Jaarverslag Domies Toen 2013
Domies Toen 2013 Waar natuur en cultuur elkaar versterken De Theeschenkerij De Theeschenkerij was geopend van 1 april t/m 1 november, op dinsdag t/m zondag van 10.30-17.00 uur. In de zomermaanden was de theeschenkerij ook op maandagen geopend. De Theeeschenkerij is eveneens het Speltcentrum van het Noorden Alle speltproducten (behalve de alcoholische) zijn verkrijgbaar. Er zijn meerdere keren informatie bijeenkomsten georganiseerd over spelt en de daaruit voortkomende productie. Activiteiten en educatie Er worden zo langzamerhand een aantal jaarlijkse evenementen georganiseerd. Enerzijds om de tuin berder in de belangstelling te zetten, anderzijds om een nieuw en jonger publiek aan te trekken. In 2013 is voor de vierde keer de nacht van de vleermuis en de nachtvlinder georganiseerd, samen met de werkgroep Duurzaam van de Marne en Winsum en het Groninger Landschap. Cantate van TOEN en NU 22 juni 2013 Grote (Petrus)Pieterburen U heeft gehoord en gezien: componist Henk-Doeke Odinga Ellen Kiewiet zang en Elzemien Brouwer zang Wilco Tukker gitaar, Fokko Timersma fluiten. Anneke Wittermans dans, Sia Odinga voordracht gedichten, Harma Haaima accordeon, Henk-Doeke Odinga piano, Koor Pavane o.l.v. Michiel de Vries, Kinderenkoor van O.B.S. Pieterburen met Sigrid van Iwaarden, Anouck Schutter, Joyce Kolkena, Charlotte van Dort o.l.v. Ellen Kiewiet, Koperblaaskwintet van Orpheus uit Eenrum, Licht ontwerp en techniek: Mart Hielema, Initiatief, productie en organisatie: stichting Domies Toen.! Programm a Cant ate van TOEN en NU DomiesToen! Aan de voet van de Petruskerk in Pieterburen ligt de oude pastorietuin Domies Toen. Eeuwenlang is er getuinierd door dominees. De tuin is aangelegd in de Engelse Landschapsstijl (Slingertoen). In Domies Toen staat bekend om haar in het voorjaar bloeiende stinzenplanten en grote verzameling bijzondere en zeldzame wilde planten. In de tuin komen natuur en cultuur vreedzaam samen. Henk-Doeke Odinga kreeg de vraag van Domies Toen een muziekstuk te componeren voor de 4e De nacht van de vleerm uis en de nachtvlinder 2013 Met medewerking van ensemble, gemengd koor, een schoolkinderkoor, solisten uit Pieterburen en het Hoogeland. De tuin is een erkende als botanische tuin, geregistreerd museum en is lid van de Nederlandse Tuinenstichting. Wordt donateur van Domies Toen Domies Toen Hoofdstraat 76, 9968 AG Pieterburen telefoon: 0595 528636 www.domiestoen.nl info@domiestoen.nl De Cantate van TOEN en NU is een compositie van Henk-Doeke Odinga met muzikale en filosofische bespiegelingen over natuur en tijd, in het bijzonder in relatie tot Domies Toen in Pieterburen. Het programma is breed toegankelijk en met een kleine knipoog naar wat experiment. De stijlen zijn verscheiden, van oud middeleeuws in het openingskoor tot hedendaags idioom. De Cantate werd mede mogelijk gemaakt door 2
De Cantate van TOEN en NU was een muziekstuk voor koor, solisten, orkest, kinderkoor, dans en proclamatie. De cantate was gecomponeerd door Henk-Doeke Odinga en uitgeoerd door o.a. Orpheus, Ellen Kietwiet enkinderen van de OBS de Getijden Een uitverkochte kerk hoorde en zag een muziekspectakel aan over het heden, verleden en toekomsy van de (Domies) TOEN. Kinderen van OBS De Getijden waren het klapstuk van de Cantate. 3
de Noodzaak van tuinieren is een titel waaronder bijzondere activiteiten plaatsvinden die te maken hebben met tuin en kunst in de meest brede zin. In 2013 hebben we aandacht besteed aan alternatief tuinieren. Op 1 september vond in Domies Toen en in de Petruskerk in Pieterburen de derde activiteit plaats onder de noemer De Noodzaak van Tuinieren. In deze activiteitenreeks willen wij de het belang, de waarde en de schoonheid van tuinieren vanuit verschillende invalshoeken belichten. Daarnaast bieden de activiteiten een podium aan Groningse kunstenaars om vanuit hun discipline het thema te belichten. Met deze activiteiten bereikt Domies toen een publiek dat normaal niet zoveel in Pieterburen komt. In 2011 kreeg De Nooodzaak van tuinieren een spirituele invalshoek met de inzet van dominees, Romke van de Kaa, theatremaakster Marlies de Waard en organist Eeuwe Zijlstra. In 2012 belichtte Marjolein de Vos met haar lezing en poëzie het thema voedsel en de rol van de tuin en het ons omringende (Groningse) landschap daarin. Dit jaar stond duurzaamheid centraal. Publiciste Alma Huiskes en tuinontwerper Jasper Helmantel belichtten ieder een belangrijk aspect van duurzaamheid: planet en profit. Alma Huisken ging in op de rol van de bodem voor de tuin, en hoe veel plezier het wroeten in de aarde de mens kan verschaffen. Jasper Helmantel sprak over het profijt dat de mens kan hebben van het tuinieren. In zijn lezing verbond hij de individuele passie van de bezoekers aan de grote vraagstukken van deze tijd als het om duurzaamheid en het ons omringende landschap gaat. Deze verbondenheid, zo zei hij, begint vaak klein, in de eigen tuin. 4
Theatermaakster Harmien Slier sprak en zong samen met haar assistent juffrouw Bats over het derde aspect van duurzaamheid: people, over de ongemakken en bijverschijnselen van te gepassioneerd tuinieren. Musicus Arnold Veeman tot slot bracht het publiek met zijn prachtige stem, muziek en teksten weer helemaal in tot rust en met beide benen in het Groninger landschap. De middag werd goed bezocht. Wij hadden op ongeveer 60 mensen gerekend, het werden er: 104 Exposities in de Theeschenkerij Verschillende kunstenaars hebben geexposeerd in de theeschenkerij. Stinzenplantenrondleidingen Het voorjaar startte in maart en april op elke zondag stinzenplantenrondleidingen. Afhankelijk van de weersomstandigheden werden ze goed bezocht. Op 1 september vond in In mei, juni en juli organiseerden we op de zondagmiddagen rondleidingen rond de thema s Bijbelse planten, geneeskrachtige kruiden, wilde planten, eetbare bloemen en geschiedenis van kerk, tuin en borg. Twee zondagmiddagen werden gereserveerd voor een themamiddag over insecten, in het kader van het jaar van de bij. Een grote groep kinderen met hun ouders struinde met deskundige uitleg door de tuin om insecten te vangen en te bekijken. In de tuin was in februari, maart en april de stinzenplantenroute uitgezet en in mei, juni, juli en augustus de kruidenroute, door middel van bordjes. Individuele rondleidingen maakten bezoekers aan de hand van onze thema-boekjes. In mei was het boekje Bijbelse Planten verkrijgbaar. In juni, juli en augustus het boekje Biodiversiteitsroute. Daarnaast was vanaf mei t/m september voor kinderen de Kinderontdekkingstocht Biodiversiteit verkrijgbaar, Met deze ontdekkingstocht gaan kinderen op zoek naar verschillende soorten planten en dieren in de tuin en leren ze over het nut van biodiversiteit. Scholen Leerlingen van het Wessel Gansfortcollege hebben in het kader van NL Doet en de maatschappelijke stage een dag meegewerkt in de tuin. Montessori basisschool de Getijden hebben we in 2013 geadviseerd bij het Moestuinproject in verband met het aanleggen van mini-tuintjes voor de schoolkinderen. Kleutergroepen van de BSO de Ticheldobbe uit Winsum hebben het kabouterpad gelopen, waarin ze 9 opdrachten uitvoerden met als thema Herfst. Tuin & Kunsttiendaagse Tijdens de tuin en Kunsttiendaagse exposeerde keramiste Wil van Donselaar uit Kruisweg keramieken bloemen in de tuin en theeschenkerij. Landschapsschilderes Margreet Boonstra exposeerde schilderijen in de theeschenkerij. Een van de geëxposeerde schilderijen van Margreet heeft ze in Domies Toen gemaakt. Gezamenlijk met de Menkemaborg presenteerden we het thema Kruiden en Borgen: twee historische kruidentuinen verbonden. In beide tuinen waren twee rondleidingen 5
met als thema Geneeskrachtige kruiden met daarbij een workshopje zelf een tinctuur en/of kruidenzout maken. Week van de Smaak en Dag van de Regio In de week van de smaak organiseerde Stichting Spelt Pieterburen i.s.m. Eetschip Het Appeltje en Domies Toen een speltproeverij. Chefkok Thijs de Haan maakte spelthapjes en Hannie Hiddema van het speltproject gaf informatie over het oergraan spelt. Er waren recepten om mee te nemen en allerhande speltproducten te koop. Het oergraan Spelt wordt sinds enige jaren weer verbouwd door akkerbouwers rondom Pieterburen en is ook te bewonderen in Domies Toen. Evaluatie activiteiten en educatie: Door het organiseren van activiteiten komen er veel nieuwe bezoekers bij Domies Toen. Zowel kleine als grote activiteiten zijn belangrijk. Met grotere evenementen bereiken we een breder publiek die vaak geïnteresseerd is in cultuur, in combinatie met natuur en de bijzondere locatie Domies Toen. Met kleinere activiteiten bereiken we een selecter publiek die specifiek afkomt op een bepaald onderwerp. Het is belangrijk hiermee door te gaan en Domies Toen en haar theeschenkerij beschikbaar te stellen voor geïnteresseerden. Digitalisering In 2012 is er een plan gemaakt voor de digitalisering van de collectie (Digitaliseringsplan Domies Toen). Domies Toen wil de kennis die ze heeft over planten en hun geschiedenis graag delen met bezoekers en andere belangstellenden. We onderzoeken de mogelijkheid tot het opzetten van een professioneel informatiesysteem gekoppeld aan een website waarin we informatie verzamelen over onze collectie. Kennis gaat daardoor niet verloren en kan worden gedeeld, waardoor we onze verhalen kunnen vertellen en ons publieksbereik kunnen vergroten. Inzet is professionalisering en klanttevredenheid. De uitvoering is in afwachting van ontwikkelingen binnen de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen (NVBT). We vragen ons af of Domies Toen dit systeem voor zich zelf zal gaan ontwikkelen of in samenwerking met de tuinen van de NVBT. We hopen hier in 2013 een beslissing over te kunnen nemen. Personeel en medewerkers De stichting heeft voor 25 uur een tuinbeheerder in dienst (Nienke Reeder). Nienke Reeder Heeft per 1 augustus 2013 een andere baan aanvaard bij een externe instelling. In de 2 e helft van het jaar is de tuin onderhouden door een van de bestuurders. In november is een solliciatie proceduren in gang gezet, er hebben 17 mensen gesoliciteerd. In december hebben er gesprekken plaats gevonden In de tuin werkten negen vaste vrijwilligers mee, sommige meerdere dagen per week. De theeschenkerij wordt volledig door ongeveer 21 vrijwillige medewerkers gerund. Een keer in de vier weken is er een medewerkeroverleg, voorgezeten door een bestuurslid. De vrijwillige medewerkers nemen veel verantwoordelijkheden op zich, en dat is iets om trots op te zijn. Samenwerking Domies Toen heeft een samenwerkingsrelatie met tal van omliggende 6
Samenwerking anderen SOGK GL Postcode loterij Speltproject Overleg Botanische tuinen Museumhuis Groningen Museumregistratie Publiciteit Bekendheid is voor Domies Toen essentieel en free publicity is kosteloos. Domies Toen heeft binnen de provincie, maar ook in het noorden en een beetje in heel Nederland een positief imago. Men kent de tuin en uit reacties van bezoekers uit geheel Nederland (maar ook vanuit het buitenland) kan men veel positiefs horen en lezen (gastenboek in het Prieel): een oase van rust, een lusthof met bloemen en geuren, we komen weer terug,en als we in de buurt zijn dan bezoeken we de tuin altijd Driemaal per jaar wordt er voor de donateurs een nieuwsbrief uitgegeven. Daarnaast beschikt Domies Toen over een website. Op de site wordt informatie gegeven over de achtergrond en de activiteiten van Domies Toen. Tot op heden (maart 2013) heeft Domies Toen ca. 1500 twitterberichten verstuurd. Twitter is een belangrijk medium geworden, er zijn ca 450 volgers. Berichten worden regelmatig doorgetwitterd, zodat 1000-den mensen dit kunnen lezen. Per jaar geeft Domies Toen ca 25 persberichten uit, deze worden verstuurd naar ca 35 kranten en tijdschriften in het noorden en landelijke tuin- en vakbladen. Regelmatig verschijnen artikelen over- en van Domies toen. Twee bestuursleden publiceren regelmatig in vakbladen. Omdat Pieterburen een van de trekpleisters binnen de provincie Groningen is en Domies Toen mooie foto s geeft en natuurlijk een bezoek waard is, worden deze vaak gratis, maar ook betaald meegenomen in de publiciteit van Marketing Groningen. 7
8
Andere activiteiten HoogelandWijzer Provincie kaart Marketing Groningen Nieuwbrieven Persberichten Noorderland Evaluatie marketingbeleid Bezoekers aan de tuin Cijfers bezoekers 6170 individuele beoekers 185 kinderen in school verband We kunnen niet precies aangeven hoeveel bezoekers er geweest zijn, na 17.00 uur is er geen toezicht op de entree. De bezoekers aan de Petruskerk (openingstijden van 14.00 16.00 uur, was ook gesloten vanwege onderhoud in april en mei, 4400 bezoekers) worden wel precies geteld. Domies Toen (10.00 17.00 uur) rekent daar een percentage bovenop. Datum 29-10- 2013 Aantallen 6000 Bezoekers aantallen Petrus Kerk Pieterburen 2013 Jaar 2010 Jaar 2011 Jaar 2012 Jaar 2013 5000 5269 5178 5000 4336 4000 3000 2000 1000 0 1169 999 1056 1043 1110 989 1012 969 1018 867 829 710711759 547 591 619 546 462 530 539 515 365 386 327320 138 155 182 150 35 40 95 0 0 jan febr mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec Totaal: Bestuur De georganiseerde activiteiten in 2013 hebben bijgedragen aan het verwezenlijken van de missie en visie van Domies Toen. Er is een begin gemaakt de ambitie van Domies Toen zich meer als kenniscentrum te profileren door het schrijven van het digitaliseringsplan. De samenwerking met SOGK en GL groeit. 9
Het bestuur onderschrijft de code Cultural Government (bestuursmodel). In de basis werkt het bestuur vanuit de code, nog niet alle bepalingen zijn ook daadwerkelijk op papier gezet. Er is in 2012 begonnen met het maken van functieomschrijvingen voor bestuursleden. Er is nog geen aftreedschema gemaakt, dit staat voor 2013 op de planning. Stichting Domies Toen wil functioneren met een goed bestuur, adequaat toezicht en een transparante verantwoording. Het bestuur bestaat sinds december 2011 uit: Sietse Hielema voorzitter Leonie Barnier secretaris Hermke Rijpkema penningmeester Jan Jaap Boehlé bestuurslid Willemien Betten bestuurslid 10