Waterschap Brabantse Delta

Waterschap Brabantse Delta i J 1 i 1 i

Waterschap jp, 'Rrnbontsp Delta i V bam nbm infra as, 1 Colofon Waterschap Brabantse Delta Postbus 5520, 4801 DZ Breda T076 564 10 00 info@brabantsedelta.nl www.brabantsedelta.nl

Inleiding Waterschap Brabantse Delta verzorgt sinds 2006 het beheer en onderhoud van 723 IBA-systemen binnen haar beheergebied. De IBA-systemen zijn eigendom van de gemeenten. Deze gemeenten hebben gekozen voor de zogenaamde verbrede zorgplicht. Het waterschap verzorgt het beheer en onderhoud dan ook in opdracht van de gemeenten. Met dit jaarverslag rapporteert het waterschap aan de gemeenten over het uitgevoerde onderhoud. Het jaarverslag is dusdanig opgesteld dat het tevens kan dienen als verslag voor derden, geïnteresseerd in de uitvoering van het beheer en onderhoud van de IBA's. Het jaarverslag draagt hiermee bij aan een transparante en betrouwbare overheid. Het onderhoud en de storingsafhandeling van de!ba-installaties wordt voor het waterschap uitgevoerd door BAM infratechniek Zuid. De gegevens in dit jaarverslag zijn voor een belangrijk deel afkomstig uit de jaarrapportage van BAM. In dit jaarverslag zijn voor het eerst trending overzichten opgenomen van de afgelopen jaren en worden de resultaten in relatie gebracht met de resultaten van de deelnemers aan de landelijke klankbordgroep IBA beheer. londer het werk van het waterschap is het leven in West-Brabant onmogelijk. Stelt u zich eens voor: steden en dorpen overstromen, rivieren, beken en plassen worden stinkende, open riolen die onze gezondheid bedreigen. Daarom zorgt waterschap Brabantse Delta voor sterke, veilige dijken en kades, zuivert het rioolwater, regelt de hoogte van het water en beschermt de natuur. Om overstroming, vervuiling, verdroging en uitsterven te voorkomen. Kijk voor meer informatie over het waterschap op www.brabantsedelta.nl.

^ Waterschap 'Brabantse Delta Managementsamenvatting Samenwerkingsovereenkomst Sinds 1 januari 2005 is het verboden om huishoudelijk afvalwater direct te lozen op het water of in de grond. In het kader van sanering ongezuiverde afvalwaterlozingen in het buitengebied heeft het waterschap met acht gemeenten een samenwerkingsovereenkomst afgesloten. Hierbij hebben gemeenten, met het oog op hun taak voor het inzamelen van huishoudelijk afvalwater, gekozen voor een zogenaamde verbrede zorgplicht en gezorgd voor de aanleg van de IBA-systemen. Het waterschap verzorgt, met het oog op haar taak voor het zuiveren van afvalwater, het beheer en onderhoud van de IBAsystemen. De samenwerking heeft tot doel zo laag mogelijk maatschappelijke kosten te bereiken, een duurzaam systeem van inzameling en zuivering te realiseren en een gelijke behandeling van burgers te bewerkstelligen, ongeacht of percelen zijn aangesloten op de riolering of op het IBA-systeem. Met de gemeenten zijn afspraken gemaakt over de taakverdeling. De kosten voor levering, plaatsing en eventuele vervanging zijn voor rekening van de gemeenten. De kosten voor beheer en onderhoud worden gedeeld tussen waterschap en gemeente.

Functioneren IBA's Het blijkt dat de IBA-systemen over het algemeen niet aan de certificeringseisen kunnen voldoen. Volgens de wet- en regelgeving worden huishoudelijke lozingen als gesaneerd beschouwd wanneer een gecertificeerde IBA is toegepast. We spreken hier van voldoen aan een middelvoorschrift. Het waterschap accepteert dat de effluentkwaliteit van de IBA's niet altijd voldoet aan de certificeringseisen van de IBA's, maar houdt wel vast aan voldoende milieurendement. Het waterschap zorgt ervoor dat de burger geen overlast heeft en zijn afvalwater kwijt kan, als ware het een lozing op de gewone riolering. Het waterschap lost klachten van de burger adequaat op. Het waterschap heeft onafhankelijk onderzoek laten verrichten naar het functioneren van de IBA's en het niet voldoen aan de certificeringseisen. Met de gemeenten zijn afspraken gemaakt om binnen de huidige overeenkomsten en contracten de oorzaken voor het minder functioneren weg te nemen voor zover mogelijk. De kosten die verdere verbetering van de systemen met zich meebrengen, worden in het kader van doelmatigheid niet verantwoord geacht. Klankbordgroep IBA beheer Als beheerder van IBA-systemen in ons verzorgingsgebied neemt het waterschap deel aan een landelijk overleg, de zogenaamde klankbordgroep IBA-beheer. In totaal worden er door de beheerders uit de klankbordgroep zo'n 6500 IBA systemen beheerd. Dit zijn voornamelijk waterschappen en gemeenten. Doel van de klankbordgroep is om, door het uitwisselen van ervaringen en prestaties te verbeteren. Daartoe zijn de prestaties gedefinieerd en worden op een uniforme wijze gemonitord. De prestaties die wij onderling vergelijken zijn Werking, Kosten en Storingsgevoeligheid. In dit jaarverslag vindt u een overzicht van onze prestaties in 2011 vergeleken met die van de collegawaterschappen. Ten opzichte van de deelnemers in de klankbordgroep scoort het waterschap op de onderdelen kosten en functioneren beter dan gemiddeld en op het onderdeel storingsgevoeligheid gemiddeld. Cijfers klankbordgroep betreffen cijfers uit 2010

Waterschap lp'brabantse Belta Overzicht Indeling per gemeente naar klasse, merk en typ Klasse 2 Klasse 3a Totaal Bora lit Eternit A ka nova SC 5 BCI EP6 Upodean Gemeente Steenbergen 215 131» mm Gemeente Rucphen 162 39 201 Gemeente Halderberge 61 Gemeente Woensdrecht 65 65 Gemeente Breda k k Gemeente Geertruidenberg k h Gemeente Dongen 12 Gemeente Tilburg 2k 2k Waterschap 3 3 Totaal 377 96 77 Gemeente Woensdrecht In 2011 is één IBA-systeem in de gemeente Woensdrecht door de gemeente in eigendom overgenomen van een particulier en ondergebracht in het beheer en onderhoud bij het waterschap. Gemeente Rucphen In de periode 1 september 2010 tot 1 september 2011 is in de gemeente Rucphen door de leverancier van de IBA-systemen onderhoud en onderzoek verricht naar het functioneren. Aan de hand van geadviseerde verbetermaatregelen zijn met gemeente, waterschap en BAM kwaliteitsafspraken gemaakt. De preventieve onderhoudsronde is in 2011 uitgevoerd door de BAM. De verbeteringen worden vanaf 2012 doorgevoerd.

Prestaties 2011 Onderhoud Aan de hand van een jaarprogramma worden alle systemen jaarlijks preventief onderhouden. Het onderhoud wordt uitgevoerd conform de voorschriften van de leverancier en de praktijkrichtlijn IBA-monitoring van de STOWA {Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer). Het onderhoud is uitgevoerd door BAM infratechniek Zuid. Toezicht op het onderhoud wordt uitgevoerd door het waterschap. gemaakt welke in 2012 zullen worden doorgevoerd. Met betrekking tot de storingen in gemeente Woensdrecht zijn afspraken gemaakt met de leverancier ten aanzien van materiaallevering. In de periode 2006 tot en met 2009 is een daling van het aantal storingsmeldingen waar te nemen. De daling wordt veroorzaakt door het wegnemen van kinderziektes in de Storingsmeldingen 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Storingen en klachten Storingen en klachten kunnen door bewoners worden gemeld op een speciaal storingsnummer dat 2k uur per dag bereikbaar is. Storingen en klachten worden primair afgehandeld door BAM infratechniek Zuid. In onderstaande figuur wordt het percentage storingsmeldingen ten opzichte van het aantal in beheer zijnde IBA-systemen weergegeven. Het percentage storingsmeldingen is het totaal van de ontvangen meldingen gedeeld door het totale aantal IBA-systemen. IBA-systemen. Vanaf 2010 neemt het aantal storingen weer toe. De oorzaak hiervan wordt gezocht in de veroudering van de IBA-systemen. In de prestatievergelijking met de deelnemers van de klankbordgroep wordt voor storingen het percentage storingsvrij gehanteerd. Storingsvrij geeft aan op hoeveel installaties het afgelopen jaar geen storingen of klachten hebben plaatsgevonden. In onderstaande tabel zijn de cijfers van het waterschap met die van de klankbordgroep vergeleken. Het totaal aantal storingen in 2011 bedroeg 135. Dit is een stijging van 7% ten opzichte van 2010. De verhoging wordt veroorzaakt door toename van storingen in gemeenten Rucphen en Woensdrecht. Met betrekking tot storingen in de gemeente Rucphen zijn verbeterafspraken Waterschap Brabantse Delta 86% Klankbordgroep 75% Storingsvrij

Waterschap ^['Brabantse Delta Functioneren Alle in beheer zijnde IBA-systemen zijn gecertificeerd en voorzien van een Kiwa certificaatklasse 2 of 3a. Om het functioneren te beoordelen wordt jaarlijks 10% van de IBA-systemen bemonsterd en geanalyseerd. Een IBA wordt 3 jaar gevolgd en jaarlijks wordt l/3de van de bemonsterde groep vernieuwd. In 2011 zijn de bemonsteringen uitgevoerd door BrinkVeld Projectburo. De analyses zijn verricht door het Laboratorium Waterschap Groot Salland. Het laboratorium is erkend voor het nemen van monsters en het uitvoeren van analyses betreffende afvalwater. De analyseresultaten worden getoetst aan de STOWArichtlijn behorende bij de klasse van de IBA systemen (certificeringseisen). In onderstaande tabel zijn de waarden voor de diverse parameters per klasse weergegeven. Norm effluentkwaliteit Klasse 2 191 Klasse 3a ; < 300 < 200 BZV 02 mg/1 < 60 < ko SS mg/l < 60 < 60 N-NHMmil < k N tot < 60 In onderstaande figuur wordt het percentage IBA's dat op alle parameters geheel aan de norm voldoet ten opzichte van het aantal in beheer zijnde IBA-systemen weergegeven. Functioneren 2CG7 2 CIC Van de 85 bemonsterde IBA's voldoet k0% geheel aan de norm. Dit is een daling ten opzichte van 2010. Het functioneren van een IBA is in de praktijk afhankelijk van vele factoren. Een eenduidige oorzaak is veelal niet aan te wijzen. Het waterschap spant zich samen met de gemeenten en diverse partijen in om het functioneren van de IBA-systemen te verbeteren binnen de kaders van de huidige overeenkomsten en contracten, waarbij doelmatigheid wordt afgezet tegen de benodigde kosten. In onderstaande tabel zijn de cijfers van het waterschap voor het functioneren vergeleken met die van de klankbordgroep. Functioneren Waterschap Brabantse Delta fq% Klankbordgroep 39%

Kosten Uitgaven De kosten zijn verdeeld in kosten voor preventief onderhoud, correctief onderhoud, modificatie en beheerkosten, In onderstaande tabel zijn de gemaakte kosten voor 2011 weergegeven. Kosten beheer en onderhoud Totale kosten Kosten per fba per jaar Preventief onderhoud 75.396 104 Correctief 56.461 78 onderhoud Modificatie 16.685 23 Beheer 41.133 57 Totale kosten 189.675 262 De kostenontwikkeling over de afgelopen jaren is in onderstaande figuur weergegeven. 350 300 250 200 ei5o 100 50 Kosten 2CC7 2009 2C1G 2C11 Het kostenniveau in 2011 is licht gestegen ten opzichte van 2010. De stijging houdt verband met de toegenomen storingsfrequentie en daarmee samenhangende kosten voor het correctieve onderhoud. De kostenontwikkeling vertoont een stijgende lijn. Naar verwachting lopen de kosten de komende jaren verder op door kostentoename voor het correctief onderhoud, kosten voortkomend uit verbeterafspraken en maatregelen noodzakelijk vanuit wettelijke vereisten zoals de NEN3140 veiligheidsinspectie.

^ Waterschap 'Brabantse Delta In onderstaande tabel zijn de kosten van het waterschap met die van de klankbordgroep vergeleken. Kosten Waterschap Brabantse Delta 262 Klankbordgroep 392 In onderstaand overzicht is de bijdrage per gemeente en het waterschap weergegeven. Bijdragen De uitgaven voor het beheer en onderhoud van de IBA's worden door de gemeenten en het waterschap samen opgebracht. De gemeenten dragen bij met de inkomsten uit de rioolheffing. De uitgaven van het waterschap worden opgebracht uit de verontreinigingsheffing. Gemeente Totaal Breda D, Aantal IBA's Gem. kosten kosten euro/iba (incl. BTW) per jaar 95 378 Totaal Dongen 12 119 1.432 Totaal Geertruidenberg 95 378 D Totaal Halderberge 61 95 5.784 Totaal Rucphen 201 111 22.255 Totaal Steenbergen 349 106 36.845 Totaal Tilburg 24 98 De kosten per gemeente verschillen als gevolg van de samenstelling type IBA park, doorberekening van de kosten voor storingen en verbeterafspraken. De gezamenlijke opbrengst uit de bijdrage rioolheffing gemeente en verontreinigingsheffing waterschap gerekend naar een gemiddeld huishouden zijn niet toereikend voor de totale uitgaven per IBA. Totaal Woensdrecht 65 99 6.419 Gemeente totaal 720 102 75.843 Waterschap 723 157 113.832 Totaal 723 262 189.675

Ontwikkelingen Tevredenheidsonderzoek In 2012 zal een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd worden onder de gebruikers van de IBA-systemen. Voorlichting In 2011 is de gebruikersfolder 'Richtlijnen IBA-systemen' geactualiseerd. Alle gebruikers hebben tijdens de preventieve onderhoudsronde 2011 een exemplaar in de brievenbus ontvangen. Tevens wordt er vanaf 2011 gebruik gemaakt van bezoekkaarten waarmee de bewoner geïnformeerd wordt over werkzaamheden die plaats hebben gevonden aan het IBA systeem. NEN31M Periodiek, eens per 5 jaar, dienen de IBA-systemen aan een elektrotechnische veiligheidskeuring te worden onderworpen. Deze inspecties zullen in 2012 en 2013 gecombineerd met de preventieve onderhoudsronde worden uitgevoerd.

^ Wa le rsc h a p 'Brabantse Delta Waterschap Brabantse Delta Zonder het werk van het waterschap is het leven in West-Brabant onmogelijk. Stelt u zich eens voor: steden en dorpen overstromen, rivieren, beken en plassen worden stinkende, open riolen die onze gezondheid bedreigen. Daarom zorgt waterschap Brabantse Delta voor sterke, veilige dijken en kades, zuivert het rioolwater, regelt de hoogte van het water en beschermt de natuur. Om overstroming, vervuiling, verdroging en uitsterven te voorkomen. Kijk voor meer informatie over het waterschap op www.brabantsedelta.nl. Waterschap Brabantse Delta Postbus 5520, 4801 DZ Breda T 076 564 10 00 F 076 564 10 11 info@brabantsedelta.nl www.brabantsedelta.nl