Schoolondersteuningsprofiel Passend Onderwijs Wellantcollege Westplas MAVO 1
Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Algemene gegevens 4 1.1 Contactgegevens 4 1.2 Onderwijsvisie / schoolconcept 4 2 Basisondersteuning 4 2.1 Onderwijsondersteuningstructuur 4 2.2 Preventieve en lichte curatieve interventies 7 2.3 Ontwikkelpunten 8 3 Extra ondersteuning: Onderwijs(zorg-)arrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften 9 4 Randvoorwaarden voor passend onderwijs 12 Bijlage 1 13 2
Inleiding Voorliggend document bevat het schoolondersteuningsprofiel van Wellantcollege Westplas MAVO. In het kader van de Wet op Passend Onderwijs wordt van iedere school verwacht dat zij een ondersteuningsprofiel opstelt. Dit document geeft weer welke mogelijkheden de school heeft voor de ondersteuning van leerlingen met uiteenlopende onderwijsbehoeften. Er wordt dus uitgegaan van wat de leerling nodig heeft en niet, zoals voorheen, het uitgaan van beperkingen of stoornissen. De ondersteuning die de school kan bieden is te beschrijven op twee niveaus: basisondersteuning en extra ondersteuning. De Basisondersteuning omvat vier aspecten: Basiskwaliteit (dit verwijst naar de minimale onderwijskwaliteit die de inspectie van het onderwijs meet door middel van het toezichtkader, scholen die onder basistoezicht van de inspectie van het onderwijs vallen hebben hun basiskwaliteit op orde). Preventieve en lichte curatieve interventies (zoals een aanbod voor leerlingen met dyslexie, of een aanpak voor het voorkomen van gedragsproblemen). Onderwijsondersteuningsstructuur (onder andere de manier waarop de school de ondersteuning heeft georganiseerd en met andere organisaties en specialisten samenwerkt). Planmatig werken (onder andere de manier waarop de school onderzoekt welke onderwijsbehoefte leerlingen hebben, daarop een passend onderwijsaanbod organiseert en dat evalueert). De extra ondersteuning geeft de activiteiten van de school weer die de basisondersteuning overstijgen. De extra ondersteuning wordt georganiseerd in de vorm van arrangementen. Deze arrangementen zijn antwoorden op ondersteuningsvragen van leerlingen. De arrangementen beschrijven we in hoofdstuk 3 in tabellen aan de hand van de aanwezige deskundigheid, aandacht en tijd, voorzieningen en samenwerkingsrelaties met externe specialisten. In de bijlage is het zorgprofiel dat de school voor het samenwerkingsverband in 2013/2014 heeft opgesteld in de vorm van een tabel. Hierin staat gedetailleerde informatie over bepaalde vormen van ondersteuning en begeleiding. 3
1 Algemene gegevens 1.1 Contactgegevens Wellantcollege Westplas MAVO 1 e J.C. Mensinglaan 40 1431 RW Aalsmeer T: 0297 325244 Mail: westplas@wellant.nl Website: http://www.wellant.nl/wellant-vmbo/onze-scholen/wellantcollege-westplas-mavo 1.2 Onderwijsvisie / schoolconcept In de kleinschalige setting van de Westplas Mavo werken ouders, leerlingen en medewerkers aan adequaat en resultaatgericht onderwijs, waarin ieder zijn verantwoordelijkheid neemt voor een optimaal leer- en leefklimaat. De school is kleinschalig maar de klassen zijn dat niet altijd, met een gemiddelde omvang van tussen de 25-30 leerlingen per klas. Visie op ondersteuning De school wil zich verder ontwikkelen in het bieden van passend onderwijs op zowel pedagogisch als didactisch gebied. De verdere ontwikkeling vindt plaats door middel van het gebruik maken van interne- en externe expertise, collegiale consultatie en scholing op vaardigheden. Daarnaast speelt het verder professionaliseren een grote rol, met als speerpunt handelings- en opbrengstgericht werken. Een planmatige aanpak hoort hierbij. Er is sprake van educatief partnerschap met ouders. Ouders worden vroegtijdig betrokken na signalering en bij interventies. Ook de lokale ouderraad wordt geconsulteerd en geïnformeerd voor wat betreft passend onderwijs. 2 Basisondersteuning De basisondersteuning bestaat uit een aantal aspecten, waarover binnen het samenwerkingsverband inhoudelijke afspraken gemaakt worden. De basisondersteuning wordt beschreven in de paragrafen over onderwijsondersteuningsstructuur, de bestaande preventieve en lichte interventies. Onze school kent een aantal professionele momenten. 2.1 Onderwijsondersteuningsstructuur Wij besteden systematisch aandacht aan wat leerlingen nodig hebben. Dit gebeurt op diverse niveaus. De mentor is het eerste aanspreekpunt voor de leerlingen. Eerste lijn: de mentoren Mentoren zijn in eerste instantie verantwoordelijk voor de begeleiding van leerlingen en voor het signaleren van ondersteuningsvragen. 4
Als andere docenten iets signaleren, nemen zij contact op met de mentor. Elke groep heeft een eigen mentor en is het aanspreekpunt voor leerlingen en ouders. Mentoren worden aangestuurd door de teamleider. Het mentoraat omvat: Wekelijks mentoruur met de klas Aanleren studievaardigheden Voeren van gesprekken met de klas Individuele (sociaal emotionele) begeleiding mentorleerlingen Voorbereiden Effectieve Leerlingbespreking (ELB) Uitvoeren acties rondom ELB Opstellen groeps-handelingsplan Opstellen individueel handelingsplan /OPP Verwijzen leerlingen via zorgcoördinator twee lijn Verwijzen leerlingen via zorgcoördinator naar bespreking in ZAT of MDO Verwijzen leerlingen naar ondersteunings-arrangement Verzorgen ouderavond Onderhouden contact met ouders Tweede lijn: de interne specialisten Zorgcoördinator Creative Remedial Teacher (tekencoach) Counselor Sociale vaardigheidstrainers Faalangstreductietrainer Decaan Pestfunctionarissen Aandacht functionaris kindermishandeling Rugzakbegeleider De zorgcoördinator De zorgcoördinator is de spil van alles wat met zorg te maken heeft op school. Hij/zij is het aanspreek punt voor alles wat te maken heeft met ondersteuning, (zowel intern als extern) en onderhoudt contacten met externen, zoals jeugdzorg, ambulant begeleiders, leerplichtambtenaren, trajectfunctionaris (nieuw dit jaar) schoolarts en schoolmaatschappelijk werker. De zorgcoördinator participeert in het netwerk van zorgcoördinatoren van het Samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden Zorg Advies Team (ZAT) Er is 3 keer per jaar overleg met het ZAT. In dit team zit de schoolmaatschappelijk werker, de schoolarts, de leerplichtambtenaar, ATOS medewerker en de zorgcoördinator. Het is mogelijk dat de mentor van een bepaalde leerling wordt uitgenodigd om een en ander te lichten. Het doel is leerlingen waarbij problemen gesignaleerd worden, vroegtijdig, snel en effectief zorg te bieden. Ook is het de bedoeling om verzuim of vroegtijdig schoolverlaten te voorkomen. 5
Het ZAT zal steeds meer vervangen worden door multidisciplinair overleg (MDO). Indien nodig belegt de zorgcoördinator een MDO met de instanties/hulpverleners rondom de leerling, alsmede ouder(s), verzorger(s) en de leerling zelf. Memo De school brengt wekelijks een memo uit voor lesgevenden en onderwijsondersteunend personeel, waarin onder andere staat welke leerlingen bepaalde aandacht en ondersteuning behoeven en waar docenten rekening mee dienen te houden. Effectieve leerlingbespreking (ELB) Drie keer per jaar vindt de zogeheten Effectieve leerlingbespreking (ELB) plaats. De ElB verloopt volgens een gestructureerd proces, planmatig handelen. Planmatig handelen kent de volgende, vast cyclus: Signaleren van leerlingen met specifiek pedagogische-didactische behoeften. Analyseren of diagnosticeren van de problemen: hierbij gaat het om een analyse van de achtergronden en de aard van de problemen. Plannen van de ondersteuning en vastleggen op papier. Uitvoeren van de geplande ondersteuning. Evalueren van het proces en het resultaat van de ondersteuning. Het verloop van dit gestructureerde proces van leerlingbesprekingen is vastgelegd in een protocol. Dit protocol is door de docenten samen opgesteld en kan steeds weer worden bijgesteld. Mentoren brengen leerlingen in die zij willen bespreken tijdens de ELB. De mentor heeft van te voren een gesprek met de leerling waarin onderzocht wordt wat de leerling nodig heeft aan ondersteuning en kiezen zij samen een hulpvraag en leerdoel. Tijdens de ELB wordt de aanzet tot dit handelingsplan besproken met het team en er wordt gecheckt of alle docenten zich kunnen vinden in wat er van hen verwacht wordt. Daarna worden leerling en ouders geïnformeerd en gaat het handelingsplan van start. Na een x aantal weken wordt geëvalueerd wat het effect is van het handelingsplan. LVS (leerlingvolgsysteem) De Westplas werkt met het leerlingvolgsysteem Trajectplanner. In dit systeem wordt een aantal zaken over leerlingen opgeslagen en bijgehouden. Per leerling worden de resultaten vastgelegd. Deze resultaten zijn toegankelijk voor de desbetreffende vakdocenten en mentoren, teamleider en de zorgcoördinator. De leerlingen ontvangen drie keer per jaar een rapport. Leerlingen en ouders kunnen thuis in het systeem inloggen, waardoor o.a. zij inzage hebben in de ingevoerde cijfers, het opgegeven huiswerk en andere bijzonderheden zoals absentie en sancties. Ondersteuningsteam (voorlopige naam) Met ingang van het schooljaar 2014-2015 is er een intern ondersteuningsteam, dat in ieder geval bestaat uit de schoolmaatschappelijk werker, ATOS medewerker, trajectfunctionaris en zorg coördinator. Dit team zal regelmatig overleggen, maar de frequentie hiervan ligt nog niet vast. Aangezien een en ander in ontwikkeling is (zoals de nieuwe Trajectvoorziening) zal de praktijk uitwijzen wat nodig is aan overlegmomenten. 6
Derde lijn: de externe specialisten Schoolarts Schoolmaatschappelijk werker Leerplichtambtenaar Consultfunctionaris ATOS medewerker (Altra Thuis en Op School medewerker) Medewerker Brijder Jeugd verslavingszorg 2.2 Preventieve en lichte curatieve interventies Vragenlijsten voor signalering In de 2 e en 4 e klas van het voortgezet onderwijs vullen leerlingen een vragenlijst in: de EMOVO. Deze vragenlijst is de leidraad voor het gesprek dat de schoolarts heeft met de leerlingen. Bij een vermoeden van faalangst wordt een test afgenomen, de SSAT. Dyslexie Leerlingen met dyslexie krijgen een dyslexiepas waar op staat welke compenserende maatregelen er mogelijk zijn. Docenten houden hier in de les en op toets momenten rekening mee. De school biedt geen remedial teaching aan. Overige onderwijsinhoudelijke ondersteuning Tijdens de mentoruren wordt aandacht besteed aan studievaardigheden. Er zijn hulplessen op maat voor de kernvakken in de onderbouw. De vakdocent onderzoekt samen met de mentor of een leerling in aanmerking komt voor hulples. De mentor maakt in samenspraak met de leerling en vakdocent een plan van aanpak. Ouders worden hiervan op de hoogte gebracht. Sociaal-emotionele ondersteuning Counselor Soms heeft een leerling behoefte aan een gesprek buiten de mentor om. Hij/zij kan hiervoor terecht bij de counselor. Er worden persoonlijke begeleidingsgesprekken gevoerd om de leerling verder te helpen bij het omgaan met problemen. Aanmelden kan op voorspraak van de leerling zelf, mentor, ouders of vakdocenten. Schoolmaatschappelijk werker Indien nodig wordt een leerling in contact gebracht met de schoolmaatschappelijk werker van Altra, die wekelijks op school is. Aanmelding wordt gedaan door de mentor of zorgcoördinator. Er dient een formulier ingevuld te worden met een specifieke hulpvraag over de reden van aanmelding. Terugkoppeling voor docenten/mentoren vindt plaats via de zorgcoördinator. Creatieve Remedial Teacher De Creatieve Remedial Teacher (tekencoach) kan leerlingen helpen die met problemen zitten, maar die moe zijn van het praten over hun probleem of over de dingen waar ze tegen 7
aan lopen. Door een gerichte tekenopdracht te geven en vervolgens over de tekening in dialoog te gaan komt er veel informatie los. Aanmelden kan op voorspraak van de leerling zelf, ouders, mentor, vakdocenten of zorgcoördinator. Faalangstreductietraining Er wordt één of twee keer per jaar een faalangstreductietraining /examenvreestraining gegeven door de faalangstreductietrainer. De training bestaat uit acht bijeenkomsten. Er kunnen maximaal tien leerlingen geplaatst worden. De training is bedoeld voor leerlingen die veel hinder ondervinden van spanningen bij het maken van toetsen en andere schoolse taken. Aanmelden kan op voorspraak van de leerling zelf, ouders, mentor of zorgcoördinator. Terugkoppeling voor docenten/mentoren vindt plaats via de zorgcoördinator. Sociale vaardigheidstraining Er wordt twee keer per jaar een sociale vaardigheidstraining gegeven door twee geschoolde trainers. Deze training bestaat uit zes bijeenkomsten die elk een eigen thema hebben. Er kunnen maximaal tien leerlingen geplaatst worden. De training is met name bedoeld voor leerlingen die introvert of extravert gedrag vertonen. De aanmelding verloopt via de mentoren. Terugkoppeling voor docenten/mentoren vindt plaats via de zorgcoördinator. Protocollen Wellantcollege Westplas MAVO heeft: een dyslexieprotocol een pestprotocol een protocol in het geval van het overlijden van een leerling/docent. social media protocol schoolveiligheidsplan protocol Effectieve leerlingbespreking leefregels sanctiebeleid 2.3 Ontwikkelpunten - Een planmatige aanpak van de zorg, met de nadruk op het volledig doorlopen van de PCDA cyclus bij de Effectieve Leerlingbespreking. Om de ondersteuning goed te borgen, is het belangrijk om het evaluatiemoment op te nemen in het proces. - Verhelderen beleid leerlingen zorg door middel van het ontwikkelen van een stroomdiagram dat de mogelijke ondersteuning voor leerlingen in beeld brengt. - Het kunnen omgaan met verschillen in de klas en rekening houden met wat leerlingen wel en niet kunnen. - Het in kaart brengen van de onderwijsbehoeften en hierop adequaat handelen is een aandachtspunt voor de school. 8
- Het afstemmen op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen en de daarbij behorende differentiatie is voor de school een ontwikkelpunt. - De pedagogische, didactische en organisatorische competenties zijn ontwikkelpunt voor de toekomst. Zo dient er bijvoorbeeld meer expertise te komen m.b.t. de verschillende leerstijlen. - Leerlingen met voorheen rugzak, vanaf 1-8-2014 met een arrangement, krijgen een Ontwikkelingsperspectief (OPP), evenals leerlingen met een LWOO indicatie. Het OPP vervangt in passend onderwijs het handelingsplan. Als de leerontwikkeling van de leerling extra ondersteuning vraag, dan stelt de school in overleg met de leerling en de ouders een OPP op. - Professionalisering. Docenten voelen zich niet altijd bekwaam met het omgaan van gedragsproblemen in de klas. Een deel van het team heeft behoefte aan pedagogische handvatten. - Ontwikkeling van een eenduidig pedagogisch klimaat in de onder- en bovenbouw. - Het verder ontwikkelen van partnerschap met ouders in alle opzichten. - Het opstellen van een dyscalculieprotocol 3 Extra ondersteuning: Onderwijs(ondersteunings-)arrangementen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften In dit hoofdstuk wordt omschreven welke extra ondersteuningsprofielen mogelijk zijn. 1. Arrangement voor leerlingen met ondersteuningsvragen in het autistisch spectrum Deskundigheid Westplas heeft ervaring met leerlingen in het autistisch spectrum van het type Asperger en PDD-NOS. Vanaf dit schooljaar is er een Trajectvoorziening. Aandacht en tijd Westplas gaat komend schooljaar starten met een Trajectvoorziening. Indien nodig wordt samen met de Trajectfunctionaris en in samenspraak met ouders en leerling gekeken welke ondersteuningsbehoefte de leerling heeft. Voorzieningen Dispensatie bij toetsen (tijd verlenging); Desgewenst kunnen leerlingen op een rustige plek in de school pauzeren; Assistentie bij plannen door lesgevenden en mentor; Indien gewenst hulp bij voorspelbaar maken van (nieuwe) situaties en activiteiten Samenwerking Grenzen Externen, leerlingen, ouders, docenten en medewerkers (OBP) Voor leerlingen die onvoldoende corrigeerbaar zijn, hebben wij geen passende ondersteuning. Leerlingen die omwille van de mate van prikkels gebaat zijn bij een kleinschalige setting en heel veel structuur, kunnen wij niet voldoende ondersteunen. De school beperkt toegerust om organisatorische aanpassingen te doen, zoals afwijkend rooster en/of toets momenten 9
2. Arrangement voor leerlingen met een ondersteuningsbehoefte in het auditief of visueel spectrum. Deskundigheid Westplas heeft geen ervaringen met leerlingen met een ondersteuningsbehoefte in het visuele spectrum. Westplas heeft wel ervaring met leerlingen met een ondersteuningsbehoefte in het auditief spectrum (slechthorend). Aandacht en tijd Docenten houden zo nodig rekening met de onderwijsbehoeften. De onderlinge afspraken worden vastgelegd en geëvalueerd in een handelingsplan/ ontwikkelingsperspectief. Met deze ondersteuning moet het reguliere onderwijsaanbod zelfstandig gevolgd kunnen worden. Voorzieningen Gebruik van hulpmiddelen is toegestaan (bijv. solo apparatuur) Dispenserende maatregelen: tijd verlenging bij toetsen, computergebruik bij toetsen (dysfasie), aanpassingen luistertoets moderne vreemde talen. Samenwerking Externen (AB-er cluster 1/2), leerlingen, ouders, docenten en medewerkers (OBP) Grenzen Westplas heeft geen ervaring met brailleonderwijs en docenten beheersen geen gebarentaal 3. Arrangement voor leerlingen met een fysieke beperking of een chronische ziekte Deskundigheid Westplas heeft ervaring met leerlingen met een met een fysieke beperking of een chronische ziekte. Afhankelijk van de mate van de beperking kan Westplas de leerlingen al dan niet ondersteunen. Aandacht en tijd Indien nodig wordt samen met de Trajectfunctionaris en in samenspraak met ouders en leerling gekeken welke ondersteuningsbehoefte de leerling heeft. Voorzieningen Invalidentoilet, drempelvrije lokalen, gelijkvloerse school. Dispenserende maatregelen: Samenwerking Grenzen Gebruik laptop; Tijdverlenging; Kluisje op voor leerling geschikte hoogte; Lesprogramma en rooster kunnen op maat worden gemaakt, maar vanwege de eisen in het PTA zullen de eisen en mogelijkheden van de leerling moeten worden afgestemd; Epilepsie protocol; Aanpassing bij examen: Gespreid school- en eindexamen doen Aanpassing in studieloopbaan (laatste schooljaar in twee kalenderjaren) Wensen, verwachtingen en mogelijkheden worden vastgelegd in begeleidingsafspraken. Externen, leerlingen en ouders, Externen, leerlingen, ouders, docenten en medewerkers (OBP) Westplas heeft geen medische hulp op school en kan geen thuisonderwijs bieden. 10
4. Arrangement voor leerlingen met concentratieproblemen AD(H)D Deskundigheid Westplas heeft ervaring met leerlingen met AD(H)D. Vanaf dit schooljaar is er een Trajectvoorziening. Aandacht en tijd Westplas gaat dit schooljaar starten met een Trajectvoorziening. Indien nodig wordt samen met de Trajectfunctionaris en in samenspraak met ouders en leerling gekeken welke ondersteuningsbehoefte de leerling heeft. De leerling kan bijvoorbeeld ondersteuning krijgen op het gebied van plannen en organiseren van het schoolwerk. Voorzieningen Dispensatie bij toetsen (tijd verlenging); Trajectfunctionaris observeert leerling en geeft handelingsadviezen aan docenten Samenwerking Externen, leerlingen, ouders, docenten en medewerkers (OBP) Grenzen Voor leerlingen die onvoldoende corrigeerbaar zijn, hebben wij geen passende ondersteuning. 5. Arrangement voor leerlingen met dyselexie/dyscalculie Deskundigheid Aandacht en tijd Voorzieningen Westplas heeft ervaring met leerlingen met dyslexie en dyscalculie Voor vragen, problemen en aanpassingen rondom dyslexie is de zorg coördinator het aanspreekpunt. Leerlingen met dyslexie krijgen een pasje waar dispenserende maatregelen op vermeld staan Dispenserende maatregelen: Extra tijd bij proefwerken, overhoringen, SE en CE Lettertype (Arial 12) Spelling niet/soepeler mee laten tellen (niet in klas 4, daar gelden eindexameneisen) Mogelijkheid een toets mondeling te doen (incidenteel0 Kopie aantekeningen krijgen (als het niet lukt om de aantekeningen over te nemen) Niet (onverwachts) hardop hoeven voorlezen Verder geldt: Gebruik laptop in de klas en bij examen Indien gewenst bestelt de school software voor Daisyespeler, tablet, Kurzweill Samenwerking Grenzen Leerlingen met dyscalculie Extra tijd bij proefwerken, overhoringen, SE en CE Gebruik rekenmachine is toegestaan Leerling, ouders Westplas heeft geen RT mogelijkheden. Voor leerlingen met dyslexie en dyscalculie geldt geen vermindering van leerstof 11
6. Randvoorwaarden voor passend onderwijs Waar mogelijk wordt ondersteuning geboden aan leerlingen, maar de school kent hierin wel haar grenzen. De Westplas MAVO heeft moeite met het adequaat begeleiden van teveel leerlingen met gedragsproblematiek in één groep. Gemiddeld genomen vormen drie leerlingen met een arrangement in één klas de grens. Het gaat vooral om leerlingen met beperkingen van de impulscontrole, in welke hoedanigheid dan ook. Daarnaast kan de school een aantal leerlingen met gedragsproblemen niet adequaat begeleiden/heeft de school geen passende ondersteuning: leerlingen die de lesorde ernstig verstoren. Hiermee bedoelen wij leerlingen met oppositioneel en/of agressief gedrag, of leerlingen die dusdanig druk zijn dat andere leerlingen ernstig gehinderd worden in het volgen van de les. leerlingen met behoefte aan een therapeutische setting, waar één op één begeleiding nodig is binnen de groep. leerlingen die niet beïnvloedbaar zijn, of als docenten de grip kwijt raken op een leerling leerlingen met onvoldoende impulscontrole binnen een reguliere MAVO klas (gemiddeld 28 leerlingen). leerlingen met gestapelde problematiek (bijv. zorgelijke thuissituatie, gedragsproblematiek etc.) leerlingen die omwille van de mate van prikkels gebaat zijn bij een kleinschalige setting en heel veel structuur leerlingen die verhoudingsgewijs teveel aandacht/begeleiding vragen leerlingen die expertise vragen die de school niet kan bieden binnen de afspraken in het SOP 12
Bijlage 1. Kengetallen leerlingenpopulatie huidig schooljaar en afgelopen 2 schooljaren Kengetallen onderwijsprofiel passend onderwijs Naam school Datum Maart 2014 Leerlingaantal Wellantcollege Westplas MAVO 2013-2014: 373 Aantal klassen 2013-2014 14 Aantal docenten 2013-2014 24 Leerlingen met dyslexie Leerlingen met ASS 2011-2012: 81 2011-2012: 4 2012-2013: 85 2012-2013: 7 2013-2014: 84 2013-2014: 9 Leerlingen met AD(H)D Leerlingen met ASS en AD(H)D 2011-2012: 7 2012-2013: 15 2012-2013: 1 2013-2014: 20 2013-2014: 2 Aantal rugzakleerlingen per cluster Cluster 1: Cluster 2: 2011-2012: X 2011-2012: X 2012-2013: X 2012-2013: X 2013-2014: X 2013-2014: 1 Cluster 3: Cluster 4: 2011-2012: 3 2011-2012: 3 2012-2013: 3 2012-2013: 4 2013-2014: 1 2013-2014: 2 Verwijzingen afgelopen 2 jaar Naar Rebound: 2011-2012: 4 2012-2013: 3 2013-2014: 2 13