Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007-2020 Onderzoekcentrum Drechtsteden A. van der Linden maart 2008
Colofon Opdrachtgever Tekst Drukwerk Informatie Gemeente Dordrecht Onderzoekcentrum Drechtsteden Stadsdrukkerij Onderzoekcentrum Drechtsteden Postbus 619 3300 AP DORDRECHT telefoon: (078) 639 89 69 www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl Het overnemen van delen van de tekst is toegestaan onder voorwaarde van duidelijke bronvermelding
Inhoud Samenvatting...5 1 Inleiding...9 1.1 Aanleiding en doel...9 1.2 Opzet en uitvoering...9 1.3 Leeswijzer... 11 2 Prognose... 13 2.1 Bevolkingsontwikkeling Dordrecht... 13 2.2 Componenten... 13 2.3 Kerncijfers... 14 2.4 Bevolkingspiramide 2007-2020... 15 2.5 Bevolkingsontwikkeling per wijk... 15 3 Effecten op maatschappelijk terrein... 17 3.1 Kinderopvang en voorschoolse periode... 17 3.2 Onderwijs... 18 3.3 Sport... 20 3.4 Wonen voor ouderen... 21 3.5 Zorg voor ouderen... 21 3.6 Arbeid... 22 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bevolkingsontwikkeling per wijk Ontwikkeling woningvoorraad Beschrijving prognose methodiek Wijkkaart
Samenvatting In 2004 is voor het laatst een bevolkingsprognose voor de gemeente Dordrecht op wijkniveau opgesteld. Nu, drie jaar later, heeft het Onderzoekcentrum Drechtsteden. Op basis van de huidige woningbouwplanning en recente demografische ontwikkelingen een nieuwe wijkprognose voor Dordrecht opgesteld voor de periode 2007-2020. In deze samenvatting leest u de belangrijkste uitkomsten. Relevantie prognose Het hoofddoel van de bevolkingsprognose is de verwachte veranderingen in de bevolkingsomvang en -samenstelling in beeld te brengen. Bij de ontwikkeling van toekomstplannen voor de gemeente biedt de prognose informatie om deze plannen te onderbouwen. Veranderingen in de economische situatie en veranderingen in het landelijke toelatingsbeleid maken het noodzakelijk met regelmaat de prognose te actualiseren. Bovendien zijn wijzigingen in de fasering van de nieuwbouw van grote invloed op de bevolkingsontwikkeling. De bevolkingsprognose heeft een belangrijke sturende functie op diverse terreinen van het gemeentelijke beleid. Te denken valt hierbij aan vraagstukken op het gebied van volkshuisvesting, onderwijs en jeugd, economische ontwikkeling, zorg, sport en recreatie. Veranderingen in de bevolkingssamenstelling hebben effect op de vraag naar voorzieningen. Het effect is op het ene beleidsterrein sneller merkbaar dan op het andere. Dit hangt onder andere af van de deelname aan voorzieningen. In het onderwijs is een verandering van het aantal van 4-11 jaar direct zichtbaar in het basisonderwijs. De leeftijdsopbouw van de beroepsbevolking verandert. Dit heeft effect op het aanbod op de arbeidsmarkt. De prognose brengt de ontwikkelingstendensen in beeld en biedt handvatten voor getalsmatige doorrekening voor concrete besluitvorming. Methode We hebben de bevolkingsprognose van Dordrecht uitgevoerd met behulp van het prognosemodel GBPRO. Dit model wordt door een meerderheid van de grotere gemeenten gebruikt bij het maken van de bevolkingsprognose. Het model levert uitkomsten op stadsniveau en wijkniveau. Bevolkingsontwikkeling Bij de huidige vooruitzichten wat betreft de woningvoorraadontwikkeling krimpt de bevolking van Dordrecht van 118.570 in 2007 tot 116.900 inwoners in 2011. Gemiddeld is dit een daling met ca. 410 inwoners per jaar. Na 2011 neemt het aantal inwoners licht toe en blijft gedurende de periode 2012-2017 schommelen rond de 117.500. Vanaf 2017 zet zich een stijgende lijn in. De prognose raamt het aantal inwoners in 2020 op 119.400. Stagnatie in de woningbouw heeft een negatief effect op de bevolkingsontwikkeling. Componenten De prognose uitkomsten zijn afhankelijk van de verwachte ontwikkeling met betrekking tot geboorte, sterfte, binnenlandse en buitenlandse migratie. De toekomstige aannames met betrekking tot geboorte en sterfte zijn gebaseerd op historische ontwikkelingen op lokaal niveau. Dit geldt ook voor de binnenlandse migratie, zij het dat deze component in het model ook sterk afhankelijk is van de woningbouw. De verwachte ontwikkelingen met betrekking tot de buitenlandse migratie zijn gebaseerd op de Pearl prognose van het CBS. Het uitgangspunt voor de woningbouw is het Jaarplan Wonen 2007 van Stadsontwikkeling. Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007-2020 5
Ontwikkeling 2007-2020: aantal geboorten stabiel op ca. 1.250 toename sterfte van 1.090 naar 1.200 binnenlands migratiesaldo buigt om van -600 naar +700 buitenlands migratiesaldo daalt van -400 naar -300 toename woningvoorraad +4.052 woningen Kerncijfers Dordrecht Uit tabel 1 lezen we dat de samenstelling van de bevolking naar leeftijd behoorlijk verandert. Het aantal neemt fors af. Het aantal ouderen neemt juist toe. De potentiële beroepsbevolking, het aantal 20-64 jarigen, blijft vrijwel gelijk. De grijze druk, het aantal 65- plussers per 100 20-64 jarigen, neemt toe van 23,6 in 2007 naar 30,6 in 2020. De demografische druk een benadering voor de verhouding tussen niet-werkenden (0 t/m 19 jarigen en 65-plussers) en werkenden (20-64 jarigen) - neemt veel minder sterk toe. Tussen 2007 en 2020 neemt de demografische druk toe van 63 naar 65. Dit betekent dat er in 2020 per 100 werkenden naar schatting 65 niet-werkenden zijn. Tabel 1 Kerncijfers 2007 2010 2015 2020 aantal inwoners 118.570 117.356 117.231 119.411 0-19 jaar 28.690 27.333 25.530 24.753 20-64 jaar 72.703 72.247 71.504 72.465 65 jaar en ouder 17.177 17.776 20.197 22.193 75 jaar en ouder 8.208 8.314 8.575 9.234 85 jaar en ouder 2.159 2.265 2.331 2.384 groene druk 1 39,5 37,8 35,7 34,2 grijze druk 2 23,6 24,6 28,2 30,6 demografische druk 3 63,1 62,4 64,0 64,8 woningvoorraad 52.461 52.799 54.299 56.513 gemiddelde woningbezetting 2,26 2,22 2,16 2,11 1 groene druk: aantal 0-19 jarigen per 100 20-64 jarigen 2 grijze druk: aantal 65 plussers per 100 20-64 jarigen 3 demografische druk: Verhouding tussen het aantal 65-plusssers en 0 t/m 19 jarigen ten opzichte van de 20 t/m 64 jarigen Ontwikkelingen per wijk In de prognose wordt de indeling conform wijkbeheer aangehouden. Deze indeling wordt binnen de gemeente Dordrecht gebruikt door wijkgericht werken. In wijken met veel nieuwbouw neemt de bevolking navenant toe. Dit zijn de wijken Noordflank (ontwikkeling Stadswerven), Reeland (nieuwbouwlocatie Leerpark), Dubbeldam (nieuwbouwlocaties De Hoven, Belthurepark, Uitleglocaties). De wijk Sterrenburg (met nieuwbouwlocatie Smitsweg) vertoont een stabiel beeld qua inwonertal. Dit geldt ook voor de Binnenstad en de Staart. In Oud-Krispijn neemt het aantal inwoners eerst nog af, maar dit aantal komt als gevolg van de bouwlocatie Maasterras in 2020 op het niveau van 2007. Krimp wordt verwacht in de wijken Nieuw-Krispijn, Crabbehof/ Zuidhoven, Wielwijk en Stadspolders. In Sterrenburg vindt een sterke vergrijzing plaats. Stadspolders krijgt op termijn met ontgroening te maken. Per saldo zorgen de wijken met nieuwbouw ervoor dat het verlies aan inwoners in andere wijken wordt gecompenseerd. Afhankelijk van de demografische opbouw in het verleden en de uitbreiding van het aantal woningen in een wijk treden veranderingen in de leeftijdsopbouw plaats. 6 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
Figuur 1 Bevolkingsontwikkeling per wijk 2007-2020 Effecten op maatschappelijk terrein Welke veranderingen als gevolg van ontwikkelingen van de potentiële leeftijdsgroepen staan Dordrecht te wachten? Tabel 2 toont per maatschappelijk terrein de verwachte ontwikkeling van de potentiële leeftijdsgroepen. De bevolkingsontwikkeling naar leeftijd is een maatstaf voor de vraag naar voorzieningen op het gebied van: onderwijs, sport, wonen, sociale zorg en gezondheidszorg. Aan de aanbodzijde geeft de ontwikkeling van de potentiële beroepsbevolking antwoord op de vraag of er in de toekomst voldoende arbeidskrachten zijn. De uitkomsten van de bevolkingsprognose zijn de basis voor behoefteberekeningen. Voor de exacte behoefteberekening aan voorzieningen spelen meerdere factoren een rol, zoals de participatiegraad. Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 7
Tabel 2 Ontwikkeling potentiële leeftijdsgroepen maatschappelijk doelgroep 2007 2020 2007-2020 terrein vraagzijde voorschoolse periode baby s 0-1 jr 2675 2530 Dordrecht: -5% Forse daling Crabbehof (-40) en Stadspolders (-94) onderwijs peuters 2-3 j) 2855 2454 Dordrecht (-14%. Forse daling: Oud-Krispijn(-55), Wielwijk (-78) en Stadspolders (-133) basisonderwijs 4-11 jr 11573 9308 Dordrecht: -20% Forse daling: Wielwijk (-264), Oud-Krispijn (-299) en Stadspolders (-1051) voortgezet onderwijs 12-16 jr 7283 6208 Dordrecht: -15% Flinke afname in Sterrenburg (-132), Oud- Krispijn(-152), Stadspolders (-532) middelbaar beroepsonderwijs 17-22 jr 8686 8777 Dordrecht: +1% sport potentiële sporters 5-39 jr 53805 50544 Dordrecht: -6% wonen senioren 55-64 jr 14322 15948 Dordrecht: +11% ouderen 65-74 jr 8969 12959 Dordrecht: +44% Vooral toename in: Noordflank (+753), Sterrenburg (+757) en Stadspolders (+614) sociale zorg zorgbehoevenden 75+ 8208 9234 Dordrecht: +13% Forse stijging in Sterrenburg (+277), Noordflank (+362) en Stadspolders (+483) aanbodzijde arbeid potentiële beroepsbevolking 79967 79335 Dordrecht: -1% 15-64 jaar 15-24 jaar 14579 14644 Dordrecht: 0% 25-44 jaar 34376 31703 Dordrecht: -8% 45-54 jaar 16690 17040 Dordrecht: +2% 55-64 jaar 14322 15948 Dordrecht: +11% Conclusies De bevolkingsprognose is gebaseerd op reële woningbouw. Veranderingen in de fasering en omvang van nieuwbouw hebben overigens direct invloed op de bevolkingsontwikkeling. Een krimpende bevolking heeft effect op de inkomsten en uitgaven van de gemeente omdat de financieringstromen (deels) zijn gerelateerd aan inwonertallen. Naast de inmiddels bekende fenomenen vergrijzing en ontgroening wordt Dordrecht geconfronteerd met een bevolkingsdaling tot 2011 gevolgd door een stijging. De snelheid waarmee en de mate waarin deze demografische ontwikkelingen zichtbaar worden verschillen per wijk. De potentiële beroepsbevolking blijft qua omvang gelijk maar veroudert wel. Het aantal senioren van 65-74 jaar neemt zeer fors toe (+44%). Met de toename van het aantal 75 plussers neemt ook de zorgvraag toe. 8 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
1 Inleiding In 2007 heeft het Onderzoekcentrum Drechtsteden, in het kader van het onderzoeksprogramma 2007 de bevolkingsprognose voor de gemeente Dordrecht opgesteld. De prognose is gebaseerd op een modelmatige doorberekening en geeft inzicht in de samenstelling van de toekomstige bevolking. 1.1 Aanleiding en doel In 2004 is de vorige prognose voor de gemeente Dordrecht gemaakt, toen voor de periode 2004-2020. Het is van groot belang deze met regelmaat uit te voeren. Veranderingen in de economische conjunctuur en het Nederlandse toelatingsbeleid zijn van invloed op de bevolkingsgroei. Bovendien is het van belang aan te sluiten op de meest recente woningbouwprogrammering. De fasering en omvang van de woningbouw is namelijk van grote invloed op uitkomsten van de vooruitberekening van de bevolking. Inzicht in de toekomstige omvang en samenstelling van de bevolking heeft een belangrijke sturende functie op diverse terreinen van het gemeentelijke beleid. Daarbij moet gedacht worden aan vraagstukken op het gebied van volkshuisvesting, onderwijs en jeugd, economische ontwikkeling, zorg, sport en recreatie. De vraag naar voorzieningen hangt sterk samen met de leeftijd. Verandering in het aantal 4-11 jarigen heeft effect op de scholenplanning. De behoefte aan zorgvoorzieningen hangt sterk samen met het aantal hoogbejaarden. Bij een aantrekkende economie neemt de vraag naar arbeidskrachten toe. Houdt de beroepsbevolking hier gelijke tred mee? Hoe ziet de samenstelling van de wijken er over 13 jaar uit? Dit is van belang om te weten in het licht van wijkgericht werken van de gemeente Dordrecht. De bevolkingsprognose levert bouwstenen ter ondersteuning van het beleid op de verschillende beleidsterreinen. Alle voorzieningen binnen de gemeente zijn afhankelijk van de behoefte van de bevolking, zij het dat de invloed van bevolkingsgroei op het ene beleidsterrein sneller merkbaar is dan op het andere. De prognose biedt handvatten voor getalsmatige doorrekening voor concrete besluitvorming. 1.2 Opzet en uitvoering De bevolkingsprognose van Dordrecht is uitgevoerd met behulp van het prognosemodel GBPRO van Pronexus. Dit model is in opdracht van de Vereniging van bureaus voor Statistiek en Onderzoek (VSO) ontwikkeld. Het prognosemodel wordt door een meerderheid van de grotere gemeenten gebruikt bij het maken van de bevolkingsprognose. Het model levert uitkomstem op stadsniveau en wijkniveau. Methode De stadsprognose levert een bevolkingsprognose van 0-99 jarigen in 1-jaargroepen op in het tijdvak 2007-2020. De stadsprognose is het kader waarbinnen de toekomstige bevolking van de wijken berekend wordt. De demografische ontwikkelingen per wijk kunnen verschillen. In de prognose wordt op wijkniveau rekening gehouden met ontwikkelingen over de periode 2004-2007 met betrekking tot de bevolking naar leeftijd en geslacht, sterfte, vruchtbaarheid en migratie. De ontwikkelingen worden geanalyseerd en doorgetrokken naar de toekomst. Omdat de woningvoorraadontwikkeling een belangrijke factor is in de bevolkingsprognose is voor de woningplanning op wijkniveau aangesloten bij meest recente Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 9
cijfers uit het Jaarplan Wonen Drechtsteden 2007. Daarbij is uitgegaan van kansrijke projecten. Kansrijke projecten zijn projecten met een reële en zekere productie. Niet meegerekend zijn de projecten met ontwikkelingsrisico. In bijlage 2 staat gedetailleerde informatie over de woningvoorraad ontwikkeling per wijk. In bijlage 3 staat de uitgebreide beschrijving van het prognosemodel en de verschillende componenten vermeld. Uitgangspunten Bij het maken van de bevolkingsprognose zijn vijf factoren van groot belang: het aantal geboorten, het aantal sterfgevallen, de binnenlandse en buitenlandse migratie en de woningbouw. De binnenlandse migratie is in het model sterk afhankelijk van de woningbouw. De verwachtingen voor deze factoren in de toekomst zijn voor een belangrijk deel vastgesteld op basis van ontwikkelingen in het verleden. In bijlage 3 staat de uitgebreide beschrijving van het prognosemodel en de verschillende componenten beschreven. De uitgangspunten bij de componenten worden hierna beschreven. Geboorte Voor het aantal geboorten betekent dit dat rekening is gehouden met de verschillen per wijk. In de Binnenstad worden bijvoorbeeld minder kinderen geboren per gelijke leeftijdsgroep vrouwen in vergelijking tot bijvoorbeeld Krispijn. In nieuwbouwwijken wordt rekening gehouden met het feit dat pas na enkele jaren na oplevering van nieuwbouwwoning het maximale aantal kinderen per leeftijdsgroep vrouwen wordt bereikt. Jonge gezinnen gaan zich eerst settelen en krijgen daarna kinderen. Sterfte Het verwachte aantal overledenen is gebaseerd op het verloop van het aantal sterfgevallen in de afgelopen jaren. Buitenlandse migratie Buitenlandse migratie hangt voor een groot deel samen met de economische conjunctuur en het Nederlandse toelatingsbeleid. In het prognosemodel wordt voor de verwachtingen ten aanzien van de buitenlandse migratie de trend aangehouden zoals deze is verondersteld in de Pearl prognose 2005 van het CBS. In deze prognose wordt uitgegaan van een jaarlijks negatief migratiesaldo met het buitenland van ca. -390 inwoners in 2007 dat afloopt naar -260 in 2019. Dit betekent dat er in 2019 260 mensen meer naar het buitenland vertrekken dan er zich in Dordrecht vestigen vanuit het buitenland. Binnenlandse migratie In het model wordt de verwachte buitenlandse migratie als vast gegeven ingevoerd. Met behulp van headshiprates (aantal huishoudens per leeftijdsgroep) en het buitenlandse migratiesaldo wordt doorgerekend hoeveel ruimte er is voor vestigers vanuit het binnenland. De beschikbare ruimte hangt ook samen met de woningvoorraadontwikkeling. Hoe meer woningen er worden opgeleverd hoe groter de ruimte voor vestigers vanuit het binnenland. Bewoning nieuwbouw Voor het bepalen van de eerste bewoning van nieuwbouwwoningen wordt gewerkt met leeftijdsprofielen van de bewoners van nieuwbouwwoningen. Een profiel geeft aan hoeveel bewoners naar verwachting een nieuwbouwwoning betrekken. De profielen zijn afgeleid uit de bewoning van nieuwbouwwoningen in het verleden. De profielen verschillen per wijk en hangen samen met het nieuwbouwprogramma. Bij het kiezen van een leeftijdsprofiel voor een nieuwbouwwijk wordt hier rekening mee gehouden. 10 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
Woningbouw In het model wordt de woningbouwplanning als vaste waarde ingevoerd. De toekomstige woningvoorraad wordt berekend op basis van de geplande nieuwbouw en sloop en de verwachte leegstand. Het uitgangspunt voor de woningbouw is het Jaarplan wonen 2007. De afdeling Beleid van Stadsontwikkeling heeft uit dit jaarplan de kansrijke projecten, projecten met een reële en zekere productie, geselecteerd. Hiermee is in het model gerekend. Het gebruikte woningbouwprogramma komt in hoofdlijnen overeen met woningbehoeftenraming van de Provincie Zuid Holland van november 2007. De woningvoorraad neemt toe van 52.461 in 2007 naar 56.513 in 2020. Verandering in de woningbouw qua fasering en aantal zijn direct van invloed op de bevolkingsontwikkeling. Deze veranderingen zijn niet van te voren in te schatten. Wijken De gemeente Dordrecht is ingedeeld in 11 wijken conform wijkgericht werken. De volgende wijken zijn te onderscheiden: Binnenstad, Noordflank, Oud Krispijn, Nieuw Krispijn, Reeland, Staart, Wielwijk (incl. Dordtse Hout), Crabbehof/Zuidhoven, Sterrenburg, Dubbeldam, Stadspolders en Verspreide Bebouwing. De nieuwbouwlocatie Stadswerven is toegedeeld aan de Noordflank. De nieuwbouwlocatie De Hoven wordt gerekend tot Dubbeldam. Dit geldt ook voor Belthurepark en Zuidpolder. De nieuwbouwlocatie Smitsweg wordt toegevoegd aan Sterrenburg. De nieuwbouw in het Leerpark wordt toegedeeld aan Reeland. De woningen in het Gezondheidspark worden tot Dubbeldam gerekend en de woningbouw Maasterras tot Oud Krispijn. In de bijlage treft u een overzichtskaart van de wijkindeling aan. 1.3 Leeswijzer In de volgende hoofdstukken leest u de resultaten van de bevolkingsprognose. Achtereenvolgens geven we inzicht in de componenten, geboorte, sterfte, migratie en woningbouw en presenteren we kerncijfers. Vervolgens worden de veranderingen in de leeftijdsopbouw en het aantal inwoners per wijk in 2020 weergegeven. Daarna worden de effecten van de veranderingen in de leeftijdsopbouw op verschillende beleidsterreinen in beeld gebracht. De resultaten van de prognose worden in tabel- en grafiekvorm weergegeven. Voor specifieke doelgroepen kunnen op aanvraag aparte selecties worden gemaakt. Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 11
12 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
2 Prognose De bevolking is continu in beweging. Er worden kinderen geboren en er overlijden mensen. Als men van baan verandert of als de gezinssamenstelling wijzigt heeft dit vaak een verhuizing naar een andere woning tot gevolg. Dit kan binnen Dordrecht zijn maar ook daarbuiten. Bovendien kan nieuwbouw juist mensen van buiten Dordrecht aantrekken. De gevolgen van deze veranderingen op de samenstelling van de bevolking worden in dit hoofdstuk in beeld gebracht. 2.1 Bevolkingsontwikkeling Dordrecht De bevolking van Dordrecht zal de komende jaren afnemen en in 2011 uitkomen op 116.900 inwoners. Gemiddeld zal de bevolking in de periode 2007-2011 jaarlijks met ca. 410 inwoners krimpen. Daarna neemt het aantal inwoners licht toe en blijft gedurende de periode 2012-2017 schommelen rond de 117.500. In figuur 2.1 zien we daarna weer een stijgende lijn. Het aantal inwoners in 2020 wordt geraamd op 119.400. Figuur 2.1 Ontwikkeling bevolking van Dordrecht tot 2020 125.000 122.500 120.000 117.500 115.000 2007 2010 2015 2020 jaar 2.2 Componenten De ontwikkeling van het inwonertal hangt in belangrijke mate af van het woningbouwprogramma. Het aanbod van woningen heeft invloed op het migratiepatroon en daarmee samenhangend veranderingen in de leeftijdsopbouw. Deze veranderingen kunnen van invloed zijn op het te verwachten aantal geboorten. Als er meer vrouwen in de vruchtbare leeftijdsgroepen vertrekken dan vestigen zullen er minder kinderen worden geboren. Een ouder wordende bevolking heeft een toename van het aantal overlijdens tot gevolg. De componenten geboorte, sterfte en migratie worden hierna nader belicht. Uit tabel 2.2 lezen we dat het geboorteoverschot de komende jaren zal afnemen van gemiddeld +359 in de periode 2004-2006 tot gemiddeld + 51 in de periode 2015-2019. Als gevolg van de vergrijzing zal het aantal overlijdens toenemen. Het binnenlandse migratiesaldo geeft de komende jaren nog een negatief saldo te zien. Vanaf 2011 buigt dit om naar een positief saldo van ongeveer + 650 in het tijdvak 2015-2019. Er vertrekken meer mensen naar het buitenland dan er zich in Dordrecht vestigen. In de eerste jaren is het gemiddelde migratiesaldo met het buitenland ca. -390 inwoners. Dit loopt geleidelijk af naar gemiddeld -260 in de periode 2015-2019. Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 13
Tabel 2.2 Demografische componenten (gemiddeld aantal per jaar) 2004-2006 2007-2009 2010-2014 2015-2019 geboorte 1.412 1.260 1.228 1.254 sterfte 1.053 1.091 1.131 1.203 geboorteoverschot 359 169 97 51 vestiging binnenland 4.076 3.749 3.872 4.113 vertrek binnenland 4.669 3.925 3.678 3.436 binnenlands migratiesaldo -593-176 195 677 vestiging buitenland 592 291 353 374 vertrek buitenland 707 688 669 666 buitenlands migratiesaldo -115-397 -316-292 bevolkingsgroei -349-405 -25 436 toename woningvoorraad +123-112 +300 +442 2.3 Kerncijfers In tabel 2.3 wordt een overzicht gegeven van de kerncijfers van de bevolking van Dordrecht in 2007, 2010, 2015 en 2020. De samenstelling van de bevolking naar leeftijd zal behoorlijk veranderen. In het bijzonder de groep 0-19 jarigen neemt fors af van 28.690 in 2007 naar ongeveer 24.750 in 2020. De groep van 65 plussers neemt juist toe van 17.177 in 2007 naar ruim 22.000 in 2020. De groene druk, het aantal 0-19 jarigen per 100 20-64 jarigen, neemt licht af van 39,5 naar 34,2. De forse groei van het aantal 65-plussers zorgt er voor dat de grijze druk, aantal 65 plussers per 100 20-64 jarigen, toeneemt van 23,6 naar 30,6. De demografische druk, de verhouding tussen het aantal 65-plussers en 0 t/m19 jarigen ten opzichte van de 20 t/m 64 jarigen, neemt toe van 63 naar 65 procent. Dit betekent dat de balans tussen het aantal niet-werkenden en werkenden slechts in beperkte mate verslechtert. Tabel 2.3 Kerncijfers 2007 2010 2015 2020 aantal inwoners 118.570 117.356 117.231 119.411 0-19 jaar 28.690 27.333 25.530 24.753 20-64 jaar 72.703 72.247 71.504 72.465 65 jaar en ouder 17.177 17.776 20.197 22.193 75 jaar en ouder 8.208 8.314 8.575 9.234 85 jaar en ouder 2.159 2.265 2.331 2.384 groene druk in % 1 39,5 37,8 35,7 34,2 grijze druk in % 2 23,6 24,6 28,2 30,6 demografische druk in % 3 63,1 62,4 64,0 64,8 1 groene druk: aantal 0-19 jarigen per 100 20-64 jarigen 2 grijze druk: aantal 65 plussers per 100 20-64 jarigen 3 demografische druk: Verhouding tussen het aantal 65-plusssers en 0 t/m 19 jarigen ten opzichte van de 20 t/m 64 jarigen. 14 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
2.4 Bevolkingspiramide 2007 2020 In de bevolkingspiramide (figuur 2.1) is de bevolking verdeeld naar 5-jaarsleeftijdsgroepen en naar geslacht. Duidelijk is te zien dat de piramide van boven breder wordt en onderaan juist smaller. Het effect van het grote aantal geboorten van vlak na de tweede wereldoorlog (de babyboomers), die in 2020 70 jaar zijn is goed zichtbaar. In het midden van de piramide nemen we een afslanking waar. Hier hebben we te maken met een daling van de middelbare leeftijdsgroep van 35 tot 45 jaar. Dit zijn de gezinnen met wat oudere kinderen. Figuur 2.1 Bevolkingsontwikkeling naar leeftijd Dordrecht tot 2020 90/94 80/84 70/74 60/64 50/54 40/45 30/34 20/24 10/14 0/4 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 mannen vrouwen 2007 2020 2.5 Bevolkingsontwikkeling per wijk In het prognosemodel hanteren wij de wijkindeling conform wijkbeheer. Deze indeling wordt binnen de gemeente Dordrecht gebruikt door wijkgericht werken. Binnen de gemeente wordt overleg opgestart om de wijkindeling te actualiseren en nieuwbouwgebieden toe te delen aan bestaande wijken. Hiervoor zijn nog geen definitieve keuzes gemaakt. Vooralsnog is besloten in deze publicatie toedeling aan te houden zoals is beschreven in paragraaf 1.2. Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 15
De prognose is zodanig ingericht dat het mogelijk is de toedeling aan te passen. De cijfers naar specifieke leeftijdsgroepen staan per wijk in de bijlage weergegeven. Uit het woningbouwprogramma blijkt dat de woningbouw zich de komende jaren zal concentreren in de wijken Noordflank, Reeland, Sterrenburg en Dubbeldam. Uit de tabel 2.4 blijkt dat de bevolkingsontwikkeling sterk is gerelateerd aan de beschikbare woningvoorraad. In deze wijken zien we dan ook de bevolking groeien. Het aantal inwoners van Sterrenburg blijft ondanks de toename van de woningvoorraad stabiel. Dit is het effect van verwachte gezinsverdunning in deze wijk. In wijken waarin de woningvoorraad terugloopt vanwege het feit dat er meer woningen worden gesloopt dan ervoor terugkomen (Nieuw Krispijn en Crabbehof/Zuidhoven) krimpt de bevolking fors. Ook in de wijk Wielwijk, waarin de woningvoorraad vrijwel gelijk blijft, wordt als gevolg van gezinsverdunning een daling verwacht. Het aantal inwoners van Oud-Krispijn zal tot 2015 afnemen. Daarna heeft de nieuwbouw Maasterras een positief effect op het bevolkingsaantal. Het aantal inwoners in de Binnenstad blijft vrij stabiel. Dit geldt ook voor de Staart. Stadspolders is over de top heen. Als gevolg van gezinsverdunning zien we een geleidelijke afname van het aantal inwoners. Tabel 2.4 Bevolkingsontwikkeling per wijk (per.1.1) 2007 2010 2015 2020 toe-/afname 2007-2020 Binnenstad 8.235 8.458 8.319 8.146-89 Noordflank 1 7.399 7.142 8.357 10.101 +2.702 Oud Krispijn 11.310 10.668 10.705 11.472 + 162 Nieuw Krispijn 5.355 5.097 4.033 4.320-1.035 Reeland 2 11.008 11.250 12.206 12.035 + 1.027 Staart 5.397 5.464 5.355 5.304-93 Wielwijk 3 6.333 5.635 5.051 5.606-727 Crabbehof/Zuidhoven 7.954 8.141 7.901 7.158-796 Sterrenburg 4 21.771 21.493 21.752 21.750-21 Dubbeldam 5 11.174 11.907 12.569 13.179 +2.005 Stadspolders 20.812 20.312 19.243 18.617-2.195 verspreide bebouwing 1.822 1.789 1.740 1.723-99 totaal 118.570 117.356 117.231 119.411 +841 1 Noordflank, inclusief Stadswerven 2 Reeland, inclusief Leerpark 3 Wielwijk, inclusief Dordtse Hout 4 Sterrenburg, inclusief Smitsweg 5 Dubbeldam, inclusief De Hoven, Belthurepark en Uitleglocaties 16 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
3 Effecten op maatschappelijk terrein De verschuivingen in de leeftijdsopbouw van de Dordtse bevolking heeft verandering in de vraag naar voorzieningen, goederen en diensten van bedrijfsleven en overheid tot gevolg. De demografische ontwikkeling is van invloed op de behoefte aan onderwijsvoorzieningen, de vraag op het gebied van gezondheidszorg, de vraag naar huisvestiging, de vraag naar zorgvoorzieningen, de vraag naar sociale en culturele voorzieningen, de consumptieve vraag en de behoefte aan sportvoorzieningen en mogelijkheden om te recreëren. De bevolkingsontwikkeling heeft ook gevolgen voor de aanbodzijde. Hoeveel personen treden in de toekomst toe tot de arbeidsmarkt en hoeveel treden er uit. Is dit in balans? Zowel qua aantal als relatief wonen er in Dordrecht over 13 jaar meer ouderen dan nu. De vergrijzing is vooral zichtbaar bij de leeftijdsgroep 65-74. Deze groep stijgt van ca. 8.900 in 2007 naar 13.000 in 2020, een toename van ruim 4.000. Tegenover de vergrijzing staat geen vergroening. Het aantal van 0-19 jaar neemt naar verwachting in de komende 13 jaar met een kleine 4.000 af. De verandering in de leeftijdsopbouw heeft gevolgen voor de vraag en het aanbod op verschillende maatschappelijke terreinen. In de volgende paragrafen worden deze effecten in beeld gebracht. Daarbij worden per maatschappelijk terrein de potentiële leeftijdsgroepen in beeld gebracht. De uitkomsten zijn de basis voor behoefteberekeningen. Voor de exacte behoefteberekening spelen meer factoren een rol, zoals participatiegraad. Om hier inzicht in te krijgen is apart onderzoek nodig. In de analyse worden de demografische effecten per maatschappelijk terrein inzichtelijk gemaakt op het niveau van de gehele gemeente. Voor de verwachte ontwikkelingen op het gebied van onderwijs en ouderen wordt op wijkniveau weergegeven. 3.1 Kinderopvang en voorschoolse periode 0-1 jarigen De komende jaren neemt zoals uit tabel 3.1 blijkt het aantal baby s ( 0-1 jarigen) af van 2675 in 2007 naar 2530 in 2020, d.w.z. een negatief saldo van 145. Dit is een daling met 5%. In de Noordflank (+36), Reeland (+35), Staart (+7) en Dubbeldam (+29) wordt nog een toename verwacht. De overige wijken geven een vermindering van het aantal baby s te zien. In Crabbehof/Zuidhoven (-40) en Stadspolders (-94) is de daling van het aantal baby s in de prognoseperiode het grootst. 2-3 jarigen In het jaar 2020 zijn er naar verwachting volgens tabel 3.1 ongeveer 400 peuters minder dan nu het geval is. Het aantal krimpt van 2855 in 2007 naar 2452 in 2020, d.w.z. een afname met 14%. Tabel 3.1 Baby s en peuters 2007 2010 2015 2020 baby s 0-1 jarigen 2.675 2.469 2.436 2.530 peuters 2-3 jarigen 2.855 2.526 2.372 2.454 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 17
Figuur 3.1 geeft een vermindering met meer dan 25 kinderen in de prognoseperiode aan in de wijken Oud-Krispijn (-55), Wielwijk (-78), Crabbehof/Zuidhoven (- 43), Sterrenburg (-48), Stadspolders (-133). In Dubbeldam wordt een kleine stijging van 2-3 jarigen geraamd (+13). In de overige wijken ligt de daling tussen -1 en -22 peuters Figuur 3.1 Toe of afname aantal 2-3 jarigen, 2007-2020 Binnenstad Noordflank Oud Krispijn Nieuw Krispijn Reeland Staart Wielwijk Crabbehof/Zuidhoven Sterrenburg Dubbeldam Stadspolders verspreide bebouwing -140-120 -100-80 -60-40 -20 0 20 40 afname toename 3.2 Onderwijs De behoefte aan onderwijsvoorzieningen in het basisonderwijs en voortgezet on- kinderen in de leeftijds- derwijs in Dordrecht hangt sterk samen met het aantal groep dat naar de basisschool gaat, de 4 11 jarigen. De leeftijdsgroep 12 16 jaar is het potentieel voor het voortgezet onderwijs in Dordrecht. De toestroom naar het middelbare beroepsonderwijs in Dordrecht is voor een belangrijk deel afhankejaar in Dordrecht. Daarnaast lijk van het aantal kinderen in de leeftijdsgroep 17-22 stromen in het middelbare beroepsonderwijs in Dordrecht ook veel leerlingen van buiten Dordrecht in. Bovendien gaat een deel van de Dordtse leerlingen naar het middelbare beroepsonderwijs buiten de stad. In tabel 3.2 wordt de ontwikkeling van de leeftijdsgroepen in beeld gebracht. Basisonderwijs Het potentieel voor de basisscholen in Dordrecht neemt gestaag af. Dit betekent dat het aantal basisschoolleerlingen tussen 2007 en 2020 vermindert met 2265 4-11 jarigen (tabel 3.2). Tabel 3.2 Leerlingen basisonderwijs 2007 2010 2015 2020 basisonderwijs 4-11 jarigen 11.573 10.997 9.687 9.308 18 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
Figuur 3.2 geeft aan dat alleen in de wijk Dubbeldam nog een groei van het aan- 2007-2020 met tal basisschoolleerlingen wordt verwacht in de prognoseperiode ca. 50 leerlingen. In Reeland zien we een stabilisatie. Crabbehof laat een daling met ca. 50 leerlingen zien. In de wijken Binnenstad, Noordflank, Nieuw Krispijn, Staart, Sterrenburg ligt de daling tussen de 100 en 150. Forse afname wordt verwacht in Wielwijk (-264), Oud Krispijn (-299) en Stadspolders met een afname met 1051 leerlingen. Alleen in Dubbeldam zien we een lichte toename. Figuur 3.2 Toe of afname aantal 4-11 jarigen, 2007-2020 Binnenstad Noordflank Oud Krispijn Nieuw Krispijn Reeland Staart Wielwijk Crabbehof/Zuidhoven Sterrenburg Dubbeldam Stadspolders verspreide bebouwing -1100-900 -700-500 -300-100 100 afname toename Voortgezet onderwijs Het potentieel aan Dordtse leerlingen van 12 t/m 16 jaar neemt de komende jaren geleidelijk af van 7283 in 2007 naar 6208 in 2020. Dit geeft tabel 3.3. aan. Er dient zoals figuur 3.3. aangeeft dus rekening gehouden te worden met een krimp van ruim 1000 leerlingen. De grootste afname is te zien in de wijken Sterrenburg (-132), Oud-Krispijn (-152) en Stadspolders (-534). In Dubbeldam wordt nog een groei verwacht van +148. Tabel 3.3 Leerlingen voortgezet onderwijs 2007 2010 2015 2020 voortgezet onderwijs 12-16 jarigen 7.283 6.906 6.874 6.208 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 19
Figuur 3.3 Toe of afname aantal 12-16 jarigen, 2007-2020 Binnenstad Noordflank Oud Krispijn Nieuw Krispijn Reeland Staart Wielwijk Crabbehof/Zuidhoven Sterrenburg Dubbeldam Stadspolders verspreide bebouwing -600-500 -400-300 -200-100 0 100 200 afname toename Middelbaar beroepsonderwijs De leeftijdsgroep 17 t/m 22 jaar schommelt op de lange termijn rond de 8700. Bij een gelijkblijvend deelnamepercentage van Dordtse leerlingen aan het MBO in Dordrecht moet rekening gehouden worden met een gelijkblijvende instroom (tabel 3.4). Tabel 3.4 Studenten middelbaar beroepsonderwijs 2007 2010 2015 2020 middelbaar beroepsonderwijs 17-22 jarigen 8.686 8.724 8.553 8.777 3.3 Sport De cijfers in tabel 3.5 geven aan dat de potentiële leeftijdsgroep voor sporters licht afneemt. Vooral zichtbaar bij de leeftijdsgroepen 5-19 jaar (- 3103) en 30-39 jaar (-1309). De middengroep van 20-29 jaar zit in een stijgende lijn (+1241). Tabel 3.5 Leeftijdsgroepen sport 2007 2010 2015 2020 5 19 jarigen 21.669 21.083 19.542 18.566 20 29 jarigen 14.957 14.877 15.302 16.198 30 39 jarigen 17.179 15.831 15.146 15.870 totaal 53.805 51.791 49.990 50.544 20 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
3.4 Wonen voor ouderen Tabel 3.6 brengt de ontwikkeling van het aantal jonge senioren van 55-64 jarigen in beeld. Het aantal neemt tot 2020 met 11% toe. Bij de groep oude senio- ren van 65-74 jaar dient rekening gehouden te worden met een forse groei van 44%. Figuur 3.4 laat zien dat in alle wijken het aantal 65-74 jarigen toeneemt. In de Noordflank (+753), Sterrenburg (+757), Stadspolders (+614) is de stijging fors te noemen. De meeste inwoners van 65-74 jaar wonen nog zelfstandig. Van alle inwoners van 65-74 jaar woonden per 1 januari 2007 1,1% in een verzorgingstehuis, 0,3% in een verpleegtehuis en 4,2% in wooncentra voor ouderen. Tabel 3.6 Senioren 2007 2010 2015 20 20 55 64 jarigen 14.322 15.102 15.036 15.948 65 74 jarigen 8.969 9.462 11.622 12.959 Figuur 3.4 Toe of afname aantal 65-74 jarigen, 2007-2020 Binnenstad Noordflank Oud Krispijn Nieuw Krispijn Reeland Staart Wielwijk Crabbehof/Zuidhoven Sterrenburg Dubbeldam Stadspolders verspreide bebouwing -100 100 300 500 700 afname toename 3.5 Zorg voor ouderen Bij het ouder worden neemt de vraag naar zorg to e. Met het toenemen van de z orggroep van 75 jaar en ouder met 1000 (tabel 3.7) zal de zorgvraag ook toe- in Sterrenb urg (+277) in nemen. De toename wordt met name verwacht Noordflank (+362) en Stadspolders (+ 483). H et is niet precies in te schatten hoe sterk de zorgvraag toeneemt. Deze hangt nam elijk ook af van de mate waarin bewoners langer gezond blijven en pas op latere leeftijd een beroep op de zorg gaan doen. Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 21
In 2007 woonden de meeste inwoners van 75 jaar en ouder nog zelfstandig. Van alle inwoners van 75 jaar en ouder woonden per 1 januari 2007 14,0% in een verzorgingstehuis, 2,5% in een verpleegtehuis en 13,3% in wooncentra voor ouderen. Tabel 3.7 75 jarigen en ouder 2007 2010 2015 2020 75 jaar en ouder 8.208 8.314 8.575 9.234 3.6 Arbeid Binnen de potentiële beroepsbevolking van 15-64 jaar vindt volgens tabel 3.8 een geleidelijke veroudering plaats, terwijl het totale aantal vrijwel constant blijft. De groep 25-44 jaar, met de hoogste participatiegr aad met betrekking tot deelname aan het arbeidsproces neemt fors in aantal af. Gr oei valt te verwa chten in de leeftijdsgroep 45-54 jarigen en de groep 55-64 jarigen. Tabel 3.8 Potentiële beroepsbevolking 2007 2010 2015 2020 15 24 jarigen 14.579 14.485 14.426 14.644 25 44 jarigen 34.376 32.662 31.216 31.703 45 54 jarigen 16.690 17.227 17.745 17.040 55 64 jarigen 14.322 15.102 15.036 15.948 totaal 79.967 79.476 78.423 79.335 22 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
Bijlagen Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 23
24 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
Bijlage 1 Bevolkingsontwikkeling per wijk Binnenstad ontwikkeling 2007-2020 leeftijd 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 abs. 0-4 351 346 333 326 317 315 307 301 299 296 293 291 289 287-64 5-9 312 337 335 332 313 307 290 279 269 265 256 247 245 242-70 10-14 273 282 276 284 296 299 306 303 293 277 266 250 238 230-43 15-19 309 340 335 318 307 309 297 299 300 304 303 303 299 293-16 20-24 526 556 551 545 539 548 552 548 533 529 531 532 540 544 18 25-29 723 779 738 771 758 752 738 738 739 741 746 752 761 755 32 30-34 707 693 690 663 657 672 679 657 672 662 651 646 651 655-52 35-39 713 716 706 680 632 614 577 574 551 539 542 546 531 546-167 40-44 668 684 684 673 689 675 655 641 614 571 549 519 515 501-167 45-49 612 653 650 673 667 676 673 669 655 659 644 629 617 589-23 50-54 635 651 653 648 662 666 683 682 700 691 693 693 688 675 40 55-59 717 672 662 657 635 632 631 637 631 636 636 648 648 663-54 60-64 558 631 637 647 684 655 616 605 605 584 583 586 583 576 18 65-69 351 367 398 431 437 501 554 567 576 609 579 548 539 535 184 70-74 242 258 263 276 294 297 306 326 350 351 407 452 462 471 229 75-79 246 230 221 228 213 210 216 222 228 247 247 251 263 280 34 80-84 161 177 181 176 173 176 162 160 158 153 152 156 158 162 1 85-89 91 84 89 94 95 97 106 107 104 104 105 99 96 96 5 90-94 34 38 34 31 35 33 30 35 35 38 40 44 43 38 4 95-100 6 5 7 5 5 7 8 8 7 6 8 7 7 8 2 0-1 2-3 4-11 12-16 17-22 Totaal 8235 8499 8443 8458 8408 8441 8386 8358 8319 8262 8231 8199 8173 8146-89 148 151 144 142 138 139 134 133 135 133 130 131 129 128-20 132 133 130 127 122 121 120 115 113 113 114 110 111 110-22 495 508 502 503 497 491 465 451 428 418 405 393 385 379-116 286 293 287 282 281 286 295 296 298 295 287 267 258 243-43 466 513 499 492 484 492 478 469 461 456 456 467 469 472 6 potentiële beroepsbevolking 15-64 6168 6375 6306 6275 6230 6199 6101 6050 6000 5916 5878 5854 5833 5797-371 wv. 15-24 835 896 886 863 846 857 849 847 833 833 834 835 839 837 2 25-44 2811 2872 2818 2787 2736 2713 2649 2610 2576 2513 2488 2463 2458 2457-354 45-54 1247 1304 1303 1321 1329 1342 1356 1351 1355 1350 1337 1322 1305 1264 17 55-64 1275 1303 1299 1304 1319 1287 1247 1242 1236 1220 1219 1234 1231 1239-36 potentiële sporters 5-39 3563 3703 3631 3593 3502 3501 3439 3398 3357 3317 3295 3276 3265 3265-298 wv. 5-19 894 959 946 934 916 915 893 881 862 846 825 800 782 765-129 20-29 1249 1335 1289 1316 1297 1300 1290 1286 1272 1270 1277 1284 1301 1299 50 30-39 1420 1409 1396 1343 1289 1286 1256 1231 1223 1201 1193 1192 1182 1201-219 specifieke leeftijdsgroepen 0-14 936 965 944 942 926 921 903 883 861 838 815 788 772 759-177 15-24 835 896 886 863 846 857 849 847 833 833 834 835 839 837 2 jong volwassenen 25-34 1430 1472 1428 1434 1415 1424 1417 1395 1411 1403 1397 1398 1412 1410-20 middelbare leeftijdsgroep 35-54 2628 2704 2693 2674 2650 2631 2588 2566 2520 2460 2428 2387 2351 2311-317 senioren 55-64 1275 1303 1299 1304 1319 1287 1247 1242 1236 1220 1219 1234 1231 1239-36 65-74 593 625 661 707 731 798 860 893 926 960 986 1000 1001 1006 413 75+ 538 534 532 534 521 523 522 532 532 548 552 557 567 584 46 85+ 131 127 130 130 135 137 144 150 146 148 153 150 146 142 11 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 25
Noordfla nk ontwikkeling 2007-2020 leeftijd 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 abs. 0-4 394 353 321 296 291 310 313 320 325 395 408 422 425 419 25 5-9 468 443 423 404 378 377 353 339 327 366 367 370 367 374-94 10-14 423 417 413 418 424 443 434 426 417 444 433 412 390 377-46 15-19 470 467 461 446 445 466 465 470 476 556 556 548 525 513 43 20-24 458 445 436 425 428 472 486 505 518 636 649 667 690 684 226 25-29 500 460 447 434 409 431 443 459 470 578 613 649 673 694 194 30-34 503 468 452 426 425 468 446 450 456 548 539 546 550 555 52 35-39 646 633 585 565 548 544 532 533 529 634 639 623 606 600-46 40-44 634 635 610 581 590 647 653 645 639 706 680 687 666 653 19 45-49 536 521 534 566 581 633 644 642 634 736 753 758 731 711 175 50-54 555 555 567 562 585 632 631 666 713 819 824 848 844 823 268 55-59 530 538 530 534 581 699 715 733 744 908 920 901 878 873 343 60-64 435 479 509 523 579 604 620 641 669 779 824 857 861 863 428 65-69 287 312 336 364 380 467 519 557 586 694 692 703 701 702 415 70-74 252 235 232 238 266 306 328 358 389 457 509 557 574 590 338 75-79 142 166 175 191 200 227 223 231 248 293 311 330 352 371 229 80-84 104 101 99 95 100 101 116 126 140 159 168 175 179 192 88 85-89 42 44 48 52 56 57 52 52 53 60 61 73 77 83 41 90-94 16 18 19 21 17 19 19 19 20 23 24 23 21 21 5 95-100 4 1 2 1 3 3 4 3 4 4 3 2 3 3-1 Totaal 7399 7291 7199 7142 7286 7906 7996 8175 8357 9795 9973 10151 10113 10101 2702 0-1 139 129 120 115 117 132 132 134 138 181 179 177 176 175 36 2-3 164 142 124 117 111 117 122 126 123 144 158 171 166 160-4 4-11 719 701 681 640 611 610 576 561 548 602 593 593 591 605-114 12-16 445 437 421 416 416 440 449 454 448 479 477 463 447 424-21 17-22 559 530 536 539 538 578 581 590 598 721 731 734 730 720 161 potentiële ber oepsbevolking 15-64 5267 5201 5131 5062 5171 5596 5635 5744 5848 6900 6997 7084 7024 6969 1702 wv. 15-24 928 912 897 871 873 938 951 975 994 1192 1205 1215 1215 1197 269 25-44 2283 2196 2094 2006 1972 2090 2074 2087 2094 2466 2471 2505 2495 2502 219 45-54 1091 1076 1101 1128 1166 1265 1275 1308 1347 1555 1577 1606 1575 1534 443 55-64 965 1017 1039 1057 1160 1303 1335 1374 1413 1687 1744 1758 1739 1736 771 potentiële spo rters 5-39 3468 3333 3217 3118 3057 3201 3159 3182 3193 3762 3796 3815 3801 3797 329 wv 5-19 1361 1327 1297 1268 1247 1286 1252 1235 1220 1366 1356 1330 1282 1264-97 20-29 958 905 883 859 837 903 929 964 988 1214 1262 1316 1363 1378 420 30-39 1149 1101 1037 991 973 1012 978 983 985 1182 1178 1169 1156 1155 6 specifieke leeftijds groepen 0-14 1285 1213 1157 1118 1093 1130 1100 1085 1069 1205 1208 1204 1182 1170-115 15-24 928 912 897 871 873 938 951 975 994 1192 1205 1215 1215 1197 269 jong volwassenen 25-34 1003 928 899 860 834 899 889 909 926 1126 1152 1195 1223 1249 246 middelbare lee ftijdsgroep 35-54 2371 2344 2296 2274 2304 2456 2460 2486 2515 2895 2896 2916 2847 2787 416 senioren 55-64 965 1017 1039 1057 1160 1303 1335 1374 1413 1687 1744 1758 1739 1736 771 65-74 539 547 568 602 646 773 847 915 975 1151 1201 1260 1275 1292 753 75+ 308 330 343 360 376 407 414 431 465 539 567 603 632 670 362 85+ 62 63 69 74 76 79 75 74 77 87 88 98 101 107 45 26 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
Oud Krispijn ontwikkeling 2007-2020 leeftijd 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 abs. 0-4 894 842 808 761 742 737 730 723 721 708 704 720 744 763-131 5-9 835 810 756 734 695 673 641 625 611 596 582 591 602 608-227 10-14 718 691 694 649 661 680 668 644 642 609 585 576 576 567-151 15-19 687 716 697 683 655 651 641 654 639 645 651 659 666 670-17 20-24 888 836 786 746 719 725 762 769 771 764 765 789 835 843-45 25-29 927 937 923 910 890 886 871 857 856 850 852 920 975 1007 80 30-34 911 865 860 834 832 876 890 891 905 896 885 909 943 965 54 35-39 1049 1046 980 917 861 824 799 804 808 795 811 847 876 900-149 40-44 869 875 873 850 861 861 857 823 793 748 709 706 734 742-127 45-49 825 810 815 808 783 807 818 825 822 823 811 822 822 806-19 50-54 627 639 638 642 699 694 688 699 718 694 706 734 757 760 133 55-59 599 586 565 551 532 570 583 591 612 633 623 653 695 726 127 60-64 510 557 575 572 579 550 533 532 538 525 540 561 592 608 98 65-69 362 365 378 380 388 451 497 523 542 554 519 519 532 544 182 70-74 264 273 274 276 282 291 296 311 326 332 382 432 463 482 218 75-79 177 173 168 161 172 178 181 187 194 203 205 211 227 242 65 80-84 102 113 117 122 118 118 118 117 114 124 125 130 133 141 39 85-89 48 50 45 50 54 53 60 63 68 65 62 64 65 66 18 90-94 16 18 21 18 16 19 22 20 22 22 21 27 28 29 13 95-100 2 2 2 4 4 6 3 3 3 3 3 4 5 3 1 Totaal 11310 11204 10975 10668 10543 10650 10658 10661 10705 10589 10541 10874 11270 11472 162 0-1 355 342 331 316 309 309 306 304 305 299 298 306 319 329-26 2-3 352 341 315 300 292 290 287 284 283 278 277 282 290 297-55 4-11 1278 1257 1229 1157 1108 1098 1057 1025 998 969 942 957 972 979-299 12-16 729 696 667 634 640 621 639 646 640 615 608 594 590 577-152 17-22 916 875 835 834 816 841 829 824 832 820 819 845 886 903-13 potentiële beroepsbevolking 15-64 7892 7867 7712 7513 7411 7444 7442 7445 7462 7373 7353 7600 7895 8027 135 wv. 15-24 1575 1552 1483 1429 1374 1376 1403 1423 1410 1409 1416 1448 1501 1513-62 25-44 3756 3723 3636 3511 3444 3447 3417 3375 3362 3289 3257 3382 3528 3614-142 45-54 1452 1449 1453 1450 1482 1501 1506 1524 1540 1517 1517 1556 1579 1566 114 55-64 1109 1143 1140 1123 1111 1120 1116 1123 1150 1158 1163 1214 1287 1334 225 potentiële sporters 5-39 6015 5901 5696 5473 5313 5315 5272 5244 5232 5155 5131 5291 5473 5560-455 wv 5-19 2240 2217 2147 2066 2011 2004 1950 1923 1892 1850 1818 1826 1844 1845-395 20-29 1815 1773 1709 1656 1609 1611 1633 1626 1627 1614 1617 1709 1810 1850 35 30-39 1960 1911 1840 1751 1693 1700 1689 1695 1713 1691 1696 1756 1819 1865-95 specifieke leeftijdsgroepen 0-14 2447 2343 2258 2144 2098 2090 2039 1992 1974 1913 1871 1887 1922 1938-509 15-24 1575 1552 1483 1429 1374 1376 1403 1423 1410 1409 1416 1448 1501 1513-62 jong volwassenen 25-34 1838 1802 1783 1744 1722 1762 1761 1748 1761 1746 1737 1829 1918 1972 134 middelbare leeftijdsgroep 35-54 3370 3370 3306 3217 3204 3186 3162 3151 3141 3060 3037 3109 3189 3208-162 senioren 55-64 1109 1143 1140 1123 1111 1120 1116 1123 1150 1158 1163 1214 1287 1334 225 65-74 626 638 652 656 670 742 793 834 868 886 901 951 995 1026 400 75+ 345 356 353 355 364 374 384 390 401 417 416 436 458 481 136 85+ 66 70 68 72 74 78 85 86 93 90 86 95 98 98 32 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 27
Nieuw Krispijn ontwikkeling 2007-2020 leeftijd 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 abs. 0-4 327 330 333 316 305 290 290 254 250 250 249 263 275 276-51 5-9 299 293 295 279 262 262 258 229 219 221 217 223 227 229-70 10-14 294 291 286 278 268 257 252 221 216 208 211 214 218 216-78 15-19 309 305 303 276 261 246 239 211 210 213 210 216 223 219-90 20-24 369 372 365 359 330 330 330 293 278 281 279 293 306 307-62 25-29 403 415 426 413 404 392 390 344 344 342 348 376 393 388-15 30-34 357 375 374 369 355 343 349 312 310 315 314 333 342 353-4 35-39 384 366 371 335 308 295 296 259 259 257 259 276 283 288-96 40-44 364 355 339 333 315 311 296 260 242 230 226 239 244 246-118 45-49 330 342 360 347 325 312 303 261 257 255 254 255 255 247-83 50-54 272 274 277 270 281 277 282 258 255 250 248 258 258 253-19 55-59 365 337 319 292 265 250 246 221 221 228 229 253 268 270-95 60-64 275 322 341 339 336 305 282 239 228 218 219 225 236 238-37 65-69 218 211 200 202 191 216 246 226 233 243 228 225 221 216-2 70-74 162 154 168 165 167 159 155 131 139 136 156 182 193 202 40 75-79 156 146 146 134 122 127 123 115 114 120 120 121 121 126-30 80-84 199 193 174 152 141 126 122 108 103 102 106 105 111 113-86 85-89 160 150 149 144 125 119 115 92 86 86 80 77 78 76-84 90-94 86 89 80 75 70 66 63 55 54 51 48 49 44 43-43 95-100 26 23 23 19 19 18 17 15 15 15 13 13 13 14-12 Totaal 5355 5343 5329 5097 4850 4701 4654 4104 4033 4021 4014 4196 4309 4320-1035 0-1 134 140 136 130 124 120 120 105 103 104 104 111 116 116-18 2-3 128 128 128 126 118 112 112 99 98 96 96 103 107 107-21 4-11 474 469 482 450 438 420 412 367 355 355 349 358 366 367-107 12-16 299 301 284 272 256 250 249 218 213 212 210 210 218 216-83 17-22 401 393 388 378 349 342 330 288 282 278 281 295 304 305-96 potentiële beroepsbevolking 15-64 3428 3463 3475 3333 3180 3061 3013 2658 2604 2589 2586 2724 2808 2809-619 wv. 15-24 678 677 668 635 591 576 569 504 488 494 489 509 529 526-152 25-44 1508 1511 1510 1450 1382 1341 1331 1175 1155 1144 1147 1224 1262 1275-233 45-54 602 616 637 617 606 589 585 519 512 505 502 513 513 500-102 55-64 640 659 660 631 601 555 528 460 449 446 448 478 504 508-132 potentiële sporters 5-39 2415 2417 2420 2309 2188 2125 2114 1869 1836 1837 1838 1931 1992 2000-415 wv 5-19 902 889 884 833 791 765 749 661 645 642 638 653 668 664-238 20-29 772 787 791 772 734 722 720 637 622 623 627 669 699 695-77 30-39 741 741 745 704 663 638 645 571 569 572 573 609 625 641-100 specifieke leeftijdsgroepen 0-14 920 914 914 873 835 809 800 704 685 679 677 700 720 721-199 15-24 678 677 668 635 591 576 569 504 488 494 489 509 529 526-152 jong volwassenen 25-34 760 790 800 782 759 735 739 656 654 657 662 709 735 741-19 middelbare leeftijdsgroep 35-54 1350 1337 1347 1285 1229 1195 1177 1038 1013 992 987 1028 1040 1034-316 senioren 55-64 640 659 660 631 601 555 528 460 449 446 448 478 504 508-132 65-74 380 365 368 367 358 375 401 357 372 379 384 407 414 418 38 75+ 627 601 572 524 477 456 440 385 372 374 367 365 367 372-255 85+ 272 262 252 238 214 203 195 162 155 152 141 139 135 133-139 28 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020
Reeland ontwikkeling 2007-2020 leeftijd 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 abs. 0-4 701 683 663 656 699 711 731 737 735 737 735 729 730 732 31 5-9 757 759 776 773 772 768 764 748 733 731 725 724 725 730-27 10-14 749 738 730 726 785 785 797 802 792 765 751 732 714 703-46 15-19 736 740 768 789 820 838 839 817 795 814 803 801 799 793 57 20-24 789 798 851 864 1000 1036 1085 1064 1026 998 985 972 969 966 177 25-29 885 910 935 943 1054 1081 1135 1148 1143 1160 1160 1152 1147 1141 256 30-34 848 803 834 855 913 950 993 993 985 996 990 996 1008 1020 172 35-39 896 908 876 860 887 886 871 882 876 863 865 868 866 871-25 40-44 894 890 915 882 922 917 935 905 875 844 823 790 793 791-103 45-49 757 743 769 818 846 871 880 893 860 853 842 833 805 784 27 50-54 726 737 721 714 744 748 752 772 798 794 806 801 798 781 55 55-59 664 649 661 658 667 678 689 685 673 679 678 672 684 710 46 60-64 478 529 553 596 649 603 589 596 590 579 591 588 583 575 97 65-69 307 319 327 343 345 408 459 483 513 548 506 486 487 485 178 70-74 262 248 247 247 259 262 272 282 294 286 344 386 406 423 161 75-79 215 217 213 208 223 221 213 214 216 222 225 228 234 244 29 80-84 188 185 182 173 166 163 165 162 158 164 163 156 156 156-32 85-89 102 101 98 101 102 102 101 100 95 91 87 86 86 86-16 90-94 42 39 40 36 39 38 40 39 40 39 38 38 36 35-7 95-100 12 10 11 8 9 9 9 9 9 10 9 7 9 9-3 Totaal 11008 11006 11170 11250 11901 12075 12319 12331 12206 12173 12126 12045 12035 12035 1027 0-1 266 263 261 262 285 293 302 304 303 303 301 300 299 301 35 2-3 296 267 263 265 274 280 288 293 290 292 291 286 289 289-7 4-11 1178 1210 1198 1197 1230 1229 1218 1205 1188 1168 1156 1151 1146 1150-28 12-16 767 735 759 753 774 776 813 802 798 798 788 762 747 734-33 17-22 892 910 953 964 1095 1121 1135 1100 1051 1041 1026 1028 1039 1030 138 potentiële beroepsbevolking 15-64 7673 7707 7883 7979 8502 8608 8768 8755 8621 8580 8543 8473 8452 8432 759 wv. 15-24 1525 1538 1619 1653 1820 1874 1924 1881 1821 1812 1788 1773 1768 1759 234 25-44 3523 3511 3560 3540 3776 3834 3934 3928 3879 3863 3838 3806 3814 3823 300 45-54 1483 1480 1490 1532 1590 1619 1632 1665 1658 1647 1648 1634 1603 1565 82 55-64 1142 1178 1214 1254 1316 1281 1278 1281 1263 1258 1269 1260 1267 1285 143 potentiële sporters 5-39 5660 5656 5770 5810 6231 6344 6484 6454 6350 6327 6279 6245 6228 6224 564 wv 5-19 2242 2237 2274 2288 2377 2391 2400 2367 2320 2310 2279 2257 2238 2226-16 20-29 1674 1708 1786 1807 2054 2117 2220 2212 2169 2158 2145 2124 2116 2107 433 30-39 1744 1711 1710 1715 1800 1836 1864 1875 1861 1859 1855 1864 1874 1891 147 specifieke leeftijdsgroepen 0-14 2207 2180 2169 2155 2256 2264 2292 2287 2260 2233 2211 2185 2169 2165-42 15-24 1525 1538 1619 1653 1820 1874 1924 1881 1821 1812 1788 1773 1768 1759 234 jong volwassenen 25-34 1733 1713 1769 1798 1967 2031 2128 2141 2128 2156 2150 2148 2155 2161 428 middelbare leeftijdsgroep 35-54 3273 3278 3281 3274 3399 3422 3438 3452 3409 3354 3336 3292 3262 3227-46 senioren 55-64 1142 1178 1214 1254 1316 1281 1278 1281 1263 1258 1269 1260 1267 1285 143 65-74 569 567 574 590 604 670 731 765 807 834 850 872 893 908 339 75+ 559 552 544 526 539 533 528 524 518 526 522 515 521 530-29 85+ 156 150 149 145 150 149 150 148 144 140 134 131 131 130-26 Bevolkingsprognose Dordrecht per wijk 2007 2020 29