Investment Highlights week 44 Datum: 5 november 218 Toenadering VS-China voedt optimisme Na weken van pessimisme was het optimisme terug op de financiële markten. Wereldwijd herstelden de aandelenmarkten. Het waren vooral de opkomende markten die het goed deden. De belangrijkste oorzaak lijkt een hernieuwd optimisme over een spoedige oplossing van het slepende handelsconflict. De Amerikaanse president Trump en de Chinese president Xi lieten zich verzoenend uit. Ze spraken de hoop uit op de komende G2 top een overeenkomst te bereiken. Ook over de brexit kwam positief nieuws naar buiten. Volgens de Britten ligt een akkoord binnen handbereik. Onderliggend is er echter weinig veranderd in de wereldeconomie. De Amerikaanse economische cijfers zijn nog overwegend positief. De arbeidsmarkt blijft goed draaien en de loongroei ligt op het hoogste niveau in bijna 1 jaar. De leidende indicatoren lijken echter gepiekt. Zoals te zien is in de tegenvallende groei over het derde kwartaal, is het momentum in de eurozone al langer zwak. De verdere afbrokkeling van het Europese vertrouwen geeft weinig hoop op een snelle opleving van de groei. De Italiaanse economie stagneerde in het derde kwartaal, wat de druk op het Italiaanse begrotingsconflict zal vergroten. Tot slot kondigde de Chinese overheid nieuwe stimuleringsmaatregelen aan. Dit bevestigt dat de haperende Chinese groei de autoriteiten zorgen baart. Belangrijkste Economische data week 44 Europese groei valt terug Krachtige Amerikaanse banengroei < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 44 China gaat economie stimuleren Trump verwacht snel een deal met China Optimisme over een brexit-akkoord < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 44 Herstelrally op de aandelenmarkten Kapitaalmarktrentes iets hoger Daling olieprijs zet door < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 45 Midterm elections in de VS, de beleidsvergadering van de Fed, Europese vertrouwenscijfers en een reeks Chinese data Grafiek 1 Amerikaanse arbeidsmarkt blijft sterk 1 8 6 4 2 okt-9 okt-11 okt-13 okt-15 okt-17 Grafiek 2 Groei eurozone lijkt gepiekt 3% 2% 1% % -1% Baancreatie (3-maands gemiddelde, rechter as) Werkloosheid (% van beroepsbevolking) groei bbp k-o-k Tabel 1 Selectie economische cijfers week 44 Act. Exp. Prev. VS: Employment Cost Q3,8%,7%,6% VS: ISM mfg. 57,7 59, 59,8 VS: Payrolls 25 195k 118k VS: Unemployment rate 3,7% 3,7% 3,7% EZ: Bbp Q3 k-o-k,2%,4%,4% EZ: Unemployment rate 8,1% 8,1% 8,1% EZ: CPI estimate 2,2% 2,2% 2,1% EZ: CPI core 1,1% 1,1%,9% EZ: Markit PMI mfg. 52, 52,1 52,1 IT: Bbp Q3,%,2%,2% CH: PMI mfg. 5,2 5,6 5,8 Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode groei bbp j-o-j 5 25-25 -5-2% sep-1 sep-12 sep-14 sep-16 sep-18 Achmea Investment Highlights
Groei economie Eurozone valt terug We have to enhance reform and opening up to focus on core problems with targeted solutions ( ) We must get our own things done and firmly seek high-quality growth. Het Chinese Politbureau kondigt economische stimuleringsmaatregelen aan. Italiaanse economie stagneert De groei in de eurozone blijft vertragen. De groeicijfers over het derde kwartaal waren lager dan verwacht. De kwartaalgroei voor de gehele eurozone bedroeg een magere,2%. In het tweede kwartaal bedroeg de kwartaalgroei nog,4%. Als oorzaken voor de tegenvallende groei werd een reeks van eenmalige factoren genoemd. Onder meer problemen in de Duitse autosector, Franse stakingen en slecht weer. Er lijkt echter meer aan de hand. Door de groeivertraging is ook de jaar-op-jaarverandering verder teruggevallen. Die zakte van 2,1% naar 1,7%. Daarmee is de groeimomentum van de eurozone economie het afgelopen jaar sterk gedaald. De jaar-op-jaar groei piekte in het derde kwartaal van 217 op 2,8%. In vrijwel alle eurolanden vielen de cijfers over het derde kwartaal tegen. De Italiaanse economie stagneerde zelfs. De kwartaalgroei viel daar terug van,2% naar,% (zie grafiek 3). De jaar-op-jaar groei zakte van 1,2% naar,8%. De tegenvallende groei zal de discussie rondom de Italiaanse begroting doen oplaaien. Voor de EU is de lage groei een bewijs dat de Italiaanse begrotingstekorten onhoudbaar zijn. De Italiaanse regering zal in de lage groei echter het bewijs zien dat fiscale en budgettaire stimulansen noodzakelijk zijn om de groei aan te zwengelen. Ook de meeste andere Italiaanse economische cijfers vielen tegen. De werkloosheid liep op van 9,8% naar 1,2%. Het producentenvertrouwen ligt weliswaar nog op een hoog niveau, maar het momentum is sterk negatief. Positief is dat het Italiaanse consumentenvertrouwen wel goed blijft liggen (zie grafiek 4). De vooruitzichten voor de eurozone economie zijn niet goed. De belangrijkste leidende indicatoren zitten in een dalende trend. Zowel voor de eurozone in zijn geheel als voor de meeste landen. Zo daalde de Markit PMI in oktober van 52,1 naar 52,. Banengroei in de VS zet onverminderd door De Amerikaanse arbeidsmarktcijfers waren weer verrassend positief. De baancreatie (payrolls) in oktober was met 25 duizend fors hoger dan verwacht. De groei van het aantal banen in de Amerikaanse private sector is nu al 8 jaar op rij iedere maand positief. Het werkloosheidspercentage bleef hierdoor stabiel op het historische lage niveau van 3,7%. De participatiegraad steeg van 62,7% naar 62,9%. Wat vooral positief is, is het feit dat de jaar-op-jaar groei van de uurlonen (hourly earnings) voor het eerst sinds 29 boven de 3% ligt (zie grafiek 5). De uurlonen stegen op maandbasis met,2% waardoor de jaar-op-jaar verandering steeg van 2,7% naar 3,1%. De overige economische cijfers lieten een gemengd beeld zien. De ISM manufacturing index, een belangrijke graadmeter van het Amerikaanse producentenvertrouwen, daalde sterker dan verwacht naar 57,7. Een tegenvaller, maar het vertrouwen blijft historisch hoog. Ook de handelsbalans viel tegen. Het tekort liep in oktober op naar $54 miljard, het hoogste niveau in zeven maanden. Vooralsnog slaagt president Trump er niet in om de importen terug te dringen. Sterker nog, de importen blijven ondanks de importtarieven gestaag groeien. Dit wordt veroorzaakt door de robuuste economische groei en de sterke dollar. Grafiek 3 Italiaanse economie stagneert in Q3 3% 2% 1% % -1% -2% -3% -4% sep-1 sep-12 sep-14 sep-16 sep-18 Grafiek 4 Vertrouwen Italiaanse industrie daalt gestaag 14 12 1 8 groei bbp k-o-k Consumentenvertrouwen Grafiek 5 Amerikaanse loongroei trekt aan groei bbp j-o-j Producentenvertrouwen (industrie) 6 okt-8 okt-1 okt-12 okt-14 okt-16 okt-18 4 3 2 1 Uurlonen (j-o-j in %) jun-7 jun-9 jun-11 jun-13 jun-15 jun-17 Achmea Investment Highlights 2/5
Licht aan einde van de tunnel? Just had a long and very good conversation with President Xi Jinping of China. We talked about many subjects, with a heavy emphasis on Trade. Those discussions are moving along nicely with meetings being scheduled at the G-2 in Argentina. Also had good discussion on North Korea! President Trump ziet het zonnig in. Stimulansen voor de haperende Chinese economie De laatste kwartalen hapert de Chinese economische groei. Met 6,5% j-o-j is die afgezwakt naar het laagste niveau sinds 29. De vooruitzichten zijn matig. Zo zakte de manufacturing PMI in oktober terug naar 5,2. Vooral het handelsconflict met de Verenigde Staten werpt een schaduw over de vooruitzichten. Het is daarom niet verwonderlijk dat de Chinese centrale bank (PBoC) de laatste maanden het monetaire beleid verruimt. Dit is echter niet voldoende om de economie aan te zwengelen. Daarom kondigden de Chinese autoriteiten afgelopen woensdag nieuwe budgettaire stimulansen aan. Het is echter nog niet duidelijk wat de Chinese overheid precies gaat doen. Er zijn twee mogelijkheden: het verlagen van de belastingen of het verhogen van de uitgaven voor bijvoorbeeld infrastructuur. Analisten verwachten vooral de nodige belastingverlaging. Onder meer voor het bedrijfsleven, maar wellicht ook een Btw-verlaging en verlaging van de inkomstenbelasting. In combinatie met hogere overheidsuitgaven zal het Chinese begrotingstekort hierdoor groeien. De hoop groeit op spoedig einde handelsconflict Er gloort hoop over een oplossing van het slepende handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China. President Trump liet weten dat hij van plan is om nog deze maand een handelsakkoord met China te sluiten. Dit moet tijdens de G2 top in Argentinië gebeuren. De opening in het conflict is het gevolg van een constructief telefoongesprek tussen Trump en zijn Chinese tegenhanger Xi. Trump omschreef dit gesprek als very good en ook Xi was na afloop positief. Hij gaf aan dat China een stabiele en gezonde relatie nastreeft met de Verenigde Staten. Op de financiële markten werd het nieuws over de toenadering met gejuich ontvangen. Vooral de koersen in Azië schoten omhoog. Het is maar de vraag of deze opluchting niet te voorbarig is. De Verenigde Staten blijft China beschuldigen van diefstal van intellectueel eigendom en het schenden van patenten. Zo beschuldigt de Verenigde Staten China van het stelen van bedrijfsgeheimen van de chipmaker Micron Technology. Mede daarom werden aan het begin van de week exportbeperkingen opgelegd aan commodities, software and technology voor de Chinese chipfabrikant Fujian Jinhua Integrated Circuit. De maatregel schept echter een gevaarlijk precedent. De rechtvaardiging voor de beperkingen wordt gehaald uit het beschermen van de nationale veiligheid. Dit zet de deur opeen voor meer exportbeperkingen van Amerikaanse technologie naar China. Dat zou grote nadelige gevolgen hebben voor zowel de Amerikaanse als Chinese technologie sector. Mocht er tijdens de G2 top toch geen akkoord komen dan lijkt verdere escalatie zo goed als zeker. De Verenigde Staten wil dan per eind december alle Chinese importen gaan belasten. Waarschijnlijk met een tarief van 25%. Ook bestaat dan het gevaar dat de Verenigde Staten de exportbeperkingen op bepaalde technologie zullen uitbreiden. Er zit schot in de brexit-onderhandelingen Althans dat zegt de brexit-minister Dominic Raab. In een brief aan het Britse parlement van 24 oktober jl. schrijft hij dat er de afgelopen weken veel vooruitgang is geboekt. Raab verwacht daarom dat er tegen 21 november een overeenkomst met de EU ligt. Althans hij is daar 95% zeker van. Er zou vooruitgang zijn geboekt over de structuur en reikwijdte van de toekomstige relatie tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU. Ook zouden er voorstellen liggen om grenscontroles tussen Ierland en Noord-Ierland te voorkomen. De Ierse grens heeft zich ontpopt als éen van de lastigste kwesties in de brexit. Niemand wil grenscontroles maar het is onduidelijk hoe die te voorkomen als het Verenigd Koninkrijk de Europese interne markt en de douane-unie verlaat. De oplossing die Raab nu voor dit probleem ziet is een tijdelijke douaneunie. Over de invulling van het tijdelijke karakter bestaat echter nog onenigheid. Op de valutamarkten werd positief gereageerd op de brief van Raab. Het Britse pond ging in reactie op het nieuws omhoog. Ook de Times of London kwam met positief brexit nieuws. Er zou een overeenkomst zijn over de toegang van Britse financiële instellingen tot de EU-markten na de brexit. Beleggers reageren verheugd op winst Bolsonaro Zoals verwacht heeft Jair Bolsonaro de Braziliaanse presidentsverkiezingen gewonnen. De rechtse Bolsonaro is in binnen- en buitenland omstreden. Beleggers reageerden echter verheugd. Op maandag schoten de aandelenkoersen in Brazilië omhoog. De toonaangevende Bovespa index eindigde op de week op het hoogste niveau ooit. Ook de Braziliaanse munt, de real, profiteerde terwijl de rente op Braziliaanse staatsobligaties daalde. Dit geeft aan dat beleggers Bolsonaro voorlopig het voordeel van de twijfel gunnen. Hij krijgt de zware taak om de Braziliaanse economie uit het slop te trekken. Ook de overheidsfinanciën moeten op orde worden gebracht. Achmea Investment Highlights 3/5
Positief sentiment overheerst Na een paar weken van forse koersdalingen, sloten de wereldwijde aandelen de week met winst af (+3%). De draai in het sentiment pakte ook goed uit voor andere risicovolle beleggingen. Grondstoffen waren een uitzondering. De daling van de olieprijs zette onverminderd door. Opluchtingsrally op de aandelenmarkten Een goede week op de aandelenmarkten (+3%). Berichten over toenadering tussen de Verenigde Staten en China zetten aandelen wereldwijd hoger. De opkomende markten deden het een stuk beter dan aandelen van de ontwikkelde landen. De Braziliaanse aandelenmarkt behoort tot de best presterende aandelenmarkten. Na de winst van Bolsonaro eindigde de Bovespa op een all time high (zie grafiek 6). Duitse en Amerikaanse rente hoger De Amerikaanse en Duitse kapitaalmarktrentes liepen wat op. De Duitse 1-jaarsrente sloot de week 8 basispunten hoger op,43%. High yield profiteert High yield profiteerde van het positieve sentiment. De risico-opslagen kwamen in. Investment grade credit sloot de week echter af met een klein verlies. Olieprijs valt terug Grondstoffen hadden weer een slechte week (-3,7%). Dit werd veroorzaakt door de scherpe prijsdaling van olie. De olieprijs (Brent) daalde ruim 6% naar $73 per vat (zie grafiek 8). Dit komt onder meer door de hoge voorraden in onder meer de Verenigde Staten. Daarnaast ebt de angst weg dat de Amerikaanse sancties tegen Iran snel tot olietekorten leiden. Op 5 november worden de sancties van kracht. In aanloop naar de sancties zijn de Iraanse olieverkopen al met 4% gedaald. Dit was een belangrijke reden voor de scherpe prijsstijgingen na de zomer. Saudi Arabië heeft de olieproductie sinds april echter fors verhoogd en voorkomt zo tekorten. Ook de Libische olieproductie stijgt gestaag. De olieproductie van de OPEC ligt daardoor met 33 miljoen vaten per dag op het hoogste niveau sinds 216. Daarnaast maakte de Amerikaanse regering bekend dat 8 landen tijdelijk zogenaamde waivers krijgen om toch Iraanse olie te importeren. Daaronder zijn de belangrijkste afnemers van Iraanse olie: India en China. Britse ponden Chinese yuan hoger na positief nieuws Op de valutamarkten werden de Chinese yuan en het Britse pond wat sterker. Het Britse pond profiteerde van de berichten dat een brexit-akkoord binnen handbereik is. De Chinese yuan werd sterker na berichten over een mogelijk einde van het handelsconflict en nieuwe stimuleringsmaatregelen van de overheid(zie grafiek 9). De munt noteert nog wel rond het laagste punt in 1 jaar. Grafiek 6 Braziliaanse aandelen op een all-time high 1 9 8 7 6 5 dec-16 apr-17 aug-17 dec-17 apr-18 aug-18 Grafiek 7 Daling Chinese aandelen gestuit door optimisme over einde handelsconflict 46 42 38 34 Grafiek 8 Olieprijs valt terug Bovespa 3 dec-16 apr-17 aug-17 dec-17 apr-18 aug-18 $9 $8 $7 $6 $5 $4 $3 CSI 3 $2 nov-15 mei-16 nov-16 mei-17 nov-17 mei-18 Grafiek 9 Val Chinese munt tot staan gebracht,16,155,15,145 Olieprijs (Brent in $) Chinese yuan (renminbi) versus dollar (CNYUSD),14 nov-16 mei-17 nov-17 mei-18 nov-18 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 37 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 377 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Coen van de laar Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter beschikking gesteld in uw hoedanigheid van gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 1859537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5