Voorste kruisbandreconstructie Afdeling orthopedie Locatie Veldhoven
Uw orthopedisch chirurg heeft u geadviseerd om de voorste kruisband van uw knie te vervangen en daarmee de stabiliteit van de knie te verbeteren. Neemt u deze folder alstublieft mee bij uw bezoek aan het ziekenhuis. U leest in deze brochure: over het kniegewricht; wanneer een voorste kruisbandreconstructie nodig is; over de anesthesie (verdoving of narcose); wat er gebeurt voor, tijdens en na de operatie; welke complicaties kunnen voorkomen tijdens en na de operatie. welke oefeningen u na de operatie dient te doen met de fysiotherapeut. Deze brochure is bedoeld als samenvatting van wat uw specialist u heeft verteld. Leest u alles nog eens rustig na. Heeft u vragen, bel dan met de polikliniekassistente orthopedie. Download ook de app Orthopedie Groot Eindhoven in de App Store of Google Play. In deze app vindt u ook alle informatie rondom uw operatie en is beeldmateriaal te zien van het lopen met krukken en de oefeningen waarmee u na de operatie start. 1
Het kniegewricht Het kniegewricht bestaat uit twee scharnierende botdelen: het scheenbeen (onderbeen) en het dijbeen (bovenbeen). De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje elastisch kraakbeen, zodat de knie soepel beweegt. Dit vangt ook schokken en stoten op. dijbeen knieschijf kraakbeen meniscus zijbanden kruisbanden kuitbeen vooraanzicht scheenbeen zijaanzicht Om het kniegewricht ligt een gewrichtskapsel. Aan de binnenen buitenzijde heeft de knie twee banden, die voor zijdelingse stabiliteit zorgen. Midden in de knie liggen de voorste- en de achterste kruisband. Deze voorkomen dat het onderbeen tijdens het lopen respectievelijk te ver naar voren of te ver naar achteren schiet. Verder remmen de kruisbanden bepaalde draaibewegingen tussen boven- en onderbeen af. In de knie bevinden zich ook twee kraakbeenschijfjes, de binnen- en buitenmeniscus, die schokken opvangen en ervoor zorgen dat boven- en onderbeen in iedere stand goed contact met elkaar maken. 2
Wanneer is een voorste kruisbandreconstructie nodig? De voorste kruisband voorkomt dus dat het onderbeen bij lopen en draaibewegingen naar voren schiet. De band kan scheuren tijdens het sporten of bij een ongeluk. Dit wordt vaak ervaren als een knap, waarbij men door de knie kan gaan. De diagnose wordt gesteld door de aard van de klachten, het lichamelijk onderzoek, röntgenfoto s, MRI of eventueel een arthroscopie (kijkoperatie) van de knie. De klachten van een gescheurde kruisband - door de knie zakken of een instabiel gevoel - worden meestal behandeld met fysiotherapie. Geeft dit onvoldoende resultaat dan kan de orthopedisch chirurg voorstellen een nieuwe kruisband te plaatsen. Het ondergaan van een voorste kruisbandreconstructie is geen kleinigheid. Het is een operatie die zeker in de eerste maanden veel van u zal vragen. Voor een goed resultaat is het volgen van het revalidatieprogramma belangrijk. Na de operatie en de revalidatie zal de knie steviger aanvoelen en is het doorzakken bij draaibewegingen bij circa negentig procent van de patiënten geheel verdwenen. Anesthesie (verdoving of narcose) De operatie vindt plaats onder regionale verdoving (ruggenprik) of algehele anesthesie (narcose). Meer informatie vindt u in de brochure Anesthesie. Deze brochure heeft u tijdens het preoperatief spreekuur (POS) ontvangen. De operatie Op de afgesproken dag en tijd meldt u zich bij de receptie locatie Eindhoven. Op de verpleegafdeling heeft u een opnamegesprek met een verpleegkundige. Vervolgens gaat u naar de operatieafdeling. 3
De operatie duurt gemiddeld 60 tot 75 minuten. Wij opereren volgens de zogenaamde all inside techniek. Hiermee is in Maxima Medisch Centrum inmiddels veel ervaring. Dankzij deze techniek kan de operatie nu beter, preciezer en sneller worden uitgevoerd. Bovendien is er meestal nog maar één hamstring pees nodig die gebruikt wordt voor de nieuwe kruisband. Deze hamstring pees wordt via een kleine incisie onder de knie verkregen. We vouwen de pees drie of vierdubbel tot de juiste dikte en lengte. Vervolgens wordt de pees verder geprepareerd en van hechtdraden voorzien Tegelijkertijd wordt de knie middels een kijkoperatie geïnspecteerd en worden de oude kruisband resten verwijderd. Hierna kan met behulp van een speciale boor van binnenuit een korte tunnel in het scheenbeen en in het bovenbeen worden geboord. Perfecte plaatsing van de tunnel. Deze tunnels kunnen met behulp van richtinstrumenten exact op de oude aanhechtingsplaats van de eigen kruisband worden geplaatst waardoor een zogenaamde anatomische reconstructie wordt verkregen. Driedubbele hamstring pees 4
De hamstring pees wordt aan de binnen zijde van de knie in de geboorde tunnels getrokken en de uiteinden worden met kleine buttons van één cm op de buitenzijde van het onderbeen en bovenbeen gefixeerd. Bij sommige patiënten wordt tijdens de kruisbandoperatie ook een extra bandje gemaakt als versterking van het gewrichtskapsel (anterolateraal ligament). Dit kan noodzakelijk zijn bij ernstige instabiliteit of laxiteit van de buitenband van de knie. Na de operatie De eerste dagen na de operatie heeft u vaak de meeste pijn. U krijgt pijnmedicatie hiervoor mee naar huis, die u kunt ophalen bij de apotheek in het ziekenhuis. Tegen de zwelling heeft u een drukverband. U mag het verband de volgende dag thuis verwijderen en vervangen voor een lange strakke kous. Deze kous krijgt u mee van de verpleging wanneer u naar huis gaat. Deze kous dient u overdag te dragen tot de eerste controle. De pleisters die op de wond zitten, kunnen een paar dagen blijven zitten totdat de wond droog is. U krijgt van de apotheek van het ziekenhuis een aantal pleisters mee ter vervanging. Als de wonden droog zijn, is een pleister niet noodzakelijk. In de app vindt u instructies voor het lopen met krukken en oefeningen waarmee u na de operatie mag starten. Indien de wond nog lekt, moet u nog voorzichtig zijn met de buigoefeningen. 5
Opnameduur In principe mag u dezelfde dag naar huis. Adviezen voor thuis Na de operatie heeft u fysiotherapie nodig. De eerste weken hiervan zijn gericht op vermindering van pijn en zwelling. Meestal kunt u twee tot drie weken na de operatie zonder krukken gaan lopen. Uw fysiotherapeut bepaalt wanneer u de krukken kunt afbouwen, omdat dit afhankelijk is van uw looppatroon. U belast uw knie afhankelijk van de klachten. Let daarbij op pijn, warmte en zwelling. Indien er pijn en zwelling optreedt kunt u deze verminderen door rust, uw been hoog te leggen en de knie te koelen. Als u flinke bloeduitstortingen heeft na de operatie dan veroorzaakt dit vaak veel pijn en zwelling, waardoor u in het begin minder kunt oefenen. U kunt de bloeduitstortingen insmeren met een bloeduitstortingencrème zoals Arnica, smeer dit echter niet over de wonden. Tot de controle draagt u een kous. Deze mag u s nachts uitdoen. s Ochtends na de verzorging dient u de kous direct aan te doen. Na de operatie heeft u krukken nodig. Deze kunt u kopen of huren bij een thuiszorgwinkel in uw woonomgeving. Lopen met elleboogkrukken De eerste weken na de operatie mag u uw geopereerde been zoveel belasten als de pijn toelaat. U gebruikt de eerste weken twee elleboogkrukken. Uit ervaring blijkt dat wanneer u vóór de operatie alvast leert lopen met krukken, het lopen na de operatie voorspoediger verloopt. Hieronder volgt een aantal oefeningen en tips: Juiste hoogte elleboogkrukken Ga rechtop staan en laat uw armen langs uw lichaam hangen. De kruk heeft de juiste hoogte als het handvat zich ter hoogte van uw polsgewricht bevindt. Als u het handvat vastpakt, moet 6
de bovenrand van de manchet (de plastic ring ) zich minimaal vijf centimeter onder uw ellebooggewricht bevinden. Lopen met twee elleboogkrukken 1. Breng beide elleboogkrukken tegelijk naar voren. 2. Plaats de voet van het geopereerde been tussen de twee krukken. 3. Plaats vervolgens het niet-geopereerde been een staplengte ervoor. (Handeling één en twee kunnen ook tegelijkertijd worden uitgevoerd). Over een drempel stappen met twee krukken 1. Plaats de elleboogkruk(ken) over de drempel. 2. Stap met uw geopereerde been over de drempel. 3. Stap vervolgens met het niet-geopereerde been over de drempel. (Handeling één en twee kunnen ook tegelijkertijd worden uitgevoerd). Trottoir opstappen 1. Zet uw niet-geopereerde been op het trottoir. 2. Stap met uw geopereerde been op het trottoir. 3. Zet vervolgens de elleboogkrukken op het trottoir. (Handeling twee en drie kunnen ook tegelijkertijd worden uitgevoerd). Trottoir afstappen 1. Zet de elleboogkrukken een niveau lager op de grond. 2. Zet uw geopereerde been een niveau lager op de grond. 3. Stap vervolgens met uw niet-geopereerde been van het trottoir. (Handeling één en twee kunnen ook tegelijkertijd worden uitgevoerd). 7
Trap oplopen 1. Pak met één hand de armleuning vast en houd in uw andere hand de elleboogkruk en andere kruk (tussen de vingers geklemd) vast. 2. Zet uw niet-geopereerde been een trede hoger. 3. Zet vervolgens uw geopereerde been en de elleboogkruk op dezelfde trede naast uw niet-geopereerde been (aansluitpas). Trap aflopen 1. Pak met één hand de armleuning vast en houd in uw andere hand de elleboogkruk en andere kruk 2. Zet de elleboogkruk een trede lager. Steun goed op de armleuning en de elleboogkruk. 3. Zet uw geopereerde been op dezelfde trede naast de elleboogkruk. 4. Zet vervolgens uw niet-geopereerde been op dezelfde trede. Liggen/slapen Na de operatie mag u zowel op uw rug als op uw zij liggen of slapen. Als u op uw rug ligt geen kussentje in de knieholte leggen. Strekking van de knie is erg belangrijk. Zitten Ga de eerste dagen zitten met de benen omhoog en ondersteun de knie. Bij het gaan zitten en gaan staan de geopereerde knie gestrekt naar voren houden. Zo voorkomt u dat u de knie teveel buigt, wat mogelijk pijnlijk kan zijn. Oprapen Als u iets van de grond wilt oprapen, dan steunt u op uw nietgeopereerde been en op de elleboogkruk aan de geopereerde zijde (of met uw hand op bijvoorbeeld een stoel of tafel). Vervolgens brengt u uw geopereerde been naar achteren. U kunt dan met de hand aan de zijde van het niet-geopereerde been hetgeen op de grond ligt oprapen. 8
Voetverzorging / schoen aantrekken Bij de verzorging van uw voet en bij het aan-/uittrekken van uw sok of schoen de knie gebogen houden. Voorkom rek op de hamstring. Werk en sport U overlegt met de verpleegkundig specialist of orthopedisch chirurg wanneer u na de ingreep weer kunt gaan werken. Het moment waarop u weer kunt werken, is afhankelijk van de aard van de ingreep en het soort werk dat u doet. Het duurt zes tot acht maanden voordat de kruisband weer volledig kan worden belast en contactsporten (zoals voetbal en hockey) weer verantwoord zijn. De beslissing om te gaan sporten neemt u samen met de orthopedisch chirurg en de fysiotherapeut. Voor elke patiënt is de situatie verschillend. Controle Twee weken na ontslag heeft u een controleafspraak op de polikliniek bij de verpleegkundig specialist orthopedie. Indien uw hechtingen heeft en deze niet oplosbaar zijn, dan worden ze tijdens deze afspraak verwijderd. Ongeveer drie maanden na de operatie komt u terug bij de orthopedisch chirurg. Er zal dan voor deze afspraak een röntgenfoto van de knie gemaakt worden. Eventuele complicaties Na de operatie kan het voorkomen dat: U last heeft van een doof gevoel naast het litteken; dit is vaak blijvend. Het litteken gevoelig is bij knielen. Er in de revalidatiefase pijn in de knieschijfpees ontstaat, door relatieve overbelasting. Dit is met fysiotherapie en belasting vermindering meestal goed te verhelpen. De knie af en toe stijf wordt en niet goed gebogen of gestrekt kan worden. U een bloeduitstorting ziet. Deze kan door de zwaartekracht naar het onderbeen verplaatsen. Doorgaans verdwijnt deze bloeduitstorting binnen enkele weken. 9
Bij een voorste kruisbandreconstructie kunnen ook algemene complicaties voorkomen, zoals wondinfectie en trombose. De ervaring leert dat de kans hierop erg klein is (<1%). Neem contact op met het ziekenhuis: Als de wond gaat lekken. Als de hele knie dik of rood wordt en meer pijn gaat doen. Bij het optreden van koorts (boven 38,5 C). Belangrijke telefoonnummers Bij vragen en problemen kunt u contact met ons opnemen: Tijdens kantooruren Polikliniek Orthopedisch Centrum Máxima, telefoon (040) 888 86 00. Buiten kantooruren Spoedeisende hulp (eerste hulp) locatie Veldhoven, telefoon (040) 888 88 11. Minder dringende vragen ocm@mmc.nl Bron: Nederlandse Orthopedische Vereniging. 10
Hoe tevreden bent u over uw arts, specialist of ziekenhuis? Geef uw mening over MMC op ZorgkaartNederland.nl Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus 90 052 Postbus 7777 5600 PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC.220.313_01_19