Pedagogisch werkplan Buitenschoolse opvang Mozaïek

Pedagogisch werkplan Buitenschoolse opvang Mozaïek

Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor de BSO Mozaiek van KMN Kind & Co. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van BSO Mozaiek. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op de BSO wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure Welkom op de BSO kunt lezen, ziet KMN Kind & Co zichzelf als pedagogisch partner. Zijn in het Algemeen Pedagogisch Beleid de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht, in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen KMN Kind & Co is HKZ-gecertificeerd (ISO 9001) hetgeen o.a. betekent dat wij werken vanuit richtlijnen, protocollen en werkinstructies. Deze documenten zijn opgenomen in ons kwaliteitshandboek. Het kwaliteitszorgsysteem ondersteunt de pedagogisch medewerkers bij het dagelijkse handelen. Onze locaties worden (jaarlijks) geïnspecteerd door de GGD. Ons inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina. Dit pedagogisch werkplan wordt één x per twee jaar bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie. Mocht u toch nog informatie missen, dan kunt u hier altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of clustermanager. Ook is in de brochure Welkom bij KMN Kind & Co veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden. Wij wensen u veel leesplezier. Team BSO Mozaiek Datum november 2013 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 1

Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave... 2 Algemene informatie... 3 Wennen bij BSO Mozaiek... 3 Onze accommodatie, groepsruimten en basisgroep... 3 Onze buitenruimte... 3 Onze openingstijden... 3 Het afnemen van een extra dag(deel)... 4 Onze (mid)dagindeling... 4 Eten en drinken... 5 Persoonlijke hygiëne... 5 Oudercontacten: eerste kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden... 6 De oudercommissie... 6 Observeren... 6 Zorgkinderen... 7 Pedagogische uitgangspunten... 7 Het bieden van (emotionele) veiligheid... 7 De pedagogisch medewerkers... 7 De buitenspeelruimte... 8 Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties... 9 Spel & Speelgoed... 9 Activiteiten... 9 Zelfstandigheid bevorderen... 9 Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties... 10 Overdracht van waarden en normen... 10 Gewenst en ongewenst gedrag... 10 Afspraken, regels en omgangsvormen... 11 Rituelen... 11 Tot slot... 12 Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 2

Algemene informatie Wennen bij BSO Mozaïek Het is voor ons belangrijk dat een kind het naar zijn/haar zin heeft en dat het zich in de omgeving vertrouwd voelt. Daarom besteden wij veel aandacht aan de periode van het wennen. Als een ouder/ verzorger voor een kennismakingsgesprek komt, kan dit ook binnen de openingstijden van de BSO. In dit geval is het leuk voor het kind om mee te komen. Zo kan het kind een indruk krijgen van de omgeving, de andere kinderen, hoe er gespeeld word, welke begeleiding er is en dergelijke. In het kennismakingsgesprek worden er afspraken gemaakt voor het wennen. Onze accommodatie, groepsruimten en basisgroep VSO/BSO Mozaïek is één van de drie KMN Kind & Co vestigingen in Veenendaal. BSO Mozaïek ligt in een fietsvriendelijke wijk met veel speelveldjes in de buurt. De BSO bevind zich in een noodlokaal op het schoolplein bij Daltonschool het Mozaïek, locatie het Petenbos. Tevens kunnen we gebruik maken van de gymzaal en het podium van de school. De kinderen van groep één tot vier worden in de hal van de school opgehaald door de pedagogisch medewerkster. De ouders kinderen komen zelf naar de BSO. Hier wordt gegeten en gedronken. Er staat in een aparte kantoor/keukenruimte een combi-magnetron-oven om te bakken. In de groepsruimte van de BSO vindt je een rustige hoek waar de kinderen een boekje kunnen lezen bijvoorbeeld, een hoek met diverse bouwmaterialen, een huishoekje en een eigen tafel om te knutselen. In het rustige hoekje staat ook een televisie en een Wii. Echter wordt er beperkt gebruik gemaakt van tv, Wii, computer en eigen computerspelletjes. Met eigen computerspelletjes bedoelen wij gebruik van een Nintendo DS of iets dergelijks. In principe is het niet de bedoeling deze mee te nemen. Kinderen mogen regelmatig even op de Wii spelen, maar niet langer dan twintig minuten op één dag. De tv wordt nog wel eens aangezet, maar dan aan het einde van de dag, als de kinderen moe worden of in de vakantie. Er is geen kabelaansluiting, alleen een dvd speler, waar we nog wel eens een film op willen afspelen, welke bij het thema van dat moment past. Het is niet zo dat kinderen tv mogen kijken en op de Wii. Het is of/of. Tevens mogen we ook gebruik maken van de gymzaal van school. Op BSO Mozaïek werken we met 1 basisgroep van maximaal 20 kinderen in de leeftijd van 4-12 jaar. Er is 1 vaste pm-er werkzaam op ma/di en vrijdag op donderdag werken er twee pm-ers. In vakanties kunnen er incidenteel locaties worden samengevoegd. Ouders worden tijdig geïnformeerd over de samenvoeging van locaties, welke vaste pedagogisch medewerker aanwezig is. Onze buitenruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. Er zijn buiten veel mogelijkheden. Op het schoolplein is een grote zandbak en een glijbaan er staat een tafeltennis tafel, en speelhuis. Onder de glijbaan kunnen er hutten gemaakt worden. We mogen de fietsen en dergelijke van school lenen. Ook zijn er vele speeltuintjes in de omgeving waar we gebruik van mogen maken. Bij ons op de BSO mogen de kinderen vies worden. Onze openingstijden BSO: wij zijn vier dagen per week, maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag, aansluitend op school geopend tot 18.30 uur. Tijdens de algemeen erkende feestdagen zijn wij gesloten; zo ook eens in de vijf jaar op bevrijdingsdag. In de schoolvakanties zijn wij geopend op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag vanaf 7.30 uur. Dan vragen wij de ouders hun kind tussen 7.30 en 9.30 uur te brengen. Mochten ouder(s) hun een kind een keertje later willen brengen (in een schoolvakantie) of eerder willen halen, dan is dat geen probleem. Wel vragen wij dit door te geven aan de pedagogisch medewerkers van desbetreffende groep. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee! VSO: alleen geopend op dinsdag van 7.30-8.30 uur tijdens schoolweken. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 3

Het afnemen van een extra dag(deel) Wanneer ouders incidenteel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan een pedagogisch medewerker en/of clustermanager van de locatie. Deze bepaalt of het kan. Behalve dat zij hierbij rekening houdt met het aantal kinderen en pedagogisch medewerkers op de groep, bekijkt zij ook of het goed is voor het welzijn van het kind/de groep. Een toegekende extra- of ruildag (deel) wordt altijd schriftelijk vastgelegd; ook wanneer dit op een andere groep/locatie plaatsvindt. Wanneer ouders structureel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan de afdeling planning. Deze bepaalt of dit binnen de eigen basisgroep kan. Als dit niet kan, overlegt de afdeling planning met de clustermanager of het kind (zo lang het nodig is) op een andere groep geplaatst kan worden. Als de clustermanager in overleg met de pedagogisch medewerker verwacht dat dit voor het welzijn van het kind en de andere groep geen problemen oplevert, dan wordt (tijdelijke) plaatsing voor desbetreffend dag(deel) aan de ouders voorgesteld. Onze (mid)dagindeling Daltonschool het Mozaïek school is op maandag, dinsdag, donderdag en om 14.15 uur uit. Balansleren Veenendaal is op vrijdag om 12.15 uit. Als alle kinderen binnen zijn, beginnen we met een cracker eten en wat drinken. De kinderen mogen twee crackers met beleg. De eet momenten geven structuur aan de dag. Het is een moment van rust. Er wordt met de ouders besproken wat de rituelen/normen zijn rondom het eten. Dit betreft bijvoorbeeld het handen wassen, aan tafel blijven zitten en dergelijke. Als een kind speciale voeding nodig heeft, dan wordt dit overlegd met de ouders. Er wordt bijgehouden als een kind een allergie voor een bepaalde voeding heeft. Binnen KMN Kind & Co zijn er richtlijnen voor het voedingsbeleid. Tijdens het cracker eten en drinken kunnen de kinderen vertellen over hun dag en wat ze meegemaakt hebben. Na het rustmoment van de cracker en het drinken bieden we een activiteit aan dat past bij het thema waar we mee werken. Hierbij houden we rekening met de wensen van de kinderen. Ons uitgangspunt is: alles mag en niets moet. BSO is tenslotte vrije tijd! Rond 16.30 uur bieden we fruit aan. Hierbij gaan we even aan tafel zitten, zodat er nog een rustmoment in de middag is. We bieden seizoensgebonden fruit aan, denk aan aardbeien in de zomer. Het ritme op vrijdag is iets anders. Dan starten we de middag met een broodje. Na de lunch wordt er een activiteit aangeboden en zal er ruimte zijn voor vrij spel. Om 14.15 uur start het ritme dat ook op maandag, dinsdag en donderdag gebruikelijk is. Bij BSO Mozaïek komen de kinderen vanaf drie verschillende scholen. 1. Daltonschool het Mozaïek van Wereldkidz: Het Mozaïek heeft drie locaties. De BSO is gevestigd op het plein van Daltonschool het Mozaïek, locatie Petenbos. De kinderen van deze locatie die in de groepen één, twee en drie zitten worden opgehaald door de pedagogisch medewerker. De kinderen van groep vier, vijf, zes, zeven en acht mogen zelf naar de BSO komen. De kinderen van de locaties de Bongerd en het Ronde Erf worden door taxi-bedrijf Leeuwis opgehaald. 2. Basisschool de Burcht. De Burcht is gevestigd aan het zelfde schoolplein als het Mozaïek. De kinderen uit groep één, twee, drie en vier worden opgehaald. De kinderen uit groep vijf, zes, zeven en acht komen zelfstandig naar BSO Mozaïek. 3. Balansleren Veenendaal van Wereldkidz. De kinderen van deze locatie worden op vrijdag opgehaald door taxi-bedrijf Leeuwis. Wij streven ernaar, zeker voor de jongste kinderen, om met de leerkracht informatie uit te wisselen, want het is prettig om te weten hoe de schooldag is verlopen en of er bijzonderheden zijn. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 4

Met studiedagen wordt er gevraagd of de ouder/ verzorgers twee weken van tevoren aan willen geven of hun kind aanwezig zal zijn. Wij zijn ook dan geopend op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 7.30 uur - 18.30 uur. In de vakantie zijn wij geopend op maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 7.30 uur - 18.30 uur. In de vakantie houden wij ons aan een vakantiethema dat speciaal voor de vakantie gemaakt is. Dit zou ook kunnen betekenen dat er een keer een activiteit buiten de BSO wordt gehouden. Natuurlijk mits er toestemming is van de ouders. Voor een korte vakantie (een vakantie van één tot twee weken) wordt er zes weken van tevoren aan de ouders gevraagd, door middel van een intekenlijsten, wanneer hun kind(eren) aanwezig zullen zijn in de vakantie. De aanwezigheid tijdens de zomervakantie wordt gevraagd middels een formulier, die ruim voor de zomervakantie uitgedeeld word. Ook zullen wij ouders helpen herinneren door te geven wanneer hun kind wel of niet in de vakantie aanwezig zal zijn. De ouders moeten uiterlijk twee weken van tevoren aangeven of hun kind in de vakantie komt en welke dagen. Dan kan er rekening gehouden worden met de activiteiten die we gaan doen Uitjes Op vakantiedagen en studiedagen heb je meer tijd voor activiteiten. Hier maken wij graag gebruik van. In de vakantie werken wij met een vakantiethema. In dit thema kijken wij ook of we een leuk uitje kunnen maken. Een uitje houdt niet in dat we naar het grasveld of de vele speeltuintjes naast en rondom de school gaan. Met een uitje bedoelen we weggaan van de locatie met de auto of het openbaar vervoer. Bijvoorbeeld naar het Luchtvaartmuseum in Soesterberg. Voor de vakantie begint, krijgt u een activiteitenplanning per dag. Hierin staan ook de uitjes beschreven. Deze uitjes zijn wel onder voorbehoud van het aantal kinderen. Momenteel hebben we nog een gering aantal kinderen, waarmee we vaak op stap gaan. Echter als de groep groter wordt, zijn de uitjes niet heel vaak meer mogelijk, maar dat betekent niet dat we ons best niet doen om wel weg te gaan! Is het kind aantal in de vakantie plotseling veel minder dan verwacht, dan kan het zijn dat we op het laatste moment een uitje plannen. We nemen dan telefonisch contact met u op, om toestemming te krijgen om alsnog weg te gaan. Wij gaan nooit zonder uw toestemming weg! In schoolvakanties zijn aan het begin en einde van de dag minder kinderen aanwezig op de BSO, waardoor op die momenten niet alle pedagogisch medewerkers aanwezig hoeven te zijn. Wij houden hier rekening mee bij het inroosteren van personeel. Tussen de middag houden de pedagogisch medewerkers pauze tussen 13.00 en 14.00 Iedere medewerker heeft recht op een half uur pauze. Het kan incidenteel voorkomen dat we samenvoegen met BSO Achtbaan, BSO Balansleren of BSO Spits. Eten en drinken Samen eten/drinken is belangrijk. Samen eten/drinken is gezellig en versterkt het onderlinge contact. Deze momenten geven structuur aan de dag. Op de BSO eten we gezamenlijk aan tafel en wachten we op elkaar. Als de kinderen eraan toe zijn en het leuk vinden kunnen en mogen ze hun eigen cracker smeren. Zie ook bijlage 1 voedingsbeleid. Persoonlijke hygiëne Wij leren de kinderen persoonlijke hygiëne, door hen na wc-gebruik en voor het aan tafel gaan, de handen met zeep te laten wassen. Wij geven hierin natuurlijk het juiste voorbeeld. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 5

Oudercontacten: eerste kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden Als een kind voor het eerst bij ons komt, nemen wij de tijd voor een kennismakingsgesprek met de ouders en het kind, zodat wij van hen zoveel mogelijk informatie krijgen. Bovendien kunnen wij dan ook vertellen hoe wij op onze BSO werken en informatie met elkaar uitwisselen waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders en het kind dan al een rondleiding gehad door het gebouw, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van de BSO en hoe er gewerkt wordt. Het wennen vindt in de regel plaats als de plaatsingsovereenkomst is ingegaan. Tijdens het kennismakingsgesprek worden er desgewenst wenafspraken met de ouder gemaakt. Deze kunnen per kind verschillend zijn. Gedurende twee weken kan het kind een oplopend aantal uren op de groep waarin het kind geplaatst is, wennen. Bijvoorbeeld de eerste dag 1,5 uur en de tweede dag 3 uur. De opbouw van de wenperiode wordt tijdens het kennismakingsgesprek genoteerd op het formulier Checklist kennismakingsgesprek. Als een kind overgeplaatst wordt vanuit een andere groep binnen de organisatie, wordt afhankelijk van het kind, in een periode van maximaal twee weken voorafgaand aan de plaatsing in een nieuwe groep, wenafspraken gemaakt gelijkend op de wenperiode van nieuwe kinderen. ( zie hierboven) Bij een interne wenperiode kan het kind boventallig op de nieuwe groep geplaatst worden gedurende de afgesproken wenmomenten in een periode van maximaal twee weken. Het is voor ons belangrijk dat een kind het naar zijn/haar zin heeft en dat het zich in de omgeving vertrouwd voelt. Daarom besteden wij veel aandacht aan de periode van het wennen. Als een ouder/ verzorger voor een kennismakingsgesprek komt, kan dit ook binnen de openingstijden van de BSO. In dit geval is het leuk voor het kind om mee te komen. Zo kan het kind een indruk krijgen van de omgeving, de andere kinderen, hoe er gespeeld wordt, welke begeleiding er is en dergelijke. Wij vinden een goede en regelmatige overdracht essentieel en nemen hiervoor de tijd. Ziet u dat wij in gesprek zijn met een andere ouder, wilt u dan even wachten? Middels de nieuwsbrief laten we weten wat we de afgelopen tijd voor activiteiten hebben gedaan. één keer per jaar wordt er een ouderavond georganiseerd aan de hand van een thema. De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. Helaas heeft BSO Mozaiek nog geen oudercommissie. Mocht u willen deelnemen aan de oudercommissie, vraag dan naar meer informatie. Een oudercommissie heeft ten minste drie keer per jaar overleg met de clustermanager. De oudercommissie heeft een adviserende functie in onderwerpen zoals voedingsaangelegenheden, pedagogisch werkplan, risico inventarisatie veiligheid en gezondheid. Naast de oudercommissie per locatie is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen en (gevraagd en ongevraagd) over voor ouders belangrijke onderwerpen (coc@kmnkindenco.nl). Observeren Kijken naar kinderen en de groep geeft iedere dag stof tot praten met collega s en ouders. Om het praten en kijken naar gerichter te doen, maken wij gebruik van de observatiemethode Werken aan Welbevinden. Deze observatiemethode richt zich zowel op de individuele kinderen als op de groep. Met behulp van observatielijsten beschrijft de pedagogisch medewerker het kind in zijn omgeving, het kind in relatie tot de volwassene en het kind in relatie tot andere kinderen. Zo kan het welzijn van het individuele kind en de kinderen in de groep goed worden gevolgd. Kinderen vanaf acht jaar vullen hun eigen lijst in. Ook ouders worden uitgenodigd om een beeld te schetsen van hun kind en zijn/haar ervaringen in de groep. Aan de hand van de observaties, vinden één keer per jaar tienminutengesprekken plaats met de ouders. Naar aanleiding van de schriftelijke observatie hebben we één keer per jaar een mogelijkheid tot een oudergesprek. Dan voeren de pedagogisch medewerkers een gesprek met de ouders over het welbevinden van het kind. Zijn er bijvoorbeeld Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 6

opvallende dingen in zijn gedrag, dan worden die dingen op dat moment besproken. Mocht er eerder behoefte zijn aan een gesprek dan kan er altijd een afspraak gemaakt worden. Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan kan de clustermanager een van de medewerkers kwaliteit raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn waarbij de procedure zorgkinderen gevolgd zal worden. Indien nodig kunnen wij externe hulp inroepen ( bijvoorbeeld het Centrum voor Jeugd en Gezin). Ook dit gebeurt bij voorkeur in samenspraak met de ouders. In geval van ernstige zorg over een kind, welke niet gedeeld wordt door de ouders, kunnen na intern overleg, vervolgstappen gezet worden en wordt dit meegedeeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Ricicojongeren (VIR). In geval van vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling maakt KMN Kind & Co gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. De meldcode is een stappenplan waarin staat hoe een professional moet omgaan met het signaleren en melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Pedagogische uitgangspunten Binnen KMN Kind & Co werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen. Het bieden van (emotionele) veiligheid Wij willen de kinderen in de gelegenheid stellen om zich bij ons te ontwikkelen en te ontspannen in een veilige omgeving. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige omgeving voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel zo veilig mogelijk voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind begeleiden. Daarom werken wij zoveel mogelijk met vaste pedagogisch medewerkers en vaste invalkrachten. Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. KMN Kind & Co is een door Calibris erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerlingpedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN Kind & Co. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 7

boventallig, tenzij hij/zij incidenteel binnen de formatie mag worden ingezet, conform de CAObepaling. De pedagogisch medewerkers spreken de kinderen aan vanuit een positieve houding. Bij ongewenst gedrag wordt het gedrag afgekeurd (en uitgelegd waarom) maar niet het kind. Van onze pedagogisch medewerkers verwachten wij dat zij: - open staan voor de kinderen en op de juiste manier ingaan op hun signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar de kinderen uiten - de kinderen de ruimte geven zich te ontwikkelen in een veilige context - respect hebben voor de kinderen en hun sociale en culturele achtergrond - de kinderen kunnen en zullen motiveren, stimuleren en instrueren - in staat zijn tot een open communicatie met ouders en collega s Gordon methode en kinderparticipatie De Gordon-methode gaat uit van gelijkwaardigheid in relaties, zodat iedereen zichzelf kan zijn, zijn verantwoordelijkheid neemt en rekening houdt met de ander. In opvoedingsrelaties betekent dit dat de pedagogisch medewerker het kind in zijn waarde laat en respectvol benadert. Het win-win principe staat centraal. Volgens Gordon zitten kinderen meestal helemaal niet op oplossingen te wachten, en staan ze er ook helemaal niet achter. De rol van de pedagogisch medewerkers is volgens hem om kinderen te "Ik-boodschappen". Een ik-boodschap bestaat uit drie delen (maar kan ook uit twee of zelfs één ervan bestaan): 1 De beschrijving van het gedrag (zonder veroordeling). 2 Het effect van dat gedrag op mij (gevolg). 3 Het gevoel dat ik erbij heb. Op de BSO zijn de pedagogisch medewerkster elke dag bezig met deze methode. Het is belangrijk bij de Gordon methode dat je niet het kind, maar zijn gedrag afkeurt. Achterwacht: Incidenteel kan het gebeuren dat er maar één pedagogisch medewerker, in de plaats van twee pedagogisch medewerkers aanwezig zijn. In deze situatie werken we met een achterwacht. De achterwacht is altijd te bereiken en staat klaar in geval van nood. Wie er wanneer achterwacht is en hoe die persoon te bereiken is kan altijd terug gevonden worden in het personeelsrooster. De groepsruimte Wij zorgen ervoor dat alles goed beveiligd is, zoals afdekplaten voor de verwarming, plaatjes op de stopcontacten, beschermstrips voor de scharnieren van de deur, beveiliging in de kasten. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden minimaal 1x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om kinderen kennis te laten maken met voor hen gevaarlijke situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De buitenspeelruimte Vrijheden voor kinderen: Kinderen zijn vrij om gebruik te maken van de materialen op de groep. Bij het buitenspelen gelden er een aantal regels: kinderen mogen zonder toestemming van ouders niet zelfstandig naar buiten. Hier is dan altijd een pedagogisch medewerker bij die met de kinderen naar buiten gaat. Dit geldt meestal voor de onderbouwkinderen, de bovenbouw kinderen mogen dit meestal wel. De schuur is van school en wij mogen daar ook gebruik van maken, daarom doet de pedagogisch medewerker de schuur open en pakt de spelmaterialen. De pedagogisch medewerker ruimt samen met de kinderen weer op. De kinderen zijn vrij om te spelen op het plein. Wij bieden activiteiten aan waar kinderen vrijblijvend aan mee kunnen doen. Dit is niet verplicht. Spelen met vriendjes en vriendinnetjes. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 8

Als de kinderen uit school komen, willen ze graag spelen. Soms ook met vriendjes en/of vriendinnetjes. Wij willen u vragen dit liever niet te plannen op een dag dat uw kind of kinderen naar de BSO gaan. Het is wel mogelijk dat het kind of de kinderen bij een vriendje of vriendinnetje gaan spelen, mits dit op tijd is aangegeven. Dit kan uitsluitend via een schriftelijke bevestiging door middel van een email of het kan aangegeven worden op ons vrijheden formulier. Vriendjes of vriendinnetjes van het kind mogen ook komen kijken hoe het op de BSO gaat en komen spelen, mits er plek is op de groep en echter wel met de voorwaarden dat het vriendje uiterlijk 16.30 uur opgehaald wordt door een van de ouders. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Spel & Speelgoed Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken, samen of alleen! Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed op de groepen is. In het kader van de kinderparticipatie mogen kinderen mede bepalen welk speelgoed wordt aangeschaft. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen, maar wij dwingen niet. Ook stimuleren wij de kinderen om in iedere geval even buiten te gaan spelen. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Dit betekent dat wij daarom op de jongste groep ander speelgoed hebben dan op de oudste groep. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en op zijn behoefte om te onderzoeken, te ontspannen en te ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen. Activiteiten Werken met thema's. Ieder jaar maken we een jaarkalender waarin de thema's voor het komend kalenderjaar zijn vastgelegd. Hierbij wordt gekeken naar verdieping, ontdekking, stimulering en ontwikkeling van het kind. De vakantie thema's zijn apart van de jaarkalender. Deze thema's worden apart aangeleverd door een BSO. Elk vakantie thema wordt bedacht door de groep die dit keer een thema moet aanleveren. Omdat er binnen de verschillende groepen verschillende activiteiten zijn, kunnen de kinderen zelf kiezen in welke groep ze willen spelen. Ze komen hierdoor andere leeftijdgenootjes en pedagogisch medewerkers tegen en ze spelen eens in een andere ruimte. Daarnaast biedt het kinderen de mogelijkheid om mee te doen aan activiteiten die specifiek zijn afgestemd op hun interesse en ontwikkelingsniveau. Zelfstandigheid bevorderen Zo zijn we bezig met invoeren van de kinderparticipatie: een bestuur van kinderen die namens alle andere BSO kinderen spreekt. Hierin kunnen ze aangeven wat er veranderd moet worden, wat ze willen hebben/vernieuwen en denken ze mee over wat er allemaal in de jaarkalender moet staan. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 9

Conflicten tussen kinderen worden meestal zelf opgelost. Lukt dit niet, dan helpt een pedagogisch medewerker en bemiddelt tussen de kinderen. We laten de kinderen het liefst alles zelf oplossen. Door aandachtig te luisteren naar de kinderen, voelen zij zich serieus genomen en krijgen de pedagogisch medewerkers sneller een vertrouwensrelatie en deze zal daardoor alleen maar groeien. Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte samen met anderen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is wederzijds respect. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. Naarmate een kind ouder wordt leert het steeds beter om rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Voorbeeld: Als er een conflict is tussen de kinderen kijken wij eerst van een afstand toe. We kijken in hoeverre zij dit zelf oplossen. Zo nodig springen wij bij om het conflict op te lossen samen met de kinderen. Door eerst wat afstand te nemen tijdens een conflict leren de kinderen ook om dit zelfstandig op te lossen. De excuses die zij naar elkaar moeten maken na het oplossen van het conflict is een stukje sociale verantwoordelijkheid. Vaak gebeurd dit wel onder begeleiding van een medewerker. Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Overdracht van waarden en normen Op de buitenschoolse opvang maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen de buitenschoolse opvang. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 10

Soms ontkomen wij er echter niet om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken maken wij het weer goed en kan het kind weer verder spelen. Pestgedrag Op de BSO houden we de wisselwerking binnen de groep nauwlettend in de gaten. Door verschillende spelvormen zoals oa complimenten geven, proberen we te werken aan een goede groepssfeer. Als we merken dat er pestgedrag gaat ontstaan praten we hier met de kinderen over. We maken ze duidelijk dat we dit niet acceptabel gedrag vinden. Spelenderwijs besteden we hier ook aandacht aan bijv. door te werken met het thema, ik ben oke, jij bent oke! Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij, samen met de kinderen regels opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. Onze eigen huisregels staan hieronder beschreven. Ieder kind is uniek Ieder kind is uniek en wordt daarom benaderd als individu. In de groep is veel aandacht voor een positieve benadering. De pedagogisch medewerkers zijn erop gericht te benoemen wat er goed gaat, wenselijk gedrag en spel te waarderen met bijvoorbeeld een aai, knuffel of knipoog en het kind te laten voelen dat het er mag zijn. De nabijheid van het kind wordt gezocht en er wordt oogcontact gemaakt. Gouden regels Hoe gaan wij met elkaar om? We maken geen ruzie. Schoppen, slaan en schelden doen we niet op de BSO. Wij hebben respect voor elkaar, lachen elkaar niet uit, want ieder kind mag er zijn zoals hij/zij is. Wij spelen leuk met elkaar en spelen samen. Conflicten lossen wij direct op met elkaar. Als de kinderen iets niet leuk vinden zeggen ze: Stop hou er mee op. het andere kind weet dat hij/ zij nu moet stoppen. Als wij in het speellokaal gaan spelen, gaan we niet klimmen, zijn zuinig op het speelgoed. Dit is van de school en daar mogen wij gebruik van maken. Opruimen: Opruimen doen we samen. Als wij ergens mee gespeeld hebben ruimen wij het op voordat we aan iets anders beginnen. Doe je je schoenen uit, dan zet je ze netjes onder de kapstok, zodat andere kinderen er niet over kunnen vallen. Hygiëne: Hygiëne vinden wij belangrijk. Voordat wij crackers gaan eten om 14.15 en fruit gaan eten om 16.00 uur, wassen we eerst onze handen. Na het eten en na het gebruik van het toilet wassen de kinderen ook hun handen. Hier letten wij strikt op. Nies discipline, niezen met je hand voor je mond en na het niezen je handen De algemene regels van KMN Kind & Co, die natuurlijk ook voor onze buitenschoolse opvang gelden, staan beschreven in het boekje Welkom bij KMN Kind & Co. Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, Sinterklaas, Kerst. Dit doen wij dan ook en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Op BSO Mozaiek worden ook feestjes en verjaardagen gevierd. Het kind dat jarig is staat dan even in het middelpunt! Er wordt dan gezongen en een praatje gemaakt. Meestal trakteert een kind dan ook. We streven naar gezonde traktaties. Leuke voorbeelden :kijk op www.voedingscentrum.nl of vraag naar de traktatie map die op de groep aanwezig is. Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 11

Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen BSO Mozaiek werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de senior of de clustermanager hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team BSO Mozaiek Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 12

Bijlage 1: Voedingsbeleid Voedingsbeleid Na schooltijd gaan de kinderen eerst samen wat eten en drinken. Ook is er een dagelijks gevarieerd aanbod aan fruit. Op lange middagen en tijdens vakantie- en studiedagen verzorgt KMN Kind & Co een lunch. Bij de maaltijd wordt melk, karnemelk of thee gedronken. We verwachten van de kinderen dat zij zelf even hun handen wassen voor het eten. In de vakanties staat er soms wat extra s op het menu, zoals soep, een knakworstje, wentelteefjes of pannenkoeken. Kortom, een lekkernij. We bieden een standaard voedingspakket; dit pakket wordt periodiek getoetst aan de adviezen van het Voedingscentrum. Op onze website www.kmnkindenco.nl vindt u onze Checklist Voeding. Eten en drinken zijn gezamenlijke bezigheden: in groepjes zitten de kinderen aan tafel en voor iedereen is er tijd en ruimte voor zijn verhaal. De kinderen ervaren zo dat samenzijn en samen dingen doen gezellig is. Het ene kind eet wat sneller dan het andere. Wanneer de meeste kinderen klaar zijn, mogen zij wat anders gaan doen; de rest eet rustig door. Soms kan het kind niet alle boterhammen op bij de lunch; dan is er s middags bij het drinken ook nog een mogelijkheid een boterham te nemen. Eten moet te allen tijde leuk zijn. Geen enkel kind wordt gedwongen tot eten. Lust een kind iets écht niet, dan zoeken we naar een alternatief. Dieet/allergie We houden zoveel mogelijk rekening met dieetwensen. Indien een kind allergisch is of een dieet volgt, dan vragen wij u de pedagogisch medewerker hiervan op de hoogte te brengen. KMN Kind & Co houdt zich het recht voor over te gaan tot het opstellen van een aanvullende plaatsingsovereenkomst. We overleggen met u of het nodig is dat u dieetproducten voor uw kind meegeeft. Alleen bij verwijzing door huisarts en/of consultatiebureau kunt u de gemaakte kosten voor dieetproducten die gebruikt worden tijdens de buitenschoolse opvang declareren bij de clustermanager (op grond van kassabonnen). Pedagogisch werkplan buitenschoolse opvang Mozaïek 13