Urine wegen Informatie bij les 3 De stof in deze presentatie is een samenvatting uit het boek Anatomie en fysiologie; een inleiding van uitgeverij Pearson
Organisatie van de urinewegen Functies van de urinewegen Verwijdering van organische afvalstoffen Regulering ionenconcentratie in plasma Regulering bloedvolume en bloeddruk Aanpassen vochtverlies Afgifte cardiovasculaire hormonen Stabilisering ph bloed Behoud van nutriënten
Organisatie van de urinewegen Onderdelen van de urinewegen Nieren Produceren urine, een vloeistof bestaande uit water, ionen en oplosbare verbindingen Ureters Urineblaas Urethra Tijdens het urineren verlaat de urine hierdoor het lichaam
De nieren Inwendige anatomie van de nieren Nefronen Urine wordt door de nefronen geproduceerd Ongeveer 1 miljoen nefronen per nier Nierbekken Hier wordt de urine uit de calices verzameld Komt uit twee calices majores Elke calix major wordt door vier of vijf calices minores gevoed Urine verlaat het nierbekken via de ureter
De nieren De bouw van de nier
De nieren De bloedtoevoer naar de nieren A. renalis Interlobaire arteriën Aa. arcuatae Interlobulaire arteriën
De bloedtoevoer naar de nieren Figuur 18-4(c)
De nieren Het nefron Functionele basiseenheid van de nieren Twee delen in het nefron Nierlichaampje Nierbuis Komt uit in een verzamelsysteem
De nieren Route van urine door het nefron Eerst filtering in het nierlichaampje Urine begint als een filtraat Daarna stroomt het filtraat naar de nierbuis Eerst naar de proximale tubulus contortus (PCT) Dan naar de lis van Henle Tenslotte naar de distale tubulus contortus (DCT) Uiteindelijk naar de verzamelbuis
De nieren Figuur 18-5
De nieren Belangrijk De nieren verwijderen afvalstoffen uit het bloed. Zij helpen ook bij de regulering van het bloedvolume en de bloeddruk, ionenconcentraties en ph van het bloed. Nefronen zijn de primaire functionele eenheden van de nieren.
De nieren Functies van het nefron Productie van het filtraat Glomerulus Terugresorptie van voedingsstoffen PCT Terugresorptie van water en ionen DCT, verzamelbuis
De nieren Onderdelen van het nierlichaampje Glomerulus Rond netwerk van onderling verbonden capillairen Kapsel van Bowman Omgeeft de glomerulus met plaveiselepitheel Afferente arteriole Bloedtoevoer naar de glomerulus Efferente arteriole Bloedafvoer uit de glomerulus
Principes van urineproductie Primair doel van urineproductie Uitscheiding van opgeloste stoffen Afvalstoffen uit de stofwisseling Ureum Creatinine Urinezuur Overtollige ionen
Principes van urineproductie Processen bij de vorming van urine Filtratie Terugresorptie Afscheiding
Principes van urineproductie Filtratie in de glomerulus Bloeddruk dwingt de vloeistof en opgeloste stoffen door de endotheelwand van de capillairen van de glomerulus in de ruimte van het kapsel Glomerulaire filtratiesnelheid (GFS) afhankelijk van bloeddruk Elke verandering in de bloeddruk beïnvloedt de filtratie
Principes van urineproductie Afgifte renine Afname in filtratiedruk (bloeddruk) start de afgifte van renine Afgegeven door juxtaglomerulair complex Renine vergroot het bloedvolume en verhoogt de bloeddruk GFS wordt weer normaal Herstelt homeostase
Principes van urineproductie Belangrijk Ongeveer 180 liter filtraat wordt dagelijks door de glomeruli geproduceerd. Dat is 70 maal het totale plasmavolume. Bijna het hele vloeistofvolume moet opnieuw worden opgenomen om fatale uitdroging te voorkomen.
Principes van urineproductie Tubulaire terugresorptie/afgifte PCT neemt 60 70% van het filtraat opnieuw op Voedingsstoffen Natrium, andere ionen Water Tubulaire terugresorptie/afgifte (vervolg) Geeft deze af in het veneuze systeem voor een terugkeer naar de bloedsomloop Ook geeft PCT stoffen af aan de tubulaire vloeistof
Principes van urineproductie Tubulaire terugresorptie/afgifte (vervolg) Lis van Henle Neemt water en ionen uit filtraat opnieuw op Stijgende tak pompt natrium- en chloride-ionen weg Dalende tak neemt water op Interstitiële osmotische druk trekt water uit de tubulaire vloeistof Ureumconcentratie neemt toe bij vochtverlies Tubulaire terugresorptie/afgifte (vervolg) Geeft deze af in het veneuze systeem voor een terugkeer naar de bloedsomloop Ook geeft PCT stoffen af aan de tubulaire vloeistof
Principes van urineproductie Regulering door antidiuretisch hormoon Reguleert vochtverlies DCT, verzamelbuis en verzamelsysteem worden permeabel voor water door ADH Water komt dan in de interstitiële vloeistof terecht en blijft in het lichaam Urine wordt geconcentreerd (weinig water, veel opgeloste stoffen) Hoe meer ADH, des te geconcentreerde de urine
Principes van urineproductie Vochtbalans in de nieren Terugresorptie van meer dan 99% van het vocht uit het filtraat door de tubuli Vochtgehalte van normale urine ligt tussen 93% en 97%
Principes van urineproductie Hormonale regulering van nierfunctie Angiotensine II Aldosteron ADH Atriaal natriuretisch peptide (ANP)
Vocht & mineralen, zuur & basen Homeostase van vloeistoffen Behoud van normaal volume en samenstelling is van levensbelang Drie soorten homeostase nodig Vochtbalans Mineralenbalans Zuur-basenevenwicht
Vocht & mineralen, zuur & basen Vocht- en mineralenbalans Twee vloeistoffen Intracellulaire vloeistof (ICF) Ongeveer 60% van totale vocht in lichaam Extracellulaire vloeistof (ECF) Ongeveer 40% van totale vocht in lichaam Water beweegt zich vrijelijk in de ECF
Vocht & mineralen, zuur & basen Waterbalans Waterinname is gewoonlijk gelijk aan waterverlies Water komt uit Voedsel Drinken Aerobe stofwisseling
Veroudering en de urinewegen Leeftijdsgebonden veranderingen in de urinewegen Verlies van functionele nefronen Verminderde GFS Verminderde reactie op ADH Urineretentie bij mannen met een vergrote prostaat Afname totale vocht- en mineralengehalte Verstoringen in vocht- en mineralenbalans en zuurbasenevenwicht