HERTENHAAR. Een buitengewoon veelzijdig, relatief goedkoop en natuurlijk materiaal is hertenhaar. Het wordt ons te kust en te keur aangeboden in allerlei kleuren en kwaliteiten. Laten we eerst maar eens naar het natuurlijke product kijken en waar dienen we op te letten bij aankoop. Hertenhaar voelt enigszins stug maar ook zacht aan. Er zit geen specifieke geur aan dus als je wat raars ruikt is het géén fris vachtje meer, laten hangen dus. Hertenhaar is van nature hol, drijft uitstekend, dus bij uitstek geschikt voor (o.a.) droge vliegen. De gehele huid vertoont een aantal kleurschakeringen die lopen van heel licht beige tot diep donkerbruin. De rugzijde heeft een kortere haarstructuur, op de flanken en buik mooi stevig langer haar. Het is dus raadzaam wat huidjes van verschillend structuur bij de hand te hebben. Zomervacht; bij de zomervacht van het hert is de wollige ondervacht geheel weg, je hebt dus de vacht direct op de huid. Dit verwerkt het haar vrij gemakkelijk, het laat zich zo simpel knippen. Wintervacht; hierbij heb je de wollige ondervacht van het hert er gratis bij, sommigen gebruiken het als dubbing hetgeen goed mogelijk is. Het is mijn ervaring dat winterhaar wel wat stugger van structuur is dan zomervacht. Hertenhaar verwerken. Het verdient aanbeveling als je met hertenhaar gaat werken er rekening mee te houden dat het wel eens ietwat een rommeltje kan worden. Losse haartjes gaan een volledig eigen leven leiden. Als je een eigen bindhok hebt is dat geen probleem natuurlijk maar als je aan de huiskamertafel werkt is een kleedje eronder en de stofzuiger nadien van grote waarde voor de huiselijke vredige verstandhoudingen. Hertenhaar is te verwerken met een goed schaartje, ook een scalpel (scheermesje) kan zeer nuttig zijn. Nog een gereedschapje is de Hair-stacker. Een hol buisje wat precies in een houdertje past. We stoppen hier hertenhaar in met de puntjes naar beneden en kloppen met de hackle-stacker de puntjes mooi gelijk. Dat oogt fraai en geeft onze vlieg het juiste silhouet. Naast je normale gereedschap is dus alleen zo'n hair-stacker noodzakelijk. Je hebt ze natuurlijk weer in allerlei soorten, maten en prijzen. Voor een tientje zit je al echt op hertenrozen, goedkoper kan ook. Binddraad, sterk, je moet nogal eens wat kracht zetten om het juiste spreidseffect te bereiken. 8/0 van goede kwaliteit voldoet prima.we zullen hier ruimschoots mee oefenen. In het begin is hertenhaar soms lastig, het draait alle kanten op maar wanhoop niet, het komt helemaal goed.
De toepassingsmogelijkheden van hertenhaar zijn enorm, sedges, muddlers, streamertjes, muisjes,ratjes, kikkertjes, je zegt het maar. Wij gaan op verkenning in de wondere wereld van het hertenhaar, daar nemen we dan ook de tijd voor. Na deze harige sessie ben je in staat zelf je hierin verder te bekwamen. Natuurlijk is er op internet een schat aan informatie en filmpjes te vinden. De bijlage van de VNV is een voorbeeldje. Er zijn in het engels wel wat boeken verschenen m.b.t. Hertenhaar in de vliegbinderij maar ik heb geen nederlandse uitgave kunnen vinden. Dat zou trouwens best dienstig zijn. Tal van grote namen hebben hertenhaar hoog in hun vaandeltjes staan en er zelfs hun naam aan verbonden. Moser, Goddard om zo maar eens een paar naampjes te laten vallen. Eigenlijk heeft ieder vliegvisser van naam wel iets met hertenhaar, en vliegvissers zoals wij ook. Zo, als inleiding is dit genoeg laten we aan de slag gaan. Bron: VNV Jack Pangburn; Deer-Hair Fly-Tying Guidebook.2004
Deer Hair Caddis. Haak: Droge vlieg 12 t/m 18 Draad: Grijs, bruin, zwart 8/0 Body: Hertenhaar, fijngeknipt en gesponnen, eventueel gemend met ander dubbingmateriaal. Vleugel: Toefje mooi gelijkgeklopt hertenhaar. Voelsprietjes: Niet noodzakelijk, wel mooi. 1. Binddraad achter het oog opzetten, naar de haakbocht wikkelen. Hier met de twister een lus vormen. Lus beetje inlijmen en geknipt hertenhaar in de lus brengen. Om dat mooi gelijk te verdelen valt nog niet mee dus enig geduld is hier aan de orde. 2. Het gesponnen hertenhaar imiteert de pootjes en de body. Wikkel nu de body tot achter het haakoog. Laat voldoende ruimte over om de vleugel in te binden. 3. Knip nu een mooi toefje hertenhaar en klop die in de de hairstacker zodanig dat de puntjes mooi gelijk staan. Haal de haartjes uit de hairstacker door het bovenste buisje eraf te halen en de haartjes met duim en wijsvinger uit de hairstackter te halen. Knip nu de achterkant gelijk en op maat. Leg het toefje op de haak vlak achter het haakoog. De puntjes van de vleugel steken net ietsje voorbij de haakbocht. Druk de vleugel een beetje plat zodat er een mooie brede vleugel ontstaat en leg de vleugel met 3 á 4 slagen goed vast. Een druppel lak doet hier wonderen. 4. Maak van binddraad een mooi afwerkopje en lak dat 1 of 2 keer. N.B. Als je antennes wil kan je daar van alles voor gebruiken; quils, snorharen van je hazemasker(van de huiskat kan ook), stevige haren uit de verfkwast e.d. Inbinden na 2.
Kevertje. Haak: Droge vlieg, 10 t/m 16 Binddraad: Zwart 8/0 Schild: Zwart hertenhaar, als je dit niet hebt is zwarte bucktail een alternatief. Body: Pauwenbaardjes. 1. Zet de binddraad op in het midden van de haak 2. Knip nu een bundeltje hertenhaar van de huid met de diameter van (ongeveer) 'n potlood. Eventuele ondervacht verwijderen met een naald. Klop de haren mooi gelijk in de hairstacker. Pak het bundeltje eruit en knip de achterkant gelijk, leg dit bundeltje op de haak met de puntjes naar achteren. Bind deze in. 3. Bind de pauwenfibers in, binddraad gaat naar voren tot achter het haakoog. Wikkel nu een mooi bol lijfje met de pauwenbaard en bind af bij haakoog. 4. Sla het bundeltje hertenhaar over de body zodat de puntjes nu naar voren wijzen. Hier afbinden en knopen. Je kunt a) de puntjes knippen en de knoop aflakken, b) de puntjes omslaan naar beneden (als een baardje) en ze als pootjes laten staan. Bij dat laatste moeten de puntjes wel mooi op maat zijn en niet verder uitsteken dan de helft van de haaksteel. Zo'n kevertje is prima te vissen onder bomen en struiken, daar valt altijd van alles lekkers uit en dat weten ze. Kleine kevertjes doen het ook prima in de polder. Wil je een mooi glanzend schildje kan je dat natuurlijk lakken.
G&H Caddis (Sedge). Deze sedge is werkelijk een universele vlieg voor alle typen stromend water. Hij imiteert een sedge die onder alle omstandigheden naar de kant probeert te komen. In de volle turbulentie van een stroomversnelling en al schaatsend over het meer kalme water is deze vlieg een echte killer. John Goddard en Cliff Henry ontworpen deze vlieg en wisten erg goed waarmee ze bezig waren, het resultaat staat al vele jaren garant voor heel veel fraaie vissen. Juist in deze vlieg komt hertenhaar volledig tot zijn recht. Het hoogdrijvend vermogen van hertenhaar wordt nu volledig benut. Het beste komt deze fraaie vlieg tot zijn recht op stromend water maar al schaatsend over stilstaand water is er al menig fraaie voorn, en op de forellenvijver menig forel, grondig door gefopt. De vlieg kan worden gebouwd in naturel, wit en zwart, zodat onder alle omstandigheden een G&H sedge kan worden ingezet. En de vlieg is de hele dag en avond inzetbaar. De zwarte/witte variant wordt ook wel met zwarte/witte bucktail gbonden. (Drijft wel iets minder goed naar mijn mening). Moeilijke vlieg? Ja en nee, Ja, de vlieg vergt wel degelijk enige geoefendheid in het omgaan met hertenhaar maar als je dat eenmaal onder de knie hebt maak je er op een avondje gewoon een stuk of tien. Het goed tegen elkaar aanleggen van de toefjes hertenhaar en de goede verdeling is cruciaal, maar we gaan het oefenen. Haak : 8 t/m 16 Draad : Zwart, bruin, beige. Body : Iingebonden en in model geknipt(geschoren) hertenhaar. Antennes : 2 quills van de hackles Hackles : Haan, bruine tinten 1. Bind mooi, stevig tegen elkaar aan een aantal toefjes hertenhaar. Dit pas je aan : t.a.v. De grootte van de haak en bindrichting. Hoe verder je in de richting van het haakoog komt hoe kleinere hertenhaartjes je nodig hebt. (zie tekening). Hou ruimte over voor de hackles en afwerkknoop. 2. Je krijgt zo een ruige body. We gaan die mooi in de vorm knippen, nu komt een echt schaartje wat feilloos knipt echt van pas. De onderkant is plat, bovenkant loopt gezien van uit het haakoog schuin op. Nu kom je er achter of je het hertenhaar goed dicht hebt opgezet. Als dat niet zo is vallen ern nu gaatjes in de body, niets aan te doen, volgende keer beter. 3. 3.Pak twee bruine droge hackles, mogen uit een india skinnetje zijn. Maak de hackles vanaf de onderkant een stukje fiber-vrij en bindt ze in zoals op tekening 3. Plaats de antennes met een paar 'achtjes' op hun plaats en fixeer dat met een druppeltje (nagel)lak.
4. Wikkel nu beide hackles, en knip de bovenkant ervan af! (zie tekening 4). Leg voor de hackles, vlak achter het haakoog de afwerkknoop, al dan niet gelakt. Bindtip : Om de toefjes hertenhaar mooi tegen elkaar aan de krijgen zodat er na het knippen een mooi egale body ontstaat druk je met je knoopjeslegger (balpenschacht) de toefjes telkens goed tegen elkaar. Dat gaat stukken beter dan met je vingers en je forceert niets. Voordat je dat doet kan je ook nog even de verdeling over de haaksteel bekijken, zit er ook genoeg hertenhaar aan de onderkant? Voor de perfectionisten onder ons : Er zijn vliegbinders die als ze een aantal sedges hebben gebonden die in een klein doosje doen, er van die anti-vocht spray op spuiten, doosje dicht en laat maar intrekken. Inderdaad ze drijven dan nog een ietsje beter. Het echt goed kunnen binden van deze sedge opent de weg naar Muddler minow (met zijn talloze varianten) muis, en heel veel hertenharen vliegen die het moeten hebben van goed gebonden en geschoren body's.