JAARGANG 9 / NUMMER 1 SEPTEMBER 2014 Partners: Mede mogelijk dankzij:
VRAAG 1 Thuis op vakantie Lang niet iedereen is afgelopen zomer op vakantie geweest. Een groot deel van de bevolking heeft de zomer gewoon thuis doorgebracht. Om daar toch een exotisch tintje aan te geven, zijn daar mooie benamingen voor bedacht, zoals Balkonië. Wat is geen andere benaming voor vakantie in eigen huis? a. Bad Hintergarten. b. Gardenia. c. Køkedør. d. Utopia.
ANTWOORD VRAAG 1 Thuis op vakantie Wat is geen andere benaming voor vakantie in eigen huis? d. Utopia. Utopia is de naam van een niet-bestaande droomstaat waar alles perfect is. Oorspronkelijk is Utopia de titel van een boek van de Engelsman Thomas More uit 1516. In de andere plaatsnamen kun je verschillende plekken in en om het huis herkennen: keukendeur, garden en Hintergarten ( tuin ). http://bit.ly/balkonie http://bit.ly/fictiefwiki
VRAAG 2 Het laatste woord Dankzij een uitzending van Zomergasten werd het lied Nederlands- Engels van cabaretier Kees Torn uit 2004 in augustus plotseling een internethit: Terwijl ik mijn vriendin met een stuk taart paai En naar een blonde haarlok kijk die ik aai Vraag ik hoe zij het vindt, waarop zij zucht: Saai, Ik denk dat ik de was maar even droog draai. Voordat ik met mijn spullen naar de zaal Met welk woord moet de laatste regel worden afgemaakt? a. Hol. b. Loop. c. Ren. d. Zwaai.
ANTWOORD VRAAG 2 Het laatste woord Met welk woord moet de laatste regel worden afgemaakt? a. Hol. In het liedje van Kees Torn klinkt het laatste woord van elke regel als de Engelse vertaling van het woord daarvoor. Taart is in het Engels pie, wat klinkt als het Nederlandse paai. I is het Engelse ik, maar klinkt in het Nederlands als aai. Het Engelse sigh ( zucht ) klinkt als saai en dry ( droog ) als draai. Zaal kun je naar het Engels vertalen als hall, en dat klinkt als het Nederlandse hol. http://bit.ly/keestorn
VRAAG 3 M en/of v? Het Zweeds heeft een nieuw woord aan zijn taal toegevoegd: een geslachtsneutraal persoonlijk voornaamwoord. Het nieuwe woord kan gebruikt worden voor mensen die het gevoel hebben in het verkeerde lichaam te zijn geboren of voor mensen van wie het geslacht onbekend is. Welk van onderstaande woorden is een persoonlijk voornaamwoord? a. Hij. b. Jouw. c. Wie. d. Zich.
ANTWOORD VRAAG 3 M en/of v? Welk van onderstaande woorden is een persoonlijk voornaamwoord? a. Hij. Een persoonlijk voornaamwoord verwijst in een zin naar mensen of dingen: ik, ons, hen, etc. Het Zweeds kent sinds deze zomer naast han ( hij ) en hon ( zij ) ook het persoonlijk voornaamwoord hen. Dat woord werd al sinds 2012 gebruikt, maar is nu officieel opgenomen in de Zweedse taal. Het Zweedse hen kan gebruikt worden om naar een transgender te verwijzen, maar ook in situaties waarin we in het Nederlands hij of zij schrijven. http://bit.ly/persvnw
VRAAG 4 Top 5000 Afgelopen zomer verscheen er een Nederlands frequentiewoordenboek. In dat woordenboek staan de 5000 meest voorkomende Nederlandse woorden. 95% van de Nederlandse teksten en gesprekken bestaat uit deze 5000 woorden. Voor de overige 5% worden maar liefst 200.000 laagfrequente woorden gebruikt. Welke woordsoorten zie je vooral in de top 10 van hoogfrequente woorden? a. Lidwoorden en zelfstandige naamwoorden. b. Voorzetsels en lidwoorden. c. Werkwoorden en persoonlijke voornaamwoorden. d. Zelfstandige naamwoorden en bijvoeglijke naamwoorden.
ANTWOORD VRAAG 4 Top 5000 Welke woordsoorten zie je vooral in de top 10 van hoogfrequente woorden? b. Voorzetsels en lidwoorden. De top 10 van veelvoorkomende Nederlandse woorden ziet er als volgt uit: de, en, in, van, op, zijn, het, een, voor en die. Dit zijn vooral voorzetsels, lidwoorden en voegwoorden. Zulke woorden noemen we ook wel functiewoorden. Ze hebben van zichzelf weinig betekenis, maar zijn wel onmisbaar om goede zinnen te kunnen vormen. http://bit.ly/freqwoord
VRAAG 5 Speech Na de vliegramp met de MH17 in Oekraïne gaf minister Timmermans in New York een indrukwekkende toespraak in de Veiligheidsraad van de VN. Veel mensen loofden de emotionele toon van zijn speech, maar ook zijn Engelse accent werd veel besproken. Met welk Engels accent sprak Timmermans? a. Amerikaans-Engels. b. Australisch-Engels. c. Brits-Engels. d. Nederlands-Engels.
ANTWOORD VRAAG 5 Speech Met welk Engels accent sprak Timmermans? c. Brits-Engels. Minister Frans Timmermans spreekt vloeiend Engels met een Brits accent. Britten zullen het toch moeilijk vinden om zijn accent precies te plaatsen; doordat Timmermans in veel verschillende landen heeft gewoond, is zijn Engels niet regionaal gekleurd. Timmermans spreekt van huis uit Limburgs en Nederlands, maar spreekt verder ook vloeiend Engels, Duits, Frans, Italiaans en Russisch. http://bit.ly/speechtimmermans
VRAAG 6 Google Translate Onderzoekers van de Fryske Akademie willen dat de Friese taal toegevoegd wordt aan Google Translate. De automatische vertaaldienst van Google vindt het prima, maar de Friezen moeten daar wel zelf bij helpen. De onderzoekers roepen daarom Friezen op om naar translate.google.com/community te gaan en een steentje bij te dragen Hoe kunnen de Friezen hierbij helpen? a. Door aan te geven welke teksten in het Fries zijn. b. Door de Amerikaanse medewerkers van Google Fries te leren. c. Door de woorden en grammatica van het Fries op te schrijven. d. Door een grote database met Friese vertalingen samen te stellen.
ANTWOORD VRAAG 6 Google Translate Hoe kunnen de Friezen hierbij helpen? d. Door een grote database met Friese vertalingen samen te stellen. Google Translate begrijpt eigenlijk heel weinig van de te vertalen talen. Wel weet de software heel veel van statistiek. De vertaaldienst zoekt naar patronen in de te vertalen tekst en zoekt daar de meest passende vertaling bij uit grote databases met heel veel tekst. Google heeft daarom veel teksten nodig die vanuit of naar het Fries zijn vertaald, samen met de teksten in een andere taal. En zelfs dan zal de dienst nog regelmatig fouten maken, maar hij leert van de verbeteringen die gebruikers aanbrengen. Eerder ontwikkelden Nijmeegse taaltechnologen al oersetter, een automatisch vertaalsysteem voor Nederlands-Fries. http://bit.ly/googlevertalen - http://bit.ly/friesgoogle - http://oersetter.nl/
VRAAG 7 Verkeerd begrepen Een Amerikaanse blogger zegt te zijn ontslagen door de school waarvoor hij werkte, omdat hij een blog over homofonen had gepubliceerd. Het schoolbestuur zou volgens hem hebben gedacht dat hij over homoseksualiteit schreef, wat niet zou mogen. Volgens de school heeft zijn ontslag niks met zijn homofonen-blog te maken. Welk woordpaar bestaat uit homofonen? a. Dalen - stijgen. b. Duif - vogel. c. Voorkómen - vóórkomen. d. Wei - wij.
ANTWOORD VRAAG 7 Verkeerd begrepen Welk woordpaar bestaat uit homofonen? d. Wei - wij. Homofonen zijn woorden die hetzelfde klinken, maar verschillende betekenissen hebben. Ze worden ook niet altijd hetzelfde geschreven. Dalen en stijgen zijn elkaars antoniemen: ze hebben een tegengestelde betekenis. Voorkomen is een homograaf, want je kunt het op verschillende manieren uitspreken met verschillende betekenissen. Ten slotte is duif een hyponiem van vogel, omdat het laatste woord een ruimere betekenis heeft dan duif. http://bit.ly/blogontslag http://bit.ly/homoniem
VRAAG 8 Russia Engelsen en Duitsers noemen hem Putin, Fransen schrijven Poutine en wij spellen Poetin. In de westerse media wordt de naam van de Russische president op verschillende manieren gespeld. Hoe komt dit? a. De Russische president heeft zelf nooit verteld hoe je zijn naam spelt. b. De westerse landen laten zo zien dat ze Rusland niet serieus nemen. c. Het Russisch kent geen vaste spellingsregels. d. Zijn naam moet worden overgezet uit een ander alfabet.
ANTWOORD VRAAG 8 Russia Hoe kan een strip helpen? d. Zijn naam moet worden overgezet uit een ander alfabet. Het Russisch gebruikt het cyrillische alfabet in plaats van het westerse Latijnse alfabet. Namen moeten dus worden omgezet in een ander schriftsysteem. De meeste landen kiezen ervoor de naam zo te spellen dat het in de eigen taal zo goed mogelijk wordt uitgesproken. Dat heeft wel als gevolg dat namen in verschillende talen vaak verschillende schrijfwijzen hebben. http://bit.ly/poetinputin http://bit.ly/spellingrussisch