Beleidsplan SchuldHulpMaatje Zoetermeer 2013-2015 Voorwoord Een belangrijke kerkelijke/diaconale missie luidt: helpen wie geen helper heeft. Naast de reeds eeuwenoude diaconale hulpverlening aan gezinnen en personen die tijdelijke materiële hulp nodig hebben, is in de loop der jaren een grote groep gezinnen en personen in de financiële problemen terecht gekomen. Daartoe is landelijk opgericht het project SchuldHulpMaatje. Het kabinet heeft na aanvaarding van de Motie Ortega-Martijn in het najaar 2009 een bedrag toegewezen als subsidie voor organisaties die met vrijwilligers willen werken rond schuldhulpverlening. Op 8 juli 2013 hebben de Pinkster Gemeente Zoetermeer, de Protestantse Gemeente Zoetermeer en het Diaconaal Overleg Zoetermeerse Kerken, de intentieverklaring getekend voor het opstarten van SchuldHulpMaatje Zoetermeer. Terugblik Het Basisdocument Medefinanciering aanvraag SHMZ is in juli 2013 opgesteld en vastgesteld. In het Basisdocument staat beschreven, dat het CBS heeft aangegeven, dat er de afgelopen vijf jaar in de Randstad relatief meer personen met een WW-uitkering zijn bijgekomen dan in andere delen van het land. Ook het aantal personen in de bijstand steeg vorig jaar. Ondanks het feit dat de gemeenten een minimabeleid voeren, dat een inkomenswaarborg biedt en waarvan mensen rond moeten komen, bestaat er een groep mensen bij wie het maar niet lukt om rond te komen. Veel van deze mensen komen uiteindelijk terecht bij de bijstand en als men aan de normen voldoet bij de voedselbank. Begin 2013 maakten ongeveer 200 huishoudens in Zoetermeer gebruik van de voedselbank. Daarnaast zijn er nog kwetsbare groepen in Zoetermeer zoals; Ruim 4000 kinderen leven in armoede gezinnen Een grote groep mensen heeft problemen om de hypotheekverplichtingen na te komen Veel wanbetalers voor huren, zorgpremie e.d. Echtscheidingen en de financiële problemen 3500 personen in de bijzondere bijstand (en collectieve ziektekostenverzekering) 1300 personen met categoriale toeslag (chronisch zieken, gehandicapten en ouderen) 1250 personen met een langdurigheidstoeslag 7000 personen met een Zoetermeerse Pas 660 personen in de schuldhulpverlening. 1
Het gevolg is dat grote groepen op termijn in de financiële problemen kunnen geraken. Hulpvragers met wie wij contact hebben, noemen nog een aantal andere oorzaken voor het ontstaan van hun financiële problemen. Zij kampen met te hoge woonlasten, de stijgende kosten voor levensonderhoud en de moeite om hun uitgaven en inkomsten in balans te houden. Ook het gemak waarmee een lening kan worden afgesloten en bij postorderbedrijven kan worden besteld vormt een probleem. Omdat het vrijwel altijd gaat om financiële zorgen, in combinatie met andere problemen, is het overgrote deel bekend bij schuldhulpverlening, maatschappelijk werk of de GGZ-instelling. Het lukt deze groep mensen echter niet om effectief en duurzaam gebruik te maken van de hulp die deze instanties bieden. Zij hebben intensieve persoonlijke ondersteuning nodig om zich te kunnen voorbereiden op hun uiteindelijke hulpvraag bij reguliere instanties. Hoe werkt SchuldHulpMaatje? SchuldHulpMaatjes zijn getrainde vrijwilligers en ze werken altijd vanuit een lokale diaconale vrijwilligersorganisatie. Zij geven preventief hulp aan mensen die moeite hebben met hun administratie, bieden ondersteuning aan mensen die een traject van schuldhulp doorlopen en geven nazorg wanneer de schuldhulp is afgerond. Hun activiteiten ondersteunen de inzet van lokale professionele instellingen en organisaties en vinden plaats in onderlinge overeenstemming. Zij maken gebruik van de landelijke SchuldHulpMaatje expertise formule, waardoor certificatie landelijk geborgd blijft. Het SchuldHulpMaatje project is een zelfstandige Stichting en zet zich vanuit de actualiteit en kracht van het geloof in voor de verbetering van de sociale cohesie, leefbaarheid en vitaliteit van de stad. De participanten in de voorbereiding van het SHMZ zijn: 1. Protestantse Gemeente Zoetermeer 2. Pinkstergemeente Morgenstond 3. Diaconaal Overleg Zoetermeerse Kerken (DOZK). Waar staan we nu Op 16 augustus 2013 is opgericht de Stichting Budget op Orde Maken Zoetermeer (B.O.O.M.Z.), ingeschreven in het handelsregister onder nummer 5871035, handelend onder de naam SchuldHulpMaatje Zoetermeer (SHMZ). SHMZ heeft nauwe contacten met het DOZK als werkgroep van het Beraad van Kerken Zoetermeer (BKZ). Daarnaast wil SHMZ nauwe samenwerking met de Gemeente Zoetermeer, woningstichtingen en ketenpartners. In september 2013 zijn we gestart met de wervingsprocedure voor SchuldHulpMaatjes. Na de selectie wordt de eerste opleiding in november 2013 ingepland. Na verwachting beschikken we dan over ongeveer 15 gediplomeerde vrijwilligers. Wij richten ons op de mensen die in Zoetermeer om hulp vragen, vrijwillig of verplicht. Het gaat om de hulpvragers die behoefte hebben aan sociale en praktische ondersteu- 2
ning en gemotiveerd zijn. Zelfredzaamheid is van essentieel belang. Naast nieuwe hulpvragers zal ook het huidige bestand worden gescreend. Het SchuldHulpMaatje project richt zich op mensen in drie mogelijke fasen van schuldenproblematiek. De preventieve fase waarbij diepe schulden voorkomen kunnen worden, de schuldhulp fase waarbij vaak al professionele schuldhulpverlening aanwezig is en een maatje als steuntje in de rug kan dienen, en de nazorg fase waardoor terugval voorkomen kan worden. Waar willen we naartoe in 2014/2015 SchuldHulpMaatje wil enthousiast meewerken en meedenken aan de uitvoering van gemeentelijke beleidsplannen aangaande schuldhulpverlening. Juist de preventieve werking van SchuldHulpMaatje zal de komende jaren belangrijk zijn in een situatie van sterk groeiende problematiek. De eerste fase van het project zal een jaar duren waarna een evaluatie plaatsvindt. In deze periode is het streven om minimaal 50 koppelingen tot stand te brengen, waarvan er 10 succesvol kunnen worden afgerond. Succesvol wil in dit geval zeggen dat aan de hulpvraag is voldaan en de hulpvrager geen gebruik meer maakt van nood voorzieningen. Na anderhalf jaar is de verwachting dat 25 koppelingen succesvol afgerond worden en na drie jaar 50. Koppelingen die na twee jaar nog niet voldoende resultaat hebben geboekt, kunnen worden ontbonden. Voor de betreffende hulpvragers zoeken we dan ondersteuning op een andere maar altijd passende manier. Na een jaar start de tweede fase van het project, waarin op basis van de evaluatie, meer SchuldHulpMaatjes worden opgeleid en ingezet. Werving van de hulpvragers De werving van hulpvragers zal enerzijds plaatsvinden door het huidige bestand te benaderen, mondeling en/of via een brief. Nieuwe hulpvragers worden bij het eerste intakegesprek geïnformeerd over de mogelijkheid een maatje toegewezen te krijgen. Maar hulpvragers kunnen zich ook op eigen initiatief aanmelden. Door samenwerking met de Gemeente, afdeling Schuldhulpverlening, woningbouwverenigingen, energiebedrijven en werkgevers kunnen hulpvragers zich melden voor ondersteuning van een schuldhulpmaatje. Werving van maatjes Voor de algemene promotie van het maatjesproject maken we gebruik van persbericht en promotiemateriaal met een eigen huisstijl op flyers, posters, stickers en briefpapier. Voor de werving van maatjes maken we gebruik van freepublicity in lokale dag- en weekbladen. Ook zullen vacatures worden geplaatst op de www.ikwordmaatje.nl site van het oranjefonds en op de website www.schuldhulpmaatje.nl. Via verschillende kerken en de diakenen van Zoetermeer worden eveneens maatjes geworven. Daarnaast kunnen via ondernemers netwerken in het kader van MVO werknemers als vrijwilligers geworven worden die werkzaam zijn in de financiële sector dan wel in administratieve functies. Voor medewerkers kan dit vrijwilligerswerk een leer- 3
zame manier zijn om kennis te maken met schuldenproblematiek en vooral het herkennen van risico situaties. Een SchuldHulpMaatje volgt een 3-daagse verplichte training die hem/haar in staat moet stellen om de praktische en sociale ondersteuning te bieden aan de hulpvragers. Als de training met goed gevolg is afgerond ontvangt het maatje een certificaat. Er wordt gebruik gemaakt van de landelijke SchuldHulpMaatje expertise formule, waardoor certificatie landelijk geborgd blijft. Jaarlijks wordt de kennis van het maatje getoetst, via e-learning, waardoor de certificering weer met een jaar wordt verlengd. Werving van fondsen Om in de toekomst de vrijwilligers te kunnen blijven begeleiden dient een projectcoördinator voor tenminste drie jaar binnen het project beschikbaar te zijn. Ook het overbrengen van de opgedane ervaringen en expertise via het landelijk platform is deel van de activiteiten. Hiernaast zal een maatje maximaal 2 3 hulpvragers kunnen begeleiden en dienen er meer dan 25 maatjes te komen. Hiervoor wordt een gedegen fondsenwerfplan opgesteld waarbij gemeentelijke overheid, bedrijfsleven en kerken de opleiding van een maatje mogelijk maken. Coördinator Naast de maatjes zijn een of meer coördinatoren. Een coördinator heeft een cluster van 10 tot 15 maatjes onder beheer. De Coördinator functioneert als coach voor de maatjes en is de vraagbaak voor vragen, knelpunten, begeleiding e.d. De Coördinator zorgt voor de rapportage naar het bestuur en het Landelijk Service Punt, tevens is de Coördinator de contactpersoon naar Gemeente en overige instanties. Begroting 2013 Kosten voor 11 nieuw te trainen maatjes en 11 maatjes in onderhoud. Uitgaven: kosten en Algemene Kosten 21.200,00 Fondsen, Lokale overheid, Kerken, Bedrijfsleven en Particulieren 21.200,00 Begroting 2014 Kosten voor 15 nieuw te trainen maatjes en 25 maatjes in onderhoud. Uitgaven: kosten en Algemene Kosten 50.100,00 Fondsen, Lokale overheid, Kerken, Bedrijfsleven en Particulieren 50.100,00 Begroting 2015 Kosten voor 15 nieuw te trainen maatjes en 38 maatjes in onderhoud. 4
Uitgaven: kosten en Algemene Kosten 58.300,00 Fondsen, Lokale overheid, Kerken, Bedrijfsleven en Particulieren 58.300,00 Rekening houdend met 5 uitvallers zal het aantal effectief getrainde maatjes in 2015 35 zijn. Samengevat: Aantallen maatjes Jaar 2013 2014 2015 Aantal maatjes nieuw te trainen 10 15 15 Aantal maatjes in onderhoud 10 25 38 Aantal uitvallers 0 2 3 Aantal effectief 10 23 35 Inkomsten in procenten Jaar 2013 2014 2015 Fondsen 50% 25% 10% Lokale overheid 20% 35% 50% Kerken 25% 15% 10% Bedrijfsleven 5% 23% 28% Particulieren 0% 2% 2% 100% 100% 100% 28 oktober 2013 5