ThiemeMeulenhoff Zorg Niveau 4 1.5 Monitort de gezondheidstoestand op somatisch en psychosociaal gebied Antwoordmodellen
Inhoudsopgave 1 De vitale functies bewaken 5 1.1 Vitale functies bewaken 5 Praktijk: Koorts 5 Praktijk: Hartritmestoornissen 5 Praktijk: Te lage bloeddruk 5 Praktijk: Astma 5 Praktijk: Longontsteking 6 Kennisopdracht 6 2 Rapporteren 9 2.1 Rapporteren 9 Praktijk: Mijn eigen boek 9 Praktijk: Tumult 9 Praktijk: Een ongeluk zit in een klein hoekje 9 Praktijk: Hallo collega's 9 Praktijk: Een theekransje 10 Praktijk: Een onverwachte vraag 10 Kennisopdracht 10
1 De vitale functies bewaken Vitale functies bewaken PRAKTIJK: KOORTS 1 Zie jij aanleiding om in deze situatie de vitale functies te gaan meten? Licht je antwoord toe. Op basis van deze gegevens is er geen aanleiding om de vitale functies te gaan meten. Dat zou anders zijn als er in de casus stond dat Pieter 55 jaar is, ernstig overgewicht heeft en bijvoorbeeld rookt. Je moet wel de lichaamstemperatuur meten en hem observeren. Afhankelijk van de hoogte van de lichaamstemperatuur en het verloop ervan moet je een arts inschakelen voor een medische diagnose. PRAKTIJK: HARTRITMESTOORNISSEN 1 Welke term, waarmee de frequentie van de hartslag van mevrouw Bakelaar wordt aangeduid, zul je in het zorgdossier tegenkomen? Bradycardie. 2 Hoe zou jij de klachten van vermoeidheid en duizeligheid kunnen verklaren? De klachten van vermoeidheid en duizeligheid bij mevrouw Bakelaar komen door de bradycardie. Doordat de hartwerking sterk vertraagd is, is er ook minder zuurstof in de bloedcirculatie. Omdat er ook minder zuurstof naar de hersenen gaat, krijgt zij klachten zoals vermoeidheid en duizeligheid. PRAKTIJK: TE LAGE BLOEDDRUK 1 De hartslag van meneer Masson is versneld, maar welke aspecten van de hartslag kunnen nog meer afwijkend zijn? Verklaar je antwoord. Naast een snelle hartslag zal de pols van meneer Masson die in dreigende shock verkeerd ook minder goed voelbaar zijn. De vulling van de vaten is minder doordat er minder bloed in de vaten circuleert. Doordat de vulling van de vaten minder is, is de pols minder goed voelbaar. 2 Leg uit hoe het komt dat de bloeddruk daalt bij veel bloedverlies. De bloeddruk daalt bij bloedverlies, omdat er minder bloed in de vaten circuleert waardoor de vulling in de vaten minder zal zijn. PRAKTIJK: ASTMA 1 Hoe en met welke observaties kan de verpleegkundige het effect van de medicatie observeren? Motiveer je antwoord. Om het effect van de medicatie te bepalen, moet je de ademhaling goed in de gaten houden. Je controleert de ademhaling dan voor en na de inname van de medicijnen. Je controleert de ademhaling op: frequentie; ademritme; ThiemeMeulenhoff 5
1.5 Monitort de gezondheidstoestand op somatisch en psychosociaal gebied ademdiepte en gelijkmatigheid; ademgeluid; adembewegingen. Doordat je voor en na de inname van de medicatie controleert, kan je zien of de medicatie effect heeft. Daarnaast controleer je de hele week of er van dag tot dag verschil zit in het effect van de medicatie. PRAKTIJK: LONGONTSTEKING 1 Welke verpleegkundige observaties zou jij dagelijks bij mevrouw Bushra uitvoeren? Motiveer je antwoord. Je moet de volgende verpleegkundige observaties bij mevrouw Bushra uitvoeren: temperatuurcontrole, om het koortsverloop te observeren; ademhalingcontrole, vanwege de longontsteking en de koorts; hartslagcontrole, door de koorts en de snelle ademhaling kan de hartslag verhoogd zijn; vochtintake, omdat zij door de snelle ademhaling, de koorts en de geringe eetlust kans heeft dehydratie; lichamelijke verzorging, als zijn minder uit bed komt, heeft ze kans op bedcomplicaties, die je zoveel mogelijk moet zien te voorkomen. infuuscontrole, omdat er kans bestaat op flebitis controleer je op roodheid, zwelling, warmte en pijn. KENNISOPDRACHT 1 Beredeneer op basis van wat je in dit onderwerp heb gelezen en je kennis van de menselijke anatomie wat er precies met de drie vitale functies gebeurt als: a iemand zich bij het eten zodanig verslikt dat de luchttoevoer naar de longen wordt afgesneden; b iemand een hartstilstand heeft; c iemand het bewustzijn verliest en op zijn rug komt te liggen. a Als de luchttoevoer wordt afgesneden komt er geen zuurstof meer in de circulatie. Al snel ontstaat in de hersenen een zuurstoftekort. De hersenen reageren direct op het zuurstoftekort en de zorgvrager zal langzaam zijn bewustzijn verliezen. Doordat de hersenen op een gegeven moment niet meer functioneren, wordt het hart niet meer aangestuurd en zal uiteindelijk stoppen met pompen, waardoor de circulatie stopt. b Als het hart stopt met pompen, stopt de circulatie, waardoor het lichaam niet meer van vers, zuurstofrijk bloed wordt voorzien. Ook de hersenen niet, die steeds minder goed werken, waardoor de persoon eerst zijn bewustzijn verliest en waardoor het lichaam na verloop van tijd ook stopt met ademen. c Als iemand bewusteloos raakt, verslappen alle willekeurige spieren. Als hij op zijn rug komt te liggen, is de kans erg groot dat zijn tong, ook een willekeurige spier, in zijn keel zakt, waardoor de luchttoevoer afgesneden wordt. Zie verder het antwoord van 1a. 2 Josien kijkt op de wekker: 8.15 uur. Arjen, haar vriend, heeft zich verslapen. Ze maakt hem wakker. Hij kijkt even verdwaasd om zich heen en springt zijn bed uit. Twee seconden later ziet Josien hem wankelen. Hij grijpt om zich heen en valt weer terug op het bed. Wat kan er met hem aan de hand zijn? Moet Josien alarm slaan? De dokter of 112 bellen? Wat kan ze doen? Licht je antwoord toe. Er kan sprake zijn van orthostatische hypotensie. 6 ThiemeMeulenhoff
De vitale functies bewaken Vitale functies bewaken Josien hoeft geen alarm te slaan. Ze kan Arjen het beste adviseren eerst even rechtop te gaan zitten en langzaam overeind te komen, zodat zijn lichaam zich kan aanpassen aan de nieuwe positie en het bloed zich goed over het lichaam kan verdelen. 3 Je observeert de ademhaling bij een zorgvrager. Je telt in een minuut 50 vrij diepe ademhalingen. Wat noteer je in het dossier van de zorgvrager? De observaties en de analyse leiden tot de conclusie dat er sprake is van hyperventilatie. 4 Je observeert de ademhaling bij een slapende zorgvrager. Je hebt het idee dat de ademhaling steeds minder frequent is en op een gegeven moment denk je verschrikt: Ja, kom op, de volgende! Maar gelukkig, tien tellen later volgt er weer een diepe ademhaling. Bij een volgende observatie gebeurt het weer. Wat noteer je in het zorgdossier? De observaties en de analyse leiden tot de conclusie dat er sprake is van Cheyne-Stokes. 5 Een moeder vertelt bij een huisbezoek van de JGZ-verpleegkundige dat haar dochter van 9 jaar hoge koorts heeft: 39,8 C. De dokter heeft griep vastgesteld, maar heeft verder niets gezegd. Ze vraagt de verpleegkundige wat ze het beste kan doen vanwege de koorts. Wat moet de verpleegkundige adviseren? Je adviseert het volgende: rust, goede ventilatie, veel vocht, als het gaat voeding in kleine porties, regelmatig het bed verschonen en als ze het prettig vindt af en toe een koud washandje. 6 Er ligt iemand op straat, ogenschijnlijk bewusteloos. Je spreekt hem aan: geen reactie. Je knijpt even flink in de monnikskapspier: hij opent zijn ogen even en brabbelt iets onverstaanbaars. Verder gebeurt er niets. Welke EMV-score krijgt hij? Vijf. De zorgvrager reageert als volgt: bij het openen van de ogen (E) op pijnprikkel (2 punten), bij de motorische reactie (M) niet (1 punt) en bij de verbale reactie (V) onverstaanbaar (2 punten). 7 Kun je verklaren hoe het komt dat fanatieke sporters geen last hebben van klachten als vermoeidheid en duizeligheid bij de lage hartslag die ze hebben in rust? Sporters hebben ondanks hun tragere hartslag geen last van vermoeidheid en duizeligheid, omdat hun hart groter is. Het hart pompt in minder slagen evenveel bloedvolume rond. ThiemeMeulenhoff 7
2 Rapporteren Rapporteren PRAKTIJK: MIJN EIGEN BOEK 1 Mevrouw Christiaans leest regelmatig in haar zorgdossier. Welke personen kun je bedenken die gebruik zouden kunnen maken van het dossier? Naast mevrouw Christiaans zullen de wijkverpleegkundigen het dossier lezen. Mevrouw Christiaans kan het ook meenemen als zij naar haar arts moet. Als zij toestemming geeft, kan haar familie het dossier ook inzien. 2 Houd jij in je dagelijkse leven bij wat er allemaal gebeurt of nog gebeuren moet? Zo ja, hoe? Geen antwoordmodel. PRAKTIJK: TUMULT 1 Mag Marianne de situatie met haar ouders bespreken? Marianne mag de situatie wel met haar ouders bespreken, als zij er maar voor zorgt dat de zorgvrager anoniem blijft. 2 Dit incident moet op twee manieren worden gerapporteerd. Welke? Rapportage in het dossier van de zorgvrager en een MIP-melding. PRAKTIJK: EEN ONGELUK ZIT IN EEN KLEIN HOEKJE 1 Stel je voor dat jij de avond hebt gewerkt. Schrijf de voortgangsrapportage aan de hand van de SOAP-formule. Subjectief: Kimberley zegt ik ben weer beter, vader zegt dat Kimberley weer de oude is. Observatiegegevens: Kimberley maakt een rustige indruk. Ze heeft weer wat gegeten. Het infuus is eruit gehaald. Analyse: Kimberley knapt goed op. Ze is blij dat haar vader blijft slapen. Planning: Vader blijft slapen. Vannacht moet Kimberley nog twee keer wakker gemaakt worden. Bloeddruk, temperatuur en polsslag moeten worden gecontroleerd. Als alles goed blijft, mag Kimberley morgen naar huis. PRAKTIJK: HALLO COLLEGA'S 1 Aan welke eisen of regels heeft Harry in deze rapportage niet voldaan? De rapportage is niet volgens de SOAP-formule geschreven. Subjectieve gegevens van mevrouw van Ginkel ontbreken. Datum ontbreekt. Onrespectvol naar mevrouw Van Ginkel (hele nacht aan het spoken). Verschrikkelijk boos is niet objectief en vaag (wat is verschrikkelijk, hier ontbreekt ook analyse waarom zij boos is). Niet bewaken van privacy andere zorgvragers. Wat is het effect van het tabletje Haldol? Niet afsluiten met volledige naam. 2 Schrijf een voortgangsrapportage over mevrouw Van Ginkel die wel aan de eisen voldoet. ThiemeMeulenhoff 9
1.5 Monitort de gezondheidstoestand op somatisch en psychosociaal gebied Rapport: datum: 24-25 maart 2004, nachtdienst: Harry van Lottum: Mevrouw van Ginkel gedroeg zich onrustig vannacht. Om 23.30 uur heeft ze een vaasje kapotgegooid. Even later heeft ze uit de kast van mevrouw Steenwinkel chocola gepakt en opgegeten. Bij aanspreken reageerde ze verward. Ze gaf geen reden voor haar gedrag. Om twee uur sliep ze nog niet. Het zag er niet naar uit dat dat al snel zou gebeuren. Daarom het nachthoofd gebeld. Deze heeft na overleg met de arts een Haldol 5 mg. gegeven. Met als resultaat dat mevrouw van Ginkel om 03.00 uur sliep voor de rest van de nacht. PRAKTIJK: EEN THEEKRANSJE 1 Welke informatie uit deze overdracht is niet relevant? Niet relevant voor overdracht is de volgende informatie: mevrouw is geholpen onder de douche; vieze jam van dochter; eigen mening over de fysiotherapeut. PRAKTIJK: EEN ONVERWACHTE VRAAG 1 Welke wetten worden hier geschonden? WGBO en Wbp. 2 Hoe zou jij met deze situatie omgaan? Mogelijke antwoorden: samen met zoon meneer Hanking om toestemming vragen. Zoon uitleggen wat zijn rechten zijn en wat de rechten van meneer Hanking zijn. KENNISOPDRACHT 1 Schrijf drie foute rapporten. Leg aan een medestudent uit waarom deze rapporten fout zijn. Geen antwoordmodellen. De antwoorden van de studenten lenen zich voor plenaire bespreking en onderwijsleergesprek. 2 Beschrijf hoe het wel moet. 3 Noem twee situaties waarin je gegevens van een zorgvrager niet aan directe familie verteld. 4 Beschrijf een situatie waarbij je informatie geeft aan naasten zonder dat de zorgvrager toestemming heeft gegeven. 5 Beschrijf een situatie waarin je je beroept op je beroepsgeheim. 6 Beschrijf hoe jij je zou voorbereiden op een multidisciplinair overleg. 10 ThiemeMeulenhoff