ANALYSE SCOPE 3 EMISSIES CO 2 -prestatieladder 3.0 November 2017 Capgemini Utrecht, november 2017
Betrokkenen: Annelies Hermens Capgemini Contactgegevens: Capgemini Nederland BV Reykjavikplein 1 3543 KA Utrecht Contactpersoon: Annelies Hermens Contactpersoon Geslacht Mevrouw Voornaam Annelies Achternaam Hermens Functie CR & Sustainability lead Health manager Telefoonnummer (W) 030-6899221 Telefoonnummer (M) 06-22240659 E-mailadres annelies.hermens@capgemini.com
INHOUD 1 INLEIDING... 3 1.1 Achtergrond... 3 1.2 Waardeketen Capgemini NL... 3 1.3 Relevante categorieën scope 3 emissies... 4 2 DATACENTER SERVICES... 8 2.1 Partners in de keten... 8 2.2 Kwantificering van de CO2-uitstoot... 8 2.3 Reductiedoelstellingen... 8 3 DIENSTVERLENING AAN KLANTEN... 9 3.1 Partners in de keten... 9 3.2 Reductiedoelstellingen... 9
1 INLEIDING 1.1 Achtergrond Voor u ligt de weerslag van de analyse van de scope 3 emissies van Capgemini Nederland B.V. Het is het antwoord op eis 4A van de CO 2-prestatieladder 3.0 van de Stichting Klimaatvriendelijk Ondernemen. In eis 4A wordt o.a. gevraagd om inzicht te geven in de meest materiële emissies uit scope 3 en uit deze scope 3 emissies twee analyses van GHG- genererende (ketens van) activiteiten voor te leggen. De structuur van de analyse is gebaseerd op de scope 3 accounting GHG standaard: 1. Het beschrijven van de waardeketen, 2. Het bepalen van de voor Capgemini NL relevante categorieën scope 3 emissies, 3. Het identificeren van partners in de waardeketen, 4. Het kwantificeren van de emissies. De in scope 3 te behandelen categorieën zijn gebaseerd op categorieën zoals genoemd in het HANDBOEK CO 2-PRESTATIELADDER 3.0 (10 juni 2015). Bij het bepalen van de materialiteit is gekeken naar de mate waarin de categorie bijdraagt aan de totale scope 3 emisses (omvang), de invloed die Capgemini heeft op de reductie van de scope 3 emissies, de betrouwbaarheid van de beschikbare data en de mate waarin de categorie kritisch is voor de bedrijfsvoering van Capgemini. 1.2 Waardeketen Capgemini NL Capgemini is wereldwijd actief als aanbieder van consulting-, technology- en outsourcingdiensten, waarmee het klanten in staat stelt succesvol te transformeren en betere prestaties te realiseren. Hierbij werkt Capgemini op een onderscheidende manier samen met zijn klanten: the Collaborative Business Experience tm. Bovendien wordt gebruikgemaakt van het eigen wereldwijde leveringsmodel Rightshore, dat getalenteerde professionals uit verschillende locaties samenbrengt in één team om de best mogelijke oplossingen voor klanten te creëren en te leveren. Capgemini levert een breed scala aan diensten en oplossingen (https://www.capgemini.com/nlnl/diensten/) voor een grote diversiteit aan branches, sectoren en bedrijfssegmenten (https://www.capgemini.com/nl-nl/sectoren/ ). Capgemini N.V. is de holdingmaatschappij van de Capgemini-bedrijven in de Benelux. Tot de kernactiviteiten behoren consulting-, technology- en outsourcingdiensten. Daarnaast beschikken wij met Capgemini Academy over een professioneel opleidingsinstituut dat een breed portfolio aanbiedt met vooral ICT-gerelateerde opleidingen. Capgemini N.V. maakt volledig deel uit van Cap Gemini S.A., dat vestigingen heeft in meer dan veertig landen en wereldwijd bijna 190.000 medewerkers in dienst heeft. Cap Gemini S.A. is genoteerd aan de Euronext in Parijs (CAP) en realiseerde in 2016 een omzet van 12,5 miljard. 3
Analyse scope 3 emissie Capgemini, Utrecht In scope van Capgemini Nederland zijn de volgende juridische entiteiten (2014): - Capgemini Nederland B.V. o Capgemini Consulting o Capgemini Financial Services o Capgemini Application Services o Capgemini Cloud Infrastructure Services - Capgemini Educational Services B.V. (Capgemini Academy) Bijdrage van Capgemini aan CO 2-reductie bij de klant Met haar dienstverlening draagt Capgemini bij aan efficiency-verbetering in de operaties bij haar klanten in de keten. Vanuit de verschillende disciplines zijn er daarnaast specifieke voorbeelden te noemen waarvan de energiebesparing aantoonbaar is: Consulting Op het gebied van milieu en duurzaamheid worden vanuit Capgemini Consulting diensten verleend die bijdragen aan energiebesparing en CO 2-reductie van de opdrachtgevers. Voorbeelden hiervan zijn het bepalen van carbon footprints, strategisch advies over CO 2-reductie, duurzame energie studies, duurzame logistiek en energiebesparing in bedrijfsprocessen. Technology Capgemini werkt bij klanten aan de implementatie van efficiënte IT oplossingen die bijdragen aan hogere energie efficiency en reductie van CO 2. Voorbeelden van energiebesparende oplossingen zijn virtualisatie, cloud computing en efficiënte werkplek oplossingen. Outsourcing Bij het uitbesteden van processen neemt Capgemini het beheer van klanten over, waarbij zij direct invloed heeft op het energieverbruik van de klant. De belangrijkste schakel hierin qua energieverbruik is het datacenter. 1.3 Relevante categorieën scope 3 emissies In deze paragraaf wordt nader in gegaan op de verschillende scope 3 activiteiten van Capgemini NL aan de hand van de indeling zoals genoemd in het Handboek CO 2-prestatieladder 3.0. 1. Datacenter services Het datacenter van Cloud Infrastructure Services is tot 1 juli 2017 verantwoordelijk geweest voor ruim 79% van het energieverbruik van Capgemini in Nederland (en ruim 30% van de CO2 emissies) en vormde tot en met 2016 een belangrijk element in de CO2-reductiemaatregelen. Vanaf 1 juli 2017 is het datacenter eigendom geworden van een externe leverancier en neemt Capgemini in Nederland alle datacenter services af van externe leveranciers. Daarmee komt het energieverbruik van datacenters in scope 3 terecht als meest materiële factor. 4
Om invloed uit te blijven oefenen op de verduurzaming van onze datacenter services, zijn eisen gesteld aan de leverancier met betrekking tot ISO14001 certificering, de informatieverstrekking over energieverbruik en de keuze voor energiesoort. 2. Afval (waste disposal) Capgemini streeft reductie en een milieuvriendelijke verwerking van afval na door zo veel mogelijk afval te recyclen. Hierbij gaat het om de verwerking van afval zoals papierafval en restafval. Dit afval wordt veroorzaakt op de kantoren van Capgemini. In de praktijk betekent dit dat we: Voorzieningen bieden om afval gescheiden te verzamelen, zoals papierbakken, verzamelen van printer toners, bakken voor plastic koffiebekers, etc., Stimuleren van dubbelzijdig printen en kopiëren, gebruik maken van 100% biologisch afbreekbare wegwerp koffie bekertjes en papier, Afstoten of recyclen van IT-apparatuur in overeenstemming met de locale wetgeving, Samenwerken met organisaties die gecertificeerd zijn om speciale apparatuur te verwijderen en te verwerken. In 2016 was de totale hoeveelheid afval van Capgemini minder dan 0,1% van de totale footprint. 3. Papierverbruik (paper used) De maatregelen van Capgemini met betrekking tot papierverbruik zijn in het verleden vaak technisch van aard geweest (follow me print systeem, standaard dubbelzijdig printen) en de laatste jaren met name gericht op het bewust maken van medewerkers dat ze spaarzaam met papier om moeten gaan. Daarnaast worden steeds meer processen en formulieren gedigitaliseerd waardoor steeds minder papier wordt verbruikt. Vanaf 2012 wordt voor alle intern verbruik CO2 neutraal papier gebruikt. In 2016 was het papierverbruik van Capgemini minder dan 0,1% van de totale footprint. 5
Analyse scope 3 emissie Capgemini, Utrecht 4. Dienstverlening aan klanten Capgemini heeft op een tweetal manieren impact op de CO2 emissies van klanten, namelijk door het energiegebruik tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden en door energiezuinige oplossingen voor klanten te realiseren. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden maken Capgemini medewerkers gebruik van computers, verlichting en verwarming op de klantlocatie of thuis. Hierbij kan zowel gebruik gemaakt worden van Capgemini-laptops als desktops of laptops welke ter beschikking worden gesteld door de klant. Het energieverbruik wordt betaald door de klant of medewerker, die al dan niet gebruik maakt van groene stroom. Ter indicatie van de omvang; een laptop gebruikt gemiddeld 70kWh per werkplek per jaar (Tebodin, 2010). Wanneer de helft van alle medewerkers op een klantlocatie of vanuit huis werkt betekent dit een verbruik van ongeveer 200.000 kwh, met een CO 2-uitstoot tussen de 60 ton CO 2 (100% groen) en 120 ton CO 2 (100% grijs). Of er aanvullende verwarming of verlichting nodig is, is situatie-afhankelijk. Veelal wordt gewerkt in gemeenschappelijke ruimten, of in een thuis-situatie waarbij anderen aanwezig zijn. De inschatting is dat de omvang in de orde van grote van 1% van de totale footprint ligt. De maatregelen die vanuit Capgemini genomen worden liggen vooral in het aanbieden van zuinige laptops met voor het energiegebruik gunstige default-instellingen. Capgemini vernieuwt zijn laptops voor medewerkers elke 3-4 jaar en maakt gebruikt van computers met het Amerikaanse Energystar-label. De grootste impact van Capgemini (medewerkers) op het milieu ligt in de dienstverlening aan klanten. Zoals aangegeven in de Routekaart ICT 2030 is deze impact een factor 10 van de impact die wij als branche op ons eigen energieverbruik hebben. Als categorie is deze dus zeer relevant voor Capgemini echter over het kwantificeren van deze impact zijn nog geen goede (branche) afspraken gemaakt en daarnaast is het berekenen alleen mogelijk op individuele projectbasis. In 2016 heeft de door Nederland ICT georganiseerde werkgroep, waaraan Capgemini als een van de aangesloten bedrijven heeft deelgenomen, een methode ontwikkeld voor het berekenen van impact analyses voor IT diensten. Capgemini heeft met deze methode vervolgens nog een vijftal diensten op hun impact doorgerekend. In 2017 is door Capgemini Group een doelstelling geformlueerd waarbij de organisatie eind 2030 in totaal 10 miljoen ton CO2 via haar dienstvelening bij klanten wil hebben gereduceerd. Er wordt gewerkt aan een implementatieplan om samen met belanghebbende partijen deze reductie op een geaccepteerde manier inzichtelijk te maken. 5. Duurzaamheid van overage toeleveranciers (supplier outsourced emissions) Bij de analyse van de overige (niet datacenter services) leveranciers van Capgemini maken we onderscheid tussen inhouse leveranciers en alle andere leveranciers. Inhouse leveranciers verrichten hun dienstverlening op de kantoorlocaties van Capgemini, zoals de catering (Sodexo), schoonmaak (Alem) en beveiliging (Safarm). Deze dienstverleners maken gebruik van de voorzieningen en energie op de locaties van Capgemini, welke zijn opgenomen in de CO 2-footprint van Capgemini. De overige leveranciers zijn ingedeeld in de categoriën Energie, Facilities, Hardware, Licenties, Manpower, Mobiliteit en Office Supplies.Veel van de hardware die uiteindelijk bij de klant in gebruik wordt genomen, wordt rechtstreeks aan de klant geleverd door ICT-verdors en zijn daarmee geen leveranciers van 6
Capgemini. Verder is er sprake van een zeer divers pallet aan toeleveranciers en de CO 2-emissie hiervan kan (nog) niet betrouwbaar gekwantificeerd worden. In 2015 zijn we gestart om een proces in te richten voor het gestructureerd beoordelen van leveranciers op hun mvo en duurzaamheidsprestaties. In 2016 is vervolgens onderzoek gedaan naar de mogelijke systemen die we ter ondersteuning hiervan kunnen gebruiken. Dit heeft eind 2016 geleid tot de keuze voor een door Capgemini UK ontwikkeld systeem. Dit systeem is in 2017 aangepast aan de Nederlandse situatie en in november opgeleverd voor acceptatietest. De verwachting is dat het systeem begin 2018 uitgerold kan worden naar de top 100 leveranciers. Aan de hand van dit systeem wordt inzicht verkregen in de risico s en mogelijkheden die er liggen om met onze leveranciers samen te werken aan een duurzamere keten. Op basis van bovenstaande overwegingen zoals genoemd in punt 1 tot en met 5 zijn de volgende cases gekozen voor stap 3 en 4 van de scope 3 analyse: 1. Datacenter services. Dit wordt uitgewerkt in hoofdstuk 2. 2. Dienstverlening aan klanten. Dit wordt uitgewerkt in hoofdstuk 3. 7
Analyse scope 3 emissie Capgemini, Utrecht 2 DATACENTER SERVICES Met de verkoop van het Datacenter Amsterdam (DCA) vormen de datacenter services de meest materiële factor in de scope 3 emissies vanaf juli 2017. 2.1 Partners in de keten Belangrijke actoren in deze keten zijn Capgemini Group die de contracten beheert met datacenter leveranciers, Capgemini in Nederland als afnemer van datacenter services en de datacenter leveranciers. 2.2 Kwantificering van de CO2-uitstoot In 2016 was het energieverbruik van het DCA 15.066.885 kwh. De CO 2-uitstoot hiervan is berekend op 7925,2 tco2. In 2017 H1 was het energieverbruik van het DCA 7.552.248 kwh. Vanaf 2017 koopt Capgemini in Nederland Nederlandse wind in, met een emissiefactor van 0,00 (www.co2emissiefactoren.nl) ook voor het DCA. Bij de verkoop van het DCA is als een van de eisen gesteld aan de leverancier dat deze energie moet inkopen met minimaal dezelfde emissiefactor of lager. 2.3 Reductiedoelstellingen Capgemini Group heeft doelstellingen geformuleerd ten aanzien van het totale energieverbruik en de prestatie van datacenters. Overall is de interne doelstelling om eind 2020 20% tco2 reductie per medewerker te realiseren (basisjaar is 2015). Capgemini in Nederland heeft zich geconformeerd aan deze doelstelling. Met betrekking tot de efficiency van datacenter is de doelstelling om eind 2025 een PUE van 1,3 te realiseren. 8
3 DIENSTVERLENING AAN KLANTEN Capgemini levert een breed scala aan diensten en oplossingen (https://www.capgemini.com/nlnl/diensten/) voor een grote diversiteit aan branches, sectoren en bedrijfssegmenten (https://www.capgemini.com/nl-nl/sectoren/ ). 3.1 Partners in de keten Binnen Capgemini zullen wij ons met name richten op de sales organisatie en op onze medewerkers die zijn ingezet bij onze klanten. Ten aanzien van onze klanten zullen wij ons in eerste instantie met name richten op de grote klanten. Daarnaast zullen wij andere externe stakeholders betrekken. 3.2 Reductiedoelstellingen De doelstelling van Capgemini Group is om eind 2030 via onze dienstverlening 10 miljoen ton CO2 te reduceren bij onze klanten. De uitdaging zien wij met name in het inzichtelijk maken van de milieu effecten van onze dienstverlening op een breed gedragen manier. De implementatie plannen hiervoor worden momenteel ontwikkeld. 9
10