Culturele sector nog meer onder fiscale druk De culturele sector heeft het de laatste tijd zwaar te verduren. Veel instellingen hebben te maken met verminderde inkomsten uit subsidies. Maar daar is het niet bij gebleven. Het btwtarief voor podiumkunsten wordt met ingang van het nieuwe theaterseizoen verhoogd van 6% naar 19%. Maar ook daar blijft het niet bij. In bijna iedere gemeente is wel een organisatie actief die zich bezig houdt met het aanbieden van cursussen op het gebied van beeldende vorming, drama en dans. De dienstverlening is veelal vrijgesteld van btw door de sociaal-culturele vrijstelling van artikel 11 lid 1 onderdeel f van de Wet op de omzetbelasting 1968. Voorwaarde voor deze vrijstelling is dat er geen winst wordt beoogd en geen sprake is van ernstige concurrentieverstoring ten opzichte van ondernemers die wel winst beogen. Om de vrijstelling toe te kunnen passen is een beschikking van de Belastingdienst nodig. Tot voor kort werden dergelijke beschikkingen in ieder geval afgegeven aan instellingen die zijn aangesloten bij de brancheorganisatie Kunstconnectie. De verantwoordelijke btw-inspecteur is inmiddels van mening dat deze instellingen wel concurreren met ondernemers die winst beogen en dus niet (meer) voldoen aan een van de vereisten voor toepassing van de vrijstelling. Hij heeft het standpunt ingenomen dat deze instellingen per 1 januari 2011 btw moeten afdragen over de hiervoor genoemde cursussen gegeven aan personen van 21 jaar en ouder. Cursussen gegeven aan personen tot 21 jaar blijven vrijgesteld van btw omdat hiervoor ook een vrijstelling geldt voor wel winstbeogende ondernemers. De brancheorganisatie is in overleg met de Belastingdienst om te bereiken dat de btw-plicht wordt ingevoerd met ingang van het nieuwe seizoen. Aangezien aan deze wijziging weinig of geen ruchtbaarheid is gegeven, lijkt ons invoering op termijn niet meer dan billijk. De instellingen zouden achteraf met een fors omzetverlies worden geconfronteerd omdat de tarieven niet halverwege een seizoen kunnen worden aangepast. Het is voor de instellingen wellicht niet mogelijk de verschuldigde btw volledig in de tarieven door te berekenen. Het is dus te verwachten dat de instellingen in de toekomst een beroep op de gemeente doen om bij het vaststellen van de exploitatiesubsidie het grotere tekort te compenseren.
Horizontaal Toezicht en de verhouding Administratieve Organisatie en Interne Beheersing In de vorige nieuwsbrief stonden wij uitgebreid stil bij Horizontaal Toezicht (hierna: HT) en de overgangsfase van: verleden, heden en toekomst. In deel twee van deze serie behandelen wij de relatie tussen de Administratieve Organisatie (hierna: AO) en de Interne Beheersing (hierna IB). De relatie tussen AO en IB kan het best beschreven worden als een Latrelatie. Living Apart Together komt in dit verband tot uiting doordat AO en IB onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn maar beide dienen een ander doel en beide zijn op een andere plek in de organisatie belegd. AO / IB en de samenlevingsovereenkomst Zaakgewijs Werken Om de relatie tussen AO en IB in volledigheid te verklaren dienen we met een schuin oog te kijken naar de samenlevingsovereenkomst tussen deze twee partners. Een samenlevingsovereenkomst gebaseerd op de grondbeginselen van Zaakgewijs Werken (hierna ZGW). De doelstelling van ZGW is te zorgen voor eenduidige dossiervorming waarvan de kwaliteit, tijdigheid, volledigheid en de doorlooptijd bewaakt en geborgd zijn. ZGW draagt hier zorg voor door de uitvoering (het proces) te scheiden van de beheersing (kwaliteitscontrole). Schematisch staat dit weergegeven in figuur 1. De onderste laag uit figuur 1 vormt de proceslaag (AO-laag) binnen een organisatie. Met andere woorden: hier vindt de daadwerkelijke omzetting van input (de vraag) naar output (het product / antwoord) plaats. De bovenste laag uit figuur 1 vormt de kwaliteits- en bewakingslaag (IB-laag) van het proces. Met andere woorden: hier wordt het proces en de juistheid daarvan gecontroleerd. Alleen door beide lagen te scheiden valt de kwaliteit, tijdigheid, volledigheid en de doorlooptijd van een proces te optimaliseren. AO uitgelicht Het is van cruciaal belang dat de afdeling-ao de processen binnen een organisatie in beeld brengt en moduleert. Dit betekent dat de organisatie in de processen opneemt op welk moment en op welke wijze fiscale advisering deel uit maakt van het proces. Deze procesmodulatie borgt dus feitelijk de fiscaliteit binnen het proces en zorgt dat in de omzetting van input naar output de fiscaliteit volledig ingebakken is in het proces. IB uitgelicht De controle van de processen is een taak van afdeling-ib. IB doet dus feitelijk niets anders dan erop toe te zien dat binnen de procesgang de fiscale adviezen op het juiste moment en op de juiste wijze zijn ingewonnen. Ontstaat hier een discrepantie dan is het de taak van de IB om de AO aan te sturen, dan wel opdracht te geven tot een verandering in het proces.
AO / IB blijft altijd een Latrelatie Bij een gescheiden AO / IB is de cirkel rond. Immers de organisatie heeft middels de AO de processen in kaart en middels de IB de processen onder controle. In praktijk betekent dit dat de AO in de uitvoerende laag van de organisatie is belegd en de IB in de controlerende laag. De AO en de IB blijven in hun relatie dus altijd veroordeeld tot een latrelatie. Er dient immers altijd sprake te zijn van functiescheiding. De kracht zit immers juist in deze functiescheiding, waarbij de organisatie optimaal rendeert bij invulling van de processen van beneden-af (bottum up) en een controle van bovenaf (top down).
Slagboomparkeren per 1 juli in de btw-heffing In oktober 2010 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan in een zaak over het bieden van gelegenheid tot parkeren op terreinen en in garages, waarbij gebruik wordt gemaakt van een fysieke barrière. De Hoge Raad oordeelde dat de procederende gemeente aan een beleidsbesluit het vertrouwen kon ontlenen dat zij uit de ontvangen parkeerbelasting geen btw hoefde te voldoen. De Hoge Raad ging de vraag uit de weg of het parkeren achter de slagboom tegen voldoening van parkeerbelasting een btw-belaste prestatie is, zoals het gerechtshof in de gecasseerde uitspraak had geoordeeld. Het besluit waarop de Hoge Raad zich baseerde, is vervangen door een nieuw besluit, dat mogelijkerwijs ook ruimte laat voor een beroep op het vertrouwensbeginsel. De staatssecretaris wil nu duidelijkheid scheppen en legt in een ministeriële regeling vast dat parkeren achter de slagboom altijd btw-belast is. De staatssecretaris past de Uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 per 1 juli 2011 zo aan dat duidelijk is dat het geven van gelegenheid tot parkeren waarbij, ter verzekering van de betaling van parkeergelden, sprake is van een fysieke barrière, btw-belast is. EFK Belastingadviseurs plaatst graag wat kanttekeningen bij de gang van zaken. In de eerste plaats hebben de gemeenten in hun begroting voor dit jaar geen rekening kunnen houden met btw-heffing over de ontvangen parkeerbelasting achter de slagboom. Het is ook niet zo maar mogelijk de tarieven te verhogen. Daarnaast is het bij beleidswijzigingen goed gebruik dat sprake is van een redelijke overgangstermijn. Wij achten deze overgangstermijn van iets meer dan drie maanden veel te kort. Redelijk was geweest de ingangsdatum op 1 januari 2012 te zetten zodat publiekrechtelijke lichamen hiermee in hun nog op te stellen begroting voor volgend jaar rekening hadden kunnen houden. Voorts wordt niet aangegeven dat herziening van investerings-btw achterwege blijft. Dit kan tot discussies leiden met de inspecteur. EFK Belastingadviseurs meent om verschillende redenen dat herziening niet aan de orde mag komen.
Het verkoopregulerend beding regelt niet altijd de beoogde fiscale levering Bij een gemeente wordt bij een levering van een onroerende zaak in de leveringsakte regelmatig een kwalitatieve verplichting opgenomen in de vorm van een verkoopregulerend beding. Een veel voorkomende situatie bij de gemeente is de levering van een kantine aan een sportvereniging op een gemeentelijk sportpark. Het opnemen van een verkoopregulerend beding zorgt er voor dat de gemeente in de toekomst de kleedkameraccommodatie kan terugkopen wanneer de bestemming van het sportpark wijzigt (inbreidingslocatie). Ook worden dit soort beperkingen opgelegd bij onder andere schoolgebouwen en buurthuizen zodat de gemeente zich er van kan verzekeren dat de maatschappelijke functie behouden blijft. De gevolgen van het opnemen van een verkoopregulerend beding kan fiscaal aantrekkelijk zijn. Zo wordt bij een verkrijging van een pand overdrachtsbelasting geheven over de waarde van de onroerende zaak, waarbij de waarde tenminste gelijk wordt gesteld met de waarde van de tegenprestatie. Met andere woorden, de overdrachtbelasting wordt geheven over de waarde van de onroerende zaak in het economisch verkeer. Wanneer de gemeente een pand verkoopt waarbij de gemeente gebruik maakt van een verkoopregulerend beding kan de waarde waarover overdrachtsbelasting wordt geheven beduidend lager uitvallen. De heffingsgrondslag voor de overdrachtsbelasting wordt dan namelijk gesteld op de vaak lagere vergoeding. Een dergelijk beding zou voor de btw negatief kunnen uitwerken, zo volgt uit een uitspraak van de rechtbank Leeuwarden. Uitspraak rechtbank Leeuwarden AWB 10/78 Een gemeente heeft een in aanbouw zijnde multifunctioneel centrum verkocht aan een beheerstichting. De beheerstichting gaat dit centrum aan drie partijen verhuren (een school, een bibliotheek en een centrum voor kunsten). In de leveringsakte wordt een verkoopregulerend beding opgenomen. In het beding wordt onder meer opgenomen dat de gemeente het recht van wederinkoop krijgt wanneer de gemeente daartoe een gegronde reden heeft. De prijs voor deze eventuele wederinkoop wordt bepaald aan de hand van de stichtingskosten van het gebouw. Deze prijs kan lager uitvallen wanneer het onderhoud niet conform afspraak is uitgevoerd. Daarnaast verplicht de gemeente de beheerstichting om een solide verzekering af te sluiten tegen brand en andere schade. De stichting kan deze kosten declareren bij de gemeente voor zover de gemeente haar goedkeuring heeft gegeven voor het afsluiten van het verzekeringsproduct. De rechtbank heeft geoordeeld dat op basis van de inhoud van het verkoopregulerend beding in samenhang met de wijze waarop het bestuur van de beheerstichting tot stand is gekomen, men niet kan spreken van de levering van het multifunctioneel centrum aan de beheerstichting in de zin van de Wet op de omzetbelasting 1968. De beheerstichting heeft naar het oordeel van de rechtbank niet de macht verkregen om als eigenaar over het gebouw te beschikken. Uiteindelijk heeft de rechtbank geoordeeld dat de gemeente het multifunctioneel centrum ter beschikking stelt aan de beheerstichting. Deze terbeschikkingstelling wordt voor de btw aangemerkt als een vrijgestelde dienst. De Belastingdienst heeft terecht de naheffingsaanslag opgelegd. Hoewel het gebruik van een verkoopregulerend beding u zowel fiscaal als niet-fiscaal voordelen kan opleveren, is het van belang om vooraf stil te staan wat voor beperkingen en/of verplichtingen u de kopende partij gaat opleggen, voordat u de onroerende zaak gaat leveren. Wanneer door de feiten en omstandigheden geen sprake is van een levering in de zin van de Wet op de omzetbelasting 1968 kan uw beoogde voordeel in het water vallen. Neem voor het passeren van de leveringsakte even contact op met uw adviseur wanneer u een verkoopregulerend beding opneemt in de akte.
BTW-compensatiefonds wordt voortgezet Het ministerie van Financiën voert op grote schaal beleidsdoorlichtingen uit. Daarbij wordt gekeken naar doelmatigheid en doeltreffendheid van fiscale regelingen. Eén van de doorgelichte regelingen is het BTW-compensatiefonds (bcf). De staatssecretaris van Financiën heeft de bevindingen besproken met de VNG en het Interprovinciaal overleg (IPO). De VNG en het IPO hebben zich uitgesproken vóór continuering van het bcf voor gemeenten, provincies en Wgr-plus regio s. Het kabinet sluit zich daarbij aan. Het bcf blijft dus voorlopig bestaan. De staatssecretaris gaat wel onderzoeken of het mogelijk is de uitvoering door de Belastingdienst bij één eenheid te centraliseren.