Ons memorandum voorgelegd aan de politieke partijen De Vlaamse verkiezingen staan voor de deur en de directieverenigingen alle netten stelden voor de komende Vlaamse regering een nieuw memorandum 2014 2019. Dat memorandum was al te lezen in Info-Bas van eind maart 14. Om dit memorandum kenbaar te maken aan de politici, werd voor de derde keer een Vlaanderen Wees Wijs dag georganiseerd. Deze meeting ging door op 23 april 2014 in de Ancienne Belgique te Brussel. Op die meeting waren de Vlaamse voorzitters (van de grootste democratische partijen) en hun onderwijsdeskundigen uitgenodigd en aanwezig. Het werd een flitsende confrontatie met de politici, afgewisseld met heel wat ludieke momenten met de bedoeling ons memorandum bespreekbaar te maken. Alles opgebouwd in de stijl van een live-tv-programma, onder de deskundige leiding van moderator Marc Van de Looverbosch. Op deze meeting was ook een delegatie van VIRBO aanwezig bestaande uit Alex De Smedt, Hilde Vandersteen en Ferdinand Bostyn. Politieke deelnemers: Groen: Wouter van Besien en Elisabeth Meuleman : Bruno Tobback en Kathleen Beckx (Minister Pascal Smet was verontschuldigd) Open : Gwendolyn Rutten en Marleen Vanderpoorten N-VA: Bart De Wever en Kris Van Dijck CD&V: Wouter Beke en Kathleen Helsen (Minister Hilde Crevits was verontschuldigd) Moderator: Marc Van de Looverbosch Gastsprekers: Professor Geert Devos, U-Gent (Resultaten onderzoek financiering en omkadering basisonderwijs) Adri De Brabandere, Eerste auditeur-revisor Rekenhof ( Advies Rekenhof i.v.m. financiering en omkadering basisonderwijs) Gerard Karman, directeur basisonderwijs Zwolle (Pro en contra van te grote scholengroepen) Verloop van de meeting: Een aantal stellingen i.v.m. ons memorandum werden afwisselend voorgelegd aan de Voorzitters van de partijen en aan hun onderwijsspecialisten. Stelling 1: (na elke stelling reacties en motivaties van de politieke partijen) Optrekken van de werkingskosten kleuteronderwijs gelijk aan lager onderwijs CD&V: - Eerst de conclusies van de objectieve evaluatie, die in uitvoering is, afwachten - Zij zijn wel voor een gelijkschakeling met het lager onderwijs, zowel qua financiering als qua omkadering. Alleen zijn ze absoluut niet zeker of daar in de volgende regering voldoende middelen voor kunnen vrijgemaakt worden.
N-VA - Conclusies van de objectieve evaluatie afwachten. - Zijn wel overtuigd dat er middelen moeten bijkomen: kan trapsgewijs uitgevoerd worden als er middelen beschikbaar komen. - Wensen de leerplicht in te voeren vanaf 5j. daarvoor zouden dan, binnen de eigen begroting, 60 miljoen euro begroot worden. - Door besparingen op de overheidsuitgaven komen extra middelen vrij voor basisonderwijs - Willen het laatste onderscheid tussen de onderwijsnetten wegwerken. - Geen middelen afnemen van de andere onderwijsniveaus, maar stapsgewijs 60 miljoen euro bijkomende investeren in het basisonderwijs. - Willen een debat over het leerplichtonderwijs in haar totaliteit. - Voorzien dat in de toekomst het secundair onderwijs iets zal moeten afslanken. Dus hier toch eventueel een verschuiving van middelen. - Alle noden voor het basisonderwijs moeten deel uitmaken van de komende begrotingsdiscussie. - Zij zijn akkoord dat er extra moet geïnvesteerd worden in het basisonderwijs. Hoe dit kan betaald worden is eveneens gebonden aan de begrotingsdiscussie. - Zijn formeel dat bij nieuw beleid ook nieuwe, extra middelen nodig zijn - De werkingstoelagen moeten omhoog. Eventueel het aandeel onderwijs in de begroting optrekken van 4,5% tot 5,5 à 6% van het BRP (Bruto regionaal product) - Sluiten niet uit dat bij de hervorming van het secundair onderwijs daar ook besparingen bij horen om die dan te herinvesteren in het basisonderwijs. - Zij voorzien nu al 729 miljoen extra voor het onderwijs in zijn totaliteit, waarvan een groot deel voor het basisonderwijs (o.a. voor optrekken werkingsmiddelen, ondersteuning van de directies, investeringen voor de inclusie..) Tussenkomst van Dhr. Adri De Brabandere, eerste auditeur-revisor Rekenhof - Het verschil tussen het basisonderwijs en het secundair is niet verantwoord en dus niet gerechtvaardigd. - Beleid voeren = keuzes maken en vooral prioriteiten bepalen. - De administratieve omkadering in het basisonderwijs is onvoldoende. Door te weinig punten kunnen er onvoldoende uren ingericht worden en kunnen enkel laag gekwalificeerden aangeworven worden. Nochtans is het in onze maatschappij noodzakelijk dat elke school over een voltijds administratief medewerken beschikt. Er moeten voldoende punten voorzien worden om voltijdse en hoger gekwalificeerde administratieve medewerkers te kunnen aanwerven. - Het beleid moet hier dringend iets aan doen. Tussenkomst prof. Geert Devos, U-Gent - Het basisonderwijs beschikt over heel wat creativiteit om problemen op te lossen. - De omkadering van het basisonderwijs is te beperkt en is maar 1/3 van de omkadering van het secundair onderwijs.
- Hij stelt voor alle duidelijkheid dat er niet te veel omkadering is in het secundair onderwijs, maar wel absoluut te weinig in het basisonderwijs. - Hij pleit voor een permanent secretariaat. Daardoor zou de directeur zich vooral kunnen toeleggen op zijn kerntaken: nl. het pedagogisch beleid van de school. - Nu is 50% van de directeurs basisonderwijs nog bezig met allerlei administratieve taken. - Een sterk beleidsvoerend vermogen van de directeur kan enkel als de directeur vrij is van alle elementaire administratieve taken. Stelling 2: Toekennen van 2 punten per leerling om daarmee een aanvaardbare omkadering te kunnen samenstellen. N-VA - Het uitwerken van zo n puntensysteem vinden zij een goed idee. - Wel vragen zij om zoveel mogelijk punten te voorzien voor de werking in de klas o.a. voor een goed zorgwerking. - Zoveel mogelijk personeel op de juiste plaats inzetten, en zeker geen te brede kaders creëren. Zeker de efficiëntie van de organisatie versterken. - Zij zien vooral heil in een bestuurlijke schaalvergroting en planlastvermindering. - De opdracht van de directeur ontlasten door het centraliseren van taken in de scholengemeenschap. Daarom willen zij de scholengemeenschappen versterken. - Zij vinden het puntensysteem geen slecht idee, maar denken dat het financieel niet haalbaar is. Zij gaan ervan uit dat met een versterking van de werking van de scholengemeenschappen (= meer middelen) al veel kan gerealiseerd worden. - Zij staan positief tegenover het voorgestelde puntensysteem. Zij hebben vertrouwen in lokaal sterk verankerde scholengemeenschappen en willen daarmee de autonomie van de scholen versterken. De discussie moet gaan over de voorwaarden om dit systeem toe te passen en over hoe ver de autonomie kan gaan. - Zij vinden dit een terecht, creatief, sterk voorstel. Met dit puntensysteem ligt de verantwoordelijkheid volledig bij de scholen. Scholen kunnen de punten autonoom verdelen. - Groen heeft er alle vertrouwen in dat de scholen die punten op een correcte wijze zullen gebruiken een passend leer- en zorgbeleid uit te bouwen. - Ze wijzen er op dat er voor de uitvoering van het M-decreet geen middelen zijn voorzien. Het toepassen van het voorgestelde puntensysteem kan een aanzet zijn om te problemen van de inclusie op te vangen. CD&V - Zij zijn niet direct voorstander van dit systeem omdat een zware extra financiële impact heeft. Zij willen wel nadenken op welke wijze ze de omkadering kunnen verbeteren. - Ook CD&V ziet meer heil in de versterking van de scholengemeenschappen. - Vanuit sterke scholengemeenschappen nieuwe organisatiemodellen uitbouwen.
Stelling 3: Infrastructuur: hoe de ellenlange wachtlijsten aanpakken - Nu al 180 miljoen euro voorzien - Groen voorziet 200 miljoen euro extra voor een inhaalbeweging - De DBMF financiering voor scholenbouw is een fiasco. Daarom stellen zij een gemengde financiering voor. - Zij wensen een gemengd gebruik van de schoolinfrastructuur - Willen een ander beleid, andere alternatieven. - Efficiënt middelen gebruik. Met dezelfde middelen de zaken verstandiger aanpakken en daardoor meer realiseren. - Samenwerking stimuleren tussen lokale gemeenschappen en lokale besturen. - Mini-PPS projecten opzetten - Ook samenwerken met privé investeerders - Activeren van de wachtlijsten met oplijsting van de grote dossiers. - Nu beschikbaar 180 miljoen euro. Dit eventueel aanvullen via een volkslening. - Aanpassen van de opstartprocedures en ontwikkelen van sterk verkorte procedures. - De DBMF-financiering vervangen door PPS-projecten N-VA - DBMF-financieren is niet echt een succes. Maar ook een PPS-project is niet aangewezen. - Er is duidelijk een nieuw beleid nodig - Er zal hoe dan ook moeten geleend worden. Aan wie en onder welke voorwaarden moet nog onderzocht en bepaald worden. - Nu ongeveer 200 miljoen per jaar beschikbaar voor een totale nood van 4,3 miljard euro! Wegwerken van de wachtlijsten zal dus zeker jaren duren. - Geld vinden via besparingen op de overheidsuitgaven en de mogelijkheid om meer middelen te genereren. (Afschaffing Provinciebesturen brengt al 250 miljoen euro op) CD&V - Opmaken van een overzichtelijk investeringsplan - PPS voor kleinschalige projecten - Zij willen wel 120 miljoen euro extra per jaar voorzien. - Bijkomende financiering via Volkslening. - Samenwerking stimuleren en optimaliseren met publieke infrastructuur Stelling 4: Gelijke lonen voor de directeur basisonderwijs Op die vraag kregen we van alle aanwezige partijen een veelbelovend, positief antwoord! CD&V, N-VA,, en beloofden allemaal dat zij in de komende legislatuur werk zullen maken van een gelijkschakeling van de lonen directeur basisonderwijs. Zij zijn bereid aan alle directeurs basisonderwijs het loon toe te kennen gelijkgeschakeld aan het loon van een directeur lager secundair onderwijs, zijnde het barema 879. Nu afwachten of de partijen die belofte ook zullen nakomen.
Stelling 5: Bestuurlijke schaalvergroting scholengemeenschappen - scholengroepen Tussenkomst prof. Geert Devos U-Gent - Grotere scholengroepen stimuleren een betere samenwerking tussen de scholen onderling - Het maakt het mogelijk de financiële middelen efficiënter aan te wenden - Men kan ook een aantal functies centraliseren: personeelsdienst, boekhouding, juridische dienst, veiligheid en preventie - Een globaal personeelsbeleid zorgt voor een betere afstemming op de plaatselijke noden - De verworven expertise kan gedeeld worden - Het is een versterking van de morele steun voor de directeur en zorgt zeker voor een vermindering van de taaklast van de directeur. - De scholengemeenschappen bestaan al 10 jaar en mogen niet verdwijnen - De functie van coördinerend directeur moet behouden blijven en zelfs worden versterkt CD&V - Binnen de scholengemeenschap, scholengroep moet elke school haar pedagogische eigenheid kunnen bewaren. - De partij vindt de huidige scholengemeenschappen te klein en kiest dan voor de iets grotere scholengroepen. Ze willen geen mastodont scholengroepen van 10.000 lln. en meer. - Zij willen vooral vrijheid van onderwijs en groter autonomie van de scholen. Zij wensen daarvoor een sterke lokale verankering van de scholen. - Zij willen eveneens de huidige scholengemeenschappen te behouden en te versterken. - Zij laten de scholen vrij om te kiezen voor het samenvoegen van scholengemeenschappen tot een grotere scholengroep. - De scholengemeenschappen niet zo maar afschaffen. De opgebouwde expertise is en blijft belangrijk. Een terugkeer naar de vroegere situatie is ondenkbaar. - De scholengemeenschappen verder uitbouwen en versterken komt alle entiteiten van de groep ten goede. - Het oprichten van een scholengroep is een extra instrument ter verbetering van het bestuurlijk niveau, voor een betere ondersteuning van de scholen en voor de uitwisseling van verworven expertise. - Suggestie: de scholengroepen bepalen op basis van het aantal leerkrachten i.p.v. het aantal leerlingen. - De partij vindt het fout van de Vlaamse regering dat zij de scholengemeenschappen niet hebben versterkt en niet beter hebben ondersteund. - Zij kiezen voor een beter uitbouwen, verruimen en versterken van de scholengemeenschappen. Ook zij wensen de functie van de coördinerende directeur te behouden. N-VA - Zij willen absoluut geen scholengroepen van 10.000 en meer leerlingen.
- Zij opteren voor het behoud van de huidige scholengemeenschappen. Ze laten de scholen vrij om zelf beslissen wie met wie samengaat om zo te komen tot een grotere maar vooral bestuurbare scholengroep. - Zij zien de scholengroepen vooral als een mogelijkheid tot meer efficiëntie en tot een betere samenwerking tussen de scholen. - Zij willen daarbij de leerplicht brengen op 5 jaar. Tot daar een summier verslag van een toch wel zeer interessante en verhelderende meeting! Zij die er bij waren, Alex De Smedt, voorzitter VIRBO Hilde Vandersteen en Ferdinand Bostyn, bestuursleden VIRBO Tot slot nog een paar sfeerbeelden: