Hoe je cool blijft tijdens een woede-uitbarsting van je kind en er een nuttige ervaring van kunt maken. WOEST Happy Parent drs. Marleen Halsema
De eerste stap is gezet! Wat ontzettend goed dat je dit E-book hebt besteld. Ik vind het super om deze nuttige en bruikbare informatie met jou te delen. Ik heb er alle vertrouwen in dat je veel aan dit E-book zult hebben. Ik ga je helpen: anders naar de boosheid van je kind te kijken; die vervelende boze momenten om te buigen naar nuttige momenten en zo de band met je kind te verbeteren; Je kind te begeleiden in emotieverwerking, waardoor hij * hier steeds beter mee om leert gaan en je dus met steeds minder boze buien hoeft te dealen. * Voor de leesbaarheid schrijf k hij waar ik hij of zij bedoel. 1
2
Over Marleen Ik ben Marleen Halsema. psycholoog, trainer, vrouw, echtgenote, levensgenieter, en trotse moeder van de twee allerleukste kinderen: Sam en Levi. Daarnaast ben ik de oprichter van Happy Parent. Met Happy Parent help ik ambitieuze ouders, die worstelen met het combineren van het ouderschap met een succesvol leven, zich vrij te voelen om vol energie en vertrouwen hun kinderen groot te brengen tot (eigen)wijze mensen en hun eigen ambities waar te maken. Omdat ik heb gemerkt dat omgaan met woede van je kind(eren) een grote, dagelijkse, worsteling kan zijn die veel energie kan opslokken, heb ik daar een E-book aan gewijd. Het kan namelijk ook anders en makkelijker! Ik wens je veel leesplezier en natuurlijk veel succes! Achterin kun je mijn contactinformatie vinden. 3
Van fouten leert men Om je goed uit te leggen hoe om te gaan met de boosheid van je kind ga ik in op veelgemaakte fouten die ouders op dit gebied maken. Dit is niet om betweterig te wijzen op hoe slecht al die ouders dat doen, maar juist om aan te geven dat het hartstikke moeilijk is om met de boosheid van je kind om te gaan. Ik laat je zien wat er vaak gebeurt en hoe het anders kan. Ik geef je tips en adviezen hoe je deze veelgemaakte fouten kunt voorkomen. Om je nieuwe handelen je eigen te maken, adviseer ik je dit E-book de komende tijd elke twee weken erbij te pakken, te lezen, concrete doelen voor jezelf te stellen en het in te plannen in je agenda. 4
Stel je voor: Onderweg naar huis van een gezellig bezoekje kom je op het station langs een Starbucks. Omdat er bij jou geen Starbucks in de buurt zit en je helemaal verzot bent op die heerlijke White Chocolate Mocha ga je naar binnen. Je hebt precies genoeg geld op zak. Watertandend loop je met de koffie alvast naar het perron, zodat je die rustig in de trein kunt opdrinken. Dan gebeurt het. Een harde beuk. Iemand die verder rent en nog even achterom roept: Sorry!. Je kijkt naar je lege handen en vervolgens naar de natte vloer. NEE! Allerlei onvriendelijke gedachten gaan door je hoofd (en komen misschien wel uit je mond). 5
Boos en teleurgesteld stap je in de trein. Thuisgekomen vertel je het verhaal boos en doorspekt met krachttermen aan je partner. Je partner kijkt je enigszins afkeurend aan en zegt: Zeg hou eens op! Nee hoor, ik wil hier geen boze gezichten! Daar hou ik niet van. Ga maar even afkoelen en als je weer rustig bent dan kom je maar weer. Huh?! WAT?! 6
Wat?! Wat gebeurt er met jou als je partner dit zegt? Wat zou je doen? Zou je inderdaad even naar een andere kamer gaan en rustig worden? Of zou je verdrietig worden? Of misschien wel boos? Woest? Hoezo moet ik afkoelen? Mag ik alsjeblieft boos zijn?? 7
Toch overkomt dit kinderen maar al te vaak 8
Veelgemaakte fouten bij het omgaan met de boosheid van je kind 9
1. De emotie afkeuren Net zoals in het voorbeeld wordt boosheid vaak afgekeurd. Het is een heftige emotie die geassocieerd wordt met agressie en/of geweld. Maar boosheid is een nuttige emotie. Het is een signaal. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat over je grenzen wordt gegaan of dat je onrecht wordt aangedaan. Boos gedrag kan ook andere emoties maskeren, denk aan angst of verdriet. Kinderen moeten nog veel leren over emoties. Zij weten nog niet dat boosheid wegebt als je het even de tijd geeft. Zij worden overvallen door de heftigheid ervan. Als de boosheid er niet mag zijn en wordt weggestopt, komt het een andere keer keihard terug (eventueel in vermomming). Door de boosheid te voelen, te herkennen en te weten hoe je er mee om kunt gaan, kun je er iets mee doen. Als een kind leert om boosheid niet te voelen, leert het dan wel voor zichzelf op te komen? 10
2. Geen begrip tonen Boosheid bij kinderen gaat vaak gepaard met boos gedrag, zoals schreeuwen, slaan, schoppen of gooien met spullen. Dit maakt het des te lastiger om de emotie onder het gedrag te herkennen en begrijpen. Je wilt immers dat het gedrag stopt. Daarom gebeurt het vaak dat ouders boos worden of schreeuwen als hun kind boos is. Toch is juist het accepteren van de emotie en begrip tonen de manier om het kind te helpen te kalmeren. Laat merken dat je begrip hebt voor de emotie (ook al keur je het bijgaande gedrag af). Door te benoemen wat er gebeurt en welke emotie hij voelt, krijgt hij meer begrip van emoties en leert hij er mee omgaan. ja, je was leuk met Pien aan het spelen en nu loopt ze weg en gaat ze met Tim spelen en daar ben je hartstikke verdrietig over. Ik begrijp het. 11
Door als ouder boos te worden kan het kind wel kalmeren, maar daarmee is de emotie nog niet weg of verwerkt. En dan is het maar afwachten in welke vorm die emotie later toch de kop opsteekt. Het bespreken van het agressieve gedrag komt op een later moment, niet nu. 12
Laten we met deze eerste twee veelgemaakte fouten in ons achterhoofd eens naar het Starbucks voorbeeld van het begin kijken. Kun je je voorstellen wat er zou gebeuren als je boosheid er wel mocht zijn en je begrip voelde van je partner? Dat hij dingen zou zeggen als: Hè wat balen joh! En je had zo n zin in die lekkere koffie! Ik kan me voorstellen dat je woest was! Kom eens bij me. Ja! De boosheid ebt weg. Ik mag er zijn, en mijn boosheid mag er zijn. Bovendien voel ik me meer verbonden met mijn partner en zou ik de volgende keer weer mijn hart bij hem luchten. Dit geldt natuurlijk ook voor de band met onze kinderen. 13
3. Het persoonlijk opvatten Tijdens de interne (eventueel gepaard gaande met externe) explosie van boosheid roept een kind soms vreselijke dingen zoals: Je bent de stomste moeder, IK HAAT JE!!!! Vat dit vooral niet persoonlijk op, je kind moet nog leren om te gaan met zijn emoties. En als wij dat soms al moeilijk vinden, hoe denk je dat het voor hem is? Door te reageren met boosheid, een time-out of negeren wil je het kind misschien leren dat zijn gedrag ongepast is. Maar welke boodschap ontvangt het kind? Ondanks jouw goede intenties zal het kind (min of meer onbewust) voelen dat hij op dat moment niet geliefd is en misschien gaat hij zichzelf wel zien als een slecht kind. En dat is wel het laatste wat je wilt, toch? 14
Juist door te laten zien dat je er zelfs dan voor hem bent, geeft hem het gevoel door jou geliefd en geaccepteerd te zijn. Wees niet bang dat je daarmee de boodschap geeft dat je het gedrag accepteert. Het kind weet zelf ook wel dat zijn gedrag niet goed is, maar hij heeft op dat moment geen controle. Verderop leg ik je uit waarom je in de piek van de emoties niet moet proberen je kind iets te leren. 15
4. Je laten leiden door je eigen verboden emotie Iedereen heeft een of meerdere emoties die ongewenst of zelfs verboden waren in het gezin van herkomst. Vaak wordt dit generaties lang doorgegeven. Probeer voor jezelf te achterhalen welke emotie dit in jouw gezin was door bij jezelf na te gaan van welke emotie jij een ongemakkelijk gevoel krijgt. Het is een emotie die je bij anderen niet goed kunt hebben. Een veelvoorkomende verboden emotie is boosheid. Herken je dat? Probeer voor jezelf vijf voordelen van boosheid te bedenken. Schrijf ze eens op en hang ze ergens op waar je ze regelmatig tegenkomt (op de koelkast of de spiegel). Je zult merken dat je boosheid van je kind steeds meer kunt accepteren. 16
Bovendien kun je, door bewust te zijn van je verboden emotie, een keuze maken om hier anders mee om te gaan dan je altijd hebt gedaan. Probeer de komende tijd elke keer als je kind boos wordt extra begrip te tonen (ook al voel je dat van binnen niet). Kijk eens wat er gebeurt. 17
Tot nu toe hebben we al een aantal veelgemaakte fouten bij het omgaan met de boosheid van je kind behandeld. Op een rijtje: Geen begrip tonen De emotie (boosheid) afkeuren Het persoonlijk opvatten Je laten leiden door je eigen verboden emotie De laatste twee veelgemaakte fouten die ik met je ga doornemen zullen je helpen je kind te begeleiden of coachen zodat de gebeurtenis zinvol en nuttig wordt (in plaats van iets wat je liever zo snel mogelijk weer vergeet). 18
5. Meteen met je kind in gesprek gaan Ben jij wel eens boos? Doe of zeg jij dan ook wel eens dingen waar je later spijt van hebt? En heb jij ook wel eens dat je tijdens je boosheid niet op andere gedachten te brengen bent, terwijl je na een uurtje rust toch begrijpt wat de ander bedoelt? Tja, dat hebben kinderen dus ook. En die hebben daar (nog) minder controle op dan wij. Praten en uitleggen tijdens een heftige emotie heeft geen zin. Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen (mensen) niet kunnen leren als ze geëmotioneerd of boos zijn. 19
Dus als je kind weer rustig is, en dat is misschien pas uren later, ga je met hem het gesprek aan. Je kunt dan op een begripvolle en beschouwende manier doornemen wat er gebeurde. Je broer maakte je knutselwerkje stuk waar jij zo hard aan hebt gewerkt. Dat vond je niet leuk en maakte je boos en verdrietig. Dat begrijp ik. Laat hem er over vertellen wat hij wil. Eventueel kun je aangeven welk gedrag je niet accepteert. Je sloeg je broer toen en dat deed hem pijn. We doen elkaar geen pijn. Kun je ook een andere manier bedenken om te laten weten aan je broer dat hij je verdrietig maakte? 20
6. Verwachten dat het kind meteen begrijpt hoe het moet vanaf nu Kinderen leren niet zo snel als wij misschien willen. Simpelweg omdat hun hersenen daar niet klaar voor zijn. Na één keer uitleggen dat je een ander geen pijn moet doen en hoe je het anders kunt aanpakken heeft het kind het niet geautomatiseerd. Ook al heeft hij de boodschap begrepen. Het is een kwestie van oefening baart kunst. Dat betekent dat je dus moet volhouden. Blijf begripvol, blijf positief, blijf rustig en blijf coachen. Op de lange termijn kan deze aanpak enorme vruchten afwerpen. 21
En nu? Het effect van deze aanpak laat meestal even op zich wachten. Je kinderen moeten wennen aan jouw nieuwe gedrag. Waarschijnlijk wordt de boosheid zelfs even heftiger. Dat is normaal. De boosheid mag er nu namelijk zijn en het kind krijgt de ruimte om de boosheid zelfstandig te verwerken. Net als jij heeft je kind ruimte, acceptatie en liefdevolle begeleiding nodig om zijn emoties te verwerken. En hij heeft dat juist van JOU nodig. Het maakt hem sterker. Het zal hem steeds makkelijker afgaan (en jou ook). En laten we eerlijk zijn, het is voor ons als volwassenen toch ook moeilijk om met onze eigen boosheid om te gaan? Jij kunt hem NU helpen, zodat hij het LATER beter kan. En vergeet niet dat je mens bent en fouten maakt. Wees mild voor jezelf! 22
Tot slot Tot slot wil ik je wijzen op de VIP-dag Power Parent waarin we werken aan het creëren van meer energie zodat je beter in je vel zit en ook veel beter kunt omgaan met de boze buien van je kind. Want een Happy Parent heeft Happy Kids! Klik hier voor meer informatie. Ik help ouders hun eigen persoonlijke ontwikkeling door te gaan om het ouderschap makkelijker te maken. Om een echte verbinding met hun kinderen aan te gaan en zo een gelukkig en rijk leven te hebben. Marleen Halsema Psycholoog M 06 4801 2820 E marleen@happyparent.nl W www.happyparent.nl 23