Nederlands Openluchtmuseum Rare Jongens, bakkers en boeren Arnhem LESPAKKET 1. Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Een project over tolerantie en vooroordelen Voor groep 3, 4 en 5 van het basisonderwijs Inclusief introductie- en afsluitende les
Over dit lespakket: U heeft gekozen voor het educatieve project: voor groep 3 t/m 5 van het Basisonderwijs. In dit lespakket kunt u het volgende vinden: Introductie Nederlands Openluchtmuseum; Wat biedt het museum nog meer? Introductie ; Voorbereidende les met leerlingenmateriaal; Museumbezoek; Afsluitende les; Lessuggesties. Dit lespakket bestaat uit: Docentenhandleiding Werkbladen (roze) Werkbladen (geel) Contact Voor inhoudelijke vragen over dit project en het lesmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Educatie. Wij zijn het beste te bereiken via het e-mailadres: educatie@openluchtmuseum.nl of bel voor een afspraak met de afdeling Sales & Reserveringen, telefoon: 026 357 61 25. Colofon Productie: Afdeling Educatie, Nederlands Openluchtmuseum, 2013. Met medewerking van Sandra van Ginkel. Met dank aan de leerlingen en leerkrachten van de PCBS De Klimroos in Westervoort en BS De Arcade in Arnhem. De roze en gele werkbladen moeten gekopieerd worden.
Docentenhandleiding Welkom in het Nederlands Openluchtmuseum Het Nederlands Openluchtmuseum is er voor iedereen die Nederland en de wijze waarop de Nederlanders leefden, wil ontdekken, zien en beleven. In het uitgestrekte museumpark ondergaan u en uw leerlingen de geschiedenis van het dagelijks leven. Naast de oude trams zijn er meer dan tachtig historische huizen en bedrijven in het park en vrijwel allemaal zijn ze toegankelijk voor publiek. Op veel plekken kunnen de leerlingen echte vaklieden aan het werk zien, zoals de smid, de papierschepper of de olieslager. Alle zintuigen worden geprikkeld bij een bezoek aan het museum! Educatieve projecten Voor alle groepen uit het primair onderwijs, speciaal onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn educatieve projecten ontwikkeld. Elk project duurt twee uur, waarin kinderen op hun eigen niveau worden uitgedaagd actief bezig te zijn met een stukje Nederlandse geschiedenis. Een overzicht van alle educatieve projecten vindt u achterop deze brochure. De plek voor kinderen Het Kindererf is het centrale punt van diverse educatieve activiteiten in het museum. Het is gevestigd in een oude Brabantse boerderij en is dé plek voor kinderen! Leerlingen kunnen hier allerlei karweitjes doen die vroeger heel gewoon waren, zoals water pompen, wassen met een wasbord en de koe melken. Kortom: een plek waar je je naar hartenlust kunt uitleven! Gewoon even lekker spelen Even gewoon lekker spelen kan ook in het museumpark. Op het plein in de Zaanse buurt staat het historische speelgoed, zoals hoepels, vélocipèdes en de Vliegende Hollanders al klaar. Naast het historische doolhof is een moderne speeltuin ingericht om even lekker uit te razen. Retourtje tijdreizen Vergeet vooral ook niet Holland- Rama te bezoeken. In een moderne tijdcapsule reist u kriskras door het karakteristieke Holland van vroeger en nu. U komt langs landschappen, interieurs, stadsgezichten, oude en moderne voorwerpen. De panorama s en authentieke voorwerpen bieden een verrassende kijk op het leven van gisteren. In HollandRama is vanaf 2015 de Canon van de Nederlandse Geschiedenis te zien. Smikkelen en smullen Ontdekken en spelen in de buitenlucht maakt hongerig. Het Openluchtmuseum biedt daarom verschillende mogelijkheden om een hapje te eten. Schrijf samen met uw leerlingen geschiedenis en kom een dagje ontdekken, spelen, proeven en speuren!
Docentenhandleiding Introductie Doelgroep Het project is bestemd voor groep 3 tot en met 5 van het basisonderwijs. Thema Het project gaat over tolerantie. Het aspect vooroordelen wordt nader uitgewerkt. Op school kijken de leerlingen naar elkaar en ontdekken wat vooroordelen zijn. In het museum spelen ze de rol van bakker of boer, die ieder zo zijn eigen mening over de ander heeft. Doel Leerlingen laten zien dat mensen soms heel anders zijn dan dat ze aanvankelijk denken. Opzet van het project Het project bestaat uit drie onderdelen 1. introductieles op school 2. museumbezoek 3. lessuggesties na afloop aan het bezoek. Kerndoelen Het project sluit aan bij het leergebied overstijgende kerndoelen Zelfbeeld en sociaal gedrag en de kerndoelen Samenleving nr. 16, Gezond en redzaam gedrag nr. 24 en Spel en bevordering van het taalgebruik F nr. 13. Voorbereidende les Nodig: werkbladen 1, 2 & 3 De werkbladen 1, 2 & 3 bestaan uit drie boekjes. Elk boekje heeft een ander niveau met oplopende moeilijkheidsgraad. U kunt zelf bepalen welke versie voor uw leerlingen geschikt is. Kopieer het door u gekozen boekje voor uw leerlingen. Elk boekje kan dubbelzijdig gekopieerd worden en vervolgens dubbel gevouwen worden. Tijdsduur De les bestaat uit twee delen van elk 30 45 minuten. Doel 1. Voorbereiding op het museumbezoek, waarin het thema verder wordt uitgediept. 2. Leerlingen verdiepen zich in elkaar. Ze beseffen dat wat je bedenkt over een ander zonder voorkennis, anders kan zijn dan de werkelijkheid. Organisatie Deel 1 Verdeel de klas in groepjes van twee leerlingen (aan te raden is geen hartsvrienden te laten samenwerken). De tweetallen vullen eerst de eerste bladzijde van het boekje in. Daarna vullen ze afzonderlijk bladzijde 2 Dit denk ik in. Deel 2 In deel 2 interviewen de leerlingen elkaar. Vervolgens vullen ze opnieuw de vragen over de klasgenoot op bladzijde 3 Zo is het in. Ze kunnen nu de score berekenen en de verschillen tussen voor het interview en na het interview bespreken. Enkele suggesties Vragen die u uw leerlingen tijdens de bespreking kan stellen: - Was er verschil in je antwoorden voor en na het interview? - Wanneer wist je meer van je klasgenoot: voor of na het interview? - Was het moeilijk om van te voren de vragen te beantwoorden? - Waarom wel/niet? - Heb je een verklaring voor de verschillen?
Docentenhandleiding Bezoek aan het museum Nodig: werkbladen 4 & 5 Werkblad 4 Brief Hallo allemaal De brief is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor de leerlingen. Het is de bedoeling dat u de brief voorafgaand aan het bezoek aan de leerlingen voorleest. Leerlingen van groep 4 & 5 kunnen de brief zelf lezen. Werkblad 5 Begeleiding tijdens het museumbezoek Dit werkblad is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor alle begeleiders. Hierin vindt u wat u van het museum kan verwachten en wat het museum verwacht van de begeleiders. Het is de bedoeling dat u dit werkblad kopieert voor alle begeleiders en voorafgaande aan het bezoek met elkaar bespreekt en meeneemt naar het museum. Korte omschrijving In het museum wordt de klas in twee groepen verdeeld: de bakkers en de boeren. Beide groepen leren het één en ander over hun eigen beroep. Aan de hand van een filmpje worden vooroordelen over de andere groep getoond. De bakkers en boeren gaan samen op pad. Onderweg ontdekken ze dat ze elkaars kwaliteiten nodig hebben om hun gezamenlijke doel te bereiken. Tijdsduur Het project duurt 2 uur. Doel Het is belangrijk dat de kinderen begrijpen dat het niet altijd waar is wat je over iemand denkt. In de museumles wordt deze gedachtegang verder uitgewerkt. Organisatie Uw groep wordt ontvangen door een museummedewerker op het Kindererf, die het project tijdens het museumbezoek begeleidt. De begeleider verzorgt de introductie en de afsluiting van het project. U gaat dus zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. Natuurlijk is de museummedewerker tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en advies. Zorg dat u op tijd bij het project bent. (Het is een kwartiertje lopen van de entree naar het Kindererf.) Afsluitende les Korte omschrijving De afsluitende les bestaat uit een aantal vragen en opdrachten. Hierbij zijn geen werkbladen nodig. Tijdsduur 30 minuten Doel Leerlingen kunnen verschillende culturen en hun vooroordelen onderscheiden. Zij weten het verschil tussen vooroordeel en werkelijkheid/feit. Vragen en opdrachten 1. Kies als onderwerp een vreemde cultuur die tot de verbeelding spreekt. Bijvoorbeeld: de Indianen, Eskimo s, Cowboys etc. Ga met zijn allen brainstormen over de kenmerken van die cultuur (woning, kleding, levensonderhoud, taal, hoe vieren ze feest, eten/drinken). Daarna gaat de klas in boeken of op internet opzoeken hoe de werkelijkheid is. 2. Onderzoek hoeveel verschillende culturen in de klas (of dorp, stad) te vinden zijn. Wat weet je ervan, of denk je ervan te weten? Probeer de volgende onderdelen van die culturen te vergelijken: woning, kleding, taal, dans en eten/drinken. Klopt de werkelijkheid met wat de kinderen eerst dachten? Hebben de culturen kenmerken van elkaar overgenomen? 3. Bespreek met de kinderen wat een vooroordeel is. Wat is het verschil tussen een vooroordeel en een feit? Bijvoorbeeld: Negers zijn bruin, alle Nederlanders dragen klompen, Blondjes zijn dom, eten met je handen is onbeleefd, etc.
Leerlingenmateriaal Werkblad 4: Brief van het museum a Hallo allemaal, Jullie komen binnenkort naar het Nederlands Openluchtmuseum voor het project. Daar gaan jullie meespelen in een spannend verhaal. Het verhaal gaat er over dat mensen verschillend zijn. Je hebt vast ook wel eens dat je iemand gek vindt. Dat kan zijn omdat hij er anders uit ziet dan jij of dat hij dingen zegt die je niet begrijpt. Maar als je hem dan beter leert kennen dan valt het allemaal erg mee. Dan is hij ineens niet zo vreemd meer. In ons verhaal over bakkers en boeren is het net zo: Er was eens een heel klein dorpje. Het lag aan de bosrand en vlak naast een grote rivier. Het was een mooi en rustig dorp, waar de mensen vredig naast elkaar leefden. Er woonden allerlei mensen in het dorp en de meesten konden het wel goed met elkaar vinden. Als ze elkaar tegenkwamen op straat dan maakten ze een praatje of gingen ze even een kop koffie drinken. Maar er waren twee groepen die elkaar niet konden uitstaan: de bakkers en de boeren. Heel soms kwamen zij elkaar tegen bij de molenaar. Dit was als de boeren het graan voor hun meel hadden afgeleverd en de bakkers het meel kwamen halen voor hun brood. Nu moesten ze elkaar wel groeten, maar ze deden het altijd een beetje mompelend. Ze hadden duidelijk een hekel aan elkaar. Lang geleden is er namelijk iets gebeurd en sinds die tijd is het mis... In het museum horen jullie hoe het verhaal verder gaat. Jullie moeten het zelfs afspelen. In het museum worden jullie zelf bakker of boer. Je leert van alles over je eigen vak en je snapt ook waarom de bakkers en de boeren elkaar vreemd vinden. Toch moeten jullie samen een probleem oplossen. Als dat maar goed gaat... We zullen zien. Alvast veel plezier gewenst en tot ziens in het museum! Groeten van de medewerkers van de afdeling Educatie.
Leerlingenmateriaal Werkblad 5: Begeleiding tijdens het museumbezoek Op schoolreisje naar het Nederlands Openluchtmuseum Hoe gaat het in z n werk? Begeleiders Uw groep wordt ontvangen op het Kindererf door een museummedewerker, die het project tijdens het museumbezoek begeleidt. De begeleider verzorgt de introductie en de afsluiting van het project. U gaat dus zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. Natuurlijk is de museummedewerker tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en advies. Zorg dat u op tijd bij het project bent. Het Kindererf is een kwartiertje lopen van de Entree. Als u de tram neemt, stapt u uit bij Halte C. 1 Parkeren bussen 2 Betalen bij kassa 3 Entreepaviljoen: - Kaartcontrole - Toiletten - Kluisjes - HollandRama 4 Met de tram naar het Kindererf. Stap uit bij Halte C 5 Ontvangst bij museummedewerker op het Kindererf 6 Lekker eten (Picknickloods) Kindererf: 7 Even lekker spelen 7 6 7 5 1 2 3 4
Overzicht van ons aanbod per groep groepen 1 2 3 4 5 6 7 8 Educatieve projecten Keuterboeren Waar komt jouw eten vandaan? Wat wil je later worden? Wat kon je vroeger worden? Brood! Dat koop je toch in de winkel? Hoe zie jij een ander? Janneke s Snuffelhoek Hoe woonden de mensen vroeger? Dossier Bouwen Bouwen in de 18e en 19e eeuw Dingenliefde Hoe en wat bewaart een museum? Architecten gezocht Ontwerp je eigen woonboerderij Dossier Kinderarbeid Kinderarbeid Nieuw in Nederland Waar moet je aan wennen? canon canon Speurtochten De dag van Deetje In de schoenen van een kind van vroeger Voetsporen 1 In de voetsporen van je voorouders Voetsporen 2 In de voetsporen van je voorouders Spaartocht Sparen, bewaren en verzamelen Nederlands Openluchtmuseum Schelmseweg 89, Arnhem Reserveringen: 026 357 61 23 Schoolreisjes: 026 357 61 25 www.openluchtmuseum.nl educatie@openluchtmuseum.nl