INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Melk bestaat uit 3 Campina 4 Geschiedenis over schoolmelk 5 Van koe tot melk 6\7 Fabriek 8\9 Wat kun je van melk maken? 10 Tot slot + Bronvermelding 11 1
INLEIDING Ik heb dit onderwerp gekozen omdat, ik eigelijk wel wil weten wat er allemaal gebeurt voor dat ik het drink. En het lijkt me leuk om hier een werkstuk over te houden. Ik heb wel ervaring met melk want ik drink het elke dag. Je kan het gewoon in de winkel kopen. Maar ik wil er meer over weten daarom hou ik mijn werkstuk erover. Ik haal de infomatie over melk van : www.campinaopschool.nl www.wikipedia.nl Ook heb ik informatie van mijn opa en oma want zij hebben vroeger een boerderij gehad. 2
MELK BESTAAT UIT: Water Melk heeft ongeveer 87% water. Calcium voor sterke botten en een sterk gebit Vetstoffen Volle melk bevat ongeveer 3,5% vet Van het vet in de melk worden bijvoorbeeld boter en kaas gemaakt. Eiwitten Eiwitten zijn belangrijk voor de groei en beschermen tegen ziektes. Melksuiker of lactose Lactose is goed voor de bacteriën in onze darmen. Het melksuiker is een natuurlijk suiker dat de tanden niet aantast. Vitamines Melk heeft vitamine B2. We weten dat vitamine B2 helpt bij de stofwisseling. Volle melk is ook rijk aan vitamine A en D. Vitamine A is goed voor de groei, zorgt mee voor een gezonde huid en helpt tegen ontstekingen. Vitamine D helpt bij het maken van sterken botten en gebit. De melk die van de koe komt wordt ook wel de rauwe melk genoemd. Dit is een plaatje van wat er in de melk van de koe zit. 3
CAMPINA Campina is een merk die wij op school hebben. Campina is in verschillende smaken. Chocomel, rode vruchten, optimel en half volle melk. Er is ook fruit met verchillende smaken alleen appel, en een pakje met allemaal fruit door elkaar. Op dit moment zijn ongeveer 3.000 bassisscholen Lid van Campina schoolmelk. Sommige scholen hebben aleen half volle melk, of 2 verschillende pakjes drinken. Want dat kan ook. Onze school niet. Wij hebben het alle 4. 4
GESCHIEDENIS OVER SCHOOLMELK Rond 1930 bleek uit Brits onderzoek dat melk goed is voor kinderen in de groei en de ontwikkeling. En daarna konden ze lekkerder leren. In Nederland was in 1934 het Crisiszuivelbureau opgericht. Dit maakte reclame voor zuivelproducten. Het bureau nam het Britse idee over van schoolmelk. In 1937 werden als proef in de arme wijken van Rotterdam de eerste flesjes schoolmelk uitgedeeld. Het was bedoeld voor ieder kind. Voor arme kinderen was het gratis. De gemeente betaalde de melk en regelde alles. Behalve voor de mensen die het wel konden betalen, die betaalden een bijdrage. Schoolmelk werd vroeger elke dag aan de school afgeleverd per vrachtwagen. Bij elke school bracht de chauffeur een stel stalen kratten. In de pauze werden de speciale kwart-liter flesjes uitgedeeld. Ze waren gevuld met volle melk. Bovenop dreef een klodder vet. De flessen waren afgesloten met aluminium doppen. De doppen werden door de leraren verzameld, want oud metaal kon opnieuw gebruikt worden. Het geld kwam toen van de regering. Sinds 1977 wordt het geregeld vanuit Europa. Op die manier wilden ze in Europa van het melkoverschot af. Ongeveer in 1975 dronken zo'n 700.000 scholieren schoolmelk nu zijn dat er nog maar 120.000.Afrekenen bij de leraar gebeurt al lang niet meer. Al snel werden schoolkaarten ingevoerd, die in de winkel te koop waren. Nu is er vaak een abonnement. 5
VAN KOE TOT MELK De koe eet s zomers 90 kilo gras per dag. Om meer melk te geven krijgt ze ook nog krachtvoer, dit zijn brokken. Een koe geeft tussen de 20 en 35 liter melk per keer. Ze wordt twee keer op een dag gemolken In de winter eet ze van de wintervoorraad gedroogd gras. Dit is hooi of kuilgras, Een koe drinkt wel 70 liter per dag Een koe kauwt haar voedsel pas de tweede keer. Dit wordt herkauwen genoemd. Een koe heeft 4 magen. De eerst maag heet de pens, de koe slikt het gras zonder kauwen in. Als de pens vol is komt het gras beetje voor beetje terug in de bek en dan gaat de koe dit fijn kauwen. Als de koe het inslikt komt het in de tweede maag, de netmaag. In de netmaag wordt het verder verteerd en komt het in de derde maag, de boekmaag. Hier wordt het vocht eruit gehaald. De vierde maag lijkt het meest op de mensenmaag, de lebmaag. De laatste maag is om de voedingstoffen klaar te maken om opgenomen te worden via de darmen in het bloed. 1. slokdarm 2. slokdarmsleuf A.Netmaag B.Pens/b.penspijlers C.Boekmaag/c.bladen van de boekmaag D.Lebmaag/d. plooien van de lebmaag 3. Insnoering van de lebmaag E. Twaalfvingerige darm 6
In de uier zitten melkcellen waar de melk gemaakt wordt. Hier stroomt veel bloed doorheen met voedingstoffen. Onder aan de uier zitten vier spenen De boer haalt met zijn melkmachine de melk via de spenen uit de uier. 7
DE FABRIEK Als de melk gemolken is, komt een grote tankwagen de melk ophalen bij de Boer. 8
Bij de fabriek wordt de gekoelde rauwe melk overgepompt in grote opslagtanks. In de winkel hebben alle melksoorten een zelfde vetgehalte. In een soort centrifuge wordt de melk afgeroomd. Vet is lichter dan melk. Tijdens het ronddraaien wordt het vet in het midden verzameld en weggehaald. Om volle melk te maken wordt er 3.5% vet toegevoegd. Voor halfvolle melk 1,5% en magere melk krijgt 0,1%. Deze eerste stap heet standarisatie. De tweede stap heet Pastorisatie. Dit woord komt van de franse uitvinder Louis Pasteur. De melk wordt kort verhit tot 72 graden Celsius en daarna weer snel afgekoeld tot 4 graden Celsius. Zo worden de bacteriën gedood die de melk zuur kunnen maken. De derde stap heet homogenisatie. Zo wordt het vet goed verdeeld in de melk. De melk wordt onder hoge druk door kleine gaatjes gepompt. De vetbolletje worden in kleine stukjes verdeeld en het vet kan dan niet meer naar boven komen drijven. Hier kan aan de melk van alles toegevoegd worden voor het verpakt wordt. Bijvoorbeeld cacao om chocolademelk te maken. In de winkel kun je ook lang houdbare melk kopen. Deze staat ongekoeld in de winkel. Deze melk is een keer extra verhit. Deze stap heet sterilisatie De melk is klaar om in dozen verpakt te worden en blijft gekoeld opgeslagen Met de vrachtauto kan het naar de winkel vervoerd worden. Of het wordt bij scholen afgeleverd. 9
9 WAT KUN JE VAN MELK MAKEN Van melk kun je maken: Kaas, boter,slagroom, yoghurt,karnemelk, allerlei soorten toetjes, chocomel, En nog veel meer. Ik ga nu wat vertellen over chocomel. Chocomel wordt gemaakt door cacao toe te voegen aan melk. Kaas wordt ook van melk gemaakt. De melk wordt eerst zuur gemaakt door er zuursel bij te doen. Stremsel is een stof om de melk dikker te maken. Als de melk dik genoeg is moet het vocht eruit. Wat je over houdt is wrongel. Dit wordt samen met zout in de kaasvormen gegoten. Deze vormen worden onder de pers gezet. Daarna wordt het laatste vocht er uit geperst. Als de kaas uit de vorm gehaald wordt, gaat het in een pekelbad. Hierin zit zout water, en hierdoor kun je de kaas lang bewaren.. Boter wordt gemaakt van het vet van de melk. Het vet moet van de melk worden gescheiden. Dit gebeurt door de melk te karnen. Karnen lijkt op het kloppen van slagroom. Vroeger hield je karnemelk over, omdat ze van tevoren de melk zuur hadden gemaakt. Nu blijft er magere melk over. 10 Dit kunnen ze wel weer zuur maken voor de karnemelk.
TOT SLOT Het was makkelijk om informatie zoeken. In het weekend ging ik dan alleen aan mijn werkstuk. Ik heb het samen met mijn moeder gedaan. Femke heeft de kaft gemaakt, Ik vind dat het een mooi werkstuk is geworden. Ik heb wel veel geleerd over de fabriek, En wat er allemaal in melk zit. BRONVERMELDING www.campinaopschool.nl www.wikipedia.nl www.werkstukstartkabel.nl www.spreekbeurteninfo.nl www.zuivelonline.nl www.werkstukstartpagina.nl 11