Naar een klimaatbestendig Eindhoven. Luuk Postmes 19 mei 2015



Vergelijkbare documenten
Programma Water en klimaatveranderingen

WAAROM STEDELIJKE KLIMAATADAPTATIE?

Kennisagenda NKWK- KBS. Groeidocument versie 0.1

Wateroverlast Wouw. ICM case study. Marcel Zandee 8 maart 2017

Klimaat in de stad. Anticiperen op extremen & case Beverwijk. Water in de openbare ruimte Houten,

Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken?

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen

Inhoud. 1. Achtergrond en aanleiding (MER en TICD) 2. Opgave en oplossingen water en groen. 3. Proces en methode. 4. Uitvoering

Doel: voorkom regenwateroverlast!

Klankbordgroep bijeenkomst

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24

(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade.

Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel

Waterbewustzijn Molenhoek. Rogér Derksen

Waterparagraaf Heistraat Zoom

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens

HET KLIMAAT PAST OOK IN UW STRAATJE

Groenblauwe netwerken voor duurzame en dynamische steden

E Van. Advies toekomstige hemelwaterberging en afvoer

INFORMATIEAVOND GROENBLAUWE ZONE 3 juni 2019

Wateroverlast Opheusden. welkom

BOUWEN MET DAKWAARDE TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE

Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018

Bouwlokalen INFRA. Het riool in Veghel. Veghel in cijfers en beeld (1) Veghel in cijfers en beeld (2) Veghel in cijfers en beeld (3)

Klimaatverandering in Utrecht. Erwin Rebergen Beheerder/Beleidsadviseur stedelijk water gemeente Utrecht Groenmoetjedoen!

voorontwerp bestemmingsplan locatie Zuilenstein

Wateroverlast Maasniel

Actieprogramma Klimaatbestendige stad 2015/2016

Op weg naar klimaatbewuste regio. Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland

DE WATERVRIENDELIJKE STADSTUIN. 2 mei 2016 PRESENTATIE TER INSPIRATIE C A P E. u i n a r cchitectuur

Programma van de avond: vgrp Inwonersbijeenkomst. Positie vgrp5 gemeentebeleid. Even voorstellen. Relaties met beleid / plannen

Duurzame watersystemen

Het klimaat past ook in uw straatje

Wateradvies woningbouw Herenweg te Donkerbroek

Klimaatverandering: waterbestendige gebouwen en terreinen

Welkom! Wateravond Noord. 27 juni 2017

Toetsing waterhuishouding

PEILVERHOGING IN HET VEENWEIDEGEBIED; GEVOLGEN VOOR DE INRICHTING EN HET BEHEER VAN DE WATERSYSTEMEN

LEVEN MET WATER STRATEGIE WATERVEILIGHEID EN KLIMAATBESTENDIGHEID IN DE IJSSEL-VECHTDELTA

Hitte, Droogte, Wateroverlast en Overstroming. Koersdocument Aa en Maas: Hoge Zandgronden Beekdalen Dorpen en Steden Restrisico.

Regenwateropvang op perceel en in de wijk. Wat werkt (niet)

Subsidieregeling Klimaat Actief! Steden en dorpen schuilen niet voor regen of zon

Bergpolder Zuid, Rotterdam

Werksessie. Duurzaamheidsvisie Pijler Klimaatadaptatie. Indicatoren en Ambities

De Peilstok Inspirerende projecten voor droge voeten en een koel hoofd

ONTWERPEN MET AANDACHT VOOR GROENBLAUWE NETWERKEN

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE A

STRUCTUURVISIE GROEN

Water in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren

Thema 3: Klimaat en water

Tegels uit de tuin in Amersfoort

EEN BODEM VOOR WATER

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009.

Duurzame daken Groen of Blauw

Wateroverlast, normering en aansprakelijkheid. KNW Themagroep Bestuurlijk-Juridische zaken Ina Kraak, 17 september 2018

Memo. Figuur 1 Overzicht plangebied en omgeving (bron: googlemaps) blad 1 van 7

Ruimte om te leven met water

VERGROENING, WAAROM IS DAT NODIG? Foto: Henri Cormont

: gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe)

Memo. Zaaknr. : Kenmerk : Barcode : : Ronald Loeve en Julian Maijers. Via :

Klimaatadaptatiestrategie Hellendoorn

Informatieavond Groot onderhoud t Ven-Noord nr. 1

Kenmerk Contactpersoon Plaats en datum Ing. B. Mengers Doetinchem, Tel

Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring

Watervergunning Z43841/O82403

Waterparagraaf. Perron 073 Den Bosch. ing. J.A. Wemekamp. Definitief. Auteur

Klimaatbestendige Greenport. Boskoop 1 november 2017 Susanne Groot

Keynote Future Green City 26 november

Effect overstorten op de wateroverlast

GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt?

Klimaatadaptatie. Programmaplan duurzame en gezonde stad

Afkoppelen hemelwater. Oude Pastoriebuurt. Auteur(s): Dhr. T. van den Kerkhof Dhr. R. Thijssen

ambitiedocument vergroening en verduurzaming waterschapskantoor en omliggend gebied roermond limburg

Waterhuishoudingsplan Schaapsloop voorbereiding rioolmaatregelen

Effectenstudie toename verhard oppervlak op bermsloot A67

Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel

Rapport. Concept. Voorstel hemelwaterbehandeling ontwikkeling stationsgebied Geldrop. Rapportnummer: O Datum: 30 september 2008

Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050

Informatieavond. Dommelen-Noord. Imagine the result

Toolkit Afkoppelen. De zin en onzin van afkoppelen. Rémy Schilperoort Jeroen Langeveld

Klimaatverandering & fysieke opgaven

Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven

Bijlage 5 Wateradvies Wetterskip

Verdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc.

minder meer!! we gaan de uitdaging aan! kostenstijging beperken, uitgangspunt: 12,7 miljoen/jaar in 2020

Richtlijn versus maatwerkberekening

Gemeente Vaals Waterparagraaf Studentenhuisvesting Sneeuwberglaan

Projectplan Spoorsloot De Reigerstraat Delden

Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Onderzoek voorkomende wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert

DE VOORDELEN VAN VERGROENEN

Bijlage 3 Duurzame gebiedssjablonen verder uitgewerkt

Water- en Rioleringsplan

Verslag rondetafel klimaatbestendige stad en erfgoed. 16 februari 2017

want ruimte voor de Maas en veilige (regionale) dijken zijn een eerste zorg.

Transcriptie:

Naar een klimaatbestendig Eindhoven Luuk Postmes

Speerpunten Eindhoven op watergebied Klimaatverandering Wateroverlast zomerse buien Hittestress Droogtestress Duurzame stad: Energie neutraal Grondstoffen uit afvalwater/ afvalwater bestaat niet Circulaire economie

Opbouw presentatie Beschrijving watersysteem Eindhoven Uitgevoerd onderzoek Plannen voor klimaatverandering / water-robuuste stad Voorbeelden water-robuust maken van de stad Uitdagingen - 3 -

Ligging Eindhoven: in het beekdal van de Dommel Lemige ondergrond maaiveldhoogte Waterlopen bestaand en aan te leggen Grondwater t.o.v. maaiveld

Uitdagingen/aandachtspunten (kwetsbaarheid voor klimaatverandering verminderen) grondwaterstand Zuivering wateroverlast Afvoer Warmer/droger/hittestress Waterkwaliteit

Uitgevoerd onderzoek reguliere hydraulische berekeningen (T=2jr) Meer extreme situaties (T=5jr) T=2 anno 2013 Nu T=5; T=2 anno 2050?

Uitgevoerd onderzoek Wolk berekening (40 mm stroming over straat) Infoworks 1D- 2D berekening T=10jr Wolk (op basis van AHN1) Infoworks AHN2 T=10jr

Uitgevoerd onderzoek Wolk (40 mm stroming over straat) Infoworks 1D- 2D berekening T=10jr Checken met werkelijkheid: Is er water-op-straat en is het een probleem? Wolk (op basis van AHN1)

Uitgevoerd onderzoek Onderzoek gezamenlijk met het waterschap Inundatie vanuit de rivieren bij T=100jr Onderzoek naar maatregelen t.b.v. waterkwaliteit: Kallisto Beluchting oppervlaktewater 19 Naar mei 2015 een klimaatbestendige gemeente

Uitgevoerd onderzoek Berekende relatieve hittestresskaart Inrichting meetpunten Op dit moment nog vooral voor bewustwording en aandachtpunt

Plannen voor klimaatadaptatie en mitigatie Vergroenen: Eindhoven Groener / Operatie Steenbreek Verbeteren waterkwaliteit: Kallisto (met waterschap) Waterberging groene berging / pleinen Waterstructuren herstellen / aanleggen CO 2 neutrale stad: waterzuivering, energie/grondstoffen Verkeer: meer ruimte voor fietsen en voetgangers Groenbeleidsplan

Ontharden/vergroenen

Eindhoven Groener Doel: Verminderen verharding (minder overstorten) Nevendoelen Biodiversiteit Bijdrage aan groenblauwe dooradering Kosten reductie in beheer

Eindhoven Groener Doel: Verminderen verharding (minder overstorten) Nevendoelen Biodiversiteit Bijdrage aan groenblauwe dooradering Kosten reductie in beheer

Ook verkeerskundig ontwerp wordt groener

Daken Smalle Haven groen zonnescherm Zoeken naar oplossing voor Hittestress Groene daken Groene gevels Bomen Aanpassen bouwstijl? Sedum Dak Effectiviteit?? Uit Greenspots reloaded

klimaatadaptatieplan Kansen benutten: Gendervijver voetpad verlagen Oplossingen op bouwblok- of woonhuisniveau Succes groter bij multifunctionaliteit vergroenen gezondheid biodiversiteit Duurzaamheid vraagt ook om wateroplossingen Kaart met water-op-straat basis vaststellen aandachtsgebieden Potentiële bergingen zijn potentiële gronddepots

Voorbeelden van missers/oplossingen Meerhoven centrale waterberging: strijdige belangen berging water beleving vanuit stedenbouw Wonen aan het water bergende waterschijf gereduceerd van 0,5 naar 0,3 m

Waterberging en afvoer: ombouw spoorsloot

Fouten in ontwerp watersysteem: Risico s van veranderen van normen of eisen Aanleiding: verplichtte waterberging per bouwblok Gevolg: installateur dient berging aan te leggen Wat ging mis: berging ontworpen zonder noodoverlaat Resultaat: garantie op wateroverlast Waarom ging het mis: teveel schuttingen en te weinig kennis van andere vakgebieden Hoe te voorkomen: volgen van het ontwerp Verantwoordelijkheid: voldoende kennis aanwezig?

simpele oplossing verlaging kans op wateroverlast Afleiden water verkleinen kans op overlast

simpele oplossing verlaging kans op wateroverlast Potentiele wateroverlast In blauwe gebieden hoogteverloop weg aanpassen én berging in het groen

een oplossing ter voorkoming wateroverlast waterlopen terug in de stad:

Project van lange adem: Nieuwe Gender Waarde van water in de stad: Voorbeeldprojecten Economisch GIS-model Betrekken belanghebbende Alternatieve verdienmodellen

Verbinden waterpartijen en gecombineerd met waterberging

Verbinden van bestaande waterpartijen

Uitdagingen waterhuishouding De stad verdicht steeds verder: Waterhuishouding kan niet (meer) alleen op gemeentegrond worden opgelost Groene daken/ waterdaken en groene gevels draagt bij aan: warmtehuishouding van het gebouw Rekening houden met leefbaarheid van de stad Duurzaamheid in de bouw geldt ook voor water Kijk over de grenzen van de vakgebieden

Klimaatbestendige stad: leefbare stad Bedankt voor de aandacht! Vragen?

Mogelijke andere oorzaak potentiële overlast

Keuze maatregelen Doelmatigheid? Kosteneffectief? Acceptatie? Zwaardere buien: wateroverlast