De duur van het onderzoek werd vastgesteld op 2 jaar vanaf de ontvangst van de gegevens van het eerste trimester 2011. Bewaartermijn 23. De bewaartermijn van de gegevens is beperkt tot de duur van het onderzoek. Volgens de ADSEI is deze termijn volledig gerechtvaardigd gelet op de uit te voeren statistisch onderzoek. De gegevens en back-ups zullen onverwijld door de aanvrager worden vernietigd wanneer het statistisch doeleinde is bereikt. De Commissie stelt vast dat de bewaringstermijn dus niet de
Beraadslaging STAT 04 /2011-7/12 termijn overschrijdt die noodzakelijk is voor het bereiken van de doeleinden (art. 4, 1, 5 van de WVP). E. AANGIFTE 24. De aanvrager verbindt er zich toe om vooraleer hij begint met de verwerking van de bedoelde gecodeerde gegevens, daarvan aangifte te doen bij de Commissie (art. 17 van de WVP). F. VEILIGHEID 25. De aanvrager moet erover waken dat de verkregen studiegegevens beschermd en beveiligd zijn (art. 16 van de WVP en 15bis van de statistiekwet). De onderzoeker vermeldt dat de gegevens op een beveiligde schijf gecentraliseerd worden en dat alleen de verantwoordelijke en een van de twee exploitanten (gebruikers) van de gegevens er toegang toe hebben. 26. Uit het evaluatieformulier blijkt dat : i. de aanvrager niet over een veiligheidsconsulent beschikt; ii. werden uitgevoerd: er zijn beveiligingsmaatregelen genomen om onnodige en niet gemachtigde fysieke toegang tot de gegevensdragers te verhinderen; er werden maatregelen genomen om te vermijden dat aan de persoonsgegevens fysieke schade wordt toegebracht er wordt een bijgewerkte lijst van de personen die gemachtigd zijn toegang te hebben tot de gegevens alsook van hun respectievelijk toegangsniveau ter beschikking gehouden; er werden op de informatiesystemen een toegangsmechanisme geïnstalleerd zodat de gegevens en de verwerkingen alleen toegankelijk zijn voor personen en toepassingen die daarvoor uitdrukkelijk gemachtigd zijn; er werd een systeem geïnstalleerd voor de permanente registratie van de identiteit van de eenheden die zich toegang hebben verschaft tot de persoonsgegevens; iii. werden niet uitgevoerd: een geschreven versie van het veiligheidsbeleid waarin het beleid voor de persoonsgegevensbescherming werd geïntegreerd; een evaluatie van de risico s en eigen veiligheidsbehoeften;
Beraadslaging STAT 04 /2011-8/12 iv. een controle van de geldigheid en doeltreffendheid in de tijd van de technische en organisatorische maatregelen die de veiligheid van persoonsgegevens waarborgen is gepland; de invoering van urgentieprocedures bij veiligheidsincidenten waarbij persoonsgegevens betrokken zijn; een geactualiseerde documentatie over de veiligheidsmaatregelen. zijn zonder voorwerp: verstrekken van informatie aan het personeel over hun verplichtingen inzake vertrouwelijkheid en veiligheid; identificatie van de verschillende dragers die persoonsgegevens bevatten; er is in feite slechts één drager (de beveiligde harde schijf); veiligheidsmaatregelen om de verschillende netwerken te beschermen die verbonden zijn met de apparatuur die de gegevens verwerken. 27. De ADSEI meent dat in de ontbrekende procedures en documenten moet worden voorzien en dat voor een verhoogd veiligheidsniveau een automatisch codeersysteem voor de bestanden (met inbegrip van de back-ups) moet worden geïnstalleerd. Dit werd reeds gevraagd in de beraadslaging STAT nr. 06/2010 van 31 maart 2010. De verantwoordelijke natuurlijke persoon 28. De identiteit van de verantwoordelijke natuurlijke persoon werd meegedeeld (volgens bijlage 3 van het contract is dit de directeur van Lepur). Deze persoon is verantwoordelijk voor de naleving van alle wettelijke, reglementaire en contractuele verplichtingen en van de bepalingen van onderhavige beslissing van de Commissie. Hij is eveneens verantwoordelijk voor de daadwerkelijke controle van het rechtmatig gebruik van de verkregen gegevens. Die persoon is daarnaast ook verantwoordelijk voor de daadwerkelijk controle op het wettelijk gebruik van de verstrekte gegevens en moet er bovendien persoonlijk op toezien dat de gegevens worden gewist zodra de statistische resultaten werden gehaald of zodra de bewaartermijn van de gegevens is vervallen. Personen die studiegegevens gebruiken en de lijst van deze personen 29. De personeelsleden (twee leden, waarvan de ene via een toegang die de andere hem verschaft) die van de verstrekte gegevens gebruik zullen maken werden uitdrukkelijk vermeld in de aanvraag.
Beraadslaging STAT 04 /2011-9/12 30. Verschillende van de gevraagde gegevens kunnen beschouwd worden als gevoelige gegevens in de zin van de artikelen 6 en 7 van de WVP. 31. Gelet op de gevoelige aard van de gegevens moet de onderzoeker hoofdstuk III van het KB van 13 februari 2001 eerbiedigen, dit wil zeggen: een lijst opstellen met de personen (categorieën personen) die de meegedeelde gegevens zullen gebruiken. Deze lijst moet voortdurend bijgewerkt worden en ter beschikking van de Commissie gehouden worden; uit de evaluatievragenlijst inzake veiligheid blijkt dat aan deze voorwaarde werd voldaan; deze personen moeten door een wettelijke of statutaire bepaling of door een gelijkwaardige contractuele bepaling ertoe gehouden worden het vertrouwelijk karakter van de bedoelde gegevens te eerbiedigen. Zij zullen ten minste een verklaring moeten ondertekenen waarin zij zich ertoe verbinden de veiligheid en de vertrouwelijkheid van de gegevens te waarborgen; de aangifte van geautomatiseerde verwerking van de verkregen gegevens moet de wet of het reglement vermelden op basis waarvan de verwerking van dergelijke gevoelige persoonsgegevens is toegelaten. Scheiding van andere verwerkingen 32. De aanvrager moet de gegevensverwerking waarvan hier sprake is, gescheiden houden van eventuele andere gegevensverwerkingen waarvoor hij verantwoordelijk zou zijn. Verbod op decodering 33. De aanvrager verbindt er zich toe alle middelen te zullen inzetten om te vermijden dat de identiteit zou worden achterhaald van de personen waarvan de persoonsgegevens worden verwerkt. Koppelverbod 34. De aanvrager verbindt er zich toe dat hij niets zal ondernemen om de verkregen persoonsgegevens te koppelen aan gegevens die hij reeds verkreeg in het kader van andere machtigingen.
Beraadslaging STAT 04 /2011-10/12 Vertrouwelijkheid 35. De aanvrager verbindt er zich toe om de vertrouwelijkheid van de studiegegevens in acht te nemen en erover te waken dat die gegevens uitsluitend gebruikt worden door zijn eigen personeelsleden voor het beoogde onderzoek. Het evaluatieformulier vermeldt dat het personeel werd ingelicht over hun vertrouwelijkheids- en veiligheidsplichten. G. ANDERE GEBRUIKSVOORWAARDEN Verspreiding van de resultaten 36. Na de analyse en het gebruik van de gegevens moet de aanvrager erover waken dat de resultaten in een globale en anonieme vorm gepubliceerd worden zodat de persoonsgegevens niet rechtstreeks of onrechtstreeks kunnen geïdentificeerd worden. De onderzoeker verduidelijkt dat de gegevens alleen samengevoegd en op een schaal van statistische sectoren zullen verwerkt en gepubliceerd worden en dat hierdoor de identificatie van enige persoonlijke informatie onmogelijk is. 37. Ten minste 15 dagen vóór de verspreiding moet de aanvrager de voorgenomen publicatie aan de ADSEI voorleggen. Deze laatste kan de verspreiding eventueel verbieden. De term "verspreiding" moet verstaan worden in zeer ruime zin waarbij rekening wordt gehouden met de evolutie van de informatiemaatschappij. Hij omvat dus elke verspreiding, ongeacht of deze schriftelijk, mondeling of online plaatsvindt. Controle 38. De aanvrager stemt er uitdrukkelijk mee in dat vertegenwoordigers van de Commissie altijd en zonder voorafgaande ingebrekestelling toegang krijgen tot de lokalen en tot de informatica-infrastructuur waar de verstrekte gegevens worden bewaard, om na te gaan of de bepalingen van de voorliggende machtiging en van de wet openbare statistiek en haar uitvoeringsbesluiten, alsook de bepalingen van onderhavig vertrouwelijkheidscontract worden uitgevoerd. 39. Op eenvoudig verzoek kan de Commissie toegang krijgen tot andere lokalen en ICTsystemen om te controleren of er geen inbreuk gepleegd wordt op de bepalingen van de machtiging van de Commissie, de wet openbare statistiek, haar uitvoeringsbesluiten en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract.
Beraadslaging STAT 04 /2011-11/12 Onderzoek zoals bedoeld in artikel 15, 1 ste lid, 4 van de statistiekwet 40. De aanvraag omschrijft duidelijk de onderzoeksmethode en -normen die de onderzoeker zal gebruiken. Het onderzoek wordt uitgevoerd overeenkomstig de van kracht zijnde wetenschappelijke normen en met de gepaste onderzoeksmethodes. Onderaanneming 41. Ingeval van onderaanneming vereist artikel 16 van de WVP dat een contract wordt afgesloten waarin de veiligheidsmaatregelen worden vermeld alsook de andere punten waarvan sprake in dit artikel. III. VERTROUWELIJKHEIDSCONTRACT 42. Het bij de aanvraag gevoegde ontwerp van vertrouwelijkheidscontract, dat de voorwaarden vastlegt waaronder de studiegegevens aan de aanvrager worden medegedeeld, moet beantwoorden aan de vereisten van artikel 15bis van de wet openbare statistiek. Dit is het geval. 43. Na afloop van het contract mag de vertrouwelijkheid van de gegevens zelf niet worden verbroken. Deze vertrouwelijkheid dient dus onbeperkt in de tijd nageleefd te worden. 44. Het contract mag op generlei wijze afbreuk doen aan de voorwaarden waartoe de Commissie heeft beslist met betrekking tot de mededeling van de gegevens. 45. De contractuele bepalingen betreffende de privacy en vertrouwelijkheid maken integraal deel uit van onderhavige beslissing waardoor ook de personen vreemd aan het vertrouwelijkheidscontract zich kunnen wenden tot de Commissie om te laten controleren of de aanvrager het gebruik van de gegevens naleeft. IV. ALGEMEEN BESLUIT 46. De onderzoeker moet bij de verwerking van de verkregen persoonsgegevens rekening houden met de WVP, de wet openbare statistiek, hun uitvoeringsbesluiten en elke andere wettelijke of reglementaire bepaling tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, de bepalingen van de onderhavige beslissing van de Commissie, en de bepalingen van het vertrouwelijkheidscontract die hij heeft afgesloten met de ADSEI.
Beraadslaging STAT 04 /2011-12/12 V. SPECIFIEK BSLUIT 47. De Commissie is van mening dat : - uitgaande van het omschreven doeleinde, de mededeling van de gecodeerde studiegegevens, bedoeld in punt 15 (EFT gegevens 2011), toegelaten is; - de gegevens zullen meegedeeld worden na het afsluiten van het contract en volgens hun beschikbaarheid zoals gesteld in punt 21; - de onderzoeker verzocht wordt om verhoogde veiligheidsmaatregelen te nemen, meer in het bijzonder op korte termijn, door de invoering van een automatische codeermethode van de bestanden; - de bewaartermijn van de gegevens moet worden beperkt tot de behoeften van het onderzoek, hetzij 2 jaar vanaf de ontvangst van de gegevens van het eerste trimester 2011. De gegevens en back-ups moeten worden vernietigd door de aanvrager zodra hij zijn doel heeft bereikt; - gelet op de gevoelige aard van sommige gegevens moet de onderzoeker hoofdstuk III van het KB van 13 februari 2001 eerbiedigen. OM DEZE REDENEN De Commissie machtigt de Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie om de gecodeerde studiegegevens waarvan sprake en onder de vermelde voorwaarden te verstrekken aan de Universiteit van Luik (Lepur). De Commissie keurt het vertrouwelijkheidscontract goed. De machtiging tot mededeling krijgt slechts uitwerking na de ondertekening van het contract. Voor de Administrateur m.v., De Voorzitter, (get.) Patrick Van Wouwe (get.) Willem Debeuckelaere