0
Een woord van de redactie Op woensdag 10 september 2014 gaat de onderlinge competitie van damclub Oerterp weer van start. In de ledenvergadering van mei 2014 is dat zo afgesproken. De eerste twee partijen wordt er geloot. Wie langer meeloopt, kent de procedure. Het loten gebeurt door middel van speelkaarten. Hendrik Veenstra selecteert de kaarten, schudt ze en iedereen trekt een. Troefkaarten zijn er niet. Gelijke plaatjes spelen tegen elkaar, waarbij rood met wit spelt en zwart met zwart. De gang van zaken voelt vertrouwd aan. Wat echter anders is dan anders zijn de gezichten van het personeel van De Wier. De vaste medewerkers zijn er niet. Dat alles heeft te maken met het faillissement van De Wier dat in de achterliggende periode door de rechter is uitgesproken. Een curator is bezig de zaken af te handelen. In de kranten wordt maar mondjesmaat bericht. Harrij Mennema neemt die avond de bestellingen op. Enige tijd later brengt een onbekende de koffie. Mevrouw Atty Sinnema neemt de zaken in het MFC waar. Zij is in dienst van de gemeente Opsterland. Het is haar taak de boel weer op orde te brengen. Als er belangrijke ontwikkelingen zijn, zal de damcub daar zeker van horen Bijzonder aan deze uitgave van het Typezetje is, dat er velen aan hebben meegewerkt. De redactie wil ieder voor zijn bijdrage danken. Tot slot wenst de redactie alle deelnemers aan het kerstsneldamtoernooi een fijne avond toe, een goede jaarwisseling en een voorspoedig en gezond 2015 en een cv die het doet. De redactie 1
Composities 1 en 2 in majeur van Jan van Dijk Op woensdag 12 november 2014 laat Jan van Dijk aan het einde van de avond twee damcomposities zien (zie de diagrammen 1 op pagina 4 en 2 op pagina 8). Ze zijn van zijn hand. Hij vertelt dat hij er een paar uur mee bezig is geweest. Voor degenen die het tempo kennen waarin hij damt, staat dat gelijk aan een zee van tijd. Aan Jan van Dijk is te zien dat hij trots op de kunstwerkjes is. Hij zegt de redactie toe dat ze in het clubblad mogen worden gepubliceerd. De redactie wil er graag meer over weten en vraagt de heer Arjen Timmer, secretaris van de Kring voor damproblematiek per e-mail om nadere informatie. Dat het een knap stukje werk is en alle zetten kloppen, dat ziet de redactie ook wel, maar of het allemaal origineel is, daar kan zij geen oordeel over geven. In de afgelopen eeuwen hebben tal van componisten van naam fraaie stellingen op het bord getoverd. De heer A. Timmer Redactielid van De Problemist Geachte heer Timmer, Ik ben lid van de redactie van Het Typezetje, het clubblad van damclub Oerterp. Vanavond liet een clublid mij een damprobleem zien dat hij zelf had gecomponeerd. Het is de bedoeling, dat het probleem in het volgende clubblad wordt opgenomen. Voor mij is het interessant te weten of er in de lange geschiedenis van het dammen anderen zijn geweest die iets dergelijks eerder (of iets vergelijkbaars) hebben bedacht. Ik beschik niet over een computerprogramma om dat na te gaan. Dat geldt ook voor de andere leden van de club. Als ik u de stelling mail, kunt u mij dan een antwoord op die vraag geven? Hoogachtend, Jack Riesenkamp 2
Op woensdagavond 19 november 2014 treft de redactie het volgende antwoord aan in zijn mailbox: Beste dammers, Door Arjen Timmer werd ik er op gewezen dat Kamikaze Jan nu toch echt het componeren heeft ontdekt. Dat is heuglijk nieuws: weer een (sterke) partijspeler die naast de damsport ook de damkunst bedrijft... Ik heb weinig toe te voegen aan wat er op de sites en in de mails staat (Arjen stuurde mij de mails van Jack aan Jan en andersom toe). De 10x10 is fraai, zeker omdat die zo te zien een verbetering betekent van Van Tol 1980. (In de voetsporen van Van Tol debuteren; er zijn mindere voorgangers te bedenken). In een artikel over dammen in het Friesch Dagblad van 14 november 2014 schrijft Tjalling Goedemoed dat hij op de Facebook-pagina getiteld The art of winning vrijwel dagelijks partijcomposities laat zien. Hij schrijft het volgende: Clubgenoot Jan van Dijk liet zich inspireren om een compositie samen te stellen. Het resultaat oogstte bewondering. Jan van Dijk 25-20! 24-29 AB 22-17 15x24 17x12 8x17 27-21 16x40 45x34 23x41 34x3 26x37 34x47 W+ 3
4
A 1 24-30 2. 20-14 9x20 3. 27-21 16x40 4. 45x5 23x41 5. 5x46 26x37 6 46x23 W+ B 1 23-29 2. 27-21 16x40 3. 45x12 W+ Het probleem heeft een aantal aantrekkelijke aspecten. De aanvangspositie is een mooie, partijachtige stand. Wit introduceert de slagzet met een dwangzet. Zelf was ik erg gecharmeerd van de tussenstop 45x34, waarna de schijf alsnog doorslaat naar dam. Met wat fantasie herkende ik hierin de kamikazepiloot die vanaf veld 45 vertrekt met zijn straaljager. Het lijkt of de kamikazepiloot al meteen te pletter slaat op de zwarte stenen, maar daarna vliegt hij gewoon door en richt ernstige schade aan om uiteindelijk als enige overlevende van het geweld zegevierendop veld 46 te landen Ik hoopte dit type slagzet, waarbij de tussenstop 45x34 uiteindelijk leidt tot grote verwoesting, de coup Kamikaze, tevens verwijzend Jans grappige bijnaam, Kamikaze Jan. Toen wilde ik zelf ook aan de slag om een coup Kamikaze te bewerken en in twee dagen tijd volgen er drie composities met dit thema. Tjalling Goedemoed 1. 30-24 20x29 2. 27-21 16x40 3. 45x34 23x41 5
4. 34x3 18x27 5. 3x46 36-41 6. 46x8 2x13 7. 48-43 W+ 1. 27-22 18x40 2. 45x34 23x41 3. 34x3 26x48 4. 3x25 48x34 5. 25x46 W+ 1. 25-20! 4-10 2. 35-30 24x35 3. 42-37 15x24 4. 26-21 17x26 5. 27-22 18x40 6. 45x34 23x41 7. 34x3 26x37 8. 3x47 35-40 9. 47-33 40-45 10. 33-50 W+ Van Alphen bewerkte het idee ooit met een dam op veld 29, blijkt uit de database Compositions 2013 die in Turbo Dambase te bekijken is. Deze database met meer dan 150.000 problemen is voor een prikje te koop bij Klaas Bor. 6
H. J. van Alphen 1. 38-33! 29x47 2. 49-44 35x24 3. 39-33 47x29 4. 27-21 16x40 5. 45x34 23x41 6. 34x3 36x27 7. 3x9 4x13 8. 15x4 11-16 9. 4x27 19-24 10. 27-38 24-30 11. 38-43 30-35 12. 43-49 16-21 13. 49x16 35-40 14. 16-11 40-45 15. 11-50 W+ Ik vond dat de beginstand mooier kon en bedacht deze versie, maar later kwam ik tot de ontdekking dat er zetverwisseling mogelijk is in de oplossing, de tweede en de derde zet kunnen worden verwisseld. De beste bewerking blijft dus die van Van Alphen. Tjalling Goedemoed B. Bumastrat 66 8933 EL Leeuwarden tjalling.goedemoed@gmail.com 7
Compositie in zwart en wit 2 van Jan van Dijk Hoofdvariant: 1. 28-23 8-12 2. 49-43 5-10 3. 43-38 10-14 4. 24-20 15x31 5. 16-11 18x40 6. 11x2 25x34 7. 2x26 Bijvariant 1: Bijvariant 2: Bijvariant 3: 1. 28-23 27-31 1. 28-23 27-32 1. 28-23 27-32 2. 23x3 31x42 2. 23x3 32x41 2. 23x3 32x41 3. 49-43 W+ 3. 29-23 41-46 3. 29-23 41-14 4. 34-29 46x10 4. 49-43 47x20 5. 16-11 25x23 5. 43-38 20x42 6. 11x2 W+ 6. 30-24 42x20 7. 23-18 13x22 8. 34-30 25x34 JvD 9. 3x2 * W+ 8
De 8x8 verraste mij: na de dwang- en wachtzetten de directe combinatie 24-20, waar ik eerst (als problemist gedeformeerd zijnde op zoek naar de meest economische slag) de afgifte 37-31? er bij wilde doen. Mooi gefopt! Ben benieuwd hoe deze in De Problemist wordt gebracht. Volgens Turbo Dambase is de 8x8 ook helemaal origineel. Zelfs de meerslag (15x31) met daarna (18x40) is nauwelijks bewerkt en zeker niet met nog het extraatje (25x34). Die database is niet heilig, maar er staat toch wel al erg veel in. Kan dus alleen maar zeggen: ga zo door op het compositievlak! (En al abonnee van DP?!) Overigens hoop ik van de jonge dammers, sterk of niet, ook nog wel eens nieuwe problemen voor de probleemrubriek in DP te mogen ontvangen. Ik zie al voor me dat ik t.z.t. zelf alle internetsites moet gaan nalopen of er daar nog iets nieuws is verschenen... DP blijft toch wel het neusje van de zalm, vind ik. Tegenwoordig ook smakelijk voor partijspelers. Vriendelijke groet, Arne van Mourik 9
10
Hersengymnastiek Zo nu en dan een kruiswoordpuzzel of een damprobleem oplossen is goed voor de hersenen. In Het beste damboek voor beginners (1978) van Herman van Westerloo staat op pagina 80 het volgende damprobleempje (zie diagram): Wit maakt gebruik van een hielslag, de combinatie is winnend staat erbij. Winnende combinaties moeten eenduidig zijn. Blunderzetten van zwart tellen niet, zo is de mening van de redactie. De hielslag is gemakkelijk gevonden. Voor de juistheid van het antwoord kijkt de redactie bij de antwoorden achterin het boek. Herman van Westerloo schrijft: 1. 40-34 29x40 2. 30-34 19x30 3. 49-44 40x38 4. 32x43 21x32 5. 37x10 of 37x8 11
Het lukt de redactie niet de reststand af te sluiten in een overwinning van wit. Gelukkig is er Flits. Misschien ziet die andere mogelijkheden. Flits bakt er echter niets van. Hij komt niet verder dan remise. Vanuit de beginstand lukt het Flits om het probleem winnend af te sluiten. Van een hielslag of iets dat daarop lijkt, is echter geen sprake. Daarna legt de redactie het probleem voor aan Gerben de Wit en Hendrik Veenstra: Wit kan op twee manieren doorbreken. Daarna is zwart weer aan zet. Ik vraag me af hoe wit de partij uiteindelijk (eenduidig) wint. Om op die vraag een antwoord te krijgen, voer ik de hele stand als bovenstaand in in Flits. Flits bakt er niets van. Hij herkent de stand niet als winnend voor wit. Dat doet hij ook niet als ik de stand invoer nadat wit is doorgebroken. Hij komt dan niet verder dan een remise. Graag wil ik van jullie weten hoe jullie wit naar de overwinning zouden leiden. Willen jullie mij de analyse van het probleempje per e-mail toesturen? Met vriendelijke groet, Jack Riesenkamp 12
Gerben de Wit e-mailt in steno: Jack, Denk dat het niet winnend is, Gelijk combinatie nemen, kom dan niet verder dan dam halen op 5, maar ook dat wint niet... probleem is dat 26 gaat lopen richting dam 30-25, dan blijft de combinatie er in, maar dan komt 29-34, eerst slaan met 40, maar ook dit is nog moeilijk, maar geeft natuurlijk wel kansen Gerben Hendrik Veenstra komt met de volgende oplossing: 1. 30-25 14-20 2. 25x14 19x10 3. 40-34 29x40 4. 49-44 40x38 5. 32x43 21x32 6. 37x8 26-31 7. 8-3 31-36 8. 41-37 18-22 9. 43-38 22-27 10. 38-32 27x38 11. 3-20 * In de oplossing van Hendrik Veenstra wint wit, maar er is er geen 5. 37x10. Vervolgens leg ik het probleem aan Herman van Westerloo voor. Eerst per telefoon, daarna per e-mail. 13
Tel: 058-8200900 14
In de uitgave van het magazine voor dammers Hoofdlijn nummer 187, schrijft de heer Van Westerloo het volgende: Weer tijd voor een uitstapje en nu toch min of meer gedwongen door een telefoontje en later een e-mail van Jack Riesenkamp. Hij schrijft: Ik ben lid van damclub Oerterp en zit in de redactie van het clubblad. Ik loop op pagina 80 van uw boek Het beste damboek voor beginners (1978) bij diagram 15 tegen een probleem aan. Het kost me geen moeite om zelf de hielslag te vinden. Mijn vraag is echter of wit na de doorbraak 37x10 of 37x8 wint. Ik heb die vraag voorgelegd aan Flits. Na de doorbraak komt Flits echter niet verder dan een remise. Als ik Flits de beginstand voorleg, dan wint wit. Een hielslag komt er niet in voor. Tevens heb ik de vraag voorgelegd aan clubgenoot Hendrik Venstra. Omdat we met vraagtekens blijven zitten, leg ik het probleem voor aan degene die hem in omloop heeft gebracht. Ik ben erg benieuwd naar uw reactie Ik moest nu wel op zoek naar dit damboek en trof diagram 1 op pagina 80, met als onderschrift: Wit speelt en neemt een winnende damdoorbrakcombinatie. De oplossing stond op pagina 84: 1. 40-34 29x40 2. 30-24 19x30 3. 49-44 40x38 4. 32x43 21x32 5. 37x10 of 37x8 Ik was destijds een gemakzuchtige dammer en heb niet echt gekeken of de stand na 37x10 of 37x8 wel gewonnen was. Kritiek of een opmerking over dit boek (verschenen in 1978) heb ik nooit gehad en het verbaasde mij daar nu een opmerking over te ontvangen. Ik heb ook wel geprobeerd om de winst te vinden, maar dat is mij niet gelukt; ik kwam nog het beste tot 15
5. 37x8 26-31 6. 41-36 31-37 7. 8-3 37-42 8. 3x12 en mogelijk kan een lezer aantonen of de stand na 37-42 nog te winnen is. Wel zag ik naar aanleiding van de e-mail dat wit met deze slag kan winnen door eerst 1. 30-25 te spelen en dan na een van de twee mogelijkheden voor zwart (14-20 25x14 19x10 of 19x24) de slag wel te nemen. Mocht er ooit een derde druk komen van dit boek, dan zal dit waarschijnlijk hersteld moeten worden Herman van Westerloo 16
Jan van Dijk - Jack Riesenkamp 2-0 Onderlinge competitie 17 september 2014 Met zachte hand dirigeert wit zijn schijven naar strategische posities. Elke zet ervaart zwart als verhogen van de druk op zijn positie. Naarstig is zwart op zoek naar zetten die de druk kunnen verlichten. Veel oplossingen zijn er niet. De ene keer wordt hij gebeten door de hond, de andere keer door de kat. In de hoop op betere tijden zet zwart als 23e zet 16-21. Als hij over de horizon had kunnen kijken, had hij kunnen zien dat 14-19 een betere zet was geweest (zie diagram). 23. 14-19 24. 25x14 19x28! 25. 29x20 15x24 26. 33x22 18x38 27. 48x37 09x20 Even later neemt wit in de partij op veld 14 een voorpost in waarmee drie zwarte schijven worden beperkt in hun bewegingsvrijheid. Zwart staat twee schijven achter en dreigt zo dadelijk drie achter te komen. Zwart overziet het een en ander en geeft op. JR 17
Miente Pera - Hendrik Veenstra 1-1 Onderlinge competitie 3 december 2014 Wat zijn de opties voor zwart (zie diagram) na 51. 8-3? A. 51. 8-3 27-31 52. 26 x 37 20-24 53. 3 x 26 11-17 54. 26 x 30 25 x 34 Deze stand gaat naar remise. In de partij zet zwart 52. 20-14 en dat is ook remise. De omstanders wijzen achteraf als winnende zet voor zwart aan: 51. 20-9! Na de meerslag van wit volgt 9-27. MP 18
Aron Bijlsma schoolkampioen Voor de 35 e keer wordt op 3 oktober 2014 het damtoernooi voor leerlingen van de Oerterper basisscholen georganiseerd. Dat gebeurt in CBS De Opdracht. Dit jaar doen helaas geen kinderen van OBS De Twirre mee. In totaal hebben zich voor het evenement 40 kinderen van de groepen 5 tot en met 8 aangemeld. Er worden 5 ronden gespeeld volgens het Zwitsers systeem. Dit levert de volgende eindstanden op: Groep 5 school we pt 1. Ewoud Bijlsma Eben Haëzer 5 5 2. Sander Rietsema De Opdracht 5 4 3. Frank Boonstra Eben Haëzer 5 4 4. Manuel de Boer De Opdracht 5 4 5. Benne Jongsma Eben Haëzer 5 4 6. Jesse Fijnvandraat De Opdracht 5 3 7. Meike Dekker De Opdracht 5 2 8. Imro Jongsma Eben Haëzer 5 2 9. Jente Lubben De Opdracht 5 0 Groep 6 school we pt 1. Björn Fokkema De Opdracht 5 8 2. Jelmar Bakker De Opdracht 5 6 3. Wytze Boersma De Opdracht 5 5 4. Ruben Rietsema De Opdracht 5 4 5. Julian Bos De Opdracht 5 4 6. Rik Braam De Opdracht 5 2 7. Thomas de Groot De Opdracht 5 2 19
20
Groep 7 school we pt 1. Michiel v.d. Heide Eben Haëzer 5 6 2. Ewoud Bouma Eben Haëzer 5 6 3. Xander Postmus Eben Haëzer 5 6 4. Wessel Baron Eben Haëzer 5 6 5. Ruben Merkus Eben Haëzer 5 4 Groep 8 school we pt 1. Aron Bijlsma Eben Haëzer 5 10 2. Dimitri Westerveld De Opdracht 5 8 3. Sywart Bruinsma Eben Haëzer 5 8 4. Anke van Dijk De Opdracht 5 8 5. Joram Postma Eben Haëzer 5 8 6. Lois Hilvers Eben Haëzer 5 7 7. Peter Wiersma De Opdracht 5 7 8. Joas de Jong Eben Haëzer 5 6 9. Amarins de Vries De Opdracht 5 6 10. Alara Yuksel De Opdracht 5 6 11. Arianne Tolsma Eben Haëzer 5 6 12. Wybe Weening Eben Haëzer 5 6 13. Jesper de Groot De Opdracht 5 5 14. Maartje Heinstra De Opdracht 5 5 15. Martijn Brakke Eben Haëzer 5 4 16. Auke IJtsma De Opdracht 5 4 17. Wilco Baron Eben Haëzer 5 4 18. Marieke Wijma De Opdracht 5 3 19. Stanno Duursma De Opdracht 5 2 HM 21
Een ontbrekende schijf Het komt voor, dat bij een diagram een verkeerde zet staat genoteerd of een schijf op een verkeerde plaats staat. Als de dammer enige ervaring heeft, lost hij het probleem dat zo is ontstaan op. In het onderstaande diagram dat is ontleend aan Oefenopgaven voor de jeugd (Samenstelling en ontwerp Tamme van der Let, uitgave KNDB, serie C nummer 8, diagram 11). Gebruikelijk is, dat wit en zwart evenveel schijven hebben en dat wit begint en wint. In deze opstelling verliest wit. Een voor de hand liggende conclusie is, dat er een witte schijf ontbreekt. De vraag is: op welke velden kan wit een schijf plaatsen en de partij winnen? De redactie 22
Tussenstand onderlinge competitie 23
Uitslagenmatrix onderlinge competitie 24
Proficiat jarigen 9 mei A. Schuurman 9 jun A.J. de Jong 16 jun F. Heidsma 16 jun H. Mennema 1 jul S. Doller 4 aug D. Idsinga 17 aug G.J. Wagenaar 13 sep F.E. Jansma 16 okt G.J. de Wit 4 dec J. van Dijk 12 dec W. van der Velde 25
26
Tussenstand provinciale clubcompetitie PFDB Oerterp 1 Ereklasse Oerterp 2 Tweede klasse 27
Dampuzzles / Coups (D deel 3) Coup de l Assommoir Coup de l Epicier Coup de l Eponge Coup de l Escargot Coup de la Bombe (Bomzet) 28
29