VERENIGING VAN VERF- EN DRUKINKTFABRIKANTEN

JAARVERSLAG 2006 VERENIGING VAN VERF- EN DRUKINKTFABRIKANTEN De verf- en drukinktindustrie: Een innovatieve industrie voor producten met hoge toegevoegde waarde Een industrie met zorg voor werk, arbeidsomstandigheden en kennisontwikkeling Een maatschappelijk verantwoordelijke bedrijfstak waarin duurzaam ondernemen hoog op de agenda staat Een industrie die technische kennis en informatie deelt Een industrie met een sterk Europees bewustzijn Een industrie die staat voor open communicatie

Op de ledenvergadering van de VVVF in december 2006 hield professor Ernst van de Wetering een fascinerend verhaal over de schilderkunst en schildertechniek van Rembrandt. Deze kunstenaar heeft laten zien dat kunst, materiaal en techniek geen aparte werelden zijn, maar onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden en met het leven. Verf en drukinkt zijn daarbij onmisbare ingrediënten. Verf draagt bij aan ons comfort én geeft ook kleur aan ons leven. Drukinkt helpt mensen informatie aan elkaar over te dragen. Daar spelen wij als verf- en drukinktproducenten natuurlijk een essentiële rol bij en dat is iets waar we trots op mogen zijn. Op diezelfde ledenvergadering keek mijn voorganger terug op twee dynamische jaren waarin de VVVF een transformatie- proces heeft doorgemaakt. Ik trof een vereniging aan die goed op orde is: issuegericht, flexibel, kostenefficiënt en transparant. Met de nieuwe organisatie kunnen we de samenleving een helderder en beter beeld van onze bedrijfstak geven. Aan de hand van issues kunnen we veel gemakkelijker prioriteiten stellen en daardoor de onderwerpen selecteren waaraan we onze tijd en aandacht willen besteden. Ook bieden we hiermee duidelijkheid aan onze stakeholders over onze standpunten, de zaken waarover wij ze kunnen informeren en ook de zaken waarop zij ons kunnen aanspreken. Wij willen graag meedenken met de overheid en werknemersorganisaties over zaken als duurzame ontwikkeling, maar we verliezen daarbij het belang van continuïteit in onze branche niet uit het oog. Met de nieuwe issuegerichte structuur is de VVVF klaar voor een toekomst waarin onze branche haar bijdrage aan welvaart en welzijn kan blijven leveren. Drs. Kees Kuijken, Voorzitter VVVF

DE MISSIE De missie van de VVVF luidt: De VVVF strijdt voor werkbare omgevingsvoorwaarden voor productie van en handel in verf en drukinkt in Nederland. De VVVF versterkt de positie en de ontwikkeling van de branche. Hiermee bevordert zij de economische vooruitgang van haar leden. De VVVF heeft als doel haar leden bij te staan, als bron van informatie in het algemeen en als aanspreekpunt De VVVF is een vereniging van leden voor leden, waarbinnen ook aandacht is voor sociale contacten.

DE INDUSTRIE De verfmarkt De verschillende segmenten die de verfmarkt in Nederland rijk is vertoonden in 2006 een wisselend beeld. De VVVF-leden die aan de professionele schilder leveren hadden in 2006 niet te klagen ondanks de nog steeds stijgende grondstofprijzen, het oprukkende kunststof kozijn en het feit dat de onderhoudstermijnen door de voortgaande kwaliteitsverbetering van verf steeds langer worden. De Doe-Het-Zelf-markt presteerde minder goed. Spelbrekers waren o.m. de weersomstandigheden en het WK Voetbal. De markt voor Industrielakken herstelde zich in 2006 na een aantal magere jaren. In de scheepslakken waren de eerste tekenen zichtbaar van een positieve omslag. De perspectieven voor deze sector in de komende jaren zijn goed door de volle orderportefeuilles van de werven. In de markt voor staalconservering lagen de papieren minder. Hier is echter uitzicht op verbetering door de te verwachten aantrekkende investeringen van bedrijfsleven en overheid. De markt voor autoreparatielakken in 2006 was min of meer stabiel. Een goede ontwikkeling deed zich voor bij de export. Veel buitenlandse markten zijn booming en bieden dus goede afzetmogelijkheden. Een aantal VVVF-leden manifesteert zich steeds nadrukkelijker als exporteur. De drukinktmarkt De drukinktmarkt lijkt de weg omhoog te hebben gevonden. De drukinktmarkt begon in de loop van 2006 iets te merken van de oplevende economie. Met name de leveranciers van verpakkingsinkten profiteerden van de toegenomen consumptieve bestedingen. De markten voor reclamedrukwerk, kranten en tijdschriften stabiliseerden zich na jaren van teruggang. De tendens van schaalvergroting in de drukinktsector om kosten te besparen houdt niettemin nog steeds aan. 6

DE ISSUES Belangrijkste gebeurtenis in 2006 was de reorganisatie van de VVVF. Er werd een issuestructuur ingevoerd. Daarin zijn de volgende issues te onderscheiden: Industrie en Innovatie Werk en Arbo Duurzaam ondernemen Techniek en informatie Europese zaken Communicatie Het Bureau Indema maakte in 2005, in opdracht van het bestuur, een analyse van de positie van de VVVF. Op basis van deze analyse formuleerde Indema een advies over de gewenste strategische positionering van de vereniging. Het bestuur nam het advies over en legde dit voor aan de ledenvergadering. Dit gebeurde in de vorm van een voorstel om de vereniging te herstructureren. In december 2005 stemden de VVVF-leden in met dit voorstel. De nieuwe structuur met een issuegerichte aanpak is in de loop van 2006 ingevoerd. Dit vond plaats met begeleiding van een implementatiegroep. Er zijn zes issuegroepen ingesteld. Om de lijnen binnen de vereniging kort te houden worden de issuegroepen voorgezeten door een bestuurslid. 8

INDUSTRIE EN INNOVATIE Doelstelling en Organisatie De doelstelling van de Issuegroep Industrie en Innovatie is om de verf- en drukinktindustrie te stimuleren zich verder te ontwikkelen als een innovatieve bedrijfstak. De issuegroep is samengesteld uit directieleden van bedrijven die in verschillende sectoren actief zijn (bouw, metaalbescherming, scheepsbouw). Resultaten Een voorbeeld van innovatie die vanuit de VVVF is gestimuleerd, is Decorad. Decorad is een systeem dat bestaat uit een stralingsdrogende verf en een handzame lamp. Decoradverf is binnen tien minuten droog ongeacht de weersomstandigheden. Het project is gerealiseerd in samenwerking met FOSAG (de branchevereniging voor de schilderssector), onderzoeksbureaus en leveranciers van grondstoffen en lampen. Het project is in 2005 afgesloten. Een aantal leden van de VVVF heeft in 2006, op basis van dit systeem, met succes een aantal nieuwe producten ontwikkeld.

WERK EN ARBO Doelstelling en Organisatie De Issuegroep Werk en Arbo bereidt het beleid voor op het gebied van opleidingen, arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden en begeleidt de uitvoering ervan. De Issuegroep telt acht leden, een combinatie van directeuren van VVVF-leden en stafmedewerkers op het gebied van P&O, arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Resultaten In 2006 liep het arbo-convenant verf- en drukinktindustrie af. Dit convenant was erop gericht om de werknemers in de verf- en drukinktindustrie minder bloot te stellen aan oplosmiddelen. Vastgesteld werd dat hierin mede door het convenant belangrijke vorderingen zijn gemaakt. Zo daalde het aantal blootgestelde werknemers in vier jaar met bijna 20%. Door een intensief communicatie-traject, o.a. via nieuwsbrieven en voorlichtingsbijeenkomsten, zijn de bedrijven en hun medewerkers zich bewuster van de risico s van oplosmiddelen geworden. Zij hebben als gevolg hiervan hun beleid en gedrag veranderd. CAO-partijen gaan nog bekijken hoe deze positieve tendens ook in de toekomst kan worden voortgezet. In het kader van de dienstverlening aan de leden werd met verzekeraar OZF een branche-aanbod voor een zorgverzekering gerealiseerd. Met Centraal Beheer werd een gunstige levensloop-regeling op bedrijfstak-niveau afgesproken. Samen met opleidingsinstituut VAPRO-OVP is in 2006 begonnen met de vernieuwing van de cursus Vakman. Deze cursus is bestemd voor productiemedewerkers in de verf- en drukinktindustrie. Verder ging in 2006 een nieuwe cursus Formuleren van start bij Elsevier Opleidingen. Hiermee werd voorzien in de behoefte aan een cursus verftechnologie op HBO-niveau. 10

Duurzaam ondernemen Doelstelling en organisatie De doelstelling van de Issuegroep Duurzaam Ondernemen is om de VVVF-leden te stimuleren hun activiteiten als innovatieve en verantwoord werkende ondernemingen uit te bouwen. Middel hiertoe is het project Coatings Care. Via dit project wil de VVVF ook aan haar stakeholders laten zien wat de resultaten zijn van de inspanningen van de branche op het gebied van duurzaam ondernemen. Met de zgn. Performance Indicators (PI s) - enquête worden van de VVVF-leden gegevens over veiligheid, gezondheid en milieu gevraagd die worden samengevat in het Coatings Care- jaarverslag. De ledenvergadering van de VVVF vindt deze informatie zo belangrijk dat zij in 2005 bepaald heeft dat de leden voortaan verplicht zijn deze gegevens te leveren. De issuegroep bestaat uit zes leden. Resultaten Uit de PI s-rapportage in het kader van het project Coatings Care komt o.m. het volgende naar voren 1 : In de afgelopen vijf jaar is het aantal ongevallen in de verf- en drukinktindustrie (als percentage van het aantal werknemers) gedaald van 2,3% naar 1,3%. Het ziekteverzuim nam af van 7,6% naar 6,3%. De uitstoot van oplosmiddelen tijdens de productie werd met tweederde gereduceerd. Het gemiddeld energieverbruik per ton product daalde van 625 naar 442 kwh. 1 Zie de uitgebreide Coatings Care jaarverslagen van de VVVF 11

TECHNIEK EN INFORMATIE Doelstelling en organisatie De doelstelling van de issuegroep Techniek en Informatie is het signaleren en, indien noodzakelijk, het behandelen en volgen van issues met een technische invalshoek. Dit kunnen issues zijn waarbij op korte termijn actie moet worden ondernomen, maar ook issues die een langere periode van behandeling vergen. De issuegroep bestrijkt een breed terrein van onderwerpen. Daarom zal steeds per issue de doelstelling, het tijdpad, het te bereiken resultaat en de informatiestroom naar de leden worden bepaald. De Issuegroep bestaat uit zes leden. Er is een verdeling naar hoofdgroepen opgezet, t.w.; Stoffen en preparaten, Productielocatiezaken, Product en veiligheid en Productfunctionaliteit, kwalificatie en zekerheid. Binnen de hoofdgroepen zijn expertgroepen actief voor de daadwerkelijke behandeling van de issues. Voorbeelden zijn de expertgroepen Biociden, Transport en Timmerindustrie. Resultaten Een overzicht van de concrete resultaten over 2006: De publicatie van de geheel geactualiseerde INVECO-gids. INVECO staat voor Interne Veiligheids Codering en geeft de risico s en maatregelen aan bij het omgaan met stoffen en preparaten in een verf- en drukinktfabriek. Het uitbrengen van een overzicht van software voor het opstellen van etiketten en veiligheidsinformatiebladen (VIB s). Op de VIB s staat informatie over een product die voor de veiligheid van de gebruiker van belang is. Het opstellen van etiketten en VIB s is zeer complex. Het overzicht geeft informatie over beschikbare software, de leveranciers, de kosten en de mogelijkheden ervan. De Etiketteringsgids en VIB-gids van de VVVF zijn in 2006 geactualiseerd en uitgebreid met bijlagen met verplichtingen die van toepassing zijn voor de verf- en drukinktindustrie. Het VVVF-standpunt is overigens dat de verf- en drukinktindustrie alleen Europese afspraken wil opnemen in het wettelijk verplichte deel van een etiket. Uniforme Europa-brede informatie voorkomt verwarring en is het meest efficiënt. De VVVF heeft het initiatief genomen tot de oprichting van veiligmetverf.nl. Dit is een website voor afnemers van verf waarop verffabrikanten (lid van de VVVF) veiligheidsinformatiebladen kunnen plaatsen. Naast deze informatie geeft de website veel algemene informatie over verf in relatie tot veiligheid, gezondheid en milieu. In 2006 heeft een groot aantal verffabrikanten hun VIB s op de website geplaatst. De bezoekfrequentie van de site was circa 4000 per maand in 2006. De regelgeving over transport is uitgebreid en gedetailleerd. In Informatiebladen is door de VVVF op een eenvoudige manier uitgelegd hoe met bepaalde aspecten ervan omgegaan moet worden. Een voorbeeld is de zgn. ADR 1000-punten regeling. De VVVF heeft meegewerkt aan de totstandkoming van beoordelingsrichtlijnen (BRL s) bedoeld voor kwaliteitsverbetering van houten geveltimmerwerk in de timmerindustrie. 12

europese zaken Doelstelling en organisatie De VVVF behartigt de belangen van de verf- en drukinktindustrie in Nederland. CEPE behartigt de belangen van de verf- en drukinktindustrie in Europa. Sinds 2006 ligt deze fundamentele taakverdeling vast in de statuten van de VVVF. Een optimale belangenbehartiging van haar leden vergt van de VVVF dat zij uitstekende contacten onderhoudt met nationale stakeholders, onder andere met de nationale overheden en met Nederlandse koepelorganisatie zoals VNO-NCW. Daarnaast wil de VVVF haar Europese koepelorganisatie maximaal ondersteunen. De Issuegroep Europese Zaken zoekt daarin voor de VVVF de juiste weg. Zij wordt aangevoerd door de VVVF-voorzitter. Resultaten De VVVF heeft een essentiële rol gespeeld bij de herstructurering van CEPE (zie ook Verenigingszaken). Verder heeft zij een belangrijke bijdrage geleverd aan een meer werkbare REACh. REACh staat voor Registratie Evaluatie Autorisatie van Chemische stoffen en wordt de nieuwe wetgeving op het gebied van chemische stoffen. De nieuwe regelgeving heeft tot gevolg dat het stoffenbeleid in Europa een grote verandering zal ondergaan. Deze verandering zal niet alleen producenten en importeurs van stoffen treffen, maar ook downstream users zoals de verf- en drukinktindustrie. De VVVF-leden zullen zich moeten voorbereiden op de invoering van REACh. Om dit proces te ondersteunen, bieden de VVVF en CEPE hulp aan in de vorm van voorlichting, adviezen en handreikingen. Hiervoor is een speciale CEPE Task Force aangesteld met de naam CRISM. Dit staat voor Co-ordination REACh Implementation Support for Members. 13

COMMUNICATIE Doelstelling en organisatie Het doel van de issuegroep Communicatie is om er voor te zorgen dat de communicatie vanuit de vereniging wordt gericht op een positieve positionering van de verf- en drukinktindustrie in de samenleving. Belangrijkste doelgroepen in dit verband zijn: Leden: de VVVF wil haar leden helpen met informatieverwerving. Ook wil zij voor de leden een vereniging zijn. Externe doelgroepen zoals overheden, koepel- en brancheorganisaties, werknemersorganisaties, kortweg genoemd: de samenwerkingspartners. Naar deze partners wil de VVVF haar rol als belangenbehartiger waarmaken. Afnemers, waaronder ook de burger. Daarbij kiest de VVVF voor een tweesporenbeleid: enerzijds het promoten van de sector bij de brancheverenigingen van afnemers en anderzijds het realiseren van publicaties over de sector. De issuegroep bestaat uit directeuren van VVVF-leden. Resultaten In het kader van de herstructurering van de VVVF was de communicatie in eerste instantie intern gericht. Er werden voorbereidingen getroffen voor de ontwikkeling van een communicatieplan. In het plan zal worden aangegeven hoe de VVVF de komende jaren aan de slag wil gaan met communicatie. Aan het eind van het jaar kwam een folder uit waarin nog eens werd benadrukt welke belangrijke rol de verf- en drukinktindustrie speelt binnen de Nederlandse samenleving. 14

Hoe veilig werkt u? Het werken met verf kan bij onvoorzichtigheid leiden tot gezondheidsklachten en onveilige situaties. Voor u als professionele schilder is het dan ook van belang om te weten hoe er veilig kan worden gewerkt met een verfproduct. Welke risico s brengt het met zich mee, welke voorzorgsmaatregelen moeten er worden getroffen om onveilige situaties en gezondheidsklachten te voorkomen en hoe moet er gehandeld worden bij een bepaalde calamiteit. Deze informatie staat in het veiligheidsinformatieblad van het verfproduct. Verffabrikanten (VVVF) en verfgroothandelaren (VVVH) hebben gezamenlijk het initiatief genomen om een website te ontwikkelen met als thema veilig werken met verf, www.veiligmetverf.nl. Hier kunnen professionele schilders gemakkelijk veiligheidsinformatiebladen downloaden en per productgroep algemene veiligheid, gezondheid en milieu informatie vinden. Kijk snel op: www.veiligmetverf.nl 15

DE VERENIGING Er gebeurde veel binnen de VVVF in 2006: Er traden een nieuwe voorzitter en vice-voorzitter aan; De Jaarlijkse conferentie en General Assembly van CEPE werd georganiseerd Er werden diverse bijeenkomsten gehouden Het bureau verhuisde en werd gesaneerd. Het bestuur Tijdens de ledenvergadering 2006 trad de voorzitter, de heer M.T.C. (Michel) Kranz (BICCS Industrial Coatings B.V.), af omdat zijn zittingstermijn er op zat. Hij zou in principe worden opgevolgd door de plaatsvervangend voorzitter, de heer drs. R.J.M. (Ruud) Joosten (Akzo Nobel Decorative Coatings BV). De heer Joosten gaf echter aan dat hij wegens het aanvaarden van een andere functie binnen Akzo Nobel niet meer in de gelegenheid was het voorzitterschap van de VVVF op zich te nemen. Zijn opvolger in het VVVF-bestuur, de heer drs. C.D. (Kees) Kuijken (algemeen directeur Akzo Nobel Decorative Coatings Nederland), werd benoemd tot de nieuwe VVVF-voorzitter. De heer Kuijken heeft in het verleden al enige jaren zitting gehad in het bestuur en is ook plaatsvervangend voorzitter geweest. Als nieuwe plaatsvervangend voorzitter werd de heer L.A.G.M. (Leo) Reichert (algemeen directeur van Vista B.V.) benoemd. In de loop van het jaar hebben de heren G.J.J. (Geert) Duijghuisen (Baril Coatings BV) en H. (Harrie) Wickerhoff (XSYS Print Solutions Benelux b.v.) hun bestuursfunctie neergelegd. Hierdoor zijn twee vacatures ontstaan. Om daarin te voorzien werden de heren J.S. (Bas) Bonnemaijers (directeur van Flint Ink Helmond BV) en ing. N.G. (Geert) Geelkerken van International Paint (Ned.) BV als bestuurslid benoemd. Evenementen Directeurenbijeenkomst Sinds 2004 zijn de leden van de VVVF op directieniveau in een aantal speciale evenementen bijeen geweest. Op een aangename en deels informele wijze werden zij bijgepraat over de grote veranderingen die in de VVVF en in CEPE, haar Europese koepelorganisatie, spelen. Op 19 september 2006 werd in Kasteel De Vanenburg te Putten weer zo n bijeenkomst gehouden. Na afsluiting van de bijeenkomst was er volop gelegenheid om met elkaar na te praten tijdens een apéritief en diner. CEPE GA 2006 De VVVF organiseerde voor CEPE de Annual Conference en General Assembly 2006. Deze manifestatie vond plaats op 7, 8 en 9 juni in Noordwijk. Meer dan 150 deelnemers uit 21 landen schreven zich in om kennis te nemen van Europese trends, activiteiten van de CEPE-sectorgroepen en ontwikkelingen inzake Europese regelgeving. De conferentie was ook een uitstekende gelegenheid om mensen met dezelfde achtergrond van elders uit Europa te ontmoeten en om topsprekers aan te horen over de toekomst van de industrie in Europa. Gezien de enthousiaste reacties na afloop was de conferentie een groot succes. 16

In het verslagjaar werd een begin gemaakt met de daadwerkelijke verandering in de structuur van CEPE. Hiervan maakten wij in het jaarverslag 2005 al melding. De belangrijkste verandering was dat de VVVF-leden per 8 juni 2006 zonder verdere toelatingsprocedure rechtstreeks werden toegelaten tot het lidmaatschap van CEPE. Voorheen konden slechts verenigingen en concerns met tenminste twee productielocaties in Europa lid worden. Beoogd werd hiermee de afstand tussen individuele bedrijven en de Europese koepelorganisatie voor de verf- en drukinktindustrie te verkleinen. Ook werd een begin gemaakt met de invoering van een nieuw, Europees geharmoniseerd, contributiestelsel. Coatings Care-bijeenkomsten Op 8 (Zwolle) en 9 november 2006 (Dordrecht) werden goed bezochte Coatings Care bijeenkomsten gehouden. Centraal stond het onderwerp Verantwoord ondernemen met een inleiding van Chris Dutilh, manager Duurzame Ontwikkeling van Unilever Nederland. Het bureau In het verslagjaar werd de bureauorganisatie aangepast aan de nieuwe structuur. De stafleden werden benoemd tot issue-managers. In enkele jaren tijd is de bezetting van het VVVF-bureau sterk teruggebracht. Het bureau zat daardoor in een te groot kantoor. Dit was aanleiding om te gaan omkijken naar een ander kantoor. Begin 2006 deed zich de mogelijkheid voor om met organisaties in de chemie, proces-, rubber- en kunststofindustrie en opleidingsinstituut VAPRO-OVP gezamenlijk te verhuizen naar een nieuw kantoor rond 1 oktober 2006. Het gaat om organisaties waarmee de VVVF gemeenschappelijke belangen heeft en veel contacten onderhoudt. Een verhuizing zou de huisvestingskosten op termijn verlagen en tevens aantrekkelijke synergetische mogelijkheden bieden. Na grondig intern beraad besloot het bestuur om deze kans aan te grijpen. Per 1 oktober 2006 verhuisde de VVVF naar het gebouw Castellum in Leidschendam. 17

DE FINANCIËN Onderstaand zijn verkorte versies opgenomen van de balans en de staat van lasten en baten over het verslagjaar. De door de externe accountant goedgekeurde jaarstukken 2006 worden met een positief advies van de Financiële Commissie aan de ledenvergadering (december 2007) ter goedkeuring voorgelegd. Balans VVVF per 31 december 2006 Activa Inventaris 2.700 Auto s 44.500 Beleggingen 694.000 Depot pensioenverzekering Voorraden medailles en wandborden Passiva Verenigingskapitaal 1.250.000 Egalisatiereserve 226.100 Reservering 100 jarig bestaan 27.200 10.500 Pensioenvoorzieningen 10.500 17.200 Schulden op korte termijn 267.600 Vorderingen op korte termijn 186.500 Liquide middelen 826.000 Totaal 1.781.400 1.781.400 18

Staat van lasten en baten VVVF 2006 Lasten Begroot Uitslag Baten Begroot Uitslag Personeelskosten 513.700 516.800 Contributies / heffingen 1.126.700 1.123.200 Vergoeding van derden 16.500 Huisvesting 103.500 111.100 Opbrengst beleggingen 31.000 18.500 Kantoor- en overheadkosten 91.600 94.500 Overige baten 4.500 8.200 Activiteiten 138.600 50.400 Bijdragen aan derden 327.000 270.000 Voordelig resultaat 4.300 141.700 Overschrijding/vrijval voorzieningen 34.600 Totaal 1.178.700 1.184.500 Totaal 1.178.700 1.184.500 19

KERNGEGEVENS BEDRIJFSTAK De VVVF telt 86 leden, waar in totaal 6300 mensen werken, waarmee zij zo n 95% van de Nederlandse verf- en drukinktindustrie vertegenwoordigt. Tabel 1: Afzet VVVF-leden verfproducenten en importeurs Jaar Afzet binnenland (tonnen) Afzet export (tonnen) Afzet totaal (tonnen) 1990 187.500 147.750 335.250 1995 196.800 94.700 291.500 2000 *) 258.500 111.100 369.600 2001 248.100 114.900 363.000 2002 238.100 111.500 349.600 2003 225.100 66.300 291.400 2004 210.100 70.900 281.000 2005 226.600 70.100 296.700 2006 217.500 71.000 288.500 Gegevens VVVF *) Vanaf 2000 worden tot de afzet ook gerekend de door importeurs, voor zover zij lid zijn van de VVVF, geleverde hoeveelheden product. Tabel 2: Waarde omzet VVVF-leden verfproducenten en -importeurs Jaar Omzet binnenland (x 1.000) Omzet export (x 1.000) Omzet totaal (x 1.000) 1990 481.700 376.400 858.100 1995 559.600 253.300 812.900 2000 *) 686.000 352.800 1.038.800 2001 677.500 394.000 1.071.500 2002 674.900 401.500 1.076.400 2003 638.900 233.200 872.100 2004 629.200 242.600 871.800 2005 660.900 258.800 919.700 2006 675.700 259.700 935.200 Gegevens VVVF *) Vanaf 2000 worden tot de afzet ook gerekend de door importeurs, voor zover zij lid zijn van de VVVF, geleverde hoeveelheden product. 20

Tabel 3: Afzet /omzet naar verbruikssector VVVF-leden verfproducenten en importeurs Hoeveelheid (tonnen) Waarde (x 1.000) Verbruikssector 2005 2006 2005 2006 Autoreparatie subtotaal 5.100 5.000 64.500 64.900 Bouw Algemeen Betonreparatie-producten 2.400 2.400 8.300 8.700 Lakken, verven, enz 15.700 15.000 119.500 121.200 Muurverven 26.300 26.700 66.900 79.600 Pleisters 53.400 54.000 33.000 33.500 Overig 8.400 8.700 20.000 22.500 Timmerfabrikanten 9.100 9.100 27.200 28.200 DHZ subtotaal 115.300 115.900 274.900 293.700 Algemeen Lakken, verven, enz 15.000 13.600 75.600 69.700 Muurverven 43.000 35.600 58.100 58.900 Pleisters 11.800 11.000 10.700 16.800 Overig 1.500 1.500 12.000 11.300 Subtotaal 71.300 61.700 163.400 156.700 Industrie Auto/Band/Bliklakken 3.100 2.900 12.500 11.800 Houten meubelen 2.400 2.600 12.200 13.500 Overige industrie 7.000 7.500 30.500 32.400 Poedercoatings 3.100 3.500 16.500 17.500 subtotaal 15.600 16.500 71.700 75.200 Scheepsbouw/reparatie subtotaal 9.700 9.400 46.400 46.200 Staalconservering subtotaal 9.600 9.000 40.000 38.800 TOTAAL 226.600 217.500 660.900 675.500 Gegevens VVVF 21

Tabel 4 VOS *) in verf naar hoofdmarkten (tonnen) **) Autoreparatie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Afzet 5.255 5.965 6.181 5.536 5.100 5.000 VOS in afzet 2.364 2.625 2.746 2.690 2.300 2.200 VOS-aandeel 45% 44% 44% 48% 45% 44% Bouw Afzet 122.486 114.280 114.986 101.051 115.300 115.900 VOS in afzet 9.029 8.412 6.604 5.472 5.100 5.100 VOS-aandeel 7% 7% 6% 5% 4% 4% Doe-Het-Zelf Afzet 75.822 75.050 70.120 68.824 71.300 61.600 VOS in afzet 6.063 5.434 4.697 3.754 4.100 3.800 VOS-aandeel 8% 7% 7% 5% 6% 6% Industrie Afzet 22.586 20.020 14.341 14.897 15.600 16.400 VOS in afzet 8.301 6.834 4.545 4.444 4.400 4.700 VOS-aandeel 37% 34% 32% 30% 28% 28% Scheepsbouw Afzet 9.455 9.812 9.008 9.874 9.700 9.400 VOS in afzet 3.233 3.841 4.045 4.217 3.950 3.800 VOS-aandeel 34% 39% 45% 43% 41% 41% Staalconservering Afzet 12.415 13.101 10.467 9.776 9.600 9.000 VOS in afzet 3.819 4.046 3.103 3.238 3.200 3.000 VOS-aandeel 31% 32% 30% 33% 33% 33% TOTAAL Afzet 248.019 238.228 225.103 210.058 226.600 217.300 VOS in afzet 32.809 31.192 25.740 23.815 23.050 22.600 VOS-aandeel 13% 13% 11% 11% 10% 10% Gegevens VVVF *) VOS = Vluchtige Organische Stoffen (oplosmiddelen) **)Tot de afzet worden ook gerekend de door importeurs, voor zover zij lid zijn van de VVVF, geleverde hoeveelheden product. 22

OMSCHRIJVING VERBRUIKSSECTOREN Bouwnijverheid Hier worden leveringen vermeld aan schildersbedrijven, woningbouwverenigingen, beheer- en beleggingsmaatschappijen, timmerfabrieken, overheidsdiensten en andere instellingen en onderhoudsdiensten die schilderwerk (laten) uitvoeren aan: burgerlijke en utiliteitsbouw weg- en waterbouw (incl. wegenmarkeringsproducten) Doe Het Zelf Hier worden vermeld leveringen van verfproducten bestemd voor personen die deze producten niet beroepshalve aanschaffen (de doe-het-zelvers). Afzet vindt in het algemeen plaats via de detailhandel, supermarkten, warenhuizen, DHZ-markten enz Industrie Het gaat in deze rubriek om leveringen aan bedrijven die fabrieksmatig verfproducten aanbrengen op in (grote) series voortgebrachte producten. Dit kunnen zijn producten bestemd voor de industrie, voor de consument en /of producten bestemd voor de bouw. Bedrijven die hier onder vallen zijn bijvoorbeeld fabrieken van bouwelementen en de metaal- en auto-industrie. Autoreparatie Het betreft hier leveranties van alle soorten autoreparatielakken. Leveranties aan de autoindustrie (nieuwbouw) worden vermeld in de rubriek Autolakken van de industriële markt. Staalconservering Scheepsbouw en -onderhoud Voorbeelden van leveranties aan deze markt zijn coatings bestemd voor off shore installaties, bruggen, pijpleidingen, elektriciteitsinstallaties enz. In deze rubriek worden vermeld leveranties van verfproducten bestemd voor bedrijven die schilderwerk uitvoeren ten behoeve van de scheepsnieuwbouw, het scheepsonderhoud en/of scheepsverbouwingen. Leveringen van producten voor de scheepsbouw en scheepsonderhoudsmarkt bestemd voor particulieren (de doe-het-zelvers) zijn vermeld in rubriek Particuliere/Doe-het-zelfmarkt. 23

LIJSTEN Bestuur VVVF per 1 januari 2007 Naam bestuurslid: Naam bedrijf: Portefeuille: De heer drs. B.J.A. Berkel Drywood Coatings BV Issuegroep Werk en Arbo De heer J.S. Bonnemaijers Flint Ink Helmond BV Sectorgroep Drukinkt De heer C.M. van Dijk Caparol Nederland Issuegroep Techniek en Informatie De heer J. Emmelkamp NELF Lakfabrieken BV Sectorgroep Deco De heer ing. N.G. Geelkerken International Paint (Ned.) BV Sectorgroep PC & Marine De heer M.T.C. Kranz De heer drs. C.D. Kuijken De heer L.A.G.M. Reichert BICCS Industrial Coatings B.V. Akzo Nobel Decorative Coatings bv Vista BV Voorzitter en Issuegroep Europese Zaken Plaatsvervangend Voorzitter en Sectorgroep Industrie De heer G.J.J. Vos SigmaKalon Deco Nederland BV Issuegroep Communicatie De heer A.H. van Westerhoven U.P. Quality & Environment BV Issuegroep Duurzaam Ondernemen Mevrouw drs. M.L. van Wijhe Van Wijhe Verf BV Issuegroep Industrie en Innovatie 24

Verf-leden per 15 juni 2007 Akzo Nobel Aerospace Coatings B.V. Akzo Nobel Car Refinishes BV Akzo Nobel Decorative Coatings bv Alabastine Holland BV Anker Verven BV Verffabriek Ardo BV Baril Coatings BV BASF Coatings Services B.V. De Beer Lakfabrieken BV BICCS Industrial Coatings B.V. Sassenheim Sassenheim Sassenheim Ammerzoden Gorredijk Heerhugowaard s-hertogenbosch Maarssen Lelystad Almere A. Bok en Zonen BV Amsterdam Brillux Benelux BV Bristol Coatings Holland BV Caparol Nederland Chugoku Paints BV Coldec Productie BV CPS Color BV Cronolin Paint BV Delmonte Bouwchemie BV Digo Products BV Verfindustrie Drost BV Drywood Coatings BV DuPont Performance Coatings Nederland B.V. Barendrecht Honselersdijk Nijkerk Fijnaart Vaassen Sittard Genemuiden Krimpen a/d IJssel Veldhoven Venlo Enschede Breda Eques Coatings CV Farball Holland BV Flexchemie BV Frencken Fabrieken BV Gijsman Epoxy Producten BV Oss Etten-Leur Ridderkerk Weert Tilburg W. Heeren & Zoon BV Aalsmeer Hempel (The Netherlands) BV Herfst en Helder BV Hermadix Coatings BV HIM Chemie BV Hoeka BV Holland Coatings Industries BV International Paint (Ned.) BV Jotun B.V. Kamper Verf- en Lakfabriek BV Keim Nederland BV Kluthe Benelux BV P.K. Koopmans Lakfabrieken B.V. Korthals Lakken BV Glas- en Verfimport A. v/d Kwast BV Lakfa Verffabriek BV Luiken Products Vlaardingen Lelystad Aalsmeer Velsen-Noord Deurne Hoogeveen Rhoon Spijkenisse Kampen Almere Alphen a/d Rijn Ferwert IJmuiden Leiden Amsterdam Winschoten 25

Verf-leden per 15 juni 2007 NELF Lakfabrieken BV Neverlak BV Norway Coatings BV Phoenix Verffabriek BV PPG Coatings BV PPG Industries Netherlands B.V. Protective & Marine Coatings PPG Industries Relius Benelux Remmers Bouwchemie BV Rust-Oleum Netherlands BV SABA Dinxperlo BV Schaepman s Lakfabrieken b.v. SigmaKalon Deco Nederland BV SigmaKalon Industrial Coatings B.V. SigmaKalon Marine & Protective Coatings B.V. Sika Nederland BV Soen s Meubelbeitsen BV SPS B.V. Stoncor Benelux BV Strikolith BV Teodur BV Ferwert Amsterdam Haarlem Huizen Tiel Geldermalsen Overasselt Bunschoten Hoogeveen Roosendaal Dinxperlo Zwolle Uithoorn Veenendaal Amsterdam Utrecht IJmuiden s-hertogenbosch Roosendaal Raamsdonksveer Dordrecht Tikkurila Coatings BV Tollens Coatings NV Touwen & Co. BV U.P. Quality & Environment BV Veluvine BV Veveo Coatings Vista BV Vliegenthart BV Verffabr. H. de Vos & Zn. BV Van Wijhe Verf BV De IJssel Coatings BV Zandleven Coatings BV Flint Ink s-gravenzande BV Flint Ink Helmond BV Flint Ink Winschoten BV Siegwerk Benelux NV Kon. Drukinktfabrieken Van Son BV SunChemical O+R Visprox BV XSYS Print Solutions Benelux b.v. Rozenburg Temse (België) Zaandam Ijmuiden Breda Loenen aan de Vecht Voorburg Tiel Den Haag Zwolle Moordrecht Leeuwarden Drukinkt-leden per 15 juni 2007 s-gravenzande Helmond Winschoten Bornem (België) Hilversum Zaandam Haarlem Deventer 26

Geassocieerd lidmaatschap Vereniging van Verfgroothandelaren in Nederland (VVVH). De VVVH behartigt de belangen van de verfgroothandel in Nederland. De VVVF biedt de 64 leden van de VVVH een aangepast pakket diensten. Tussen de besturen van VVVF en VVVH vindt regelmatig contact plaats. Buitengewone A-leden per 15 juni 2007 ARTI-WERK Benelux NV BASF Nederland BV Mavom BV Merelbeke Arnhem Alphen a/d Rijn Buitengewoon A-leden zijn ondernemingen die door de aard van hun bedrijf verwant zijn aan de verf- en drukinktindustrie, doch niet voldoen aan de criteria voor het gewone lidmaatschap. Zij zijn toegelaten als lid door het bestuur na een ledenraadpleging. Buitengewone B-leden per 15 juni 2007 Van den Anker B.V. Son Holland Colours Apeldoorn BV Apeldoorn Avisol BV Apeldoorn Innovative Quality Products B.V. Brummen Barentz BV Hoofddorp Inter-Che-M BV Beuningen Bayer BV, divisie BMS Mijdrecht Keyser & Mackay CV Amsterdam Caldic Nederland B.V. Rotterdam KRONOS BV Rotterdam Ciba Specialty Chemicals NV Groot-Bijgaarden Necarbo BV Beverwijk Clariant Distributie (Nederland) BV Diemen Nuplex Resins BV Bergen op Zoom DSM Coating Resins Europe BV Sittard Nynas Naphthenics AB Antwerpen (Blegië) E & R Chemicals & Equipment BV Vlaardingen Omya Beheer B.V. Amsterdam Eskens Benelux Alphen a/d Rijn Stork Prints BV Brummen Gustav Grolman GmbH & Co. KG Neuss E.H. Worlée & Co. BV Kortenhoef Buitengewoon B-leden zijn leveranciers van grondstoffen, hulpstoffen, embal lage, machines, apparaten of diensten aan de verf- en drukinktindustrie. Zij zijn toegelaten als lid door het bestuur na een ledenraadpleging. 27

Belangstellende leden per 15 juni 2007 Ashland-Südchemie-Necof BV Waalwijk De Monchy International BV Hoogvliet-Rotterdam Ashland Nederland BV Rotterdam Multicolor Nederland BV Deventer Blagden Packaging BV Halsteren Münzing International S.à.r.l. Luxemburg Chemproha Chemical Distributors BV Dordrecht Profiltra BV Almere Elsevier Opleiding & Advies Zwijndrecht G.C. Rutteman & Co. BV Rotterdam IMCD Benelux B.V. Rotterdam Sachtleben Chemie Verkoopkantoor GmbH Rijswijk Belangstellende leden zijn personen of ondernemingen die betrokken zijn of belang hebben bij de verf- of drukinktindustrie doch niet voldoen aan de criteria voor het gewone lidmaatschap. Zij zijn toegelaten als lid door het bestuur. Personele bezetting VVVF-bureau per 15 juni 2007 Drs. Martin Terpstra Gerben Dijkstra Ing. Gerrit Jonkers Jenny van der Kley-Bosje Marjan van der Velden Directeur; issuemanager Industrie & Innovatie, Communicatie en Europese Zaken stafmedewerker sociale zaken; issuemanager Werk & Arbo en Duurzaam Ondernemen stafmedewerker technische zaken; issuemanager Techniek & Informatie secretaresse secretaresse 28

English summary of the VVVF 2006 Annual Report The VVVF is the association representing the paint and printing ink industry in the Netherlands. It has 86 members, together employing 6000 people. The VVVF campaigns to bring about a favourable legal setting for the paint and printing ink business, to strengthen the collective position of its members to encourage a positive image for the industry. Other fundamental tasks of the VVVF include providing services to members in the social, economic and technical fields and providing an association where fellow members can meet together socially. The industry The paints market The VVVF members that supply products to professional painters had little cause for complaint in 2006, despite increasing costs for raw materials, the relentless advance of synthetic joinery and increasingly longer maintenance intervals resulting from improvements in paint quality. The Do It Yourself market performed less well. The market for Industrial Coatings recovered in 2006 after several lean years. The marine coatings segment saw the first signs of a turnaround. The perspectives for this segment are good for the next few years, thanks to full order books from the shipyards. The market for protective coatings showed a less favourable picture. However, an improvement seems likely if government and business continue to invest as forecast. The automotive refinishing market was more or less stable in 2006. Exports developed positively. Many foreign markets are booming, and these offer excellent sales potential. A number of VVVF members are increasingly profiling themselves as exporters. The printing ink market In the course of 2006, the printing ink market felt the first signs of the resurgent economy. In particular, suppliers of packaging inks profited from increased consumer spending. The markets for advertising, newspapers and magazines stabilised after years of decline. However, cost reduction through up scaling is a trend that continues to put pressure on the printing ink sector. The issues The most important event in 2006 was the restructuring within the VVVF. It was decided to switch to an issues-based structure for the promotion of members interests. The following issues have been selected: Industry and Innovation Work, Occupational Safety & Health (OSH) and Training Sustainable business Technology and Information European affairs Communication The new issue-based structure was implemented during 2006, under supervision of an implementation working party. Six issue groups have been appointed. To keep the communication lines short, each issue group is chaired by a member of the board. Industry and Innovation Purpose and organisation The aim of the Industry and Innovation Issue Group is to further develop the paint and printing ink industry as an innovative industrial segment. Results An example of innovation is Decorad. Decorad is a system comprising a radiation-cured paint and a convenient lamp. Decorad paint is dry within ten minutes, regardless of the weather conditions. 29

Work and OSH Purpose and organisation The Work and OSH Issue Group prepares policy in the field of training, employment conditions and occupational safety and health, as well as providing implementation guidance to employers. Results In 2006 the OSH covenant for the paint and printing ink industry expired. This covenant was intended to reduce the solvent exposure of workers in the paint and printing ink industry. The conclusion is that the covenant has contributed to significant improvements in this area. One achievement is a decline of nearly 20% in the number of exposed workers. In 2006 a start was made on the renewal of the training course for production staff in the paint and printing ink industry. In addition, 2006 saw the launch of a new universitylevel course on coatings technology. Sustainable Business Purpose and organisation The aim of the Sustainable Business Issue Group is to stimulate VVVF members to expand their activities as innovative and responsible business enterprises. An exceptionally useful way to achieve this is the Coatings Care project. Results VVVF members use Performance Indicator (PIs) to rate their performance on safety, health and the environment. The VVVF membership considers this information to be so important that in 2005 they voted to make the supply of these details mandatory for all members from now on. In the VVVF Coatings Care annual report, the PIs of members are summarised at VVVF level. The most striking results are: Over the past five years, the number of accidents in the paint and printing ink industry (as a percentage of the number of employees) has fallen from 2.3 to 1.3. Health-related absences went down from 7.64 to 6.3%. The emissions of solvents during production were reduced by two-thirds. The average energy consumption per ton of product fell from 625 to 2 kwh. Technology and Information Purpose and organisation The task of the Technology and Information Issue Group is to signal and if necessary to tackle and follow-up issues of a technical nature. Results An overview of the accomplishments in 2006: The publication of an updated guide for Internal Safety Coding (INVECO guide). The publication of an overview of software for the preparation of labels and Material Safety Data Sheets (MSDS). The VVVF Labelling Guide and MSDS guide were updated in 2006. Incidentally, the VVVF takes the position that the paint and printing ink industry wishes to respect solely European directives in the mandatory content of a label. Uniform pan-european information avoids confusion and is the most efficient. The VVVF has taken the initiative of setting up the web site veiligmetverf.nl ( safewithpaint ). Paint manufacturers (VVVF members) can post their MSDS, the web site also provides considerable 30

safety information sheets on this web site, where they can be consulted by purchasers of paint. In general information on paint in respect to safety, health and the environment. The hazardous material transport regulations have been extended and explained in more detail. In Information Sheets, the VVVF explains in simple terms how certain aspects have to be managed. One such example is the ADR 1000 points rule. European affairs Purpose and organisation The VVVF promotes the interests of the paint and printing ink industry in the Netherlands. CEPE promotes the interests of the paint and printing ink industry across Europe. From 2006 on, this fundamental division of tasks is now enshrined in the VVVF statutes. To achieve the best possible promotion of the interests of its members, the VVVF needs to maintain a good relationship with national stakeholders, among them the national government and Dutch umbrella organisations such as VNO-NCW. In addition, the VVVF aims to support its European-level counterpart as much as possible. The European Affairs Issue Group leads the way in this for the VVVF. This group is chaired by the VVVF chairman. Communication Purpose and organisation The purpose of the Communication Issue Group is to ensure that communication by the association is aimed at creating a positive image for the paint and printing ink industry in the community. The issue group comprises top managers from VVVF member companies. Results Considering the restructuring within the VVVF, the communication was initially internally-focused. Preparations were made for the development of a communication plan. The plan will set out how the VVVF intends to tackle its communications over the coming years. At the end of the year, a folder was published that emphasises the importance of the paint and printing ink industry for Dutch society. THE ASSOCIATION There was a lot of activity within the VVVF in 2006: A new chairman and vice-chairman were appointed; The CEPE General Assembly was organised; Various meetings took place; The headquarters were rationalised and relocated. Results The VVVF has played a vital role in the restructuring of CEPE (see also Association Matters). Moreover, it has made an important contribution to a more practicable REACh. The VVVF membership will have to prepare for the introduction of REACh. To support this process, the VVVF and CEPE offer assistance in the form of information, consulting and tools. A special CEPE Task Force has been appointed for this purpose with the name CRISM (Co-ordination of REACh Support for Members). 31

VVVF vereniging van verf - en drukinktfabrikanten Postadres: postbus 241 2260 AE Leidschendam Telefoon: 070-444 06 80 Fax: 070-444 06 84 E-mail: secretariaat@vvvf.nl Website: www.vvvf.nl Bezoekadres: Gebouw Castellum Gedeelte C/ Synthesium Loire 150 2491 AK Den Haag