Wavin Diensten BV. Energiebesparing. warmte-koudeopslag restwarmte. Door Thom Cremer Manager locatiebeheer Wavin Diensten B.V.



Vergelijkbare documenten
Waterwet. Ontwerpbeschikking

Waterwet. Beschikking

Hoe licht je de bewoner goed in over de nieuwe aardgasvrije technieken? Teun Vercauteren en Claudia Esveldt

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk

Hoe kan ik de restwarmte van datacenters hergebruiken? APAC Airconditioning Martijn Kolk

reating ENERGY PROGRESS

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude

Helmonds Energieconvenant

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE

CO2 reductie

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe

Initiatieven CO2 reductie MVOI BV.

Hybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity

Kansrijke WKO concepten

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager

WKO Uw grondwater is goud waard

Beersel wekt op. Klimaatneutraal Beersel 2040?

Kenniscentrum InfoMil Energiebesparing bij een sportclub

Inleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten

Restwarmte en riothermie

BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp

Duurzaam Lage Weide Een bedrijventerrein vol kansen

Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015

SPARK - riothermie. 29 september Rada Sukkar gfs@tauw.nl

Totale uitstoot in 2010: kiloton CO 2

VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech

Werkblad huismodule. Quintel Intelligence. Antwoordblad

WKO en sanering gecombineerd in Spoorzone Woerden

Mogelijke rol van Warmterotonde in Zuid-Holland

Energie aspecten EPT en SiB

Duurzame. warmte in huis. Tot maar liefst 75% minder CO 2 -uitstoot vergeleken met warmte uit gas. Warmte van HVC comfortabel en duurzaam

IS F. Buijserd burgemeester

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen?

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT

(ONTWERP) VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET

Het Nieuwe Telen van Amaryllis Amazone Amaryllis Deel 2 : energiemonitoring

Warmte- en koudeopslagsysteem. te Amsterdam. Toetsingsadvies over het milieueffectrapport en de aanvulling daarop

Duurzaam verwarmen en koelen met bodemenergie

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

1. INLEIDING 2. REIKWIJDTE BELEIDSKADER

Welkom. Rentabiliteit studie energiecentrale MMC

Hoe werkt een wko-installatie?

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen

Kom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012

Tergooi Hilversum Uitbreiding fase 1

Eigen -/ Keteninitiatief CO2 footprint Innovatie Kennis Centrum

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect)

Energieopslag TU Delft

datum ondertekening; bron bekendmaking

Aardgasloos wonen in wijk Bunders/Dotterveld, kan dat.

Hoge Temperatuur Opslag (HTO) Workshop Kopper Cress 4 juni 2019

Regionale duurzaamheidsprojecten.

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019

Warmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom?

In 2010 de meest duurzame installateur van Nederland!!

Duurzaam, mvo, energiezuinig & klimaatneutraal

Is uw huis geschikt voor een warmtepomp?

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012

Uitgave Dit is een Novem-brochure vervaardigd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Afvalwater als warmtebron om proceswater op te warmen

Optimale prijs/ prestatie energieopslagsystemen

Warmte Koude Opslag. Welke regels gelden voor WKO? Diep onder Drenthe

Energiezuinig koelen met warmte- en koudeosplag

De strijd voor energiebesparing en vermindering van CO 2 -uitstoot:

Robur ,-- GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN MET GAS VOOR HET HOOGSTE RENDEMENT. Nu nog sneller terugverdiend door subsidie tot.

Synergie energie hergebruik overheden, agrarische sector en industrie

Presentatie Warmteproductie met snoeihout. 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus

Ing. Marco J. Bijkerk, Manager innovative technologies Business development Remeha NWE

PRO GAHP ROBUR GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN

Learnshop INDUSTRIE & MILIEU 24/03/10. Duurzaam hergebruik van warmte-energie uit afvalwater! Ir. Marc Feyten

Bodemenergie in Arnhem Stimuleren en regie

Pelletketel CV. Ruimteverwarming. Warmtapwater

100% Vastrecht bronenergie van Eteck. Comfortabel wonen en bouwen aan de toekomst. Duurzame energie van eigen bodem

Menukaart Klimaatneutrale Zelfbouw

Notitie. 1. Inleiding

Energie-efficiëntieverbetering bij koffiebranders

Wat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV

gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 september 2017;

H e t W A d u s E P C p a k k e t

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Rabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres

Gemeente Delft. college van B&W Gescand archief S. Brandligt E. van de Giessen fl 9 J(/y?niK W W

Winst en comfort uit duurzaamheid. Bouw op onze kennis

ALGEMENE VERGADERING. 29 oktober 2013 PPA. 10 oktober 2013 mw. M.W. Kuiper. Betrokkenheid Waterschap bij verduurzaming zwembad Urk.

Verordening interferentiegebieden Bodemenergiesystemen gemeente Groningen 2018

Vooruit met energie! 11 energiebesparende maatregelen met voorbeelden.

WHITEPAPER Warmte-koude opslagsystemen

Toelichting vanuit het gezichtspunt Ingenieur Speciale technieken en EPB

Duurzaam Sportcomplex De Tukkers Albergen

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN?

EEN. De feiten op een rij! BEWUSTE KEUZE MAKEN VOOR UW NIEUWE HAARD

Kennisdeling. CirculAIR HT150 + CO 2 gestuurde ventilatie USE MINIMUM GET MAXIMUM. Nijkerk

GEA Refrigeration Technologies

Certificering van WKO is niet genoeg

Gas HP 35 A. Voor een ecologische totaaloplossing. Productinformatie Remeha Gas HP 35 A

Energiebeoordeling. Batenburg Energietechniek 1 januari 2018 t/m 31 december 2018

Transcriptie:

Wavin Diensten BV Energiebesparing warmte-koudeopslag restwarmte Door Thom Cremer Manager locatiebeheer Wavin Diensten B.V.

Inhoud 2 Inhoud Wavin locatie algemeen Koude opslagsysteem Ombouw naar warmte-koude opslagsysteem Gebruik restwarmte Milieu en duurzaamheid

Wavin Diensten BV 3 Hardenberg kunststofstad van Nederland Beheerder en eigenaar bedrijventerrein Hardenberg Op het terrein, 43 ha groot, bevinden zich 7 kunststofverwerkende bedrijven (waarvan 6 voormalige Wavin bedrijven) Totale kunststofproductie circa 130.000 ton Elektraverbruik 100 miljoen kwh Gasverbruik 3 miljoen m 3 Aantal werknemers 1.800

Kunststofproces 4 Productiemethoden Extrusie, spuitgieten en wikkelen Energie nodig voor het opwarmen van de grondstoffen Produktkoeling (70 %) Koudevraag Grondwater Machinekoeling ( 30 %)

Koeling 1957 tot 1996 5 Periode 1957 tot 1996 Doorstroomkoeling met lozing op de beek (klein deel infiltratie). Zomer Winter Vergunning voor: 3,5 miljoen m 3 /jaar 2,7 miljoen m 3 /jaar lozing 0,8 miljoen m 3 /jaar retour Proces koeling Proces koeling 11 O C 17 O C 11 O C 17 O C Radewijkerbeek

Historie 1957 tot 1996 6 Knelpunten Stringenter milieubeleid met betrekking tot grondwateronttrekking en lozing (laagwaardig gebruik) Optreden landbouwschade Invoering grondwaterbelasting Verminderen verdroging natuur Oplossing Na onderzoek en afweging van mogelijkheden is in 1996 het koelsysteem omgebouwd van doorstroomkoeling naar koude opslagsysteem Resultaat Grootste koude opslagsysteem van Nederland

Historie 1996 tot heden 7 Periode 1996 tot heden Zomer Winter Vergunning grondwaterwet: 4,4 miljoen m 3 /jaar 0,5 miljoen m 3 /jaar lozing 3,9 miljoen m 3 /jaar retour 11 O C 17 O C 11 O C 17 O C 5 O C Watervoerend Pakket Watervoerend Pakket

Historie 1996 tot heden 8 Kentallen 11 onttrekkingsbronnen, 8 infiltratiebronnen maximum grondwaterdebiet: 480 m 3 /h huidig grondwatergebruik: ± 4.000.000 m 3 /jaar Koudeopslag Beheersing sanering

Wavin Diensten Huidige situatie koudeopslag installatie 9 Onttrekkingbronnen Infiltratiebronnen

4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 CO 2 uitstoot per variant Koelmachines Referentie KO(max)+lucht(2 bedrijven) KO(max)+lucht(5 bedrijven) KO(max)+lucht(alle bedrijven) WKO+oppw. 10 WKO+oppw+lucht(max 2 bedrijven) WKO+oppw+lucht(max 5 bedrijven) WKO+lucht(max alles) WKO+lucht(max alles) WKO+oppw+lucht(max 5 bedrijven) WKO+oppw+lucht(max 2 bedrijven) WKO+oppw. KO(max)+lucht(alle bedrijven) KO(max)+lucht(5 bedrijven) KO(max)+lucht(2 bedrijven) Referentie Koelmachines C02-uitstoot in ton per jaar

Hoe gaat het? 11 Ervaringen Vanaf 1996 tot heden vrijwel probleemloos gefunctioneerd Geen calamiteiten in proceskoeling Systeem voldoet aan wensen gebruikers Hoge bedrijfszekerheid C0 2 reductie van 2500 ton Bewuster omgaan met koudevraag door bedrijven Positieve effecten op grondwaterstand Geen negatieve beïnvloeding derden

Toekomst 12 Ombouw naar Warmte Koude opslagsysteem (2009) Aanleggen tweede circuit voor proceskoeling met beekwater Onttrekkingdebiet kan worden verlaagd van circa 4 miljoen m 3 naar 2,7 miljoen m 3 Uitbreiding koelcapaciteit zonder extra gebruik van grondwater met een factor 1.5. Zomer Winter Proceswater Proceswater WKO-systeem 8 O C 17 O C 7 O C 13 O C 8 O C 8 O C 17 O C Watervoerend Pakket Watervoerend Pakket

Wavin Diensten Na ombouw naar warmte koudeopslag installatie 13 Koudebron: -- Winter infiltratie -- Zomer onttrekking Warmebron: -- Zomer infiltratie -- Winter onttrekking

Gebruik restwarmte Wavin locatie door ZorgIDHardenberg Gemeente Hardenberg ten behoeve van Zorgpark Sportboulevard

Wavin Diensten 15

Wavin Diensten 16 Sportboulevard met Atletiekbaan Zwembad Sporthal Beachvolleybal (RTC in onderzoek) Duurzaam Benodigde hoeveelheid gas conventioneel 290.000 m 3

Wavin Diensten 17 ZorgIDHardenberg (25.000 m 2 ) met o.a. Welness Zorghotel (internationaal) centrum voor private zorg Medische fitness Nierdialyse Consultatiebureau Logopedie Verloskundigenpraktijk Duurzaam Zorgpark Benodigde hoeveelheden aan gas conventioneel systeem 127.000 m 3

Wavin Diensten 18 Beschikbaar 68,8 TJ/jr Energievraag: -Warmte: 12,8 TJ/jr -Koeling: 1,9 TJ/jr Energievraag: -Warmte: 3,4 TJ/jr -Koeling: 1,9 TJ/jr Gas netleiding

Wavin Diensten 19 Start uniek samenwerkingsproject Wavin heeft restwarmte en Zorgpark en Sportboulevard hebben warmte nodig Ondertekening Intentieverklaring partijen Haalbaarheidsonderzoek Met subsidie van provincie Overijssel (Energiepact) Resultaten zien er positief uit Flinke besparing op energieverbruik Nader onderzoek Zorgpark en Sportboulevard aansluiten op WKO systeem Wavin

Wavin Diensten 20 Randvoorwaarden met inzet restwarmte Continue levering restwarmte Grote betrouwbaarheid levering Financieel haalbaar Wavin kan bieden Voor verwarming Water met temp. van 18 en 30 o C (47 wkn per jaar) Voor koeling en backup voor overige 5 wkn Water met temp van 11 o C (52 wkn per jaar) Temperatuur water verhogen middels warmtepomp indien noodzakelijk

Wavin Diensten 21 Voordelen Duurzame oplossing Lager energieverbruik CO 2 reductie 650 ton Aansluiten op aanwezig systeem Wavin Aanleg eigen WKO niet nodig tevens moeilijk realiseerbaar vanwege beïnvloeding Valt binnen milieuvergunningen Wavin

Wavin Diensten 22 Beschikbaar 68,8 TJ/jr Hergebruik restwarmte Energievraag: -Warmte: 12,8 TJ/jr -Koeling: 1,9 TJ/jr Energievraag: -Warmte: 3,4 TJ/jr -Koeling: 1,9 TJ/jr Gas netleiding

Milieu en duurzaamheid Wavin Diensten BV

Energiebesparingen 24 Gebruik van Fossiele brandstoffen beperken Energieverbruik reduceren Optimalisatie productieprocessen MJA branche afspraken met EZ (2 % reductie per jaar (al vanaf 1998) Maak gebruik van recycle materialen Inzet minder virgin materiaal Gebruik van reststoffen Productinnovaties Producten ontwerpen die minder grondstoffen bevatten met dezelfde eigenschappen

Energiebesparingen 25 Zoek naar oplossingen met andere partijen om het milieu minder te belasten Kijk in eigen keten (grondstofleverancier, producent en gebruiker) Kijk op je bedrijventerrein

26 Ook in het kader van MVO moeten we beter omgaan met het milieu Fossiele brandstoffen zijn eindig Grondstoffen worden schaars Een uitdaging voor iedereen Geef de jeugd ook een toekomst Als je niet meedoet ben je bij voorbaat verliezer