netherlands journal of critical care Verenigingsnieuws Agenda Congressen in 2008 Mei 13 mei 2008 100 jaar Farmacologie, Utrecht, Nederland www.100jaarfarmacologie.nl 21-23 mei 2008 MedicALS (Acute Medical Emergencies) cursus, Riel, Nederland, info@atls.nl 22-23 mei 2008 Anesthesiologendagen 2008 22-24 mei 2008 ERC 2008 28-30 mei 2008 15th International Symposium on HIV & Emerging Infectious Diseases (ISHEID) Toulon, France 27-30 mei 2008 Canadian Pain Society 28th Annual Conference Victoria, Britisch Columbia Juni 8 juni Summer Conference on Acute heart failure. Athens, Greece www.esicm.org 28 juni - 2 juli 31th Annual Conference on Shock, Cologne, Duitsland Augustus 17-22 augustus 12th World Congress on Pain, Glasgow, Scotland 30 augustus - 3 september AMEE (Association for Medical Education in Europe) Congres Praag, Tjechië September 21-24 september 21st ESICM (European Society of Intensive Care Medicine) Annual Congress, Lisbon, Portugal www. esicm.org Oktober 26-28 oktober 46th IDSA/ICAAC, Annual Meeting Washington DC, USA November 13 en 14 november 2008 Symposium Frontiers in Critical Care Medicine, Locatie: Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, 13 november. Beurs van Berlage, 14 november 595 intensivisten en fellows 6 rustende leden 991 overige leden 37 overige abonnees Totaal 1 februari 2008: 1581 Totaal 1 april 2008: 1629 Totaal lezersbereik: 3746 Verenigingen die accreditatie verleenden aan NVIC activiteiten in 2008 NIV NVALT NVVN NVvH NVK NVMM NVN NVT NVZA NVvC NVA NVTC NEMO congres 11 pnt 5 pnt 11 pnt 10 pnt 11 pnt 11 uur ag 10 uur 11 pnt Donderdag 12 juni en vrijdag 13 juni 2008 Hotel en congrescentrum De Reehorst, Ede Neuro Congres 2008 12 pnt ag ag 12 pnt ag 12 pnt 12 pnt 12 pnt Donderdag 11 september en vrijdag 12 september 2008 Hotel en congrescentrum De Reehorst, Ede ag = aangevraagd NVIC Bestuur JI van der Spoel Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam Voorzitter E-mail: spoelic@xs4all.nl PW de Feiter Chirurg-intensivist St Franciscus Gasthuis, Rotterdam Penningmeester E-mail: p.defeiter@sfg.nl JHJ Meeder Anesthesioloog-intensivist Medisch Centrum Rijnmond-Zuid, Rotterdam Secretaris E-mail: jmeeder@chello.nl CPC de Jager Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch Bestuurslid E-mail: p.dejager@jbz.nl H Kieft Internist-Intensivist Isala Klinieken, Zwolle Bestuurslid h.kieft@isala.nl Dr. KH Polderman Universitair Medisch Centrum, Utrecht Bestuurslid E-mail: k.polderman@tip.nl I van Stijn Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam Bestuurslid E-mail: ivanstijn@yahoo.com Prof. Dr. D Tibboel Kinderarts-intensivist Erasmus MC Sophia Kinder ziekenhuis, Rotterdam Bestuurslid E-mail: j.illsley@erasmusmc.nl MJ van Dam i.o. Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Fellow-bestuurslid Secretariaat NVIC Stationsweg 73 C, 6711 PL Ede. Telefoon: 0318-693337, Fax: 0318-693338, E-mail: post@nvic.nl Jolien Wiegman Secretariaat NJCC Stationsweg 73C, 6711 PL Ede Telefoon: 0318-693337 Fax: 0318-693338 E-mail: post@nvic.nl Andrea Wijnand neth j crit care volume 12 no 2 april 2008 75
netherlands journal of critical care Pfizer NVIC Award 2008 De Pfizer Award ter waarde van 5000 is uitgereikt aan Dr. G Choi. Honderdvijftig proefschriften van Dr. G. Choi worden verstuurd aan alle afdelingen Intensive Care in Nederland. G Choi (winnaar Pfizer award samen met Prof. Dr. D Tibboel en dhr. C Janssen van Pfizer) De volgende proefschriften waren genomineerd: Optimizing Care for Patients Surgically Treated for Severe Peritonitis Dr KR Boer, wetenschappelijk medewerker Koninklijk Instituut voor de Tropen, Amsterdam Continous venovenous hemofiltration in the critically ill Dr CSC Bouman, Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Coagulation and Anticoagulation in Acute Lung Injury, Pneumonia, and Ventilator-Associated Lung Injury Dr G Choi, Internist i.o. Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Accreditatie is verleend door Nederlandschse Internisten Vereeniging (NIV) Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH) Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen (NVVN) Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT) Introducing: Short-Stay Intensive Care After Coronary Artery Surgery Dr JH Heijmans, Anesthesioloog Academisch Ziekenhuis Maastricht Don t be afraid! Population PK-PD modeling as the basis for individualized dosing in children and critically ill Dr MYM Peeters, Ziekenhuisapotheker Sint Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein Optimisation of Perioperative Nutritional Support Dr R Tepaske, Anesthesioloog-intensivist Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Nederlandse Vereniging voor Thorax Chirurgie Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuisapothekers Jury Prof.dr. D Tibboel, voorzitter Prof.dr. LPHJ Aarts Dr. DCJJ Bergmans Prof.dr.Ir. C Ince Prof. Dr. J Kesecioglu Dr. P Pickkers Dr. JE Tulleken De poster en abstract awards zijn mede mogelijk gemaakt door: 76 neth j crit care volume 12 no 2 april 2008
netherlands journal of critical care Sponsors Intensivistendagen 2008 Adra Nederland Fresenius Medical B. Braun Gambro-Hospal C3 Critical Care GSK Covidin Goodlife Healthcare Dräger Medical Care Hamilton/ItéMedical Edwards Lifesciences Hill Rom Elly Lilly IPO Medical Fresenius Kabi Nederland KCI KP Medical NVIC Poster en abstract awards De vijf beste abstracts en/of posters worden beloond met een NVIC Award. De eerste prijs voor de abstracts, oral presentation bestaat uit een certificaat en een geldprijs van 700. De tweede prijs voor de abstracts, oral presentation bestaat uit een certificaat en een geldprijs van 600. De derde prijs voor de abstracts, oral presentation bestaat uit een certificaat en een geldprijs van 500. De eerste prijs voor de abstracts, poster presentation bestaat uit een certificaat en een geldprijs van 500. De tweede prijs voor de abstracts, poster presentation bestaat uit een certificaat en een geldprijs van 400. De prijs voor het beste case report bestaat uit een certificaat en een geldprijs van 600. Lamepro Maquet Netherlands MSD MTT Nestle Novartis Consumer Health Novo Nordisk Nutricia Pentapharm Prostrakan Pharma Pulsion Medical Care Sonoview The Surgical Company Verathon Via Medica Viasys Healthcare Wyeth De abstract awards voor oral presentation zijn gewonnen door: 1e prijs: Drs. R Vaschetto 2e prijs: Drs. RM Wösten 3e prijs: DV Weerheijm / Drs. GE van den Bosch Prijs voor beste case report is gewonnen door: HJ Scholten De abstract awards voor poster presentation zijn gewonnen door: 1e prijs: M Tromp et al. 2e prijs: Drs. AM Grool De Pfizer Award is gewonnen door: Dr. G Choi neth j crit care volume 12 no 2 april 2008 77
netherlands journal of critical care De abstract awards voor oral presentation, 1e prijs: Drs. R Vaschetto Abstract awards voor poster presentation, 2e prijs: Drs. AM Grool Abstract awards voor oral presentation, 3e prijs: DV Weerheijm / Drs. GE van den Bosch Abstract awards voor oral presentation, 2e prijs: Drs. RM Wösten Abstract awards voor poster presentation, 1e prijs: M Tromp et al. a a n k o n d i g i n g Regionalisatie Op 17 juni is de NVIC voornemens een landelijke dag met het thema regionalisatie te organiseren. Beoogde sprekers zijn vertegenwoordigers van alle betrokken partijen, zoals intensivisten uit kleine en grote ziekenhuizen, VWS, IGZ, ziektekostenverzekeraars, NFU, STZ, SAZ, en dergelijke. Nadere informatie hierover volgt, maar houdt vast deze datum vrij. 78 neth j crit care volume 12 no 2 april 2008
Fluid Therapy Finally Balanced B. Braun Always the Right Solution Sterofundin ISO Balanced electrolyte solution Neutral acid-base balance (BEpot=0): Less risk of induced alkaloses or acidoses Isotonic solution resembling human plasma: Less unintended corrections Reduced danger for critical patients other European brandnames are Ringerfundin, Isofundin(e) Tetraspan 6% and 10% HES 130/0.42 Plasma-adapted carrier solution Less risk of hyperchloremic acidosis Rapid and reliable hemodynamic stabilization Fast and complete clearance Dose recommendations for children
netherlands journal of critical care Notulen Algemene Ledenvergadering 13 februari 2008 De Reehorst, Ede 14.15 uur 1. Opening De voorzitter, Hans van der Spoel opent de vergadering. 2. Notulen vorige Algemene Ledenvergadering De notulen van de vorige vergadering worden goedgekeurd. 3. Aanvullende agendapunten J Bakker vraagt of het ter beschikking stellen van NICE-gegevens aan de IGZ en de reactie hierop van de NVIC in de agenda kan worden opgenomen. 4. Mededelingen bestuur - Annemarie de Smet neemt na 6 jaar afscheid van het NVIC-bestuur. H vd Spoel bedankt haar voor haar inzet en hoopt dat zij zal blijven functioneren in andere activiteiten van de NVIC. - Hans Kieft is voorgedragen als nieuw bestuurslid. De vergadering gaat hiermee akkoord. - In september loopt de bestuurstermijn van Dick Tibboel af. De voorzitter roept dan ook nieuwe bestuurskandidaten op zich te melden. - Johan Damen treedt af als voorzitter van de Richtlijncommissie. Hij zal hiervoor later bedankt worden door de voorzitter. De interim-voorzitter is Robert Tepaske. Er zal gezocht worden naar nieuwe leden voor de Richtlijncommissie waarna later een nieuwe voorzitter gekozen zal worden. - Het bestuur en de commissie Producttypering hebben een gebruiksaanwijzing opgesteld voor de regels betreffende honoraria. Het stuk moet nog goedgekeurd worden door de NZA, waarna het op de NVIC-site gepubliceerd zal worden. - De commissie Complicatieregistratie begint binnenkort met de pilot binnen een aantal ziekenhuizen. Een aantal complicaties is gedefinieerd en wetenschappelijk onderbouwd. Geïnteresseerde ziekenhuizen die mee willen doen met de pilot kunnen dit aangeven bij S Arbous of het secretariaat van de NVIC. Tijdens de vorige ledenvergadering zijn de statutenwijzigingen en huishoudelijk reglement, op één punt na, goedgekeurd. Dit punt is nu aangepast, en het bestuur vraagt de leden om akkoord voor de statutenwijziging. Volgens de statuten moet de meerderheid van de leden akkoord gaan met een statutenwijziging. De meerderheid van de leden is hier niet aanwezig waardoor een tweede ledenvergadering nodig is. Op 10 maart zal deze vergadering plaatsvinden op het NVIC-kantoor te Ede. Tijdens deze vergadering is een meerderheid aan stemmen van de aanwezige leden nodig om de statutenwijziging goedgekeurd te krijgen. 5. Sponsorbeleid Peter de Feiter presenteert, aan de hand van een power point presentatie een bestuursvoorstel voor vernieuwing van het NVIC sponsorbeleid. Uitgangspunten bij dit voorstel zijn een meer solide financiële positie door langere termijn afspraken met sponsoren, verdere professionalisering van de NVIC als organisatie, verbetering van de IC geneeskunde en optimaler gebruik maken van de mogelijkheden die sponsoren aanbieden. Om dit te bewerkstelligen wordt een indeling voorgesteld in hoofdsponsors en overige sponsoren, waarbij aan de herkenbaarheid van de hoofdsponsors meer aandacht besteed zal gaan worden. Met deze hoofdsponsors zullen meerjaren afspraken gemaakt gaan worden, waarbij ook gestreefd zal worden naar geïndexeerde financiering. Er wordt gezocht naar uitbreiding van sponsoractiviteiten op het gebied van organisatie, scholing en wetenschap. Bij sponsoring van de organisatie wordt gedacht aan financiering van het NJCC, de NVIC-website, mediatraining, cursussen vergadertechnieken, actievere participatie in congressen, opzet van een patiënten vereniging en faciliteren van interne overlegstructuren middels sponsoring van congresbezoek gekoppeld aan bestuurs- en commissievergaderingen. Op het gebied van scholing gaan de gedachten uit naar benchmarking en analyse van best practices, cursussen op gebied van logistiek management (patiëntenstromen, medicatie, samenwerking OK/SEH), juridische kwesties (hoofdbehandelaarschap, niet-natuurlijke dood, aansprakelijkheid, klachten) en personeelsmanagement (flexibel werken, piekdruktes, oudere specialist). Wat betreft sponsoring van wetenschappelijke activiteiten is de oprichting van een wetenschapsfonds een uitdrukkelijke wens. Daarnaast wordt ook gedacht aan ondersteuning van promotieprojecten of andere specifieke researchprojecten en ondersteuning van verschillende cursussen (statistiek, epidemiologie, datamanagement, schrijven van een manuscript etc.). A van Zanten vult aan dat veel sponsoren geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen van de richtlijnen. Misschien kan hier een budget voor vrijgemaakt worden waarbij de inhoud van de richtlijnen losgekoppeld is van de verschillende sponsoren. De ledenvergadering gaat akkoord met de opzet van het sponsorbeleid. 6. Voortgang verbetering opleiding en beroepsbelangenbehartiging Het traject is in volle gang. Er wordt gekeken of het mogelijk is om de opleiding binnen de huidige aandachtsgebieden van de moederspecialismen te kunnen plaatsen waarbij de eindtermen van CoBaTrICE gevolgd worden. Dit wordt gedaan door een commissie die is samengesteld door vertegenwoordigers van NIV/NVA en NVIC. Er is voor gekozen om een commissie samen te stellen met alleen de NIV en NVA om een slagvaardige commissie te hebben daar deze beide verenigingen de overgrote meerderheid van de intensivisten vertegenwoordigd is. In een latere fase zullen de andere specialismen/wetenschappelijke verenigingen er bij betrokken worden. Belangrijk is dat de beroepsbelangen breder ondersteund worden. Er wordt gediscussieerd over de positie van de GIC. Het moet een daadkrachtig orgaan worden, dat werkt met vanuit de moederspecialsimen gemandateerde leden. 7. Kwaliteitsbeleid incl regionalisatie, toegelicht door A van Zanten Veel IC s volgen steeds meer de IC-richtlijnen. Deze conclusie kan getrokken worden naar aanleiding van de tot nu toe uitgevoerde kwaliteitsvisitaties. Uit de visitaties blijkt ook dat één centraal thema niet goed geregeld is, nl. de samenwerking in een regionaal zorgnetwerk. De commissie Kwaliteit en het NVIC-bestuur heeft hiervoor een strategie ontwikkeld waarbij aandacht wordt besteed aan verschillende aspecten. De minister zal worden gevraagd een Taskforce in te stellen met vertegenwoordigers van VWS, IGZ, NFU, NVZ, ZN, patientenverenigingen, etc, opdat een breed raagvlak wordt gecreëerd. Daarnaast zal door een aantal NVICleden uit regio s waar samenwerking nu al meer gestalte heeft gekregen een blauwdruk worden opgesteld voor een aantal praktische zaken, zo- 80 neth j crit care volume 12 no 2 april 2008
netherlands journal of critical care NVIC Bestuur gedurende de Algemene Ledenvergadering als criteria voor overplaatsing, verslaglegging van consulten, en dergelijke. Hiermee kan regionaal de samenwerking al beter van de grond komen. De aanbevelingen van de visitaties zijn momenteel te vrijblijvend. De NVIC wil graag naar certificering toe, zoals bijvoorbeeld in de Nefrologie. 8. Orgaandonatie, toegelicht door BJM van de Meer Er is een aanhoudend tekort aan orgaandonoren. VWS ontwikkelt hiervoor een Masterplan Orgaandonatie om zoveel mogelijk extra transplantaties uit te laten voeren. Om dit plan op te stellen is een platform opgericht waarin verschillende verenigingen, de overheid en transplantatie -functionarissen zitting hebben. Er moet een richtlijn opgesteld worden waarbij transplantatie een prestatie-indicator is. De prestatie-indicator Donatie is het aantal gestarte uitnameprocedures gedeeld door het aantal medisch geschikte donoren verminderd met het bezwaar register. Aangetekend moet worden dat er verschillen zijn per regio en per level ziekenhuis. De indicator zal ondersteunend zijn in plaats van dwingend. Uit de zaal komt een aantal reacties, oa over het nut van nog een indicator en wat de norm zou moeten zijn. Is het reëel om voor de verschillende niveaus dezelfde criteria toe te passen, en: Er moet onderzoek gedaan worden waarom nabestaanden nee zeggen tegen orgaandonatie. Vd Meer antwoordt dat men ermee bezig is om hier meer informatie over te verkrijgen, en dat het ook helemaal niet zeker is dat donatie in een indicator moet worden beschreven, dit is slechts een mogelijkheid.. Vraag: Hangt het aantal donaties samen met de manier waarop donaties in de wet geregeld is? De werkgroep werkt binnen wettelijke kaders, en zolang deze niet veranderen, kan dit aspect ook niet veranderen. De vereniging zal op de hoogte worden gehouden van de vorderingen van de werkgroep, en er zal niets worden beslist zonder instemming van de ALV 9. Aanvullende agendapunten J Bakker heeft opmerking over de brief van de NVIC aan IGZ. Bakker had liever gehad dat de brief eindigde met de stellingname dat de NICE gegevens hiervoor niet bedoeld zijn. De voorzitter geeft aan dat dit een politieke constructie is in overleg met de Inspectie. Extern financiering kwaliteitsbeleid, er wordt een beroep gedaan op de moederspecialismes. De NVIC is opgenomen in de formele verzendlijst en er zullen projecten worden ingediend onder de vlag van de NIV en de NVA. Vacatiegelden Vacatiegelden zijn bestemd voor de voorzitter, secretaris en penningmeester. Het bedrag is vastgesteld op 1000 euro per vergadermaand voor de penningmeester en de secretaris. De voorzitter ontvangt 1500 euro per kalendermaand. Vorig jaar zijn er twee extra vergadermaanden geweest in verband met de regioavonden. W van de Hoek vraagt wat het standpunt is van de NVIC ten opzichte van de NOVA-uitzending. De voorzitter geeft aan dat de NVIC geen zeggenschap heeft over de NICE en dat de betrokken personen op persoonlijke titel opgetreden hebben. Wel gaan de NVIC en de NICE nauwer samenwerken. Bakker: waarom moet de NICE zelfstandig blijven? Voorzitter geeft aan dat de NICE een kwaliteitscentrum is welke onafhankelijk moet zijn van politieke en andere invloeden. 10. Sluiting De voorzitter sluit de vergadering om 15.10 uur. neth j crit care volume 12 no 2 april 2008 81
netherlands journal of critical care Notulen FCCS terugkombijeenkomst maandag 3 maart 2008 Tijd: 20.00 uur Plaats: Restaurant Het Oude Politiebureau te Ede Aanwezigen: 46 deelnemers De notulen zullen worden toegestuurd aan alle instructeurs en hybride-instructeurs en zullen worden gepubliceerd in het eerstvolgende Netherlands Journal of Critical Care. Opening Opening en toelichting programma terugkombijeenkomst Arthur van Zanten, voorzitter a.i., opent de bijeenkomst en heet alle aanwezigen welkom. De FCCS heeft een aantal veranderingen doorgemaakt de afgelopen maanden. Omdat de wachttijd lang oploopt is besloten dubbele cursussen te organiseren. In september 2007 zijn de eerste dubbele cursussen gehouden. Deze cursussen zijn geëvalueerd door deelnemers en instructeurs. Aan de hand van deze evaluaties is de cursus aangepast en in februari nog een dubbele cursus gegeven. Deze cursus is gegeven door 7 instructeurs, er hebben 65 deelnemers examen gedaan. Uit de evaluatie is gebleken dat de dubbele cursus op deelnemers geen negatief effect heeft. Omdat er meer ondersteuning vanuit het secretariaat komt waren ook de instructeurs erg enthousiast over de dubbele cursus. De intensiteit neemt toe bij een dubbele cursus, dit omdat de instructeur 2 keer hetzelfde praatje of skill station doet. De course director neemt met surveillanten van het NVIC secretariaat het examen af zodat de andere instructeurs na het inpakken van het cursusmateriaal naar huis kunnen. Ook krijgen de instructeurs een vergoeding voor hun optreden. Financiële vergoeding Onderstaande vergoedingen is voor 2 dagen excl. reiskosten. Instructeur 500,- Course director 750,- (neemt ook examen af ) Instructeurs Het grootste probleem binnen FCCS is de cursussen voorzien van instructeurs. Het aanbod van deelnemers wordt steeds groter, waardoor de wachtlijsten enorm oplopen. Het aanbod van cursussen per jaar is dan ook toegenomen. Afgelopen jaar zijn in totaal 12 cursussen gegeven waarvan 2 cursussen dubbel waren. In totaal hebben er 380 deelnemers de FCCS cursus gedaan in 2007. Om de lange wachttijd tegen te gaan zullen er in 2008 zo veel mogelijk en in 2009 alleen nog maar dubbele cursussen gegeven worden, hierdoor wordt de capaciteit verdubbeld en zal de wachttijd naar verwachting afnemen tot 2 à 3 maanden. Voorkeursbehandeling voor instructeurs Ziekenhuizen die instructeurs leveren krijgen voorrang bij het indelen van assistenten. Dit wordt de 1:3 regel genoemd. Wanneer een instructeur meedoet mag hij of zij 3 assistenten indelen, deze moet de instructeur zelf opgeven. In overleg met het secretariaat worden hiervoor cursusdata uitgezocht. Bij het indelen van assistenten wordt geen rekening gehouden op welke afdeling de assistent werkt, bv IC of Chirurgie. Afzeggingen In april, juni en september zullen er dubbele cursussen plaatsvinden. Bij dubbele cursussen is het afzeggen van een instructeur vrijwel onmogelijk. Als een instructeur afzegt dient hij of zij zelf vervanging te regelen. Het afzeggen van instructeurs is tevens de reden geweest voor het afzeggen van de januari cursus. Als een instructeur toch afzegt worden er 3 reserveringen voor dat ziekenhuis geschrapt, tenzij in vervanging wordt voorzien. De morele deadline voor het afzeggen van een cursus is 3 weken voor de cursusdata. Ook de course director krijgt een belangrijke rol hierin en wordt dus ook direct op de hoogte gesteld om mee te denken over een oplossing. Er wordt opgemerkt dat het secretariaat heel hard heeft gewerkt aan de FCCS cursus om alle veranderingen door te voeren wat ook te zien is aan de nieuwe materialen. Uiteraard is er een nieuwe pre-test en examen behorend bij het nieuwe boek. De vergadering is van mening dat er meer dan alleen de course director moet blijven om het examen af te nemen en de deelnemers die gezakt zijn te ondersteunen. Op basis van vrijwilligheid wordt gekeken tijdens de komende dubbele cursussen of het lukt een groep van 3-4 instructeurs te laten blijven tot het einde, de ondersteuning blijft onverminderd. FCCS cursusboek 4e editie Er was veel onvrede over het FCCS cursusboek 3 e editie. Het tot stand komen van de nieuwe editie heeft lang geduurd maar vanaf maart zal dit boek in gebruik worden genomen. Omdat het zo lang op zich heeft laten wachten is het idee ontstaan om een eigen, Nederlandse versie van het boek te schrijven. Vanwege de tijdsdruk is hier vanaf gezien. Het contract met SCCM is nu voor 1 jaar verlengd. In augustus zal de NVIC besluiten of dit met 2 jaar verlengd zal worden. Mocht u als instructeur niet tevreden zijn over het nieuwe cursusboek vernemen wij dit graag via secretariaat@fccs.nl. Om duidelijkheid over het nieuwe cursusboek te geven hebben een aantal instructeurs één of meerdere hoofdstukken doorgenomen. Hoofdstuk 1 Recognition and Assessment of the Seriously Ill Patient Dave Tjan Verschillen: - Case study - Early intervention (MET): appendix 1 - Framework assessment is gelijk - Examination is gelijk (ABC) - Chart review, documentation, investigation, effective action is gelijk - Keypoints gelijk - Nieuwere literatuur verwijzingen Bijbehorende diaserie: - 25 nieuwe dia s - 5 case studies - Interactief - Veel meer vragend - Relevanter - Examine-information-action 82 neth j crit care volume 12 no 2 april 2008
netherlands journal of critical care Hoofdstuk 2 Airway Management Dave Tjan Verschillen: - Case study - Opbouw is overzichtelijker - Onderwerpen gelijk - Keypoints uitgebreid (proper cricoid pressure) - Referenties geupdate Bijhorende diaserie: - 23 dia s - 4 case studies - Interactief - Veel meer vragend - Lay-out niet uniform Hoofdstuk 3 Cardiopulmonary / cerebral resuscitation Mark van Iperen Verschillen: - BLS volgens laatste richtlijnen - Hypothermie post-reanimatie als onderdeel van cerebrale resuscitatie Hoofdstuk 4 Diagnosis and Management of Acute Respiratory Failure Mark van Iperen - (geen pediatric gedeelte meer) - non-invasieve beademing verplaatst naar hoofdstuk 5 - Theophylline geen onderdeel meer van therapie Hoofdstuk 5 Mechanical Ventilation Jeroen Verwiel - weinig opbouw - verwarrende kreten over de beademing en infecties - positief is de casus - stuk over non invasive beademing is slechte tekst voor de onervaren arts - koppeling EVOZ / PEEP Hoofdstuk 6 Monitoring Blood Flow, Oxygenation, and Acid-Base Status Jeroen Verwiel - redelijk hoofdstuk, gelijkwaardig aan 3e editie - stukje betreffende zuurstof aanbod en verbruik is leuk - stuk toegevoegd over bloedgas Hoofdstuk 7 Diagnosis and Management of Shock Marion van der Kolk - duidelijke verbetering in het hoofdstuk - Wordt verbinding gelegd met sepsis - voorbereiding kost 45 min tot 60 min Diaserie - er zijn teveel dia s en er moeten dus echt een paar dia s verborgen worden Hoofdstuk 8 Neurologic Support Hans van der Hoeven - uitstekend hoofdstuk - referenties tot 2007-1 terugkerende casus Hoofdstuk 9 Basic Trauma and Burn Support Marion van der Kolk - weinig verandering - volgt nog de ATLS - gaat kort in op stolling Novo 7 Diaserie - de dia s zijn interactief - keuze maken wat door te nemen Hoofdstuk 10 Acute Coronary Syndromes Hans van der Hoeven - lijkend op 3 e editie - geremd door cardio - hoofdstuk is verbeterd maar loopt achter (tekst is in 2004 geschreven en komt nu pas uit) Hoofdstuk 11 Life Threatening Infections: Diagnosis and Antimicrobial Therapy Selection Arthur van Zanten - iets verbeterd - insteek via welk focus is oorzaak sepsis - insteek veel IC relevanter Hoofdstuk 12 Management of Life Threatening Electrolyte and Metabolic Disturbances Arnout Roos Veranderingen: - Geen kinder doseringen - Iets groter lettertype - Omkadering van tabel - Wonderlijk gebruik van inspringen - Tabel voor hoog risico fouten - Interactieve Case study - Helaas nog steeds mg/dl voor glucose - Literatuur verwijzing naar deze eeuw - Tabel met [Natrium] van infusie vloeistoffen - Mithramycin verdwenen bij.. - Acute bijnier insufficiëntie herschreven - Introductie hyperglycemie toegespitst op verschil in DKA vs HHS;! Tabel weer in mg/ dl - Tabel 12-13 initial management = klinisch - Hyperglycemie op de IC met strikte glucose regulatie Presentatie: (23 dia s) - Aan de hand van een casus - Zelfde casus met hoog /laag K; hoog /laag Na - Gebruik van tabellen uit boek - Geen storende achtergrond - Onoverzichtelijke casus over DKA & HHS Hoofdstuk 13 Special Considerations Arnout Roos Volgorde herschreven - Longemboli - Trombose profylaxe (N) - GI bloeding - Stress ulcera - Toxicologie - Temperatuur management - Aorta dissectie Longemboli - Herschreven met P(A-a)O2 - Risk factors: up to date - Diagnostic approach met D Dimer, Echo, HR-CT, V/P scan en angiogram - Probability tabel op basis van anamnese/ kliniek - R/ heparine, LMWH, t-pa - Cavafilter bij uitzondering - Tabel voor hepariniseren Appendix 13 Trombose profylaxe + Ap 15 (toegespitst op ingreep / ziekte) GI bloeding - Management tabel ABC DE - Doorsturen als geen interventie GE - Somatostatin, Octrotide Vasopressine en Terlipressine - Angiography Stress ulcer profylaxe - Advies: H2 receptor, Sucralfaat, mucosa protectie - PPI niet aangetoond neth j crit care volume 12 no 2 april 2008 83
netherlands journal of critical care Intoxicatie - Aangepast aan deze tijd: toegevoegd amfetamine, cocaïne Temperatuur management - Heatstroke - Hypothermie + ECG met J golf Presentatie 28 dia s - Longemboli: 4 dia s over diagnostiek / probability - GI bloeding interactief voor stabilisatie - Toxicologie: party drug - Dissectie: praktisch Hoofdstuk 14 Critical Care in Pregnancy Marion van der Kolk - groot gedeelte over dezelfde dingen maar in andere volgorde - duidelijker, overzichtelijker - meer beschreven over reanimatie zwangere vrouw Diaserie nog niet klaar, gebruik van dia 3 e editie Hoofdstuk 15 Ethics in Critical Care Medicine Mark van Iperen - goed hoofdstuk - Vrijwel geheel herschreven! Klinische invalshoek - nieuwe casus - nieuwe onderdelen (triage, end-of-life care) Diaserie nog niet klaar, gebruik van dia 3 e editie Hoofdstuk 16 Critical Care Infants and Children: The Basics Peter de Feiter Algemeen: - For pediatric patients in alle hoofdstukken vervallen en ondergebracht in dit hoofdstuk. - Veel uitgebreider (8 -> 21 pag.) - Case studies + vragen als introductie van elk onderwerp. - Belangrijke issues in tabelvorm. - Verbeterde lay-out (puntsgewijs). - Highlights in kaders. Respiratory system / airway: Wijzigingen: - Geen Aanvullingen: - Oorzaken respiratoir falen (naar leeftijd) - Behandelstrategiën - Bronchiolitis - Astma - Beademing. Cardiovascular system: Wijzigingen: - Geen Aanvullingen: - uitgebreide paragraaf over shock. - Hypovolemisch - Distributief - Cardiogeen - Obstructief Metabolisme / temperatuur regulatie: Wijzigingen: - Practisch volledig herschreven - Veel gestructureerder - Infuusbeleid - Glucose management - Electrolyten - Natrium - Kalium - Magnesium - Fosfaat Immuunsysteem: Wijzigingen: - Geen Aanvullingen: - Uitgebreide tabel met meest voorkomende oorzaken van infecties en hun behandeling, ingedeeld naar leeftijdscategorie. Nervous system - Nieuwe paragraaf Keypoints: - Aangevuld Literatuurlijst - Volledig vernieuwd met recentere literatuur Appendix Er zijn enkele bijzondere toevoegingen. Het hoofdstuk Simulatie is zeker de moeite waard om door te lezen. Alle instructeurs worden hartelijk bedankt voor het voorbereiden betreffende het doornemen van het nieuwe cursusboek. Tariefsverandering cursusdeelname Peter de Feiter, liaison officer, penningmeester NVIC bestuur Achtergronden FCCS: - non-profit - enthousiaste groep intensivisten - bedoeld als basale scholing voor eigen ICassistenten Huidige setting: - verplichte cursus voor diverse groepen assistenten. - wachtlijst aan cursisten. - (semi)professionele organisatie. - cursisten ± 400 / jr. - omzet ± 200.000 - gebrek aan instructeurs. - stijging kosten algemeen Oplossing knelpunten: - Dubbele cursus (extra materiaal) - Vergoeding voor instructeurs - Meer externe begeleiding - Nieuwe website - Enthousiasmeren instructeurs - Advertenties - Terugkomdag Uitgangspunt: - FCCS financieel gezond houden (onafhankelijk van NVIC kapitaal) - Basis blijft non-profit - Bestaande inschrijvingen voor oude prijs - Financiële reserve voor mogelijkheid van ontwikkelen eigen cursus. Voorstel FCCS-commissie aan bestuur: - Prijsstijging FCCS-cursus - Per 01-01-2009 - Leden 495 -> 725 - Niet-leden 650 -> 875 - Nieuwe leden 575 -> 800 - Nieuwe prijzen nog altijd stuk lager dan concurrenten! - Jaarlijkse evaluatie prijsbepaling De aanwezigen achten de voorgestelde prijsverhoging acceptabel tegen de achtergrond van de geboden kwaliteit, de prijzen bij andere cursussen, het instructeursprobleem, en het feit dat de meeste artsassistenten een vergoeding krijgen van de ziekenhuisorganisatie.i.t.t. enkele jaren geleden. Hybride deelname Wanneer een intensivist (i.o.) als hybride wil deelnemen betaalt hij of zij de deelnamekosten en legt aan het einde van de cursus net als alle andere deelnemers examen af. Als de nieuwe instructeur twee cursussen gegeven heeft worden de deelnamekosten teruggestort en de vergoedingen voor de twee cursussen betaald. Ook als een intensivist een ATLS instructeur is 84 neth j crit care volume 12 no 2 april 2008
netherlands journal of critical care geweest moet er eerst deelgenomen worden als hybride aan een FCCS cursus voordat hij of zij een FCCS instructeur genoemd kan worden. Als een intensivist al aan een FCCS cursus heeft deelgenomen en is geslaagd blijft dit altijd geldig. Men doet dan wel als hybride mee aan de cursus maar hoeft geen examen meer af te leggen. Een instructeur moet in staat zijn alle presentaties te kunnen geven. Wel mag er een voorkeur opgegeven voor een presentatie via het secretariaat. FCCS website Binnenkort zal de FCCS een nieuwe website krijgen gelijkwaardig aan de NVIC website. Hierop zullen de diaseries in ppt te vinden zijn en een overzicht wanneer nog instructeurs nodig zijn. Naar verwachting zal de site in week 13 de lucht ingaan. FCCS commissie Ook binnen de FCCS commissie hebben enkele veranderingen plaatsgevonden. Fleur Nooteboom is niet meer de voorzitter van de commissie. Deze taak is tijdelijk overgenomen door Arthur van Zanten. Ludwine Lambalk is afgetreden. Er zijn ook nieuwe commissieleden, Dave Tjan en Mark van Iperen. Peter de Feiter is de liaison- officer vanuit het NVIC bestuur. De commissie wil graag verder uitbreiden en vraagt dan ook of geïnteresseerden zich willen melden via het secretariaat. Kandidaten worden benoemd door het NVIC bestuur. Presentatie nieuwe cursuspoppen Patrick Nieborg, Laerdal Er zijn nieuwe reanimatiepoppen aangeschaft; Laerdal Resu Anne Simulator. Patrick van Laerdal heeft een korte demonstratie gegeven van de poppen. Er moeten nieuwe scenario s voor deze poppen geschreven worden. Jeroen Verwiel zal deze taak op zich nemen. De uitleg in bijlage is geschreven door Jeroen Verwiel. Rondvraag Er is geen behoefte meer aan vragen. Einde De voorzitter sluit om 22.30 uur de vergadering. Korte handleiding Resusci Anne van Laerdal Algemeen: de pop wordt bediend met een afstandsbediening; de kwaliteit van de reanimatie kan worden gevolgd met een laptop; er kan gedefibrilleerd worden, maar niet geïntubeerd. Klaarzetten 1. Pop uit grote blauwe opberghoes halen (klittenband loshalen), pas op: zwaar! 2. Leg de pop op tafel; plaats evt. de ogen met de wijde pupillen in de oogkassen 3. Zet de defibrillator ernaast en leg een ballon met masker of larynxmasker klaar (de pop kan niet endotracheaal worden geïntubeerd, dus alleen kap of LMA) 4. Zet de laptop met de goede software ernaast (niet:megaman!) 5. Leg een verlengsnoer onder de tafel en sluit daar de laptop en de defibrillator op aan 6. Pomp de pop op met de gele fietspomp (fixeren door nippel 90º te draaien) tot de rode streep op de drukmeter aan de voet van de pomp 7. Zet de pop aan: knopje onder rechter oksel; groen lampje gaat branden 8. Sluit de USB-kabel aan op de laptop 9. Start het programma op de laptop en kies de pop (software zoekt pop nu); bevestig de gevonden pop 10. Zet de afstandsbediening aan, druk op menu om verbinding met de pop te maken Gebruik bij de skill 1. Er staan 5 basisscenario s van de fabrikant in de computer; 2 scenario s is genoeg; denk eraan dat het een relatief basale training is in de FCCS-skill 2. Op de laptop kunnen de massagediepte en het beademingsvolume gevolgd worden 3. Op de afstandsbediening kan je de pop geluiden laten maken (hoesten, zuchten, ja ) 4. Defibrilleren moet op de twee goudmetalen nokken worden gedaan 5. Ritmes kunnen op de scoop van de defibrillator afgebeeld worden als de ECG-kabel aan drie van de vier aansluitingen van de pop geklikt worden Probleem Soms verliest de afstandsbediening en/of de laptop het contact met de pop; de oplossing is het in en uitpluggen van de USB-kabel, maar daarna moet de software opnieuw de pop zoeken, hetgeen weer bevestigd moet worden met een muisklik. Algemene Ledenvergadering 11 maart 2008 NVIC-kantoor te Ede 1. Opening Algemene Ledenvergadering Hans van der Spoel opent de algemene ledenvergadering om 19.30 uur 2. Goedkeuring wijziging statuten De 5 bestuursleden die aanwezig waren geven allen hun akkoord. Er waren geen andere leden aanwezig 3. Sluiting Algemene Ledenvergadering De vergadering wordt om 19.45 uur gesloten neth j crit care volume 12 no 2 april 2008 85
Aquarius RCA Eenvoudig veilig De enige CRRT machine met geïntegreerde citraat en calcium pompen. Geïntegreerde veiligheid: software aansturing van alle pompen, inclusief citraat en calcium. Gebruikersvriendelijk: één complete citraat lijnenkit, duidelijke bediening. De Aquarius RCA is de enige CRRT machine welke citraat toediening mogelijk maakt met een geïntegreerd systeem. De RCA module is CE goedgekeurd. Graag demonstreren wij u de eenvoud en veiligheid van de Aquarius RCA. Dirinco biedt uitgebreide service en ondersteuning. Bijvoorbeeld het Educational Program: een interactief scholingsprogramma voor artsen en verpleegkundigen. Dirinco BV l Saffierborch 14 l 5241 LN Rosmalen l E info@dirinco.com l www.dirinco.com
netherlands journal of critical care f o r m u l i e r Aanvraag visitatie Voor medische afdelingen en zeker ook Intensive Care afdelingen is het essentieel dat kwalitatief goede zorg verleend wordt. Er is vanuit de maatschappij - terecht - ook steeds meer een roep om daarover verantwoording af te leggen. Voor een goede kwaliteit van zorg is het van belang dat de medewerkers op deze afdeling zich openstellen voor evaluatie door beroepsgenoten. Graag nodigen wij uw Intensive Care afdeling uit voor deelname aan de volgende ronde visitaties. Voor het uitvoeren van een visitatie wordt een vergoeding van 3.950,00 (prijspeil 2007 inclusief 19% BTW) in rekening gebracht. De NKIC ziet een aanvraag voor visitatie met belangstelling tegemoet. Naam ziekenhuis : Contactpersoon : E-mail adres : Postadres : De volgende data zijn nog beschikbaar om uw IC te visiteren. Wij verzoeken u met de cijfers 1,2 en 3 uw drie voorkeursdata aan te geven! (Waarbij 1 staat voor eerste keuze) Do 8 mei 2008 Di 10 juni 2008 Di 16 september 2008 Do 5 februari 2009 Di 20 mei 2008 Do 26 juni 2008 Do 22 januari 2009 Di 10 februari 2009 Di 27 mei 2008 Wo 10 september 2008 Di 27 januari 2009 Di 17 februari 2009 Wilt u dit antwoordformulier sturen aan: NVIC secretariaat visitatie Antwoordnummer 2459 6710 WB Ede Meer informatie kunt u vinden op onze website: www.nvic.nl neth j crit care volume 12 no 2 april 2008 87
(advertenties) Sterofundin ISO s p r e k e r s e n voorzitters Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling 1.000 ml Sterofundin ISO bevat: 6,80 g 0,30 g Magnesiumchloride hexahydraat 0,20 g Calciumchloride dihydraat 0,37 g Natriumacetaat trihydraat 3,27 g Appelzuur 0,67 g De elektrolytenconcentratie bedraagt in mmol/l: Natrium 140,0 Kalium 4,0 Calcium 2,5 Magnesium 1,0 Chloride 127,0 Acetaat 24,0 Malaat 5,0 Dr SJA Aerdts Natriumchloride Kaliumchloride Isala Klinieken, Zwolle Dr FH Bosch Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Dr CSC Bouman Internist- intensivist Academisch Tetraspan medisch 6% Centrum, Amsterdam Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling 1000 ml infusievloeistof bevat: Prof dr JG van der Hoeven Poly(O-2-hydroxyethyl) zetmeel (HES) 60,0 g (Molaire substitutie: 0,42) (Gemiddeld molecuulgewicht: 130.000 Da) Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum Natriumchloride Kaliumchloride Calciumchloride dihydraat WP Magnesiumchloride Kingma hexahydraat Natriumacetaat trihydraat Appelzuur Medisch Centrum Leeuwarden Elektrolytconcentratie: Natrium Kalium Calcium 6,25 g 0,30 g 0,37 g 0,20 g 3,27 g 0,67 g 140 mmol/l 4,0 mmol/l 2,5 mmol/l MAM Magnesium Moviat 1,0 mmol/l Internist- Chloride intensivist 118 mmol/l Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum Therapeutische indicaties Aanvulling na extracellulair vochtverlies in het geval van isotone dehydratie bij bestaande of dreigende acidose. Dr HM Oudemans-van Straaten Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam Contra-indicaties Sterofundin ISO mag niet worden toegediend indien er sprake is van: Dr P Pickkers magnesiumsulfaat. Internist- intensivist Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum hypervolemie ernstige decompensatio cordis nierinsufficiëntie met oligurie of anurie ernstig gegeneraliseerd oedeem hyperkaliëmie hypercalciëmie metabole alkalose Acetaat Malaat Dr KH Polderman Universitair Medisch Centrum Utrecht 24 mmol/l 5,0 mmol/l Dr ACJM de Pont 296 mosmol/l Bijwerkingen <2,0 mmol/l Academisch Medisch Centrum, Amsterdam ph: 5,6-6,4 Theoretische osmolariteit: Titreerbaar zuur: Therapeutische indicaties Behandeling van dreigende of manifeste hypovolemie en shock Dr RGL de Sévaux Internist-nefroloog Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum Dr JMM Verwiel Internist- intensivist Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum Contra-indicaties Hyperhydratie inclusief longoedeem. Nierinsufficiëntie met oligurie of anurie. Intracraniale bloeding. Hyperkaliëmie. Ernstige hypernatriëmie of ernstige hyperchloremie. Overgevoeligheid voor hydroxyethylzetmeel of * Tetraspan 10% is ingeschreven onder RVG nummer 34095. Op aanvraag is de volledige registratietekst beschikbaar. Bijwerkingen Verschijnselen van overdosering kunnen optreden. Overgevoeligheidsreacties gekenmerkt door urticaria zijn af en toe beschreven na de intraveneuze toediening van magnesiumzouten. Hoewel orale magnesiumzouten de peristaltiek bevorderen is in zeldzame gevallen paralytische ileus waargenomen na intraveneuze infusie van Bijwerkingen kunnen ook het gevolg zijn van de techniek bij toediening, bijv. koortsreactie, infectie op de plaats van toediening, lokaal pijn of een plaatselijke reactie, irritatie van de vene, veneuze trombose of flebitis welke zich verspreid vanaf de plaats van injectie en extravasatie. Bijwerkingen kunnen ook het gevolg zijn van medicatie welke voor een van de hulpstoffen. Ernstig verstoorde leverfunctie. Decompensatio cordis Na toediening van hydroxyethylzetmeel kunnen anafylactische reacties in verschillende intensiteiten optreden. Daarom moeten alle patiënten die zetmeelinfusies ontvangen nauwkeurig worden gecontroleerd op anafylactische reacties. In het geval van een anafylactische reactie moet de infusie direct worden gestaakt en moet de gebruikelijke acute behandeling plaatsvinden. aan de oplossing is toegevoegd; afhankelijk van de aard van de toevoeging kunnen andere bijwerking- MG Vervloet en optreden. Internist-nefroloog VU Medisch Centrum, RVG nummer Amsterdam 27041 Op aanvraag is de volledige registratietekst beschikbaar. Dr PHJ van der Voort Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam RAL de Waal Amphia Ziekenhuis, Breda Verminderde hematocriet en verminderde concentraties van plasma-eiwitten als gevolg van hemodilutie. Relatief hoge doses hydroxyethylzetmeel resulteren in verdunning van coagulatiefactoren en kunnen daarom de bloedstolling nadelig beïnvloeden. Na toediening van grote dosis kunnen bloedingstijd en aptt worden verlengd en kan het niveau van FVIII/vWF-complex Dr AWL van den Wall Bake verminderen. Internist-nefroloog Maxima Medisch Centrum, Veldhoven Dr ARH van Zanten RVG nummer 34094 Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede Herhaalde infusies met HES gedurende diverse dagen, in het bijzonder wanneer sprake is van hoge cumulatieve doses, resulteren in het algemeen in jeuk die slecht reageert op elke therapie. Deze jeuk kan diverse weken na het einde van de zetmeelinfusies optreden en kan maanden aanhouden. Op aanvraag is de volledige registratietekst beschikbaar. doelgroepen Intensivisten, Ziekenhuisapothekers, AGNIO s, IC-fellows, AGIO s, Verpleegkundigen Verkorte productinformatie ECALTA (januari 2008). Samenstelling: ECALTA bevat 100 mg anidulafungin per injectieflacon, overeenkomend met een 3,33 mg/ml oplossing na reconstitutie en een 0,36 mg/ml oplossing na verdunning. Indicaties: Behandeling van invasieve candidiasis bij volwassen niet-neutropene patiënten. ECAL- TA is hoofdzakelijk onderzocht bij patiënten met candidemie en slechts bij een beperkt aantal patiënten met diepgelegen Candida infecties of met abcesvorming. Farmacotherapeutische groep: Antimycotica voor systemisch gebruik, andere antimycotica, ATC-code: JO2 AX 06. Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor één van de hulpstoffen; overgevoeligheid voor andere geneesmiddelen uit de groep van echinocandinen. Waarschuwingen en voorzorgen: De werkzaamheid binnenkomst. van ECALTA bij neutropene patiënten met candidemie en bij patiënten met diepgelegen Candida infecties of intra-abdominaal abces en peritonitis is niet vastgesteld. De klinische werkzaamheid is hoofdzakelijk beoordeeld bij niet-neutropene patiënten met C. albicans infecties en bij een kleiner aantal patiënten met niet-albicans infecties, voornamelijk C. glabrata, inschrijving C. parapsilosis en C. tropicalis. Patiënten met Candida-endocarditis, -osteomyelitis of -meningitis en bekende C. krusei infectie zijn niet onderzocht. Verhoogde waarden van leverenzymen zijn waargenomen bij gezonde personen en patiënten die met anidulafungin werden behandeld. Er zijn geïsoleerde gevallen van significante leverstoornis, hepatitis of verergerend leverfalen gerapporteerd. Bij patiënten met verhoogde leverenzymen tijdens behandeling met anidulafungin dient te worden gecontroleerd op tekenen van verslechterende leverfunctie en dient het risico/voordeel van voortzetting van behandeling met anidulafungin geëvalueerd te worden. In een onderzoek bij ratten is verergering van infusie-gerelateerde reacties door gelijktijdige behandeling betaling met anesthetica waargenomen waarvan de klinische relevantie onbekend is. Men dient voorzichtig te zijn bij het gelijktijdig toedienen van anidulafungin en anesthetica. Dit geneesmiddel bevat 24 vol% ethanol (alcohol). Ethanol kan schadelijk zijn voor personen die alcoholist zijn. Hiermee dient rekening te worden gehouden bij zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven, kinderen en hoogrisicogroepen zoals die met een leveraandoening of epilepsie. De hoeveelheid alcohol in dit geneesmiddel kan de effecten van andere medicatie veranderen. De hoeveelheid alcohol in dit geneesmiddel kan de rijvaardigheid of het vermogen om machines te bedienen, verminderen. Patiënten met een zeldzame erfelijke fructose-intolerantie dienen dit geneesmiddel niet te gebruiken. Bijwerkingen: Bijwerkingen in klinische studies waren meestal licht tot matig en leidden zelden tot stopzetting van de behandeling. De meest gerapporteerde, vaak voorkomende bijwerkingen ( 1/100 tot <1/10) zijn: coagulopathie, convulsies, hoofdpijn, diarree, braken, misselijkheid, verhoogd creatininegehalte in het bloed, uitslag, pruritus, hypokaliëmie, flushing, verhoogde alanine-aminotransferase, verhoogde alkalische fosfatase in het bloed, verhoogde aspartaat-aminotransferase, verhoogd bilirubine in het bloed, verhoogde gamma-glutamyltransferase. Soms ( 1/1000, < 1/100) zijn waargenomen: pijn in de bovenbuik, urticaria, hyperglykemie, hypertensie, opvliegers, pijn op de infusieplaats, cholestase. Afleveringsstatus: UR. Verpakking en Registratienummer: ECALTA, 100 mg poeder en oplosmiddel voor concentraat voor oplossing voor intraveneuze infusie: EU/1/07/416/001 (1 injectieflacon met 100 mg poeder en 1 injectieflacon met 30 ml oplosmiddel). Vergoeding en prijzen: ECALTA is niet opgenomen in het GVS. Voor prijzen wordt verwezen naar de Z-Index taxe. Voor medische informatie over dit product belt u met 0800-MEDINFO (6334636). De volledige productinformatie (SPC van 20 september 2007) is op aanvraag verkrijgbaar. Registratiehouder: Accreditatie Pfizer Limited, Ramsgate is verleend Road, Sandwich, door: Kent CT13 9NJ, Verenigd Koninkrijk. Neem voor correspondentie en inlichtingen contact op met lokale vertegenwoordiger: Pfizer bv, Postbus 37, 2900 AA Capelle NIV a/d IJssel. Nederlandse Internisten Vereniging Verpleegkundigen worden tot een maximum ingeschreven. Voor artsassistenten kunnen collectieve regelingen worden aangevraagd. Voor inschrijving als nieuw-lid geldt dat de congresprijs inclusief het Netherlands Journal of Critical Care en inclusief het lidmaatschap voor het kalenderjaar 2008 is vastgesteld. Inschrijven als nieuw-lid is dus buitengewoon aantrekkelijk. inschrijfkosten De inschrijfkosten voor NEMO op 12 en 13 juni 2008 zijn inclusief lunches en cd-rom. Diner is niet inbegrepen. Toeslag diner bedraagt 20,00 per persoon. Lid: 290,00; Nieuw-lid 365,00; Niet-lid 400,00 accreditatie NVA Referenties 1. Reboli AC, Rostein C, Pappas PG, Chapman SW, Kett DH, Kumar D, Betts R, Wible M, Goldstein BP, Schranz J, Krause DS and Walsh TJ for the Anidulafungin Study Group. New England Journal of NVALT Medicine 2007; 356: 2472-2482. 2. Dowell JA, Stogniew M, Krause D, Henkel T, Weston IE. Assessment of NVK the safety and pharmacokinetics Nederlandse of anidulafungin Vereniging when voor administered Kindergeneeskunde with cyclosporine. J Clin Pharmacol. 2005;45:227-33. 3. Dowell JA, Schranz J, Baruch A, Foster G.Safety and pharmacokinetics of coadministered NVN voriconazole and Nederlandse anidulafungin. J Clin Vereniging Pharmacol. 2005;45:1373-82. voor Neurologie 4. Dowell JA, Stogniew M, Krause D, Henkel T, Damle B.Lack of pharmacokinetic interaction between anidulafungin and tacrolimus. J Clin Pharmacol. 2007;47:305-14. 5. Dowell, J.S., Stogniew, M., et al., Anidulafungin does not require dosage adjustment NVTc Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgen NVvH in subjects with Nederlandse varying degrees of hepatic Vereniging or renal impairment. voor J Heelkunde Clin Pharmacol, 2007. 47:461-70. 6. SPC van 20 september 2007. overnachtingen Niet inbegrepen. Overnachtingen zijn mogelijk op 12 juni. Toeslag kamer per persoon (éénpersoonskamer) 105,00 inclusief ontbijt. De overnachtingsprijs geldt per overnachting per persoon. Toewijzing van kamers geschiedt op volgorde van Door middel van het invullen van het inschrijf - formulier op www.nvic.nl U ontvangt na inschrijving altijd een factuur. Betaling met behulp van machtiging d.m.v. het invullen van de online inschrijfformulier. Graag factuurnummer vermelden bij betaling. Betalingen dienen te zijn bijgeschreven op rekening van NVIC vóór 2 juni 2008. Incassomachtigingen worden per direct geëffectueerd. Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose NVZA Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuisapothekers Bij de volgende wetenschappelijke verenigingen is accreditatie aangevraagd NVvC Nederlandse Vereniging voor Cardiologie annulering Bij annulering tot 10 werkdagen voor de cursus NEMO wordt een annuleringsvergoeding van 35 berekend. Na deze termijn zijn de totale inschrijvingskosten verschuldigd. Alleen schriftelijke annuleringen (brief, fax of e-mail) worden geaccepteerd. U ontvangt altijd een bevestiging van uw annulering. nvic Antwoordnummer 2459, 6710 wb Ede (Gld) Telefoon: 0318-69 33 37 Fax: 0318-69 33 38 E-mail: post@nvic.nl Bankrekening: ABN AMRO 52.45.61.893 gegevens locatie Hotel en Congrescentrum De Reehorst Bennekomseweg 24 6717 lm Ede (Gld) Telefoon: 0318-750300 sponsors Pfizer Dirinco Gambro Hospal Teleflex Medical Arrow Organisatie: Congres- en organisatiebureau InterActie, Ede Lay-out: Villa Y, Den Haag
Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) nierinsufficiëntie, electrolytstoornissen en metabole ontregelingen op de ic (nemo) 2008 donderdag 12 juni 2008 vrijdag 13 juni 2008 hotel en congrescentrum de reehorst, ede
nemo op de ic 2008 Hotel en Congrescentrum De Reehorst, Ede dag 1 donderdag 12 juni 2008 o c h t e n d p r o g r a m m a nierinsufficiëntie Voorzitters: JG van der Hoeven RAL de Waal 09.00 uur Ontvangst en inschrijving 09.30 uur Pathogenese van acute nierinsufficiëntie op de Intensive Care AWL van den Wall Bake 10.00 uur Gevolgen en behandeling van acute nierinsufficiëntie MG Vervloet m i d dagprogramma 14.10 uur Workshop 14.55 uur Workshop 15.40 uur Pauze 16.10 uur Workshop 16.55 uur Workshop 17.40 uur Borrel 18.45 uur Diner 10.30 uur Nierfunctie vervangende therapie: basale aspecten CSC Bouman 10.50 uur Pauze 11.20 uur Continue venoveneuze hemofiltratie HM Oudemans-van Straaten 11.50 uur Anti-stolling tijdens venoveneuze hemofiltratie ACJM de Pont 12.20 uur Dosering van medicamenten tijdens CVVH ARH van Zanten 12.50 uur Lunch Alle deelnemers doorlopen de 4 workshops Workshop 1: Workshop 2: Workshop 3: Workshop 4: Casus bespreking: De patiënt met dreigende nierinsufficiëntie FH Bosch Casus bespreking: De patiënt met multiple problemen tijdens CVVH WP Kingma CVVH JMM Verwiel / RAL de Waal Hemodialyse en plasmafiltratie RGL de Sévaux / MG Vervloet
nemo op de ic 2008 Hotel en Congrescentrum De Reehorst, Ede dag 2 vrijdag 13 juni 2008 o c h t e n d p r o g r a m m a elektrolytstoornissen Voorzitters: SJA Aerdts KH Polderman 9.00 uur Levensbedreigende hyponatriëmie JG van der Hoeven 9.25 uur SIADH of cerebraal zoutverlies? SJA Aerdts 9.50 uur Levensbedreigende hyperkaliëmie ARH van Zanten 10.05 uur Ernstige ontregelingen in de magnesium/ calcium/fosfaathuishouding KH Polderman 10.30 uur Pauze 11.00 uur Pro-con debat: Selenium PHJ van der Voort en JMM Verwiel 11.45 uur Casus bespreking: Slappe parese gedurende chemotherapie KH Polderman m i d dagprogramma metabole ontregelingen Voorzitters: JG van der Hoeven ARH van Zanten 13.30 uur Het zuur-base evenwicht op verschillende manieren bezien P Pickkers 14.00 uur Metabole acidose MAM Moviat 14.30 uur Pauze 15.00 uur Buffer therapie: wanneer wel en wanneer niet? SJA Aerdts 15.30 uur Casus bespreking: Braken of toch iets anders? JG van der Hoeven 16.15 uur Einde programma 12.30 uur Lunch
s p r e k e r s e n voorzitters Dr SJA Aerdts Isala Klinieken, Zwolle Dr FH Bosch Ziekenhuis Rijnstate, Arnhem Dr CSC Bouman Internist- intensivist Academisch medisch Centrum, Amsterdam Prof dr JG van der Hoeven Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum WP Kingma Medisch Centrum Leeuwarden Dr HM Oudemans-van Straaten Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam Dr P Pickkers Internist- intensivist Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum Dr KH Polderman Universitair Medisch Centrum Utrecht Dr ACJM de Pont Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Dr RGL de Sévaux Internist-nefroloog Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum MG Vervloet Internist-nefroloog VU Medisch Centrum, Amsterdam Dr PHJ van der Voort Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam RAL de Waal Amphia Ziekenhuis, Breda Dr AWL van den Wall Bake Internist-nefroloog Maxima Medisch Centrum, Veldhoven Dr ARH van Zanten Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede MAM Moviat Internist- intensivist Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum Dr JMM Verwiel Internist- intensivist Radboud Universiteit Nijmegen Medisch Centrum doelgroepen Intensivisten, Ziekenhuisapothekers, AGNIO s, IC-fellows, AGIO s, Verpleegkundigen Verpleegkundigen worden tot een maximum ingeschreven. Voor artsassistenten kunnen collectieve regelingen worden aangevraagd. Voor inschrijving als nieuw-lid geldt dat de congresprijs inclusief het Netherlands Journal of Critical Care en inclusief het lidmaatschap voor het kalenderjaar 2008 is vastgesteld. Inschrijven als nieuw-lid is dus buitengewoon aantrekkelijk. inschrijfkosten De inschrijfkosten voor NEMO op 12 en 13 juni 2008 zijn inclusief lunches en cd-rom. Diner is niet inbegrepen. Toeslag diner bedraagt 20,00 per persoon. Lid: 290,00; Nieuw-lid 365,00; Niet-lid 400,00 overnachtingen Niet inbegrepen. Overnachtingen zijn mogelijk op 12 juni. Toeslag kamer per persoon (éénpersoonskamer) 105,00 inclusief ontbijt. De overnachtingsprijs geldt per overnachting per persoon. Toewijzing van kamers geschiedt op volgorde van binnenkomst. inschrijving Door middel van het invullen van het inschrijf - formulier op www.nvic.nl betaling U ontvangt na inschrijving altijd een factuur. Betaling met behulp van machtiging d.m.v. het invullen van de online inschrijfformulier. Graag factuurnummer vermelden bij betaling. Betalingen dienen te zijn bijgeschreven op rekening van NVIC vóór 2 juni 2008. Incassomachtigingen worden per direct geëffectueerd. accreditatie Accreditatie is verleend door: NIV Nederlandse Internisten Vereniging NVA Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie NVALT Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose NVK Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde NVN Nederlandse Vereniging voor Neurologie NVTc Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgen NVvH Nederlandse Vereniging voor Heelkunde NVZA Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuisapothekers Bij de volgende wetenschappelijke verenigingen is accreditatie aangevraagd NVvC Nederlandse Vereniging voor Cardiologie annulering Bij annulering tot 10 werkdagen voor de cursus NEMO wordt een annuleringsvergoeding van 35 berekend. Na deze termijn zijn de totale inschrijvingskosten verschuldigd. Alleen schriftelijke annuleringen (brief, fax of e-mail) worden geaccepteerd. U ontvangt altijd een bevestiging van uw annulering. nvic Antwoordnummer 2459, 6710 wb Ede (Gld) Telefoon: 0318-69 33 37 Fax: 0318-69 33 38 E-mail: post@nvic.nl Bankrekening: ABN AMRO 52.45.61.893 gegevens locatie Hotel en Congrescentrum De Reehorst Bennekomseweg 24 6717 lm Ede (Gld) Telefoon: 0318-750300 sponsors Pfizer Dirinco Gambro Hospal Teleflex Medical Arrow Organisatie: Congres- en organisatiebureau InterActie, Ede Lay-out: Villa Y, Den Haag
(advertenties) a a n k o n d i g i n g Scholingsdag kwaliteitsindicatoren nationale database Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) De NVIC en de stichting NICE organiseren dat vanaf september 2007 de nierinsufficiëntie, kwaliteitsindicatoren voor de intensive care kunnen worden geregistreerd in een nationale database. Hiertoe is een scholingsdag opgezet waarin alle items worden toegelicht. Inbegrepen is een scholing in de Minimale Data Set electrolytstoornissen en alsmede instructie over aanlevering en softwarematige ondersteuning. Scholingsdata 28 mei 26 juni 27 augustus 18 september 15 oktober 20 november 17 december metabole ontregelingen op de ic (nemo) 2008 donderdag 12 juni 2008 vrijdag 13 juni 2008 aanmelden via de secretaris van de stichting NICE: r.j.bosman@olvg.nl hotel en congrescentrum de reehorst, ede Meer informatie omtrent indicatoren en implementatie traject is te vinden op de volgende websites: http://www.nvic.nl/commissie_kwaliteitsindicatoren.php en www.stichting-nice.nl
(advertenties) activiteiten nvic NVIC Nemo-congres 12-13 juni 2008 NVIC Neuro congres 11-12 september 2008 NVIC Mechanische Beademingsdagen 11-12 december 2008 VERKORTE PRODUCTINFORMATIE CANCIDAS 50 mg Poeder voor concentraat voor oplossing voor intraveneuze infusie. CANCIDAS 70 mg Poeder voor concentraat voor oplossing voor intraveneuze infusie. Samenstelling CANCIDAS 50 mg bevat 50 mg caspofungine equivalent aan 55,5 mg caspofungineacetaat en 35,7 mg sucrose. CANCIDAS 70 mg bevat 70 mg caspofungine equivalent aan 77,7 mg caspofungineacetaat en 50,0 mg sucrose. Indicaties Behandeling van invasieve candidiasis bij volwassen patiënten. Behandeling van invasieve aspergillose bij volwassen patiënten die niet reageren op amfotericine B, toedieningsvormen van amfotericine B met lipiden en/of itraconazol of deze niet verdragen. Empirische therapie voor vermoede schimmelinfecties (zoals Candida of Aspergillus) bij volwassen patiënten met koorts en neutropenie. Dosering Op dag 1 moet een eenmalige oplaaddosis van 70 mg worden toegediend, nadien gevolgd door 50 mg per dag. Bij patiënten die meer wegen dan 80 kg wordt, na de initiële 70 mg oplaaddosis, CANCIDAS 70 mg daags aanbevolen. Doses hoger dan 70 mg daags zijn niet voldoende bestudeerd. De duur van empirische therapie dient op basis van de klinische respons van de patiënt te worden vastgesteld. De therapie dient tot 72 uur nadat de neutropenie (ANC 500) is verdwenen, te worden voortgezet. Patiënten bij wie een schimmelinfectie is gediagnosticeerd, dienen minimaal 14 dagen te worden behandeld; de behandeling dient minstens zeven dagen nadat zowel de neutropenie als de klinische verschijnselen zijn verdwenen, te worden voortgezet. De duur van de behandeling van invasieve candidiasis moet worden gebaseerd op de klinische en microbiologische repons van de patiënt. Als de tekenen en symptomen van invasieve candidiasis verbeterd zijn en de kweken negatief zijn, kan een overstap naar orale antifungale therapie worden overwogen. Over het algemeen moet schimmeldodende therapie tot minstens 14 dagen na de laatste positieve kweek worden voortgezet. De duur van de behandeling van invasieve aspergillosis moet geval per geval worden bepaald en moet worden gebaseerd op de ernst van de onderliggende ziekte bij de patiënt, herstel van immunosuppressie, en klinische respons. Over het algemeen moet de behandeling tot minstens 7 dagen nadat de symptomen zijn verdwenen, worden voortgezet. Bij oudere patiënten (65 jaar of ouder) is systematische dosisaanpassing niet vereist. De dosis hoeft niet op basis van geslacht, ras of nierfunctie te worden aangepast. Bij lichte leverinsufficiëntie (Child-Pugh-score 5 tot 6) hoeft de dosis niet te worden aangepast. Voor patiënten met een matige leverinsufficiëntie (Child-Pugh-score 7 tot 9) wordt CANCIDAS 35 mg daags aanbevolen. Een oplaaddosis van 70 mg dient op dag-1 te worden toegediend. Er is geen klinische ervaring met ernstige leverinsufficiëntie (Child-Pugh-score hoger dan 9). Beperkte beschikbare gegevens maken aannemelijk dat een verhoging van de dagelijkse dosis van CANCIDAS naar 70 mg, volgend op een oplaaddosis van 70 mg, moet worden overwogen bij gelijktijdige toediening van CANCIDAS met bepaalde inductoren van metabole enzymen. Zie voor reconstitutie en verdunning de SPC (IB-tekst). Contra-indicaties Overgevoeligheid voor het actieve bestanddeel of één van de hulpstoffen. Waarschuwingen en voorzorgen De werkzaamheid van caspofungine tegen de minder vaak voorkomende niet-candida-gisten en niet-aspergillus-schimmels is niet vastgesteld. Bij gelijktijdig gebruik van CANCIDAS met ciclosporine werden geen ernstige bijwerkingen aan de lever opgemerkt. Sommige gezonde vrijwillligers die ciclosporine samen met caspofungine kregen, vertoonden een voorbijgaande verhoging van het alaninetransaminase (ALT) en aspartaattransaminase (AST) van minder dan of gelijk aan 3 maal de bovenste waarde van het normale bereik (ULN), die bij stopzetting van de behandeling verdween. CANCIDAS kan gebruikt worden bij patiënten die ciclosporine krijgen als de mogelijke voordelen opwegen tegen de potentiële risico s. Zorgvuldige controle van de leverenzymen moet worden overwogen als CANCIDAS en ciclosporine gelijktijdig worden gebruikt. Bij een matige leverfunctiestoornis wordt een verlaging van de dagelijkse dosis naar 35 mg aanbevolen. Er is geen klinische ervaring met ernstige leverinsufficiëntie. Te verwachten valt dat de blootstelling hoger is dan bij matige leverinsufficiëntie; bij deze patiënten moet CANCIDAS voorzichtig worden toegepast. De gegevens over de veiligheid van een behandeling die langer duurt dan 2 weken zijn beperkt, maar de beschikbare gegevens maken aannemelijk dat CANCIDAS bij langere kuren goed verdragen wordt. Gebruik bij kinderen De ervaring bij kinderen is beperkt. Interacties Uit in-vitro-onderzoek blijkt dat caspofungineacetaat geen van de enzymen van het cytochroom P450 (CYP)-systeem remt en in klinisch onderzoek gaf CANCIDAS geen inductie van het CYP3A4-metabolisme van andere stoffen. Omdat er geen gegevens zijn over gelijktijdige toediening van ciclosporine A en caspofungine bij patiënten, moet gelijktijdig gebruik van caspofungine met ciclosporine A vooralsnog beperkt blijven. Als de twee geneesmiddelen gelijktijdig worden toegepast, moet zorgvuldige controle van de leverenzymen worden overwogen. Voor patiënten die CANCIDAS en tacrolimus therapieën krijgen, moeten standaardcontroles van de tacrolimusspiegel in het bloed en waar nodig aanpassing van de dosis tacrolimus plaatsvinden. Beperkte gegevens uit farmacokinetisch onderzoek in populaties wijzen uit dat gelijktijdig gebruik van CANCIDAS met de inductoren efavirenz, nevirapine, rifampicine, dexamethason, fenytoïne of carbamazepine kan leiden tot een verlaging van de AUC van caspofungine. Bij gelijktijdige toediening met inductoren van metabole enzymen moet een verhoging van de dagelijkse dosis CANCIDAS naar 70 mg, volgend op de oplaaddosis van 70 mg worden overwogen. Uit klinisch onderzoek bij gezonde vrijwilligers blijkt dat de farmacokinetiek van CANCIDAS niet in klinische relevante mate wordt veranderd door itraconazol, amfotericine B, mycofenalaat, nelfinavir of tacrolimus. Caspofungin had geen invloed op de farmacokinetiek van amfotericine B, itraconazol of mycofenolaatmofetil. Hoewel de veiligheidsgegevens beperkt zijn, lijkt het erop dat er geen speciale voorzorgen nodig zijn als amfotericine B, itraconazol, nelfinavir of mycofenolaatmofetil gelijktijdig met caspofungine worden toegediend. Gebruik tijdens zwangerschap en het geven van borstvoeding CANCIDAS alleen tijdens de zwangerschap gebruiken als daar een duidelijke noodzaak toe bestaat. Vrouwen die CANCIDAS gebruiken mogen geen borstvoeding geven. Bijwerkingen Flebitis was in alle patiëntpopulaties een vaak gemelde lokale bijwerking op de injectieplaats. Andere locale reacties waren erytheem, pijn/gevoeligheid, jeuk, afscheiding, en een brandend gevoel. De gemelde klinische en laboratoriumafwijkingen bij alle met CANCIDAS behandelde patiënten waren over het algemeen licht en maakten zelden stopzetting noodzakelijk. De volgende bijwerkingen zijn gemeld: [Zeer vaak ( 1/10), Vaak ( 1/100, <1/10)} Bloed- en lymfestelselaandoeningen: Vaak: anemie Zenuwstelselaandoeningen: Vaak: hoofdpijn Hartaandoeningen: Vaak: tachycardie Bloedvataandoeningen: Vaak: Flebitis/thromboflebitis, roodheid Aandoeningen van het ademhalingsstelsel, de borstkas en het mediastinum: Vaak: dyspnoe Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: buikpijn, misselijkheid, diarree, braken Huid- en onderhuidaandoeningen: Vaak: uitslag, pruritus Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Zeer vaak: koorts Vaak: pijn, rillingen, complicaties aan het infusievat Onderzoeken: Vaak: verhoogde leverwaarden (AST, ALT, alkalische fosfatase, direct en totaal bilirubine), verhoogd serum creatinine, verlaagd hemoglobine, verlaagd hematocriet, verlaagd kalium in bloed, hypomagnesiëmie, laag albuminegehalte, verminderd aantal leukocyten, vergroot aantal eosinofielen, verminderd aantal bloedplaatjes, verminderd aantal neutrofielen, vergroot aantal erytrocyten in de urine, verlengde partiële tromboplastinetijd, verlaagd totaal serumeiwit, toegenomen eiwitten in de urine, verlengde protrombinetijd, verlaagd natrium in bloed, vergroot aantal leukocyten in de urine en laag calciumgehalte. Een verhoogd calciumgehalte is soms ( 1/1000, <1/100) gemeld. Post-marketingervaring: Sinds de introductie van het product zijn de volgende bijwerkingen gemeld: Aandoeningen van de lever of gal: leverfunctiestoornis Algemene aandoeningen en stoornissen op de plaats van toediening: zwelling en perifeer oedeem Onderzoeken: hypercalciëmie Raadpleeg de volledige productinformatie (SPC) voor meer informatie over CANCIDAS. Merck Sharp & Dohme B.V. Postbus 581, 2003 PC Haarlem Tel.: 023-5153 153 september 2006