FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN ALS MEDEPLEGER(S)/MEDEDADER(S) Mr. V.S.Th. Leenders Plaatsvervangend Hoofdofficier Functioneel Parket Amsterdam Vereniging voor Belastingwetenschap 2016
INHOUD Functioneel Parket (FP) - strafrechtelijke handhaving - formeel gezag - missie / kernactiviteit Faciliterende beroepsbeoefenaren - wie? - wat? - wanneer strafbaar? - welke strafbare feiten? - keuzeproces - voorbeelden Sanctionering - strafrechtelijke sancties - alternatieve maatregelen
FUNCTIONEEL PARKET (FP) 1 Strafrechtelijke handhaving op het gebied van: - financieel-economische criminaliteit, waaronder begrepen horizontale en verticale fraude - milieucriminaliteit - afpakken van crimineel vermogen - witwassen
FUNCTIONEEL PARKET (FP) 2 Formeel gezag over de opsporing door: - de Bijzondere Opsporingsdiensten (BOD) (art. 141 Sv): - Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD) - Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Directie Opsporing (ISZW-DO) - Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, Inlichtingen- en Opsporingsdienst (NVWA- IOD) - Inspectie Leefomgeving en Transport, Inlichtingen- en Opsporingsdienst (ILT-IOD) - de Politie (art. 141 Sv) - de Buitengewoon Opsporingsambtenaren (art. 142 Sv)
FUNCTIONEEL PARKET (FP) 3 Missie OM/FP: - Zichtbaar, merkbaar en herkenbaar in de samenleving opereren - Inzetten voor een zo groot mogelijk maatschappelijk effect van de inzet van het strafrecht Kernactiviteit FP: - Doen van strafzaken (zaaksoriëntatie) - Inbreng genereren voor een bredere aanpak met verschillende ketenpartners (omgevingsoriëntatie) Missie en kernactiviteit zijn leidend voor het keuze-proces
FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN 1 Wie kunnen dat zijn?* - Advocaten - Notarissen - Accountants - Belastingadviseurs - Makelaars - Trustkantoren - Bankiers - Vermogensbeheerders m.a.w. dienstverleners wiens diensten in bepaalde omstandigheden verplicht dan wel vrijwillig afgenomen worden * Deze opsomming is niet limitatief bedoeld.
FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN 2 Wat kunnen zij doen?* - Zij kunnen illegale activiteiten voor anderen mogelijk maken of daar behulpzaam bij zijn (faciliteren en/of afschermen en/of verhullen) - Zij kunnen een brugfunctie vormen tussen boven- en onderwereld (ondermijning) - Zij kunnen door hun handelen de 'good standing' van de beroepsgroep en het vertrouwen in (financiële) stelsels aantasten - Hun gedragingen kunnen een bedreiging vormen voor de integriteit van de beroepsgroep met misdaadgeld * Deze opsomming is eveneens niet limitatief bedoeld.
FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN 3 Wanneer kan een faciliterende beroepsbeoefenaar strafbaar zijn? - als pleger, medepleger, doen pleger of uitlokker van het strafbare feit (art. 47 Sr) - als medeplichtige van de pleger van het strafbare feit (art. 48 Sr) - als opdrachtgever van of feitelijk leidinggever aan het strafbare feit begaan door een rechtspersoon (art. 51 lid 2 Sr) - als deelnemer aan een criminele organisatie (art. 140 lid 1 Sr)
FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN 4 Het 'strafbare feit' ziet (vooral) op: - art. 69 lid 2 AWR ('een bij de belastingwet voorziene aangifte') - art. 225 Sr (valsheid in geschrift) - art. 420bis-ter Sr ((gewoonte)witwassen), - maar ook op overige commune (WvSr) en bijzondere (WED) delicten
FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN 5 Het strafproces van (financieel-economische) strafzaken: - (fraude)melding / aangifte - selectie pré-weegdocument - Tripartiete Overleg (OM, FIOD en Belastingdienst) - strafrechtelijk onderzoek - vervolging en berechting
FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN 6 Voorbeelden uit de strafrechtpraktijk (voor de liefhebber 1): Art. 47 Sr: Hof 's-hertogenbosch 6 januari 2006, ECLI:NL:GHSHE:2006:AU9266 (belastingadviseur; medeplegen (samen met gemeente) van doen van belastingaangifte en valsheid in geschrift bij aanleg Sportpark Etten-Leur; boete: 9.500. Cassatieberoep verworpen: HR 29 april 2008, ECLI:NL:HR:2008:BB8978) Hof Amsterdam 27 februari 2015, ECLI:NL:GHAMS:2015:633 (Klimopzaak. Oud-notaris: medeplegen witwassen, plegen van valsheid in geschrift, enz. Gevangenisstraf van 4 jr. Cassatieberoep verworpen: HR 5 juli 2016, ECLI:NL:HR:2016:1392) Art. 48 Sr: Nauwelijks jurisprudentie
FACILITERENDE BEROEPSBEOEFENAREN 7 Voorbeelden uit de strafrechtpraktijk (voor de liefhebber 2): Art. 51 lid 2 Sr: Rechtbank Gelderland 31 augustus 2016, ECLI:NL:RBGEL:2016:4771 (53-jarige belastingadviseur uit Beekbergen: 15 mnd. gevangenisstraf + beroepsverbod voor 5 jr.) Art. 140 Sr: Rechtbank Den Haag 20 december 2013, ECLI:NL:RBDHA:2013:19210 (deelneming criminele organisatie met als oogmerk het plegen van belastingfraude; hoofdverdachte: 4 jr. gevangenisstraf; medeverdachten: 2 jr. gevangenisstraf en rechtspersonen: 300.000 boete)
SANCTIONERING 1 Mogelijke sancties bij een faciliterende beroepsbeoefenaar: Strafrechtelijke veroordeling: als pleger, medepleger of medeplichtige van het strafbare feit (gevangenisstraf/geldboete) Strafmaat: gevangenisstraf/geldboete afhankelijk van het strafbare feit in het concrete geval en de mate van (mede)plegen of medeplichtigheid NB. LOSV-afspraken gelden onverkort
SANCTIONERING 2 Aanvullende en/of alternatieve sancties: - Beroepsverbod (art. 28 lid 1 onder 5º Sr) Zie bijvoorbeeld: art. 235 lid 2 jº art. 225 t/m 232 en 234 Sr en art. 69 lid 6 AWR bij misdrijven art. 69 lid 1-2 AWR (sinds 1 april 2010) - Ontneming wederrechtelijk verkregen voordeel (art. 36e Sr) - Schadevergoeding ( art. 36f Sr) - Transactie (art. 74 Sr) - Tuchtrechtelijke klacht? (accountants, advocaten, notarissen, belastingadviseurs)
STELLINGEN Het belang van de samenleving prevaleert boven dat van de klant Maatschappelijke realiteit gaat boven juridische slimmigheid
Dank voor Uw aandacht