Stichting Forniamo Begeleid wonen te Wormerveer erantwoorde Hulp voor Jeugd Gezond vertrouwen Utrecht, februari 2019
Samenvatting In december 2018 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna: de inspectie) toezicht uit bij Stichting Forniamo. Doel van het toezicht was om te bepalen of Stichting Forniamo verantwoorde jeugdhulp biedt. Stichting Forniamo is opgericht (en functioneert nog steeds) als een thuiszorgorganisatie die huishoudelijke hulp, begeleiding, persoonlijke verzorging of verpleging bij volwassen cliënten thuis biedt. Daarnaast biedt Stichting Forniamo sinds 2017 begeleid en beschermd wonen aan jeugdigen te Wormerveer. Het toezicht van de inspectie heeft zich enkel gericht op het onderdeel van Stichting Forniamo dat zich bezighoudt met begeleid en beschermd wonen van jeugdigen te Wormerweer. De aanbieder biedt verblijf aan jeugdigen (16 t/m 23 jaar) met een (licht) verstandelijke beperking, psychosociale problematiek, psychiatrische problematiek en/of een residentiële achtergrond. Het doel van de begeleiding is om de zelfredzaamheid van de jeugdigen te vergroten zodat zij op termijn zelfstandig kunnen participeren in de maatschappij. De inspectie heeft de set met 29 kernverwachtingen voor jeugdhulp met verblijf, getoetst. Stichting Forniamo voldeed op het moment van het toezicht aan 23 van de 29 onderzochte verwachtingen uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. Bij tien verwachtingen heeft de inspectie een aandachtspunt geformuleerd. erbetering is nodig op de volgende criteria: - Professionals werken volgens professionele standaarden. - Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor jeugdigen. - Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen. - De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. - De aanbieder voert systematische kwaliteitsmanagement uit. De inspectie verwacht dat Stichting Forniamo bovenstaande verbeterpunten vertaalt in een verbeterplan met concrete maatregelen om de geconstateerde tekortkomingen op te heffen, inclusief realistische termijnen waarbinnen deze maatregelen geïmplementeerd zijn. Daarbij verwacht de inspectie uiterlijk op 29 april 2019 van Stichting Forniamo een resultaatsverslag te ontvangen waarin de aanbieder ten aanzien van alle verbetermaatregelen die in gang zijn gezet, aangeeft wat de stand van zaken is en welke vervolgstappen er staan gepland. Op basis van dit resultaatsverslag bepaalt de inspectie haar vervolgstappen.
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Bevindingen... 5 Thema 1: Uitvoering hulpverlening... 5 Thema 2: eiligheid... 7 Thema 3: Leefklimaat... 8 Thema 4: Cliëntenpositie... 9 Thema 5: Bestuurlijke organisatie... 10 3 ervolg... 12 Bijlage - erantwoording... 13
1 Inleiding In december 2018 voerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (hierna: de inspectie) toezicht uit bij Stichting Forniamo. Het toezicht vond plaats naar aanleiding van een signaal van de Wmotoezichthouder. Doel van het toezicht was om te bepalen of Stichting Forniamo verantwoorde jeugdhulp biedt. Beschrijving Stichting Forniamo Stichting Forniamo is een overkoepelende naam die wordt gebruikt door de aanbieder voor een divers zorgaanbod. Stichting Forniamo is opgericht (en functioneert nog steeds) als een thuiszorgorganisatie die huishoudelijke hulp, begeleiding, persoonlijke verzorging of verpleging bij volwassen cliënten thuis biedt. Daarnaast biedt Stichting Forniamo sinds 2017 begeleid en beschermd wonen aan jeugdigen te Wormerveer. Het toezicht van de inspectie heeft zich enkel gericht op het onderdeel van Stichting Forniamo dat zich bezighoudt met begeleid en beschermd wonen van jeugdigen te Wormerweer. Stichting Forniamo (hierna de aanbieder) biedt sinds januari 2017 jeugdhulp. De aanbieder staat sinds 2013 ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 59336498. Stichting Forniamo is ISO 9001:2015 gecertificeerd. De aanbieder biedt verblijf aan jeugdigen (16 t/m 23 jaar) met een (licht) verstandelijke beperking, psychosociale problematiek, psychiatrische problematiek en/of een residentiële achtergrond. Het doel van de begeleiding is om de zelfredzaamheid van de jeugdigen te vergroten zodat zij op termijn zelfstandig kunnen participeren in de maatschappij. De aanbieder beschikt over twee woonlocaties in Wormerveer. De eerste locatie is gericht op beschermd wonen. De jeugdigen die hier verblijven hebben 24-uurs toezicht en begeleiding. De locatie is een voormalig hotel waar maximaal acht jeugdigen kunnen verblijven. Elke jeugdige heeft een eigen kamer, met een eigen douche en toilet. Tevens is er een slaapkamer voor de begeleider die s nachts blijft slapen, is er een kantoorruimte en een grote leefruimte op de begane grond met een open keuken, tafel en een bankstel, televisie en tafelvoetbal. erder is er een aparte ruimte om de was te doen en is er een ruimte waar de jeugdigen muziek kunnen maken. De tweede locatie is gericht op begeleid wonen. Hier kunnen maximaal drie jeugdigen verblijven. De jeugdigen die hier verblijven krijgen ambulante begeleiding, waarbij de intensiteit van de begeleiding afhankelijk is van de mate van zelfstandigheid van de cliënt. Deze locatie is gevestigd in een woonhuis. Het woonhuis heeft een gezamenlijke keuken, woonkamer en badkamer. Elke jeugdige heeft een eigen slaapkamer en indien nodig kan er ook begeleiding blijven slapen; hiervoor is een aparte ruimte beschikbaar. 3 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
De aanbieder biedt op het moment van onderzoek van de inspectie hulp aan zeven jeugdigen variërend in de leeftijd van 17 tot 21 jaar, waarvan één jeugdige tijdelijk ter overbrugging op de locatie van het woonhuis verbleef. Op moment van toezicht waren bij de aanbieder voor het aanbod van beschermd en begeleid wonen, 14 personeelsleden werkzaam, onder wie een locatiemanager, een teamleider, een gedragswetenschapper en hbo- en mbo-opgeleide zorgprofessionals. rijwel alle personeelsleden zijn geregistreerd bij de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ), waarbij de gedragswetenschapper, de teamleider en één zorgprofessional geregistreerd zijn als hboprofessional en acht zorgprofessionals geregistreerd staan als zijnde in opleiding tot de opleiding Hogere Sociale Studies sociaal werk profiel jeugd (HSS sw profiel). De hulpverlening en begeleiding aan de jeugdigen wordt verleend op basis van de Jeugdwet, de Wet langdurige zorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Aan één jeugdige biedt de aanbieder hulp als onderaannemer van Spirit. Toetsingskader Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. Het toetsingskader bestaat uit vijf thema s: Uitvoering hulp, eiligheid, Leefklimaat, Cliëntenpositie en Bestuurlijke organisatie. Elk thema is uitgewerkt in een aantal verwachtingen. oor Jeugdhulp met verblijf is een set met 29 kernverwachtingen geselecteerd. Het toetsingskader is te vinden op: http://toetsingskadervhj.nl. 4 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
2 Bevindingen In dit hoofdstuk worden de resultaten van het toezicht gepresenteerd, zoals de inspectie deze heeft aangetroffen op het moment van toezicht, aan de hand van de vijf thema s uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd: Uitvoering hulpverlening, eiligheid, Leefklimaat, Cliëntenpositie en Bestuurlijke organisatie. Deze thema s zijn onderverdeeld in criteria waar verwachtingen onder vallen. Per verwachting geeft de inspectie een oordeel. Als de verwachting als onvoldoende is beoordeeld geeft de inspectie een toelichting. Wanneer het oordeel voldoende is, maar de inspectie op grond van de bevindingen van mening is dat er reden is voor verbetering, benoemt de inspectie een aandachtspunt. O oldoende Onvoldoende N.B. Niet beoordeeld Thema 1: Uitvoering hulpverlening 1.1. Professionals bieden passende hulp erwachting 1.1.1 Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelingstaken en de problematiek van de jeugdigen en hun ouders. Professionals onderbouwen de gekozen hulp die is ingezet. Daarbij is echter onvoldoende aandacht voor de seksuele ontwikkelingstaken van de jeugdigen. Daarnaast is in elk zorgplan standaard het kopje vrijheidsbeperkende maatregelen opgenomen. Dit kopje is terecht niet ingevuld, omdat de aanbieder geen wettelijke bevoegdheid heeft voor het opleggen van vrijheidsbeperkende maatregelen. De inspectie is van oordeel dat de opname van het kopje vrijheidsbeperkende maatregelen in het zorgplan dan ook verwarrend is en uit het format van het zorgplan verwijderd moet worden. 1.1.2 Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van de jeugdigen, hun ouders en hun netwerk. 1.2. Professionals werken volgens professionele standaarden erwachting 1.2.1 Professionals werken volgens de richtlijnen van de beroepsgroep. O 5 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Toelichting: De aanbieder heeft praktische procedures vastgelegd in een kwaliteitshandboek. Op basis van deze procedures werken de professionals. De inspectie heeft echter vastgesteld dat de richtlijnen op het gebied van jeugdhulp, zoals de richtlijn Residentiële Jeugdhulp van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), nog niet zichtbaar zijn ingevoerd. Het handelen van de professionals is dan ook onvoldoende op deze richtlijnen gebaseerd. Tevens is de inspectie van oordeel dat het kwaliteitshandboek op dit moment onvoldoende voor de professionals toegankelijk en beschikbaar is, doordat zij geen directe en rechtstreekse (digitale) toegang hiertoe hebben. 1.2.2 Professionals werken doelgericht en planmatig. 1.3. Professionals betrekken jeugdigen en hun ouders bij de hulp erwachting 1.3.1 Professionals werken met een plan dat door of in overleg met jeugdigen en hun ouders is opgesteld. 1.3.3 Professionals bejegenen jeugdigen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. De professionals bejegenen jeugdigen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. De mening en wensen van de jeugdigen en ouders over de uitvoering en voortgang van de hulp worden echter niet expliciet benoemd in het plan van de jeugdige. 1.3.4 Professionals zorgen ervoor dat de jeugdigen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. 1.4. Professionals stemmen af met de bij de jeugdigen en hun ouders betrokken instanties erwachting 1.4.1 Professionals stemmen het plan af met de plannen van overige betrokken instanties. 6 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Thema 2: eiligheid 2.1. Professionals houden goed zicht op de veiligheid van jeugdigen erwachting 2.1.1 Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van de jeugdigen. De professionals hebben niet altijd een actueel beeld van de veiligheid de jeugdigen. Als de jeugdigen buitenhuis zijn, weten de professionals niet altijd waar de jeugdige is en met wie hij omgaat, terwijl de jeugdigen nog moeten leren om zelfstandig te functioneren. De inspectie verwacht dan ook dat de professionals meer zicht krijgen op het netwerk van de jeugdigen en hun activiteiten buitenshuis en hierover met de jeugdigen in gesprek gaan en afspraken maken. 2.1.2 Professionals schatten de veiligheidsrisico s van de jeugdigen systematisch in. De veiligheidsrisico s van de jeugdigen worden systematisch ingeschat. Echter, hierbij worden risico s met betrekking tot de seksuele ontwikkeling/seksualiteit niet standaard ingeschat. 2.1.3 Professionals beoordelen de veiligheidsrisico s in multidisciplinair verband. 2.2. Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor jeugdigen erwachting 2.2.1 Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. Toelichting: Uit de dossieranalyse van de inspectie blijkt dat bij het opstellen van de plannen en hulpverleningsdoelen, onvoldoende rekening wordt gehouden met mogelijke veiligheidsrisico s. Er worden wel doelen opgesteld die zijn gericht op het verminderen van de veiligheidsrisico s, maar deze zijn niet diepgaand en concreet genoeg. Daarnaast worden signalen van mogelijk risicovol gedrag en situaties of triggers hiervoor niet vroegtijdig herkend en geduid. 2.2.2 Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van de veiligheidsrisico s. 2.2.3 Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. O 7 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Thema 3: Leefklimaat 3.1. De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit erwachting 3.1.1 De leefomgeving is schoon, passend en veilig. De leefomgeving is in principe schoon, passend en veilig. Wel ontbreken in het woonhuis de trapleuningen, hetgeen tot onveilige situaties kan leiden. erder is een deur in deze woning fors beschadigd. Daarnaast bevindt zich aan de buitenkant van de kamers van de locatie voor beschermd wonen, een constructie van steigerbuizen. De aanbieder wil hiermee voorkomen dat jeugdigen via het dak de locatie kunnen verlaten. De inspectie is van oordeel dat de jeugdigen hierdoor beperkt worden in hun ruimte om te leren omgaan met vrijheden en dat deze maatregel een beheersmatig karakter heeft. De inspectie verwacht dan ook dat de aanbieder tot een andere, gedifferentieerde aanpak komt. 3.2. Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen erwachting 3.2.1 Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de jeugdigen. Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de jeugdigen. Een aandachtspunt is het beperkte aanbod van vrije tijd activiteiten voor de jeugdigen, zowel op de locatie zelf, als mogelijkheden voor deelname aan sport en hobby s elders. 3.2.2 De dagelijkse routine en de huisregels dragen bij aan de ontwikkeling van de jeugdigen. Toelichting: De aanbieder heeft de huisregels en de dagelijkse routine in één document beschreven. Dit leidt tot een behoorlijke hoeveelheid regels. Daarnaast heeft de aanbieder een sanctiebeleid dat gericht lijkt om een beheersbare situatie te creëren. De veelheid van regels en de toonzetting hiervan, lijken niet gericht te zijn op het creëren van een huiselijke omgeving waarbinnen de jeugdigen zich kunnen ontwikkelen en ontplooien naar zelfstandigheid. Dit terwijl uit gesprekken met zowel de aanbieder als de jeugdigen blijkt dat er wel degelijk ontwikkelingsgericht gewerkt wordt. De inspectie verwacht dan ook dat de aanbieder zijn beleid hiermee in overeenstemming brengt en in de huisregels het gewenste gedrag beschrijft en vanuit belonen werkt. 3.2.3 Jeugdigen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. O 8 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
3.3. Professionals hebben een respectvolle houding naar de jeugdigen erwachting 3.3.2 Professionals hebben tijd en aandacht voor de jeugdigen. 3.3.5 Professionals respecteren de privacy van de jeugdigen. De aanbieder maakt op de locatie van de woonbegeleiding gebruik van camera s, zowel binnen als buiten. Deze camera s zijn gericht op de openbare ruimtes en zijn volgens de aanbieder bedoeld om de veiligheid van de jeugdigen te waarborgen. De inspectie is van oordeel dat de camerabeelden te lang (drie maanden) worden bewaard. Daarnaast verwacht de inspectie dat de aanbieder niet standaard camera s inzet, maar zoekt naar alternatieven om de veiligheid van de jeugdigen te waarborgen. Thema 4: Cliëntenpositie 4.1. De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen erwachting 4.1.1 De aanbieder onderneemt actie indien jeugdigen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de geboden hulp. 4.1.2 Jeugdigen en hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Toelichting: De aanbieder beschikt over een vertrouwenspersoon waarover jeugdigen en ouders bij de intake worden geïnformeerd. Deze vertrouwenspersoon is echter niet aangesloten bij het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ.) De inspectie verwacht dat een aanbieder beschikt over een onafhankelijke vertrouwenspersoon van het (AKJ) waar jeugdigen en hun ouders gebruik van kunnen maken. Deze vertrouwenspersoon dient vrij toegankelijk te zijn (dus zonder tussenkomst van de aanbieder) voor jeugdigen en hun ouders. Zodra dit is geregeld dienen medewerkers, ouders en jeugdigen hierover actief geïnformeerd te worden. 4.1.3 Jeugdigen en hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. Toelichting: De aanbieder beschikt over zowel een interne als een onafhankelijke externe klachtencommissie. Het beleid en de werkwijze van de aanbieder is dat de jeugdigen of hun ouders een klacht eerst met de aanbieder (persoonlijk begeleider, teamleidster, locatiemanager) moeten bespreken. De Jeugdwet stelt echter dat een ouder en/of jeugdige zich rechtstreeks tot de klachtencommissie mag richten. O O 9 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Thema 5: Bestuurlijke organisatie 5.1. De aanbieder voert systematisch kwaliteitsmanagement uit erwachting 5.1.4 De aanbieder registreert en analyseert incidenten en voert naar aanleiding van de analyse verbeteringen door. Toelichting: De aanbieder registreert incidenten, maar heeft niet concreet gedefinieerd wat onder een incident moet worden verstaan. Hierdoor is de registratie van incidenten mogelijk onvolledig. Daarnaast analyseert de aanbieder incidenten onvoldoende waardoor het formuleren van de juiste verbetermaatregelen onvoldoende plaatsvindt en niet altijd de juiste verbeteringen in de hulp worden aangebracht. O 5.2. De aanbieder zet gekwalificeerde professionals in erwachting 5.2.1 De aanbieder werkt met geregistreerde professionals, tenzij de inzet van een niet geregistreerde professional niet afdoet aan de kwaliteit van hulp of noodzakelijk is voor de kwaliteit. 5.2.2 De aanbieder zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. 5.2.3 De aanbieder biedt professionals de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. De aanbieder biedt de professionals mogelijkheden voor deskundigheidsbevordering door onder meer scholing in de Meldcode huiselijk geweld en een training suïcidepreventie. Een aandachtspunt is dat de aanbieder geen scholingsplan heeft en nog geen beleid dat ervoor zorgt dat professionals de voor hun registratie bij het SKJ noodzakelijke registerpunten kunnen behalen, zoals de gelegenheid tot intervisie. 5.3. De aanbieder voldoet aan de geselecteerde nalevingsnormen erwachting 5.3.1 De aanbieder beschikt over een actuele erklaring Omtrent Gedrag van personen die structureel contact hebben met jeugdigen of hun ouders. Op het moment van het toezicht waren alle erklaringen Omtrent het Gedrag (verder: OG) aanwezig. De OG s bleken echter niet aanwezig te zijn bij de start van het dienstverband. Het is van belang dat een voor de functie afgegeven OG vóór de ingang 10 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
van het dienstverband aanwezig is bij de aanbieder. De aanbieder dient zijn werkwijze hierop aan te passen en de OG eerder aan te vragen. 5.3.2 De aanbieder heeft een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De aanbieder heeft een Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling en heeft de professionals daarin training gegeven. Desondanks is deze Meldcode niet bij iedere professional bekend. De Meldcode dient nog breder onder de aandacht van alle medewerkers te worden gebracht. 11 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
3 ervolg Stichting Forniamo voldeed op het moment van het toezicht aan 23 van de 29 onderzochte verwachtingen uit het toetsingskader erantwoorde Hulp voor Jeugd. Bij tien verwachtingen heeft de inspectie een aandachtspunt geformuleerd. erbetering is nodig op de volgende criteria: - Professionals werken volgens professionele standaarden. - Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor jeugdigen. - Het leefklimaat is passend bij de jeugdigen. - De aanbieder geeft de jeugdigen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. - De aanbieder voert systematische kwaliteitsmanagement uit. De inspectie verwacht dat Stichting Forniamo bovenstaande verbeterpunten vertaalt in een verbeterplan met concrete maatregelen om de geconstateerde tekortkomingen op te heffen, inclusief realistische termijnen waarbinnen deze maatregelen geïmplementeerd zijn. Daarbij verwacht de inspectie uiterlijk op 29 april 2019 van Stichting Forniamo een resultaatsverslag te ontvangen waarin de aanbieder ten aanzien van alle verbetermaatregelen die in gang zijn gezet, aangeeft wat de stand van zaken is en welke vervolgstappen er staan gepland. Op basis van dit resultaatsverslag bepaalt de inspectie haar vervolgstappen. 12 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
Bijlage - erantwoording De inspectie voerde het toezicht bij Stichting Forniamo uit op 3 en 7 december 2018. Het toezicht bestond uit de volgende onderdelen: Gesprek met bestuurder Gesprek met locatiemanager Gesprek met teamleider Gesprek met gedragsdeskundige Gesprek met professional Gesprek met jeugdigen Rondleiding en observatie op beide locaties Dossieronderzoek Analyse beleidsdocumenten De 13 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd
foto www.igj.nl 14 Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd