Aan het werk! Tegenbegroting 2015 CDA Utrecht 1
1
INLEIDING Het gaat goed met Utrecht, dat gaat het al jaren. En met onze dorpen en nieuwbouwwijken ook. Toch zijn er mensen die het moeilijk hebben en blijven er kansen liggen. Het CDA vindt dat het nieuwe college van B&W, dat bestaat uit VVD, SP, GroenLinks en D66, teveel met zichzelf en de eigen organisatie bezig is. Juist deze tijd vraagt om een actief college dat aanpakt en doorpakt. De vele potjes van het college laten prioriteiten zien, maar wordt nog niet concreet. Het CDA doet dat anders. Onze tegenbegroting laat zien hoe het beter kan. Voor de inwoners, ondernemers en verenigingen in onze stad, want daar is de overheid voor. Wij investeren in mensen Voor het CDA staat investeren in mensen voorop. In deze tegenbegroting doen we voorstellen om de bezuiniging op de huishoudelijke hulp terug te draaien. Ook stimuleren we vrijwilligerswerk onder jongeren door behoud van de maatschappelijke stage. Ook draait het CDA de bezuiniging op sportverenigingen terug. Het CDA staat voor veiligheid. Dat gaat dan om veiligheid in het verkeer, maar ook veiligheid op straat. Het CDA doet investeringen voor meer zichtbare handhaving op plaatsen waar Utrechters zich onveilig voelen. Ook is er budget voor de aanpak van radicalisering en discriminatie op de arbeidsmarkt. en wij investeren in de stad. Een aantrekkelijke stad is voor het CDA allereerst een schone, en goed onderhouden stad. De gemeente heeft een flinke achterstand op het onderhoud van de openbare ruimte. Het CDA maakt geld vrij om onze straten, stoepen en parken versneld op te gaan knappen. Een aantrekkelijke stad is ook een bereikbare stad. Om te voorkomen dat het verkeer vastloopt wil het CDA het aantal groene golven vergroten en fietsparkeren bij het station gratis maken. Wij verlagen de lasten Om de economie te stimuleren verlaagt het CDA de lasten voor Utrechters met bijna 2 miljoen euro. Het CDA verlaagt de OZB structureel en draait de verhoging van de parkeertarieven door dit college terug...en doen dat met een sluitende begroting. Iedere euro kan maar één keer uitgegeven worden. Het CDA maakt daarom ook keuzes om het aantal gemeentelijke potjes terug te dringen en geld niet op de plank te laten liggen. Het CDA wil ook niet dat de gemeente belastinggeld uitgeeft aan prostitutie of steun aan wietclubs. 2
LEESWIJZER In deze tegenbegroting leest u onze voorstelllen. De tegenbegroting is voor het CDA dè manier om te laten zien wat ons alternatief, en wat een alternatief is voor wat de collegepartijen VVD, SP, GroenLinks en D66 voorstellen. Bij de voorstellen vindt u telkens een korte toelichting. We spreken daar graag verder over, met mensen in de stad en tijdens de commissiebesprekingen met de collega s in de raad. Toelichting Alle bedragen die u tegenkomt zijn wijzigingen ten opzichte van de begroting van het college. Positieve bedragen zijn dus investeringen of lagere belastingen, negatieve bedragen zijn bezuinigingen of hogere opbrengsten. Over een aantal zaken heeft het CDA een aantal technische vragen ambtelijk gesteld. Zo nodig worden de antwoorden hierop nog in de begroting verwerkt. 3
Hoofdstuk 1: Veilige, vitale gemeenschap Het CDA wil zorgen voor een veilige leefomgeving: een samenleving waarin iedereen de ruimte krijgt om zijn talenten te ontplooien. Waar die ruimte onder vuur ligt door criminaliteit, vooroordelen of asociaal gedrag grijpt de overheid in. Wij komen op voor die inwoners die mee willen doen in onze samenleving. Veiligheid voorop Een belangrijk knelpunt de afgelopen jaren is de veiligheid op straat. In de Breedstraatbuurt, aan de Amsterdamsestraatweg, in Lombok en op andere plaatsen is het telkens moeilijk om voldoende capaciteit vrij te maken. Het CDA maakt daarom extra geld vrij voor handhavers en voor inzet buiten reguliere uren. Daarnaast maken wij graag extra capaciteit vrij voor preventie, bijvoorbeeld voorlichting over babbeltrucs en auto-inbraken. Wij leggen de lat hoger dan het college dat aangeeft in te zetten op dezelfde hoeveelheid misdaad als nu. Veilige buurten 1.000 1.000 1.000 1.000 Sterke samenleving, betrokken bewoners Wij geloven dat verenigingen en andere maatschappelijke organisaties zorgen voor meer betrokkenheid en verantwoordelijkheid van burgers. Daarom vinden we dat de overheid taken het liefst over moet dragen aan anderen. Ons initiatief voor het right to challenge is daar een voorbeeld van. Omdat we verenigingen graag zien floreren trekken we extra geld uit om ze, waar nodig, te ondersteunen. De bezuinigingen op de sport die door de vorige en deze coalitie zijn doorgevoerd geven het verkeerde signaal af. We draaien die daarom meteen terug. Extra ondersteuning verenigingen Terugdraaien bezuiniging sportverenigingen 300 300 300 300 230 330 330 330 Meedoen in de samenleving, volgens de regels van de samenleving De CDA-fractie maakt zich zorgen dat mensen in onze samenleving langs elkaar heen leven. Het is niet erg om verschillende visies of beelden te hebben, maar wel binnen de grenzen van de rechtsstaat en met kennis en begrip van de ander. Wij trekken daarom de komende jaren extra geld uit om in samenwerking met maatschappelijke organisaties - radicalisering te bestrijden. 4
Ook op de arbeidsmarkt zien wij dat mensen elkaar door vooroordelen niet vinden. Veel ouderen, maar ook sommige jongeren hebben daar veel last van. Mede gezien de grote (jeugd)werkloosheid vinden wij het belangrijk daar extra aandacht voor te vragen. Aanpak van radicalisering Bestrijden discriminatie op de arbeidsmarkt 500 500 500 500 200 200 200 200 5
HOOFDSTUK 2: Aandacht voor jong en oud Thuiszorg op niveau! Het CDA wil dat de huishoudelijke hulp op hetzelfde niveau blijft als nu. Een huis dat op orde is is de basis van een waardig leven, en ouderen kunnen juist langer thuis blijven wonen door goede huishoudelijke hulp. Wij bezuinigen daar in tegenstelling tot het college dus niet op. De eerste jaren moeten we daarvoor uit het zorgfonds geld halen, vanaf 2018 hebben we het structureel gedekt. Geen korting 5.400 5.400 5.400 5.400 huishoudelijke hulp Onttrekkingen zorgfonds - 526-1.565-1.165 - Aanpakken van zorg- en bijstandsfraude In de zorg gaat de komende jaren veel geld om, via PGB s en in nieuwe regelingen. De ervaring leert helaas dat daar ook misbruik van gemaakt wordt. In het verleden hebben wijkgerichte acties van de sociale dienst forse bedragen teruggehaald (veel meer dan de kosten van de inzet). Het CDA vindt het voor het draagvlak van ons zorgbeleid belangrijk dat misbruik niet loont. Fraudebestrijding - 400-600 - 600-600 Onderwijs is de basis Onderwijs en opvoeding zijn een belangrijke voorwaarde voor ontplooiing van talenten en om mee te doen in de samenleving. Zeker in onze steeds complexere wereld is het belangrijk om van jongs af aan te leren, anders sta je meteen op een achterstand. Het CDA neemt daarom geen genoegen met begroting van het college voor het bereik van doelgroeppeuters, die een ontwikkelingsachterstand hebben. De groep die niet bereikt werd was afgelopen jaar vier keer groter dan wat die moest zijn volgens de gemeentelijke ambitie. Wij trekken daarom extra geld daarvoor uit. Afgelopen jaren heeft het CDA zich hard gemaakt voor het behoud van de maatschappelijke stage, die jongeren kennis laat maken met vrijwilligerswerk. Scholen en maatschappelijke organisaties zijn enthousiast, net als de jongeren zelf. Met een kleine bijdrage kunnen we de stage ook voor de komende jaren behouden. De CDA-fractie wil de komende jaren ook inzetten op grotere ouderbetrokkenheid in het onderwijs. Bij het openbaar onderwijs van NUOVO en SPO willen we dat ook concreet handen en voeten geven. Bij (her)benoeming van leden van de Raad van Toezicht vinden wij dat alle ouders zich daarover uit moeten kunnen spreken en tegenkandidaten kunnen voordragen. Leden van de Raad van Toezicht hebben bij voorkeur zelf kinderen op één van de scholen. Hulp voor peuters met 250 250 250 250 ontwikkelachterstand Maatschappelijke stage 50 50 50 50 6
HOOFDSTUK 3: Werken aan de stad Vitale economie Extra banen zijn een prioriteit. De werkloosheid, in het bijzonder de jeugdwerkloosheid is te hoog. Het CDA wil daar wat aan doen. Niet met loze beloftes over de laagste werkloosheid van Nederland, maar met concrete maatregelen die ondernemers helpen. Zij zorgen immers voor de banen. Het geld dat bij het ondernemersfonds op de plank blijft liggen geven wij de komende jaren terug aan de ondernemers, als lastenverlaging. Het voordeel dat de gemeente daaruit heeft door lagere OZB op het eigen vastgoed investeren we in blauwe zones, waar in verschillende winkelgebieden veel vraag naar is. We beginnen op de meubelboulevard, aan de Jan van Scorelstraat en bij het nieuwe winkelcentrum Terwijde. Net als afgelopen jaren vinden wij het niet wenselijk de parkeerbelasting te verhogen terwijl de stad zo slecht bereikbaar is. We steunen de binnenstadsondernemers door de tarieven te bevriezen. Utrecht staat toeristisch goed in beeld. We horen regelmatig lovende verhalen in de buitenlandse pers. Dat gaat niet vanzelf. Wij trekken daarom extra geld uit om het toerisme in Utrecht te stimuleren, waarmee nieuwe banen in de horeca, musea en de detailhandel ontstaan. Verlagen OZB 866 866 866 866 Blauwe zones bij 134 134 134 134 winkelgebieden Parkeerbelasting niet 580 verhogen Stadspromotie 250 250 250 250 Bereikbare stad Het verkeer in Utrecht loopt vast. De auto s op de toegangswegen en de fietsers rond het station. Dat vraagt slimme investeringen, want infrastructuur is effectief, maar duur. Het CDA investeert daarom niet alleen in (rood) asfalt, maar ook in maatregelen om het gebruik efficiënter te maken. De peperdure fietsbrug in Oog-in-Al schrappen we alsnog. We investeren daarentegen juist in de bestaande fietsroutes van en naar Leidsche Rijn, waardoor inwoners van Leidsche Rijn veel sneller kunnen profiteren van deze investeringen. 7
Wie met de fiets naar het station komt willen we het makkelijk maken. Daar passen mannen met een betaalkastje die in de spits het fietsverker ophouden niet bij. Wij maken daarom de fietsenstallingen bij het station weer helemaal gratis. We zijn ook benieuwd naar cijfers over het huidige experiment. Wij denken dat het betaald parkeren niet rendeert en in feite zonder noemenswaardig financieel effect afgeschaft kan worden. Schrappen fietsbrug Oogin-Al - 3.000-3.000 - - Betere fietsroutes naar 500 500 Leidsche Rijn, Vleuten en De Meern Gratis fietsenstallen op Utrecht Centraal 450 450 450 450 Auto s in de stad rijden op doorgaande wegen nog vaak te hard. Doordat ze bovendien veel optrekken en stilstaan stoten ze meer vieze lucht uit dan noodzakelijk. Wij leggen daarom groene golven aan vanaf de NRU naar de Amsterdamse Straatweg en op de zuidelijke route rond Vleuten, waardoor we de dorpskern ontlasten. Uiteraard maken wij weer geld vrij voor de Westpleintunnel. Door het dralen van het college is er nog geen zicht op fase 2 voor het stationsgebied en de kosten van verschillende varianten. Wij gaan uit van de eerdere bandbreedte en maken 100 miljoen beschikbaar. Dat wordt als volgt opgebouwd: Vrijvallende VERDER-middelen fietsbrug Oog-in-Al 15 miljoen Invulling vastgoedlocaties rond de tunnel 20 miljoen Jaarlijkse tranches uit de begroting t/m 2031 65 miljoen Groene golven 180 100 Westpleintunnel 2.000 3.000 4.000 4.000 Aantrekkelijke stad De openbare ruimte is het visitekaartje van onze stad. Het is ook de openbare ruimte waar onze inwoners elke dag terugzien of de gemeente zijn zaken op orde heeft. Dat is nu niet zo. Al jaren blijft er sprake van achterstallig onderhoud, wij doen in een forse, oplopende investering in onze straten, stoepen en parken en zorgen dat er vanaf 2018 voldoende geld is om het onderhoud op niveau te doen. Iedereen weet dat het water in de Catherijnesingel terugkomt. Er is nog 8 miljoen nodig om dat mogelijk te maken. Achtereenvolgende colleges en coalities hebben het geld daarvoor nog niet willen realiseren. Het CDA doet dat ook deze keer wel. Kerken vormen een belangrijk onderdeel van de aantrekkingskracht van Utrecht. De bezuiniging op de kerkenregeling werkt dan ook averechts. Het CDA draait die terug. 8
Water terug in de 1.000 2.500 4.500 Catherijnesingel Achterstallig onderhoud 2.550 3.600 4.800 5.100 openbare ruimte Kerkenregeling 80 80 80 80 De schop de grond in! De vertraging bij de bouwplannen voor Centrum De Meern is het CDA een doorn in het oog. Gemeentelijke vertraging en geblunder zijn er voor verantwoordelijk dat er een enorme kostenpost in de boeken staat. Er moet te veel gebouwd worden om de kosten terug te verdienen. De Meern verdient beter. Wij vinden dat de gemeente het tekort dat nu nog op het project drukt moet wegstrepen en doen dat in 2015. Centrum De Meern 3.230 Ook voor ouderen moet gebouwd worden. In 2040 is het aantal 65-plussers in Utrecht verdubbeld ten opzichte van 2014. Dat vraagt aanpassingen in de woningvoorraad. Het college staart zich blind op studenten en starters en vergeet deze grote groep keer op keer bij nieuwe plannen. Het CDA wil de manier waarop woonruimtes worden verdeeld veranderen, zodat ouderen makkelijker in de buurt kunnen blijven wonen. Het bouwen van kangoeroe- of mantelzorgwoningen maken wij makkelijker. Daarnaast bieden we betaalbare kavels aan aan (groepen) ouderen die zelf innovatieve woon(zorg) concepten willen ontwikkelen, bijvoorbeeld via organisaties als SIR55+. Ouderenwoningen 200 200 9
HOOFDSTUK 4: Eenvoudige overheid, solide financiën Geld van de plank Te veel gemeentelijke potjes en fondsen blijven op de plank liggen. De nuttige investeringen die daarmee gedaan hadden moeten worden blijven achterwege. In 2013 alleen al is ca. 90 miljoen niet uitgegeven. Het CDA is daar kritisch op. Wij halen daarom geld weg bij programmaonderdelen (zoals het duurzaamheidsfonds en de krachtwijken), waar het college de afgelopen jaren niet in staat is gebleken dat effectief uit te geven. Het ondernemersfonds wordt dit jaar geëvalueerd. Uit de cijfers blijkt dat het fonds er niet in slaagt het binnengekomen geld uit te geven. Wij willen ze in de gelegenheid stellen om door te groeien naar besteding van de volledige 5,4 miljoen, maar zolang dat niet het geval is mag het geld van het CDA terug naar de ondernemers die nu al twee jaar extra OZB betalen, die op een bankrekening geparkeerd wordt. Utrechtse Energie - 3.000-1.500-1.500-1.500 Reserve Krachtwijken - 6.699 Korting - 1.000-1.000-1.000-1.000 Ondernemersfonds Efficiente organisatie gericht op de kerntaken De gemeente moet zorgen dat taken snel, goed en voor de beste prijs worden uitgevoerd. Het onderhouden en aansturen van een grote ambtelijke organisatie is geen kerntaak. Waar mogelijk zoeken we dan ook naar manieren om efficiënter te werken. Daarmee houden we geld over om te investeren in de zaken die belangrijk zijn voor onze inwoners: zorg, veiligheid en werk. Het vorige college heeft een aantal doorrekeningen laten doen voor mogelijke organisatieverbeteringen. Eén daarvan is de verzelfstandiging van stadswerken. Dat vraagt een investering vooraf, maar levert op termijn geld op. Ook voor andere organisatieonderdelen, zoals de landgoederen, zien wij meer kansen als zelfstandige organisatie. Verzelfstandigen 3.700-2.300-4.000 stadswerken Het CDA is een groot voorstander van zinvolle vrijetijdsbesteding. Wij stimuleren dat graag via het verenigingsleven (sport, cultuur, etc) en door accommodaties aan te bieden. Het begeleid buitenspelen met welzijnswerkers vinden wij echter een stap te ver gaan. Als we zorgen voor veilige buurten kunnen kinderen dat prima zelf. Afbouwen budget vrijetijdsbesteding - 1.000-2.500-4.000-4.000 Ook in de regionale GGD vinden wij dat er nog verbetering mogelijk is qua efficiëntie. Dat geldt bijvoorbeeld voor het kostendekkend maken van tarieven voor vaccinaties [als je een verre, buitenlande reis wil maken, vindt het CDA dat je die kosten zelf mag dragen]. Delen 10
van het activiteitenpakket kunnen met een eigen bijdrage gaan werken of worden geschrapt. Dezelfde kritische blik werpt het CDA op de uitgaven aan re-integratie. Teveel van de aangeboden trainingen in het budget leveren nauwelijks resultaat op. Wij beperken onze uitgaven tot het wettelijke deel, dat we geoormerkt via het participatiefonds van het Rijk krijgen. Investeren in een vitale economie levert meer banen en betrokken werkgevers op dan van gemeentewege trainingen te verzinnen. Budget Gezondheid - 400-400 - 400-400 Kostendekkende -20-20 -20 tarieven GG&GD Korting re-integratie - 5.375-5.375-5.375-5.375 Niet alleen de gemeente zelf moet kritisch naar de uitgaven kijken. Het CDA vindt dat ook (zwaar) gesubsidieerde instellingen dat kunnen doen. Wij zullen daarom in de nieuwe financieringsronde voor de culturele sector een structurele korting toepassen van ca 4,5%. Ook in de cultuursector zetten wij in op snelle, zichtbare investeringen. Het college moet daarom snel zicht geven op de plannen voor een culturele voorziening in Leidsche Rijn Centrum. Bezuiniging cultuur - 2.000-2.000 Uiteraard kiest het CDA er ook voor om te stoppen met gemeentelijke ondersteuning van wietclubs. Na vier jaar proberen leert de praktijk dat het niet mag en de deelnemers geen wetenschappelijk experiment willen als er al een wetenschapper te vinden was die het onderzoek wou doen. Prostitutie moet veilig plaats kunnen vinden, maar wij willen niet dat de gemeente daar zelf in investeert. Geen steun wietclubs -30-30 -30-30 Geen gemeentelijke -100 investeringen prostitutie 11
Toegankelijke, moderne overheid Het CDA vindt dat de gemeente in werkwijze en toegankelijkheid verder moet ontwikkelen. Dat geldt zowel voor de raad zelf als voor de organisatie. Wij zien dan ook kansen om slim op te vernieuwen met het budget voor datagedreven sturing, maar hebben nog wel vraagtekens bij de besteding daarvan. Het lijkt voorlopig erg gelijk op te gaan met de innovatietaakstelling, waar het college nog steeds slecht invulling aan geeft. Wij stellen daarom voor om het budget te halveren en juist in te zetten om ideeën van buiten naar binnen te halen. Wij denken daarbij bijvoorbeeld aan een nauwere samenwerking met de Universiteit om de kennis over duurzame stedelijke ontwikkeling meer te benutten. Het budget buiten is binnen van de coalitie loopt maar twee jaar. Goed en helder communiceren is een doorlopende opgave. We zetten het budget daarom structureel in de begroting. Ook verschuiven wij het van het college naar de griffiebegroting, waardoor bijvoorbeeld de stadsgesprekken onder verantwoordelijkheid van de raad komen te vallen. Anders inzetten budget - 1.000-1.000-1.000-1.000 datagedreven sturing Stadsgesprekken anders - 250-250 250 250 Kritisch kijken naar het subsidiebeleid Utrecht geeft in 2015 190 miljoen aan subsidies uit. Subsidie kan een goed instrument zijn, maar het CDA vindt dat we vaker kritisch naar onze doelstellingen bij verlening moeten kijken. Dan kan het bedrag worden teruggebracht. We kijken daarbij de komende jaren met name naar de subsidies onder het programma duurzaamheid en de bijdragen aan het Plassenschap Loosdrecht en de Stichtse Groenlanden. Deze bezuinigingen kunnen niet in één keer worden ingevoerd, maar moeten eerst aangekondigd worden, voor een soepele afbouw. Subsidies -1.000-2.000-4.000 12
BIJLAGE: Financieel overzicht INVESTERINGEN 2.015 2.016 2.017 2.018 Veilige stad 1.000 1.000 1.000 1.000 Extra ondersteuning verenigingen 300 300 300 300 Terugdraaien bezuiniging sportverenigingen 230 330 330 330 Aanpak van radicalisering 500 500 500 500 Bestrijden discriminatie op de arbeidsmarkt 200 200 200 200 Geen korting huishoudelijke hulp 5.400 5.400 5.400 5.400 Hulp voor peuters met ontwikkelachterstand 250 250 250 250 Maatschappelijke stage 50 50 50 50 Stadspromotie 250 250 250 250 Betere fietsroutes 500 500 Groene golven 180 100 Westpleintunnel 2.000 3.000 4.000 4.000 Water terug in de Catherijnesingel 1.000 2.500 4.500 Achterstallig onderhoud openbare ruimte 2.550 3.600 4.800 5.100 Kerkenregeling 80 80 80 80 Centrum De Meern 3.230 Ouderenwoningen 200 200 Blauwe zones bij winkelgebieden 134 134 134 134 SUBTOTAAL INVESTERINGEN 17.054 16.894 19.794 22.094 LASTENVERLICHTING 2.015 2.016 2.017 2.018 Gratis fietsenstallen op Utrecht Centraal 450 450 450 450 Verlagen OZB 866 866 866 866 Parkeerbelasting niet verhogen 580 SUBTOTAAL LASTENVERLICHTING 1.896 1.316 1.316 1.316 GELD UIT DE POTJES 2.015 2.016 2.017 2.018 Utrechtse Energie -3.000-1.500-1.500-1.500 Reserve Krachtwijken -6.699 Onttrekkingen zorgfonds -396-1.535-1.135 Korting Ondernemersfonds -1.000-1.000-1.000-1.000 SUBTOTAAL ONTPOTTEN -11.095-4.035-3.635-2.500 13
BEZUINIGINGEN 2.015 2.016 2.017 2.018 Schrappen fietsbrug Oog-in-Al -3.000-3.000 Afbouwen budget vrijetijdsbesteding -1.000-2.500-4.000-4.000 Budget Gezondheid -400-400 -400-400 Korting re-integratie -5.375-5.375-5.375-5.375 Bezuiniging cultuur -2.000-2.000 Subsidies -1.000-2.000-4.000 Geen steun wietclubs -30-30 -30-30 Geen gemeentelijke investeringen prostitutie -100 SUBTOTAAL BEZUINIGINGEN -9.905-12.305-13.805-15.805 KOSTEN OP DE JUISTE PLAATS 2.015 2.016 2.017 2.018 Kostendekkende tarieven GG&GD -20-20 -20 Fraudebestrijding -400-600 -600-600 SUBTOTAAL KOSTEN OP DE JUISTE PLAATS -400-620 -620-620 ANDERS ORGANISEREN 2.015 2.016 2.017 2.018 Anders inzetten budget datagedreven sturing -1.000-1.000-1.000-1.000 Stadsgesprekken anders -250-250 250 250 Verzelfstandigen stadswerken 3.700-2.300-4.000 SUBTOTAAL ANDERS ORGANISEREN 2.450-1.250-3.050-4.750 TOTAAL 0 0 0-265 14