AVI-nieuwsbrief 7 (24 juli 2012) Adviseurs Versterking Wmo ondersteunen bij beleidsbeïnvloeding Doe een beroep op de adviseurs van AVI bij uw voorbereiding op de komende decentralisaties Geachte Het uitstel van de transitie is een mooie kans voor Wmo-raden en belangenbehartigers. Nu hebben zij meer tijd om zich voor te bereiden op de komende decentralisaties. De Adviseurs Versterking Wmo van het programma Aandacht voor iedereen kunnen hierbij helpen - kosteloos. Petra van der Horst Programmamanager Aandacht voor iedereen De Transitie AWBZ-begeleiding wordt uitgesteld. Op 1 januari 2013 zou het onderdeel begeleiding van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) overgaan naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Maar de Tweede Kamer heeft besloten dat deze transitie niet op 1 januari 2013 gebeurt, maar mogelijk in 2014 of later. Door dit uitstel kunnen Wmo-raden en lokale en regionale belangenbehartigers zich beter voorbereiden op alle lopende decentralisaties: jeugdzorg, Wet werk naar vermogen, dagelijkse begeleiding en mogelijk ook persoonlijke verzorging. Daarbij kunnen zij hulp inroepen. Programma Aandacht voor iedereen heeft door het hele land Adviseurs Versterking Wmo. Deze adviseurs zijn er om Wmo-raden en lokale en regionale belangenbehartigers te ondersteunen. 1
10x advies en ondersteuning 1. Hoe versterk ik het contact met alle Wmo-doelgroepen 2. Hoe leg ik verbinding met burgerinitiatieven 3. Hoe vergroot ik de meerwaarde van mijn adviesraad 4. Hoe zorg ik voor afstemming tussen de Wmo-raad en cliëntenraad 5. Hoe verbreed ik het beleidsterrein: meer dan Wmo 6. Hoe stel ik prioriteiten 7. Hoe kan de Wmo-raad helpen bij het Kantelen 8. Hoe staat het met mijn doelgroepen: gebruik het diagnose-instrument van Movisie 9. Wat vindt mijn Wmo-raad van regionalisatie 10. Hoe kom ik tot wijkgericht werken Zorg voor samenhang Lokale en regionale beleidsbeïnvloeding laat momenteel veel versplintering en weinig samenhang zien. Het is echter belangrijk om belangenbehartiging vanuit cliënten gericht in te zetten. Er verandert namelijk veel voor burgers: afstemming en samenspel is daarom meer dan ooit van belang. De adviseur(s) in uw provincie kunnen u als Wmo-raad of belangenbehartiger bij staan om te zorgen voor meer samenhang en goede beleidsbeïnvloeding. Verschillende vragen en behoeften U kunt met allerlei vragen en voor diverse ondersteuning bij de Adviseurs Versterking Wmo terecht. Neem daarvoor contact op met de adviseur(s) in uw provincie. Hieronder vindt u tien voorbeelden van adviesvragen en vormen van ondersteuning. Zo laten we zien wat mogelijk is met de inzet van Adviseurs Versterking Wmo. Maar ook voor andere vragen of behoeften, kunt u contact opnemen met de adviseur(s) in uw provincie. Klik hier voor het overzicht van de adviseurs. Ondersteuning door Adviseurs Versterking Wmo 1. De Wmo-raad wil verbindingen leggen met alle doelgroepen van de Wmo. Hoe doet de Wmo-raad dat? Vertegenwoordigers van specifieke doelgroepen van de Wmo willen dat hun stem beter gehoord wordt door de Wmo-raad. Hoe krijgen zij dat voor elkaar? Er zijn verschillende groepen gebruikers van de Wmo. Iedere groep heeft eigen ervaringen met en kennis over de Wmo. Wmo-raden die meer zicht hebben op de diverse groepen, kunnen beter belangen behartigen. Wmo-raden willen dan ook graag verbindingen leggen met de lokale en regionale belangenbehartigers van deze groepen mensen. Zo kunnen ze samen kijken wat de beste 2
manier van samenwerking is en hoe er rekening gehouden kan worden met de belangen van deze groepen. Doelgroepen met specifieke belangen zijn bijvoorbeeld ggz-cliënten, mensen met verstandelijke beperkingen en hun ouders en verwanten, daklozen, blinden en slechtzienden, mensen met Alzheimer en hun omgeving of mantelzorgers. Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden en lokale belangenbehartigers ondersteunen bij het benaderen van en het communiceren met deze andere doelgroepen. Welke afspraken maak je met hun organisaties en hoe maak je gebruik van elkaars kennis. 2. De Wmo-raad wil verbindingen leggen met initiatieven van actieve burgers. Hoe doet de Wmo-raad dat? Op het gebied van de Wmo zijn er waardevolle initiatieven van actieve burgers (zowel individueel als in een groep). Voor Wmo-raden is het vaak moeilijk om deze burgerinitiatieven te vinden. Of om een goede samenwerking tot stand te brengen. Vaak ontbreekt het noodzakelijke samenspel van Wmo-raad met deze initiatieven. Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden ondersteunen bij het vinden van initiatieven van actieve burgers. En bij het leggen van verbindingen met deze burgerinitiatieven. 3. De Wmo-raad wil onderzoeken wat haar meerwaarde is als adviesorgaan. Hoe doet de Wmo-raad dat? Veel Wmo-raden functioneren als adviesorgaan. Voor een Wmo-raad is het vaak de vraag of deze adviesfunctie wel voldoende meerwaarde heeft. Moet de Wmo-raad zich niet meer ontwikkelen naar een platform van uitwisseling en inspiratie voor lokale belangenbehartigers? Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden helpen bij de evaluatie van het functioneren als adviesorgaan. Maar ook kunnen zij helpen als de Wmo-raad zich wil omvormen naar een platform van uitwisseling. 4. De Wmo-raad wil afstemmen met een cliëntenraad? Hoe doet de Wmo-raad dat? Wmo-raden en cliëntenraden van instellingen in de gemeente willen graag met elkaar afstemmen. Wat kunnen zij aan elkaar hebben en hoe kunnen zij elkaar versterken? Adviseurs Versterking Wmo kunnen cliëntenraden en Wmo-raden ondersteunen bij het leggen van verbindingen. En bij het maken van afspraken over onderlinge afstemming en het uitwisselen van kennis. 3
5. De Wmo-raad wil het beleidsterrein verbreden? Hoe doet de Wmo-raad dat? Sommige Wmo-raden willen hun belangenbehartiging verbreden naar andere beleidsterreinen. Bijvoorbeeld naar de Wet werken naar vermogen. Hoe organiseer je dat als Wmo-raad? Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden ondersteunen bij het verbreden van de belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding met andere beleidsterreinen. 6. De Wmo-raad heeft een overbelaste agenda en wil prioriteiten stellen. Hoe doet de Wmo-raad dat? Veel Wmo-raden zijn op dit moment overbelast. Er wordt van allerlei kanten een beroep op hen gedaan. Als je goed voorbereid wilt zijn op de toekomst, waar geef je dan prioriteit aan? Welke prioriteiten passen het beste bij de rol en taak van de Wmo-raad? Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden ondersteunen bij het formuleren van hun rol. En bij het bepalen van de agenda en de prioriteiten. 7. Hoe krijgen we de gemeente en het maatschappelijke veld gekanteld? Welke taak heeft de Wmo-raad daarbij? Het Kantelen in de Wmo vraagt om een nieuwe manier van denken en doen. Zowel voor gemeenten als voor de burgers. Het gaat niet meer om doelgroepen, maar om individuen. Het gaat niet meer om het aanbod, maar om de vraag van burgers. Gemeente en burger zoeken samen naar passende oplossingen. Met de toekomstige decentralisatie van onderdelen uit de AWBZ, de Wet werken naar vermogen en de jeugdzorg komen er nieuwe doelgroepen naar het Wmo-loket. Het is belangrijk dat de gemeenten het traject van de Kanteling dan hebben doorlopen. In veel gemeenten is er nog onvoldoende gekanteld. Toch is dat wel nodig, met het oog op alle toekomstige ontwikkelingen. Hoe kunnen Wmo-raden een bijdrage leveren aan het proces van Kantelen? Adviseurs Versterking Wmo kunnen samen met Wmo-raden vast stellen wat de stand van zaken is in hun gemeente als het over het Kantelen gaat. De adviseurs kunnen ook adviseren op welke terreinen Wmo-raden acties kunnen ondernemen. 4
8. De Wmo-raad wil de contacten met de doelgroepen onderzoeken. Hoe doet de Wmoraad dat? Welke doelgroepen zijn er in een gemeente en met welke doelgroepen heeft de Wmo-raad een verbinding? Met het diagnose-instrument van Movisie kan de Wmo-raad dit onderzoeken. De resultaten helpen de Wmo-raad om een plan te maken voor het verbeteren van de verbindingen met de doelgroepen. Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden ondersteunen bij het toepassen van het diagnoseinstrument. De adviseurs kunnen helpen bij maken van een plan om de relaties met de doelgroepen te verbeteren. 9. De Wmo-raad wil haar beleid bepalen voor regionalisatie. Hoe doet de Wmo-raad dat? Met de Wmo gaan gemeenten meer samenwerken in de regio. Deze regionalisering brengt de volgende vraag met zich mee: ga ik als Wmo-raad mijn belangen regionaal behartigen, blijf ik op lokaal niveau werken of doe ik beiden? Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden ondersteunen bij het bepalen van het beleid voor de belangenbehartiging op regionaal niveau. 10. De Wmo-raad wil inspelen op wijkgericht werken. Hoe doet de Wmo-raad dat? In verschillende gemeenten wordt sterk ingezet op wijkgericht werken bij zorg en welzijn. Wijkraden en andere burgerinitiatieven krijgen hierbij een belangrijke rol. De vraag is hoe een Wmo-raad zich moet gaan verhouden tot deze wijkraden en burgerinitiatieven. Adviseurs Versterking Wmo kunnen Wmo-raden ondersteunen bij het inspelen op het wijkgericht werken. En bij het maken van noodzakelijke verbindingen met wijkraden en andere burgerinitiatieven. Belangenbehartigers en Wmo-raden Ook lokale en regionale belangenbehartigers en vertegenwoordigers van groepen die behoren tot de doelgroep van de Wmo kunnen de hulp inroepen van een Adviseur Versterking Wmo. Bijvoorbeeld als ze een betere verbinding willen met de Wmo-raad. Samen onderzoeken ze dan hoe ze de samenwerking met de Wmo-raad tot stand kunnen brengen en kunnen verbeteren. Doelgroepen van de Wmo zijn bijvoorbeeld burgers met een ggz-achtergrond, burgers met een verstandelijke beperking en burgers met een psycho-geriatrische problematiek (Alzheimer). 5
Contact Het programma Aandacht voor iedereen versterkt Wmo-raden en lokale en regionale belangenorganisaties. Zo zijn zij een stevige gesprekspartner voor gemeenten en zorg- en welzijnsaanbieders. Wilt u advies of ondersteuning? Of wilt u meer weten over de mogelijkheden van de Adviseurs Versterking Wmo? Neem dan contact op met het programmasecretariaat: secretariaattransitie1@cg-raad.nl, T 030 291 66 22 of met één van de adviseurs in uw provincie. Klik hier voor het overzicht van adviseurs. Programma Aandacht voor iedereen Het programma Aandacht voor iedereen wordt gefinancierd door VWS. De bij het programma betrokken landelijke organisaties zijn: CG-Raad, CSO, Koepel Wmo-raden, LPGGz, Mezzo, NPCF, Per Saldo, Platform VG, VCP, Viziris en Zorgbelang Nederland. Aandacht voor iedereen werkt nauw samen met het Transitiebureau van VNG en VWS. 6