PIJNKLINIEK Zenuwproefblok en gepulseerde radiofrequente zenuwblokkade INFORMATIEBROCHURE VOOR PATIËNTEN
INHOUD 1. INLEIDING...4 2. DE BEHANDELDAG...5 3. WAT U VOORAF MOET REGELEN...5 4. DE ZENUWWORTEL...7 5. MOGELIJKE bijwerkingen EN COMPLICATIES...12 6. ONTSLAG...12 7. CONTACTGEGEVENS...13 8. INFORMED CONSENT...15
1. INLEIDING Mevrouw Mijnheer Binnenkort ondergaat u een zenuwwortelblokkade als behandeling voor een geïrriteerde of ontstoken zenuw van het ruggenmerg ter hoogte van de lage rug of de nek. U hebt tijdens de consultatie reeds alle informatie gekregen over deze procedure. De voordelen, nadelen, alternatieven en relevante risico s werden met u besproken en u stemt in met de procedure. Deze brochure geeft u meer achtergrond informatie omtrent deze behandeling. De moderne maatschappij verwacht van de zorgverstrekkers dat de patiënt goed wordt geïnformeerd vóór het uitvoeren van een pijnbehandeling. Enkel een goed geïnformeerde patiënt kan hiervoor toestemming geven door het tekenen van een informed consent. Deze vindt u achteraan in de brochure. Als u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, aarzel dan niet om de pijnverpleegkundige of pijnspecialisten hierover aan te spreken. Wij zullen uw vragen graag beantwoorden. Het Pijnteam 4
2. DE BEHANDELDAG Voor uw vertrek naar het ziekenhuis U kan gewoon eten en drinken en uw geneesmiddelen innemen (behalve de bloedverdunners). Bij aankomst in het ziekenhuis dient u zich eerst in te schrijven aan het onthaal. De volgende documenten dient u mee te brengen: uw identiteitskaart een lijst van de huidige medicatie eventueel een verwijsbrief indien foto s niet in az Vesalius werden genomen, gelieve deze dan ook mee te nemen met het aanvullend verslag het toestemmingsformulier Informed Consent ingevuld en ondertekend. Dit formulier bevindt zich op de laatste pagina in deze brochure. De opname Na de inschrijving meldt u zich aan bij de verpleegafdeling, waar u zich kan omkleden en een operatiehemdje aantrekt. Dit hemd sluit langs de achterzijde. Vervolgens zal de verpleegkundige een waakinfuus aanbrengen, waarlangs de arts tijdens de behandeling eventueel medicatie kan geven. 3. WAT U VOORAF MOET REGELEN Indien u bloedverdunners neemt, moet u dit op voorhand melden, zodat er passende maatregelen genomen kunnen worden. Meestal moet u deze een tijd vóór de behandeling stoppen of vervangen door andere geneesmiddelen. Bij gebruik van Marcoumar, Marevan of Sintrom moet u 1 dag vóór de behandeling de stolling van uw bloed laten controleren bij de huisarts. Het resultaat van deze bepaling dient u mee te brengen. Het is belangrijk dat u zich goed aan deze afspraak houdt. Indien uw medicatie wordt vervangen door onderhuidse injecties (Clexane, Fraxodi, Fraxiparine, ), moet de laatste injectie 12u of 24u voor de infiltratie plaatsvinden, afhankelijk van de dosis. Bent u ouder dan 50 jaar en/of neemt u bloedverdunners dan moet er een stollingscontrole worden uitgevoerd (PTT, APTT, INR en bloedplaatjes). 5
Overleg dit met uw huisarts en breng de resultaten mee. Heeft u een pacemaker of neurostimulator? Laat het ons weten! Als u op de dag van de behandeling koorts heeft of ziek bent, neem dan contact op met de Pijnkliniek. Indien u problemen heeft met de nieren moet hiervoor ook een controle gebeuren. Als u overgevoelig of allergisch bent voor jodium, pleisters, latex, contrast- of verdovingsvloeistof, moet u dit voor de start van de behandeling melden aan de verpleegkundige of de arts. In verband met röntgenstraling is het belangrijk te weten of u zwanger bent. De straling kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Als u zwanger bent of een vermoeden daarvan heeft, mag u geen epidurale infiltratie krijgen. Zorg ervoor dat u na de behandeling naar huis wordt gebracht door een begeleider. U mag de dag van de infiltratie niet actief deelnemen aan het verkeer. 6
4. DE ZENUWWORTEL Vanuit het ruggenmerg ontspringen zenuwwortels. Ze treden aan beide kanten van de wervelkolom naar buiten. Wanneer er door een bepaalde oorzaak een inklemming van de zenuwwortel ontstaan is, geeft dit pijnklachten, zowel uitstralend naar de arm als naar het been. Hoe de pijn ontstaat is lang niet duidelijk. Vaak ontstaat pijn na beschadiging van weefsel. Mogelijke oorzaken van de pijn kunnen de volgende zijn: hernia van de tussenwervelschijf die druk geeft op de zenuwwortel die er vlak langs ligt, een beenderige vernauwing van het zenuwkanaal die de zenuw kan irriteren. Maar soms is de oorzaak van de pijn niet te vinden. Wel staat vast dat een pijnprikkel geleid wordt via een zenuwbaan naar de hersenen. De behandeling wordt voorgesteld bij patiënten die meer dan 6 maanden last hebben van uitstralende pijnklachten. De pijnklachten kunnen verschillende kenmerken hebben: zeurend, brandend, tintelend, kriebelend, stekend, Dit zijn neuropatische klachten omdat ze te maken hebben met stoor- nissen in de werking van de zenuwen. Het is mogelijk uit te zoeken welke zenuw uw pijn precies geleidt. Door de zenuw tijdelijk te verdoven, kan nagegaan worden of de pijn vermindert. Dit wordt de proefzenuwblokkade genoemd. Het is een manier om vast te stellen waar uw pijnklachten vandaan komen. 7
De behandeling van de zenuwwortel De behandeling gebeurt in de operatiezaal onder geleide van radioscopie. U zal zien dat er onder meer twee televisiemonitors en een röntgenapparaat aanwezig zijn om de juiste behandelingsplaats te bepalen. Tijdens de behandeling voor de rug ligt u met uw buik op een kussen. Dit dient om de wervelkolom rechter te maken. Voor de behandeling in de nek ligt u op de rug. Na het instellen van het röntgenapparaat zal de verpleegkundige uw rug/nek ontsmetten met een koude, rode ontsmettingsstof. De arts legt dan steriel doeken rond de prikplaats om steriel te kunnen werken. Vervolgens wordt de huid plaatselijk verdoofd door de arts. Dit kan een brandend, spannend gevoel geven dat snel weer wegtrekt. De behandeling gebeurt in 2 fasen: 4.1. Proef of diagnostische zenuwwortelblokkade Bij een proefwortelblokkade wordt de wortel van de zenuw kortdurend plaatselijk verdoofd. De pijnspecialist zal met het röntgenapparaat de wervels in beeld brengen en de zenuwwortel opzoeken die u het meeste pijn veroorzaakt. Om de juiste plaats te controleren, wordt een kleine hoeveelheid contraststof ingespoten. Als de naald zich in de correcte positie bevindt, wordt door de naald een kortwerkend verdovingsmiddel ingespoten. 8
Als de oorzaak van uw klachten vanuit die zenuwwortel komt, zal u de komende uren pijnvermindering ervaren. In de meeste gevallen worden er één of twee proefblokkades gedaan voordat er wordt overgegaan tot een definitieve behandeling. Nazorg Na de proefinfiltratie wordt u naar de recovery gebracht. Daar zal uw hartslag en bloeddruk gecontroleerd worden. De arts zal bij u langskomen om de pijn te evalueren. U zal enkele bewegingen moeten uitvoeren om na te gaan of u een pijnreductie ervaart. We spreken van een positief resultaat als de pijn door de proefblokkade met 9
meer dan 50% is verminderd. Het kan ook zijn dat er geen enkel of maar een gering effect is op de pijn; ook dit is belangrijk om te weten. De specialist zal dan met u bespreken of er andere oplossingen mogelijk zijn. Wanneer u zich goed voelt, mag u naar huis, onder begeleiding. De plaatselijke verdoving die u toegediend krijgt, zal na enkele uren uitgewerkt zijn. U zal dan waarschijnlijk terug dezelfde pijnklachten voelen als vóór de ingreep. Er kan tevens napijn optreden en dit kan ongeveer 3 dagen aanhouden. U mag hiervoor pijnstillers nemen. 4.2. Definitieve zenuwwortelblokkade of pulsed RF Blijkt de verdoving van de proefzenuwblokkade te helpen, dan gaat men in een volgende behandeling over tot de definitieve zenuwwortelblokkade met behulp van radiofrequente stroom, waardoor de pijn gedurende een langere periode kan verminderen. De pijnspecialist plaatst met behulp van het röntgenapparaat de naald zo dicht mogelijk tegen de zenuwwortel. De naald wordt dan aangesloten op een apparaat dat radiofrequente stroom geeft. Om te bepalen of de naald zich in de juiste positie bevindt, wordt de naald gestimuleerd met kleine elektrische stroompjes. Hierdoor wordt een prikkelend gevoel (tinteling) in de zenuw opgewekt. Op het moment dat u deze tinteling voelt, moet u dit zeggen. Op deze manier wordt de afstand tot de zenuw bepaald. Staat het naaldje op de juiste plaats, dan wordt, nadat er lokale verdoving is gegeven rond de zenuwwortel, de zenuwwortel verwarmd tot 42. Na deze verhitting zal de pijngeleiding anders worden over de zenuw en kunnen uw klachten over langere tijd verdwijnen. Nazorg Op de recovery wordt uw bloeddruk, hartslag, pijn en verband gecontroleerd. Na een half uur op de afdeling mag u zich terug aankleden als u zich 10
goed voelt. Wees voorzichtig dat u niet valt en vraag hulp indien nodig. De plaatselijke verdoving zal na enkele uren zijn uitgewerkt. Er kan tevens napijn optreden die hevig kan zijn. Dit kan 3 tot 4 weken aanhouden. U mag hiervoor pijnstillers nemen en eventueel uw huisarts contacteren. Het kan 6 tot 8 weken duren vooraleer het beoogde effect van de behandeling merkbaar wordt. Rond die tijd zal de pijnspecialist u terug zien op de consultatie. 11
5. MOGELIJKE BIJWERKINGEN EN COMPLICATIES De procedure is over het algemeen veilig. Aan elke behandeling zijn risico s en nevenwerkingen verbonden en bestaat er een mogelijkheid tot complicaties. Mogelijke nevenwerkingen die kunnen optreden bij facetbehandeling: Tijdelijke gevoelsvermindering van de huid in de buurt van de behandelde facetgewrichten. Aanraken geeft hierbij soms een vreemd gevoel. Na enkele weken keert dit gevoel langzaam terug. Tijdelijke krachtsvermindering in de arm of het been. Dit komt door de lokale verdoving en kan enkele uren aanhouden. Wees voorzichtig dat u niet valt en vraag hulp indien nodig. Spierpijn ter hoogte van de prikplaats. Complicaties komen zelden voor. Mogelijke complicaties zijn: Infectie van de insteekplaats: de kans op infectie is zeer klein door de genomen voorzorgsmaatregelen. Kenmerken van infectie zijn: roodheid van de prikplaats, zwelling, pijn en koorts. Bloeduitstorting: Een enkele keer wordt een bloedvaatje geraakt, waardoor een bloeding ontstaat. Dit veroorzaakt een blauwe plek en soms ook napijn. Er is een kleine kans op bloeding ter hoogte van het ruggenmerg. Dit kan nagenoeg vermeden worden door op de juiste manier de bloed verdunnende medicatie te stoppen. Allergische reactie op contraststoffen: Symptomen zijn meestal plaatselijk roodheid, zwelling en jeuk. Soms zijn deze reacties meer algemeen en zeldzaam geven ze aanleiding tot levensbedreigende situaties. Het is daarom belangrijk te vermelden indien u allergieën heeft. 6. ONTSLAG Ongeveer een uurtje na de behandeling mag u met uw begeleider naar huis. U mag zelf niet rijden met de wagen de dag van de infiltratie. Indien de proefbehandeling een succes was, zal de afspraak die u reeds kreeg voor de definitieve behandeling doorgaan. Indien de proefbehandeling geen succes was, kan de pijnspecialist u eventueel een andere behandeling voorstellen. Pas 6 tot 8 weken kan de definitieve behandeling beoordeeld worden. In principe komt u dan terug bij de pijnspecialist voor een controle. 12
7. CONTACTGEGEVENS Secretariaat Pijnkliniek: Tel. 012 39 72 64 Maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 13.00 uur Contacteer ons indien: U vragen heeft over de behandeling U om één of andere reden niet aanwezig kan zijn op een afspraak of deze wenst te verplaatsen of te annuleren. 13
14
8. INFORMED CONSENT INFORMED CONSENT ZENUWPROEFBLOK EN GEPULSEERDE RADIOFREQUENTE ZENUWBLOKKADE Allergie: Medicatie: Ik,., heb de informatie gelezen en ben op de hoogte van de mogelijke risico s en complicaties. Het is mogelijk dat de infiltratie gebeurt door een collega van de pijnkliniek en niet door de arts die ik op consultatie heb gesproken. Datum:. Handtekening:... 15
NOTITIES 16
17
18
Hazelereik 51 3700 Tongeren 012 39 61 11 Hospitaalstraat 15 3740 Bilzen 012 39 61 11 www.facebook.com/azvesalius www.twitter.com/az_vesalius www.azvesalius.be BR-01189-NL, 21 november 2018