Nieuwsbrief September 2006 Ecologische verbindingszone Valleikanaal Natuur dwars door de stad Valleikanaal nog groener en mooier In 2005 is een begin gemaakt met de aanleg van een ecologische verbindingszone langs het Valleikanaal. In dat jaar zijn de oevers natuurvriendelijk ingericht. Medio 2007 start de volgende stap in dit meerjarenproject. In de directe omgeving van het kanaal worden poelen en plas-draszones aangelegd en krijgen dieren de mogelijkheid om de bruggen over het kanaal te passeren. Het Valleikanaal in Amersfoort wordt stap voor stap een ecologische verbindingszone tussen de Gelderse Vallei en de Eem en randmeren. Vlinders en libellen maken nu al gebruik van deze reisroute. Door de aan leg van poelen en looprichels onder brug gen, voelen straks ook kleine zoogdieren, amfibieën en reptielen zich hier thuis. Maar niet alleen planten en dieren profite ren van deze nieuwe natuur, ook mensen kunnen in de toekomst genieten van natuur dwars door de stad. De gemeente Amersfoort hoort graag wat u van het voorlopig ontwerp vindt. Uitnodiging De gemeente organiseert in oktober een excursie en inloopavonden waarbij projectmedewerkers toelichting geven op het ontwerp. U bent van harte uitgenodigd! Excursie langs het kanaal Woensdag 4 oktober 2006 Verzamelen om 16.30 uur bij wijkcentrum het Klokhuis, Weberstraat 2. Om 17.30 uur bent u weer terug bij het Klokhuis. Inloopavonden Woensdagavond 4 oktober 2006 Huize Liendert, Zwaluwenstraat 1. U bent welkom tussen 19.30 en 21.00 uur. Dinsdagavond 10 oktober 2006 Farel College, Paladijnenweg 101. U bent welkom tussen 19.30 en 21.00 uur.
Weidebeekjuffer De reisroute tot nu toe De aanleg van de ecologische verbindings zone langs het Valleikanaal is een project dat al een aantal jaren loopt. Waterschap Vallei & Eem, gemeente Amersfoort en provincie Utrecht hebben een uitgebreid stappenplan gemaakt voor de oevers van het Valleikanaal, rekening houdend met de wensen van belanghebbenden. De eerste stap bestond uit het geschikt maken van de route voor insecten en vissen. De oevers werden natuurvriendelijk ingericht waarbij steile oevers werden afgewisseld met oevers waarvan de grond geleidelijk overgaat in water. Het natte gebied is nu geschikt als baby kamer voor jonge vissen en insecten. Gele lis, riet en grote egelskop kunnen hier nu groeien en libellen verplaatsen zich van de Heiligenbergerbeek naar het Valleikanaal. Wat is een ecologische verbindingszone? Een ecologische verbindingszone is een lint natuur dat grotere natuurgebieden met elkaar verbindt. Door deze ver binding wordt het leefgebied van dieren vergroot en ook plantenzaad verspreidt zich langs dit groene lint. Er zijn natte en droge verbindingszones. Het Vallei kanaal is een natte zone. De inrichting van de oevers is daarbij belangrijk voor dieren en planten. Vooral oevers waar van het land heel geleidelijk overgaat in water, zijn voor veel planten en dieren aantrekkelijk. Ecologische verbindingszones vormen samen met de grotere natuurgebieden de ecologische hoofdstructuur. Dit is het grote netwerk van natuur door heel Nederland. In 2018 moet deze hoofd structuur klaar zijn. Poel in ontwikkeling Wat is nodig voor deze ecologische verbindingszone? Het graven van poelen Op verschillende plekken worden poelen gegraven (zie grote tekening). Sommige liggen aan de wijkzijde, andere aan de centrumzijde van het kanaal. Voor de aanleg van de poelen is het op een aantal plekken nodig een paar bomen te kappen om voldoende zonlicht en warmte in de poel te krijgen. De meeste bomen blijven staan en op sommige plekken worden bomen bij geplant. Natuur dwars door de stad -2- Langs de waterkant kunnen heel veel plan tensoorten groeien en bloeien. Moeras spirea, watermunt, bitterzoet, engelwortel, kattenstaart en het wilgenroosje zijn daar een paar voorbeelden van. In het stil staande, open water van de poelen voelen groene kikkers, bruine kikkers en padden zich thuis. De bruine kikker en de pad planten zich hier voort. En wie weet, ligt er op een zonnige dag ineens een ringslang te zonnen in het gras naast de poel. Gelukkig is deze slang ongevaarlijk. Het aanleggen van plas-draszones Het zijn geen poelen, geen slootjes en het is geen moeras. Een plas-draszone is een nat stuk oever op de overgang tussen ondiep water en drogere grond. Hier groeit de dotterbloem, de oeverzegge en riet. En daarin zingt straks vast en zeker de
Ecologische verbindingszone Valleikanaal Vogelvluchtimpressie vanuit zuidelijke richting Ringslang Oranjetipje kleine karekiet. Dit altijd zingende vogeltje komt nu al voor in het landelijk gebied van Leusden en de wijk Randenbroek. Het zal zich zeker verder langs het Valleikanaal verplaatsen. De plas-draszones komen tussen de Holkerweg en Balladelaan te liggen aan de wijkkant (Schothorst) van het kanaal. Het bouwen van vleermuisbunkers In het bosplantsoen van de bestaande poel bij de A28 en in de oksel van de Zielhorsterweg, worden vleermuisbunkers gebouwd. De verwachting is dat de natuur langs het kanaal veel kleine beestjes zal trekken die voedsel zijn voor bijvoorbeeld vleermuizen. De watervleermuis en mogelijk de meervleermuis zijn te verwachten. Zij zullen s zomers over het water scheren op jacht naar insecten en s winters een winterverblijf vinden in de bunker. De bunker ziet er van buiten uit als een grasheuvel. Binnenin bestaat de bunker uit grote, ronde buizen en gemetselde kamers. Het maken van faunavoorzieningen Een reisroute langs het water werkt alleen als de hindernissen voor dieren te nemen zijn. Het Valleikanaal kent nogal wat bruggen en aan het eind een flinke stuw (Balladelaan). Om het voor dieren mogelijk te maken deze hindernissen te nemen, worden bij alle bruggen faunavoorzieningen aangelegd. Vaak is het niet meer dan een loopplank of richel onder de brug door, maar voor dieren zijn het belangrijke hulpmiddelen. De oevers bij de stuw Balladelaan vormen nog een pittige hindernis. Binnen het inrichtingsplan Maatweg wordt hiervoor een oplossing gezocht die een verbinding legt tussen de kop van Schothorst en de Schans waar het nieuwe ziekenhuis wordt gebouwd. De stuw zelf is voor vissen te passeren met hulp van een vistrap. - 3 -
Kattenstaart -4-
Flinke poelen in Liendert Het traject dat hoort bij Liendert valt onder het brede project Amersfoort Vernieuwt. Het realiseren van de ecologische verbindingszone op dit traject is meegenomen in de wijkdiscussie en samen met de buurt uitgewerkt. Het heeft geleid tot drie flinke poelen aan de wijkkant van het kanaal, tussen Liendertseweg, Van Randwijcklaan en Lageweg. De poel naast de moskee wordt straks ook gevoed door het hemelwater van het dak van de moskee. Poel bij de moskee Natuur in de stad, het duurt even... Nieuwe natuur langs het Valleikanaal betekent straks natuur dicht bij huis. Vanuit huis bent u zo in een gebied waar u vergeet dat u in een drukke stad woont. Maar voordat u volop kunt genieten van fladderende vlinders, kwakende kikkers en bijzondere bloemen, moet u nog even geduld hebben. De natuur heeft tijd nodig om zich te ontwikkelen. Eerst ziet het er kaal uit, dan staan er planten waar u niet direct de schoonheid van inziet, maar dan dan gaat de natuur langzaam de kant op die wij willen. Valleikanaal buiten Amersfoort Grote ratelaar Waterschap Vallei & Eem gaat begin 2007 ook het Valleikanaal tussen Amersfoort en Veenendaal inrichten als ecologische verbindingszone. Dit traject krijgt natuurvriendelijke oevers en kleine natuurgebiedjes waar dieren straks even uit kunnen rusten op hun reis langs het kanaal. - 5 -
Mede mogelijk door de Nationale Postcode Loterij De provincie Utrecht is verantwoordelijk voor de aanleg van ecologische verbindingszones binnen de Utrechtse provinciegrenzen. Voor de aanleg van natte verbindingszones werkt de provincie intensief samen met Waterschap Vallei & Eem. De gemeente Amersfoort is betrokken omdat het kanaal dwars door het grondgebied van de stad loopt. Als laatste partij is daar Het Utrechts Landschap bijgekomen. Het Utrechts Landschap heeft voor de uitvoering van het project Venster op de Vallei geld ontvangen van de Nationale Postcode Loterij. De ecologische verbindingszone langs het Valleikanaal is onderdeel van dit project. Met de bijdrage van Het Utrechts Landschap is het mogelijk om het hele project af te maken. In augustus 2006 hebben alle partijen hiervoor een samenwerkingsovereenkomst getekend. Iedere partij betaalt ongeveer een vierde deel van de kosten. Honden dwars door de natuur? U mag uw hond blijven uitlaten langs het kanaal. Het is wel belangrijk dat u daarbij rekening houdt met het (prille) natuurgebied dat hier ontstaat. Broedende eenden en vogels verlaten in paniek hun nest als er een loslopende hond op bezoek komt. Kikker- en paddendril gaan kapot als uw hond in de poel zwemt. Meer informatie Kijk op www.valleikanaal.nl voor meer informatie over het Valleikanaal en het belang van het kanaal voor de afwatering van de Gelderse Vallei. Meer over de ecologische hoofdstructuur leest u op www.provincie-utrecht.nl onder het thema Natuur en Landschap. Voor meer informatie over de aanleg van de ecologische verbindingszone Valleikanaal kunt u contact opnemen met de projectleider, dhr. Jan Stolk, tel 033-469 50 44 of e-mail j.stolk@amersfoort.nl. Planning en procedure Tot 20 oktober 2006 kunt u een reactie geven op het ontwerp. De gemeente Amersfoort verwerkt alle reacties en maakt vervolgens een definitief ontwerp dat vastgesteld wordt door het college van burgemeester en wethouders. Alle partners moeten het eens zijn over het definitieve plan voordat het werk kan beginnen, naar verwachting medio 2007. Bij het werk wordt rekening gehouden met het plant- en broedseizoen. De gemeente verwacht voor omwonenden minimale overlast. Het voorlopig ontwerp voor de ecologische verbindingszone Valleikanaal ligt tot 20 oktober ter inzage bij het Stadsinformatiecentrum De Observant, Stadhuisplein 7 in Amersfoort. U kunt uw schriftelijke reactie sturen naar de gemeente Amersfoort, t.a.v. de heer J. Stolk, Postbus 4000, 3800 EA in Amersfoort. Op www.amersfoort.nl vindt u een reactieformulier dat u kunt downloaden en invullen. Uitgave van gemeente Amersfoort, Waterschap Vallei & Eem, provincie Utrecht en Het Utrechts Landschap Contactadres gemeente Amersfoort sector SOB, Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort Telefoon 033 469 43 29 Internet www.amersfoort.nl Tekst Andrea Oostijen Publicaties Foto s Loo Plan, Nautilus, Vlinderstichting, Waterschap Vallei & Eem, gemeente Amersfoort Tekeningen Dienst Landelijk Gebied, gemeente Amersfoort Vormgeving en druk Reproka Visuele Communicatie Oplage 5000 september 2006