plusbeleid CBS de inhoud - inleiding blz. 2 - definitie plus-leerling blz. 3 selectiecriteria totaal-plus-leerling & vak-plus-leerling blz. 3 onderpresteren blz. 5 - aanpak kleuters blz. 7 borging blz. 7 - aanpak middenbouw blz. 8 borging blz. 8 - aanpak bovenbouw blz. 9 borging blz. 9 - ouders / verzorgers blz. 10 - tot slot blz. 10 - stappenplan blz. 11 - bijlagen: plusschijf groep 1-2 blz. 12 plusschijf groep 1-2 met invulbeschrijving blz. 14 plusplan groep 3-5 blz. 16 plusplan groep 3-5 met invulbeschrijving blz. 17 pluskaart groep 6-8 blz. 18 pluskaart groep 6-8 met invulbeschrijving blz. 19
inleiding Dit beleidsplan heeft betrekking op plusleerlingen op CBS De. Dit zijn begaafde, meerbegaafde en hoogbegaafde leerlingen van CBS De. In iedere klas zit wel een leerling die voor één of meerdere vakgebieden meer uitdaging nodig heeft. Iedere leerling verdient het om zich optimaal te ontwikkelen, dit willen we bereiken door te voldoen aan de onderwijsbehoeften van de kinderen. We willen dat er op onze school voor plusleerlingen zowel in onderwijsinhoudelijk als pedagogisch / didactisch opzicht een passend en gestructureerd onderwijsaanbod wordt gerealiseerd. 2
definitie plus-leerling Op CBS De onderscheiden we betreffende het plusbeleid twee soorten leerlingen, namelijk een plus-leerling (totaalbeeld leerlingen) en een leerling met een plus voor een specifiek vakgebied. - selectiecriteria Om te bepalen of een leerling valt onder het plusbeleid van CBS De, hanteren we onderstaande criteria. Dit gebeurt altijd in samenspraak met IB. Hierbij maken we onderscheid tussen criteria voor een plus-leerling en een leerling met een plus voor een specifiek vakgebied. Het kind dat voor zowel in pedagogisch én didactisch opzicht valt onder het plusbeleid, noemen we in dit verdere document totaal-plus-leerling. Het kind dat alleen voor een specifiek vakgebied valt onder het plusbeleid, noemen we in dit verdere document vak-plus-leerling. Na iedere afname CITO leerlingvolgsysteem en het invullen van KIJK (kleuters) wordt gekeken of een kind al dan niet voldoet aan de selectiecriteria. Mocht dit niet het geval zijn, dan vervalt het plusbeleid. Uiteraard wordt dit gecommuniceerd naar ouders/verzorgers en de leerling. - totaal-plus-leerling Selectiecriteria totaal-plus-leerling B1 tot E2 Een totaal-plus-leerling voldoet aan onderstaande criteria: - Bij het invullen van de KIJK-observatielijst scoort een kind voor Taal verder dan zijn leeftijd op 3 van de 4 onderdelen: beginnende geletterdheid, visuele waarneming, auditieve waarneming en mondelinge taalvaardigheid - Bij het invullen van de KIJK-observatielijst scoort een kind voor Rekenen verder dan zijn leeftijd op 4 van de 5 onderdelen: beginnende gecijferdheid, logisch denken, tijd oriëntatie, ruimtelijke oriëntatie, lichaamsoriëntatie. selectiecriteria totaal-plus-leerling B3 tot E3 Een totaal-plus-leerling voldoet aan onderstaande criteria: 3
- de leerling kan (zeer) zelfstandig werken; heeft minimale instructie nodig - de leerling heeft een hoog werktempo en maakt zijn werk goed - de leerling heeft voor beide CITO toetsen (CITO rekenen en CITO taal) een A- score met een niveauwaarde van 4.5 tot en met 5 - de sociaal / emotionele ontwikkeling van de leerling is voldoende vergeleken met leeftijdsgenoten (meer een doel, een streven) - signaleringslijst SIDI-R ingevuld door leerkracht (de leerling kan het aan om een eigen programma te draaien) selectiecriteria totaal-plus-leerling M4 tot en met E8 Een totaal-plus-leerling voldoet aan onderstaande criteria: - de leerling kan (zeer) zelfstandig werken; heeft minimale instructie nodig - de leerling heeft een hoog werktempo en maakt zijn werk goed - methode gebonden toetsen worden voldoende gemaakt (met 80% normering) - de leerling heeft minimaal drie A-scores voor de CITO toetsen van het leerlingvolgsysteem; dit geldt voor de vakgebieden rekenen, begrijpend lezen, spelling en woordenschat; een A-score met een niveauwaarde van 4.5 tot en met 5 voor de vakgebieden rekenen en begrijpend lezen is vereist - de sociaal / emotionele ontwikkeling van de leerling is voldoende vergeleken met leeftijdsgenoten (meer een doel, een streven) ZIEN - signaleringslijst SIDI-R ingevuld door leerkracht (de leerling kan het aan om een eigen programma te draaien) Indien er een IQ onderzoek afgenomen is, wordt de uitslag van dit onderzoek als criterium meegenomen. - vak-plus-leerling selectiecriteria vak-plus-leerling B1 tot M3 Een vak-plus-leerling voldoet aan onderstaande criteria: - de leerling heeft een hoge A-score (niveauwaarde van 4.5 tot en met 5) voor één van de vakgebieden van de CITO toetsen van het leerlingvolgsysteem - de leerling kan betreffende dit vakgebied (zeer) zelfstandig werken; heeft voor dit vakgebied minimale instructie nodig - de leerling heeft een hoog werktempo betreffende dit vakgebied en maakt zijn werk goed selectiecriteria vak-plus-leerling M3 tot en met E8 Een vak-plus-leerling voldoet aan onderstaande criteria: 4
- de leerling heeft een hoge A-score (niveauwaarde van 4.5 tot en met 5) voor één van de vakgebieden van de CITO toetsen van het leerlingvolgsysteem - de leerling kan betreffende dit vakgebied (zeer) zelfstandig werken; heeft voor dit vakgebied minimale instructie nodig - de leerling heeft een hoog werktempo betreffende dit vakgebied en maakt zijn werk goed - methode gebonden toetsen betreffende dit vakgebied worden voldoende gemaakt (met 80% normering) Voorlopig werken we alleen met een vak-plus-leerling op het gebied van rekenen, wellicht in de nabije toekomst zal dit worden uitgebreid met meerder vakgebieden. De reden dat we nu alleen voor het vakgebied rekenen een vak-plus-leerling hebben, is gezien het aanbod van plusmateriaal en het percentage van de totale onderwijstijd dat het vakgebied rekenen omvat. Leerlingen die vak-plus-leerling zijn voor één van de overige vakgebieden hebben voldoende aanvulling vanuit de weektaak. De aanpak van de vak-plus-leerling zal worden genoteerd in het groepsplan door de leerkracht. - onderpresteren Plusleerlingen die niet of verkeerd in hun ontwikkeling gestimuleerd worden, gaan soms onderpresteren. Met onderpresteren bedoelt men dat de plusleerling (opvallend of veel) minder presteert dan zijn of haar capaciteiten toelaten. Een voorname oorzaak van het onderpresteren is een gebrek aan uitdaging (het niveau ligt te laag voor deze leerling), dit kan er voor zorgen dat de plusleerling zich gaat vervelen en dat kan leiden tot een ernstig gebrek aan motivatie waardoor deze leerling gaat onderpresteren. Onderpresteren kan ook andere oorzaken hebben, zoals emotionele problemen of een gebrek aan motivatie. Dit kan ook gebeuren omdat de leerling niet wil op vallen tussen de leeftijdsgenoten. De leerling doet op school alsof het evenveel moeite moet doen om te leren als zijn leeftijdsgenoten, om niet op te vallen, zich anders te voelen of om geaccepteerd te worden door de groep. Onderpresteren heeft altijd negatieve gevolgen voor de leerling. Onderpresteerders kunnen bijvoorbeeld een laag of verkeerd zelfbeeld krijgen, sommige worden depressief, of vertonen perfectionistisch of faalangstig gedrag. Andere ontwikkelen basale angsten of ze krijgen lichamelijke klachten. Sommige leerlingen komen in een sociaal isolement 5
terecht of gaan storend gedrag vertonen (wat bestempeld kan worden als ADHDgedrag ). (mogelijke) kenmerken onderpresteren de leerling kan zich moeilijk concentreren de leerling zit op school vaak te dagdromen de leerling heeft geen goede werkhouding de leerling heeft weinig motivatie voor schoolse zaken de schoolresultaten van de leerling vertonen een dalende lijn de resultaten van de leerling zijn zeer wisselend het werk van de leerling vertoont veel slordigheidsfouten de leerling wekt de indruk het wel te kunnen er is een grote discrepantie tussen de schriftelijke en mondelinge uitdrukkingsvaardigheid van de leerling de spreekbeurten / werkstukken van de leerling zijn vaak erg goed de leerling heeft een slordig handschrift bij het aanbieden van nieuwe leerstof toont de leerling vaak meer interesse dan op andere momenten Om er achter te kunnen komen of een leerling daadwerkelijk aan het onderpresteren is, vult de leerkracht (na overleg met de intern begeleider) de SIDI-R vragenlijst in voor onderpresteerders. Wanneer blijkt dat de leerling aan het onderpresteren is zal met de intern begeleider en in samenspraak met ouders en leerling een plan van aanpak worden opgesteld om de leerling meer uitdaging te bieden. De aanpak voor de onderpresteerder zal per vakgebied worden weergegeven in het groepsplan. aanpak kleuters Voor de kleuters maken we gebruik van de plusschijf. Daarnaast staat de leerling vermeld in het groepsplan. Voor de aanpak van de leerling kan de leerkracht in het groepsplan verwijzen naar de plusschijf. Er is een plusschijf voor het onderdeel taal, en een plusschijf voor het onderdeel rekenen. Zoals genoemd bij de selectiecriteria voor de totaal-plus-leerling moet een leerling uit groep 1 of groep 2 bij de KIJK- observatielijst hoger scoren dan zijn leeftijd op 3 van de 4 6
onderdelen van taal: beginnende geletterdheid, visuele waarneming, auditieve waarneming en mondelinge taalvaardigheid. Voor rekenen moet de leerling hoger scoren dan zijn leeftijd bij de KIJK-observatielijst en op 4 van de 5 onderdelen: beginnende gecijferdheid, logisch denken, tijd oriëntatie, ruimtelijke oriëntatie, lichaamsoriëntatie. Voor deze kleuters wordt meer uitdaging gegeven op deze gebieden door verrijkingsmaterialen voor taal en rekenen, aangepaste opdrachten bij werkjes of in de hoeken. Als blijkt na het invullen van KIJKobservatielijsten dat er sprake is van een totaal-plus-leerling bespreekt de leerkracht dit met de intern begeleider. De plusschijf wordt ingevuld door de leerkracht in samenspraak met de intern begeleider, de ouders en de leerling (voor zover mogelijk). Bij het invullen van de plusschijf wordt rekening gehouden met de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Deze ontwikkeling nemen we mee in het beschrijven van een passend aanbod. - borging De ingevulde plusschijf wordt ondertekend door de ouders en de intern begeleider. De ouders krijgen een kopie hiervan mee naar huis. Het origineel gaat in het leerling dossier. Aan het einde van het schooljaar wordt de plusschijf bekeken en daar waar mogelijk aangepast voor het komende schooljaar. De plusschijf wordt tevens gebruikt bij de groepsoverdracht zodat de komende leerkracht(-en) op de hoogte zijn van het aanbod dat de leerling heeft gekregen en hierop kunnen aansluiten in het komende schooljaar. Een digitale versie van de plusschijf is te vinden in de map documenten van leraren - IB en zorgzaken - IB formulieren. aanpak middenbouw Als blijkt uit de selectiecriteria, zoals hiervoor genoemd, dat we te maken hebben met een totaal-plus-leerling maken we in de groepen 3 tot en met 5 gebruik van een plusplan. Hierin geven we voor de totaal-plus-leerling het extra aanbod aan per vakgebied. Het plusplan wordt door de leerkracht ingevuld in samenspraak met de ouders en de leerling. - borging 7
Het ingevulde plusplan wordt ondertekend door de ouders en de intern begeleider. De ouders krijgen een kopie hiervan mee naar huis. Het origineel gaat in het leerling dossier. Aan het einde van het schooljaar wordt het plusplan bekeken en daar waar mogelijk aangepast voor het komende schooljaar. Het plusplan wordt tevens gebruikt bij de groepsoverdracht zodat de komende leerkracht(-en) op de hoogte zijn van het aanbod dat de leerling heeft gekregen en hierop kunnen aansluiten in het komende schooljaar. Een digitale versie van het plusplan is te vinden in de map documenten van leraren - IB en zorgzaken - IB formulieren. aanpak bovenbouw Als blijkt dat we te maken hebben met een totaal-plus-leerling wordt voor deze leerling de pluskaart ingevuld. Dit gaat altijd na overleg met de intern begeleider. In het volgende stadium zal er een gesprek tussen de leerling en de leerkracht plaatsvinden. In dit gesprek kan de leerling zelf ook aangeven wat hij/zij zou willen als extra aanbod buiten de reguliere leerstof, binnen de mogelijkheden van de school. De leerkracht maakt naar aanleiding van dit gesprek een pluskaart voor de leerling. Deze pluskaart wordt door de leerkracht besproken met de intern begeleider. Vervolgens wordt deze aanpak in een gesprek met de ouders/verzorgers besproken (en eventueel 8
aangevuld / aangepast). Ter goedkeuring wordt dit teruggekoppeld aan de intern begeleider. Ouders/verzorgers ontvangen een kopie van de pluskaart, de leerling ontvangt een kopie in zijn eigen map en het origineel gaat in het leerling dossier. - borging De pluskaart is voorzien van een toelichting en is terug te vinden in het naslagwerk van CBS De. Een kopie van deze pluskaart gaat naar ouders/verzorgers, het origineel gaat in het leerlingdossier. Tevens gaat er een kopie van de pluskaart in de map van de leerling, zodat de leerling altijd terug kan zien wat er is afgesproken. Aan het einde van het schooljaar wordt de pluskaart bekeken en daar waar mogelijk aangepast voor het komende schooljaar. De pluskaart wordt tevens gebruikt bij de groepsoverdracht zodat de komende leerkracht(-en) op de hoogte zijn van het aanbod dat de leerling heeft gekregen en hierop kunnen aansluiten in het komende schooljaar. Een digitale versie van de pluskaart is te vinden in de map documenten van leraren - IB en zorgzaken - IB formulieren. 9
ouders / verzorgers Een goede samenwerking met ouders/verzorgers vinden wij erg belangrijk, daarom willen we ouders/verzorgers al in een vroeg stadium betrekken bij, en mee laten denken over de onderwijsbehoeften van hun kind. Na het signaleren en het overleg met de intern begeleider wordt er contact opgenomen met de ouders/verzorgers door de intern begeleider. Er wordt een afspraak gemaakt, waarbij de leerkracht samen met de intern begeleider in gesprek gaat met de ouders/verzorgers. In dit gesprek zal worden besproken wat er gesignaleerd is en wordt het plusbeleid toegelicht. Ook wordt in dit gesprek gevraagd naar de interesses van hun zoon/dochter om zo een compleet beeld te krijgen van de onderwijsbehoeften van de leerling. tot slot Te allen tijde geldt dat er gekeken wordt naar het resultatenverloop van de leerling betreffende de inzet van het plusbeleid (grafiek Parnassys). De intern begeleider is eind verantwoordelijk of het plusbeleid al dan niet inzetbaar is. 10
11
stappenplan Uitval naar boven; plusbeleid! Leerkracht stelt IB op de hoogte. vak plus leerling totaal plus leerling Gesprek met ouders/verzorgers, leerkracht, IB (en kind); tijdens de reguliere rondes oudergespreken. Compacten en verrijken. Aanmelden bij: - de Raket - projectgroep - KIEN groep - Spaanse les - (veelal vanaf groep 5) Gesprek met ouders/verzorgers, leerkracht, IB (en kind); ouders/verzorgers worden hiervoor uitgenodigd. Leerkracht maakt plussschijf, plan of kaart; kopie naar ouders/verzorgers en origineel in leerlingendossier. Alle notities en gespreksverslagen worden door leerkracht of IB genoteerd in Parnassys! Na afname CITO LVS en invullen KIJK evalueren en aanpassen indien nodig. Meenemen in groepsoverdracht! 12
Bijlage 1: Plusschijf groep 1-2 plusschijf datum naam leerling handtekening ouders / verzorgers handtekening Interne Begeleider naam ouders / verzorgers naam Interne Begeleider naam groepsleerkracht Deze plusschijf is bestemd voor de leerling die voldoet aan de criteria van de totaal-plus-leerling ( ). 13
14
Bijlage 2: Plusschijf groep 1-2 (met invulbeschrijving) plusschijf naam leerling datum handtekening ouders / verzorgers handtekening Interne Begeleider naam ouders / verzorgers naam Interne Begeleider naam groepsleerkracht Deze plusschijf is bestemd voor de leerling die voldoet aan de criteria van de totaal-plus-leerling ( ). aanbod Hier beschrijf je voor het betreffende deelgebied het aanbod (de activiteiten) voor de betreffende leerling. Dit aanbod is een verrijking en/of verdieping op het reguliere aanbod. doel Hier beschrijf je welk doel je wilt bereiken. aanbod 15
Hier beschrijf je voor het betreffende deelgebied het aanbod (de activiteiten) voor de betreffende leerling. Dit aanbod is een verrijking en/of verdieping op het reguliere aanbod. doel Hier beschrijf je welk doel je wilt bereiken. 16
Bijlage 3: Plusplan groep 3-5 datum naam leerling handtekening ouders / verzorgers handtekening Interne Begeleider plusplan naam ouders / verzorgers naam Interne Begeleider naam groepsleerkracht Dit plusplan is bestemd voor de leerling die voldoet aan de criteria van de totaal-plus-leerling ( ). aanbod aanpak rekenen spelling begrijpend lezen extra 17
Bijlage 4: Plusplan groep 3-5 (met invulbeschrijving) datum naam leerling handtekening ouders / verzorgers handtekening Interne Begeleider plusplan naam ouders / verzorgers naam Interne Begeleider naam groepsleerkracht Dit plusplan is bestemd voor de leerling die voldoet aan de criteria van de totaal-plus-leerling ( ). aanbod aanpak rekenen spelling begrijpend lezen Hier vermeld je per regel het aanbod voor het betreffend vakgebied. Dit aanbod is een verrijking en/of verdieping op de reguliere lesstof. Bijvoorbeeld (voor rekenen); O Wereld In Getallen ster sommen O Kien O rekentijgers O Hier vermeld je per regel de aanpak voor het betreffende vakgebied. Op welke wijze creëer je ruimte en tijd voor de uitvoering van het hiervoor beschreven aanbod. Tevens beschrijf je wanneer deze kinderen met dit aanbod aan de slag gaan en wie ze zal begeleiden. extra Hier kan het aanbod beschreven worden voor de totaal-plus-leerling. Zij krijgen aanvullend op het aanbod van vak-plus-leerlingen nog extra opdrachten / werkzaamheden. Hier beschrijf je op welke wijze tijd en ruimte gecreëerd wordt voor de uitvoering van deze opdrachten / werkzaamheden. 18
Bijlage 5: Pluskaart groep 6-8 pluskaart datum naam ouders / verzorgers naam leerling handtekening ouders / verzorgers handtekening Interne Begeleider naam Interne Begeleider naam groepsleerkracht ma di rekenen wo do vr taal woordenschat spelling werkwoorden spelling woorden begrijpend lezen studievaardigheden wereld / tijd / natuur Engels weektaak extra Deze pluskaart is bestemd voor de leerling die voldoet aan de criteria van de totaal-plus-leerling ( ) Bijlage 6: Pluskaart groep 6-8 (met invulbeschrijving) 19
pluskaart datum naam ouders / verzorgers naam leerling handtekening ouders / verzorgers handtekening Interne Begeleider naam Interne Begeleider naam groepsleerkracht rekenen ma di wo do vr Aangezien rekenen een vakgebied is, dat dagelijks terugkeert, is het mogelijk om hier per dag aan te geven wat je van de leerling verwacht. taal woordenschat spelling werkwoorden spelling woorden begrijpend lezen studievaardigheden - - Per vakgebied geef je de aanpak en het aanbod weer. Voor de aanpak van het reguliere aanbod maken we de keuze; wel / geen instructie leerkracht kijkt na / meedoen met de nabespreken / zelf nakijken Dit gaat in overleg met de leerling (= ondersteuningsbehoeften). Eventueel maak je een aanpassing in het aanbod door verrijking en/of verdiepingsmateriaal in te zetten. wereld / tijd / natuur Engels weektaak Aanpassingen en/of aanvullingen ten aanzien van de reguliere weektaak worden hier vermeld. extra Aangezien er tijdswinst gerealiseerd wordt gedurende de hierboven genoemde vakgebieden, kunnen we deze tijd gebruiken voor een extra opdracht. Hierbij is te denken aan plusklas, werkstuk, vreemde taal, wiskunde (groep 8). Deze pluskaart is bestemd voor de leerling die voldoet aan de criteria van de totaal-plus-leerling ( ). 20