waterrecreatie www.waterrecreatie.be + VAAR- KAART voor kajak-en pleziervaart 5+ genieten Wegdromen in eigen land Peddelpret in de Westhoek Snelvaren: wat mag wel en niet? Ken je vaarregels + Test je kennis!
vooraf Beste lezer Vlaanderen is een waterrijke regio. Met meer dan 1000 kilometer bevaarbare waterwegen, zowat 70 kilometer kust en tientallen recreatieplassen bieden onze contreien ontelbare mogelijkheden om van het water te genieten. Fietsen, varen, waterskiën, kajakken, noem maar op: het kan allemaal in het pittoreske Vlaamse landschap. Met dit magazine willen we iedereen nog meer laten genieten van de Vlaamse waterpracht. Op of naast het water, actief of minder actief, je kiest zelf wat het best bij jou past. Zowel beginnende watersporters als ervaren waterratten kunnen met onze praktische tips aan de slag. Vergeet je koudwatervrees, lees snel verder en geniet van onze waterrijkdom! inhoud Promotie Binnenvaart Vlaanderen Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt Tel. 03 20 20 518, pbv@binnenvaart.be www.waterrecreatie.be 02 In de kijker 5 x genieten op en naast het water 05 Infokiosk Contactpunt Waterrecreatie 06 Vaarkaart De mooiste pleziervaarten kajakroutes 08 Reportage In de kano van Rik en Patsy Vierstraete uit de Westhoek 10 Actueel Het overlegplatform waterrecreatie duikt zijn derde werkjaar in 11 Veilig genieten Wat mag wel en niet? + Test je kennis 12 Handig! Alle jachthavens op een rij Vaarvakanties in Europa Behaal je stuur- of marifoonbrevet Dé gids voor de watertoerist Water trekt aan, inspireert en stimuleert je vakantiegevoel. Water is ook veelzijdig: je kunt 101 spannende en ontspannende dingen beleven op en naast de Vlaamse waterwegen. Vijf kanten-klare tips voor levensgenieters van alle leeftijden. 1 2 waterrecreatie 2008
in de kijker 5x genieten Wegdromen in eigen land 1. Fietsen & varen in Brabants groen Wat is er leuker dan fietsen langs schilderachtige rivieren en kanalen? Juist: fietsen én varen door datzelfde landschap. Onder meer langs het Kanaal Leuven-Dijle of het Kanaal Brussel-Charleroi kun je heerlijke fiets- en vaartochten maken. Je fietst een eindje door het groen en als je moe wordt, stap je gewoon met je fiets aan boord van een passagierschip. Op en langs de Brabantse kanalen zijn bewegwijzerde lussen uitgestippeld van 20 tot 80 kilometer. Onze favoriete lus loopt van Halle naar het hellend vlak van Ronquières en leidt je na de middag per boot terug. Een absolute aanrader voor een zomers dagje uit! i www.waterrecreatie.be (Klik door op Adressengids en selecteer Passagiersvaart) of www.kanaaltochtenbrabant.be 2 2. Zeiltocht langs Zeebrugse windmolens Nu c-power volop bezig is met het aanleggen van een windmolenpark voor de kust van Oostende en Zeebrugge, kun je met het historische zeilschip De Nele een vaartocht maken naar de spectaculaire waterwerken. Je vaart met een replica van een 19de eeuws vissersvaartuig naar de Thorntonbank op zowat 30 kilometer van de kustlijn. Onderweg verneem je dankzij een multimediale presentatie alle details over het prestigieuze windmolenproject. Na ongeveer 2,5 uur varen kun je ter plaatse kijken hoe de kolossen van 44 meter hoog en 2800 ton worden klaargestoomd voor energieproductie. Tegen oktober zouden de eerste zes windmolens in werking treden. Tegen 2012 zou het volledige park van 60 windmolens zijn afgewerkt. Buiten de zomervakantie vaart de Nele alleen uit voor groepen vanaf ±15 mensen. Tijdens juli en augustus vertrekt de Nele ook op twee vaste dagen die op www.denele.be worden bekendgemaakt aan het Bezoekerscentrum in Oostende omstreeks 10 uur. i Speel op zeker en reserveer je plaats via mso-anolf@scarlet.be of 0477 77 30 07. Kostprijs van de tocht, die zo n 7 uur duurt, is 30 per persoon of ± 600 per groep. 2008 waterrecreatie 3
in de kijker 3 3. Introductie waterski Wie ooit gewaterskied heeft, zal die ervaring niet snel vergeten. Jong en oud, sportief en iets minder sportief: het is een sensatie die je zelf moet ontdekken. Wist je dat de gemiddelde beginner al na een paar keer proberen over het water glijdt? En wees gerust, het water vangt je bij evenwichtsverlies op als een matras tenzij je al meteen snelheidsrecords wil gaan breken. Vlaanderen telt een veertigtal waterski- en wakeboardclubs die bijna allemaal introductielessen geven. Ben je ouder dan acht en kun je zwemmen? Aarzel dan niet om de dichtstbijzijnde club te contacteren! i www.waterski.be (Klik door op Clubs) 4 waterrecreatie 2008 4 4. Gentse cultuur- en natuurlus Een vaartochtje in en rond Gent biedt de perfecte combinatie van natuur- en cultuurpracht. Op een paar kilometer van het stadscentrum kun je genieten van de Latemse Leiemeanders die al zo vele schilders inspireerden. Eén tot twee vaaruren later meer je al aan in de historische Gentse binnenstad. Zowel aande Lindelei, aan het Veermanplein als aan de Grote Huidevettershoek vind je een jachthaven op wandelafstand van de vele bezienswaardigheden en gezellige restaurants. Wie s avonds liever de stadsdrukte ontvlucht, kan nog in een vijftal andere jachthavens terecht. Ben je niet vertrouwd met de Gentse binnenwateren, of krijg je graag tips over de bezienswaardigheden aan wal? Vraag dan de nieuwe vaarkaart aan die Promotie Binnenvaart Vlaanderen en de Stad Gent hebben uitgebracht. i Bestel of download de gratis vaarkaart via www.waterrecreatie.be.
infokiosk Vraagje over waterrecreatie? 5. Zelf varen met een huurjacht Wist je dat je de Vlaamse wateren ook kunt verkennen zonder eigen boot of stuurbrevet? Heel wat bedrijven verhuren motorjachten met slaapcabines voor meerdaagse trips. Lekker romantisch met z n tweeën of met een tiental vrienden, het kan allemaal. Je vindt verhuurbedrijven in alle regio s van Vlaanderen. Kies dus zelf welke streek je graag wilt bezoeken, het lokale verhuurbedrijf legt je graag uit hoe je het roer hanteert en wat de mooiste vaarroutes zijn. Onbetaalbaar? Echt niet: de huurprijs voor een motorjacht gedeeld door het aantal opvarenden, ligt in de buurt van wat je anders aan een hotelovernachting spendeert. i www.waterrecreatie.be (Klik door op Adressengids en 5selecteer Verhuur motor- en zeilboten.) Sinds de oprichting van het Overlegplatform Waterrecreatie kun je met al je vragen over waterrecreatie in de breedste zin terecht bij de vzw Promotie Binnenvaart Vlaanderen (pbv). Pbv beheert ook de koepelwebsite www.waterrecreatie.be, waarop je informatie vindt over alle takken van waterrecreatie: van oeverrecreatie tot onderwatersport en passagiersvaart. Geen antwoord gevonden op de site? Neem gerust contact op met pbv: Promotie Binnenvaart Vlaanderen vzw, Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt, tel. 03 20 20 518, pbv@binnenvaart.be, www.waterrecreatie.be 2008 waterrecreatie 5
Waterrecreatie in Vlaanderen Om te bewaren! Wil je een kajakroute uittekenen met weinig beroepsvaart? Per motorjacht de natuur en cultuur rond Gent ontdekken? Of zoek je een overzicht van alle afvalwaterstations en jachthavens? Al die gegevens hebben we opnieuw op één overzichtskaart geprojecteerd. Om je nóg meer te laten genieten van de Vlaamse waterwegen! NOORDZEE NIEUWPOORT OOSTENDE BLANKENBERG E ZEEBRUGG E MALDEGEM LANGER- BRUGGE DRONGEN WACHTEBEKE MENDONK MERELBEKE IZEGEM KUURNE WAREGEM HALUIN GER Legende beperkte beroepsvaart veel beroepsvaart intensieve beroepsvaart jachthaven sluis milieustation kajaktip FRANCE - De gemarkeerde trajecten zijn maar enkele van de vele plaatsen waar je kunt kajakken. Ontdek meer kajakroutes en -clubs op www.nkv.be. - Voor trailerhellingen: bestel de waterwegenkaart van België via www.waterrecreatie.be 6 waterrecreatie 2008
NEDERLAND SINT-JOB-IN- T-GOOR LOMMEL TEMSE BAASRODE KLEIN-WILLEBROEK OLEN MOL BREE KINROOI MAASEIK GRIMBERGEN KAMPENHOUT NINOVE KANNE AARDSBERGEN RONQUIÈRES STREPY-THIEU WALLONIE LIÈGE NIMY-THIEU THUIN 2008 waterrecreatie 7
reportage Peddelpret in de Westhoek Met hun kano op het kabbelende water komen Rik en Patsy Vierstraete uit het West-Vlaamse Krombeke pas écht tot rust. Bij de deur op de IJzer, op de Oude Leie bij Gent of in het buitenland: een op de twee weekends zoeken wij het water op. Na 17 jaar is kanoën echt een manier van leven geworden. Ze kregen de microbe te pakken in de Dordogne, toen ze voor hun camping tientallen kano s zagen passeren. Omdat de kinderen nog te jong waren, wachtten ze tot in België voor hun eerste vaartocht, op de Nete in de Antwerpse Kempen. We zijn toen met een gehuurde kano van Retie naar Herentals gevaren, vertelt Patsy. Een heerlijke ervaring, die smaakte naar meer. Kort daarna hebben we een eigen kano gekocht en ons ingeschreven bij een club in de buurt. Intussen zitten we van maart tot midden oktober een op de twee weekends op het water. Rik en Patsy Vierstraete uit Krombeke op de IJzer. Rust, koeien en watervogels Wat kanovaren zo aantrekkelijk maakt, is volgens de Krombekenaars moeilijk uit te leggen. Rik: Ik noem het een sportieve vorm 8 waterrecreatie 2008
Zoon Wouter doet voornamelijk aan wildwaterkajak. van natuurbeleving. Op het water heerst een rust die je nergens anders vindt. Je glijdt in alle stilte door het landschap, langs koeien en watervogels. Wedden dat je er na een paar tochten versteld van staat hoeveel groen er in Vlaanderen nog is? De laatste jaren duiken her en der weer reigers op. En de waterkwaliteit is spectaculair verbeterd. Vroeger was het water van de Leie zwart, vandaag zie je aan het sas van Merendree de vissen opnieuw zwemmen. De après-kajak met bbq hoort er evengoed bij. Na 17 jaar varen, kennen Rik (49) en Patsy (48) de mooiste vaartrajecten in Vlaanderen en omstreken op hun duimpje. Hier vlakbij Krombeke is het heerlijk varen op de IJzer, zegt Patsy. Maar ook prachtig zijn de Oude Leie tussen Gent en Deinze, de Gentse binnenstad, de Nete in Lier, de Kempische Kanalen, de Moervaart rond Wachtebeke en eigenlijk kan ik nog wel een paar gebieden noemen. Buiten het hoogseizoen trekken we ook geregeld naar de Semois en de Lesse, maar in de zomer vinden we het daar te druk. Daarnaast vind je ons af en toe in Duitsland en Frankrijk, waar je ook mooie tochten kunt maken. Op de knieën in de kano Op een dagtocht legt het West-Vlaamse koppel meestal tussen de twintig en de veertig kilometer af, wat toch een vijftal uur met de kajak of liever kano peddelen is. Veel buitenstaanders halen die twee door elkaar, maar wij hebben het altijd al iets meer voor kanoën gehad, zegt Rik. Het verschil zit vooral in de peddel en de zithouding. Bij kajakken heb je één lange peddel met twee platte uiteinden. Bij kano heeft je peddel maar één plat uiteinde en zit je op je knieën. Doordat je rust op een voorgevormd kussen, zit je toch comfortabel. Binnen het kanovaren, dat ook als overkoepelende term gebruikt wordt, zijn er trouwens veel verschillende disciplines. Rik en Patsy beperken zich tot recreatief varen, maar de Vlaamse koepelvereniging het Nederlandstalig Kano Verbond (nkv) organiseert ook slalom, rivierafdaling, zeekajak, marathon, lijnvaren, kajakpolo en wildwaterkajak. Ine en Wouter, de dochter en zoon van Rik en Patsy, doen respectievelijk aan lijnvaren en wildwaterkajak, waarbij buitenlandse bergrivieren worden afgevaren. Maar ook kajakpolo is erg populair bij jongeren. Après-kajak en tips voor beginners Voor Rik en Patsy is het sociale gebeuren rond de sport in de loop der jaren even belangrijk geworden als het kanovaren op zich. We varen bijna altijd georganiseerde toertochten mee. Dat heeft als praktisch voordeel dat er vervoer voorzien is tussen de start- en de aankomstplek. Anders moet je ofwel een lus kunnen varen, ofwel twee auto s hebben. Maar die toertochten zijn ook gewoon plezant omdat we ondertussen veel deelnemers kennen. De après-kajak hoort er ook bij. Dikwijls wordt er na het varen een bbq of etentje georganiseerd. Meestal vertrekken we al de vrijdagavond met de Kajakpolo zit sterk in de lift bij jongeren. mobilhome voor een tocht op zaterdag, en keren we pas in de loop van zondag terug. Voor ons is dit echt een manier van leven geworden. En hebben de anciens ook tips voor wie het kajakken zelf wil uitproberen? Zeker, de voorbije jaren zijn er langs de Vlaamse binnenwateren verschillende locaties bijgekomen waar je een kano of kajak kunt huren, zegt Rik. Diksmuide, Korbeek-Dijle, Wachtebeke, Geraardsbergen, Deinze, Retie, Neerpelt en waarschijnlijk nog een paar andere. Zo n tocht is ideaal als kennismaking. Daarna kun je het best een leuke club in de buurt zoeken. Binnen het nkv zijn er een veertigtal, waar je voor een democratische prijs aan de activiteiten kunt deelnemen en waar je gerust een paar keer mag proberen of kanovaren je echt ligt. Wie de smaak te pakken heeft, vindt al voor 500 euro een nieuwe beginnerskajak en er is een populaire tweedehandsmarkt, vult Patsy aan. Ook de peddeltechniek is niet zo moeilijk aan te leren. Al heb je bij je eerste tochten wel wat last van de spieren rond je schouders. Op stilstaand water kajakken is toch nog iets lastiger dan je op de Lesse laten meevoeren met de stroming. Dat is hetzelfde verschil als op zondag een uurtje wandelen na het eten of, zoals wij, een tocht van vier à vijf uur maken. i www.nkv.be www.waterrecreatie.be Zie ook de bewaarkaart op p. 6 met de mooiste kanoroutes! 2008 waterrecreatie 9
actueel Platform timmert aan de (water)weg Twee jaar geleden werd een Overlegplatform voor Waterrecreatie, -sport en -toerisme opgericht om de Vlaamse waterrecreatie verder uit te bouwen. Welke projecten heeft dat platform de afgelopen twee jaar aangepakt? En welke thema s staan er vandaag op de agenda? E en van de belangrijkste taken van het Overlegplatform is de wensen en noden van de verschillende watergebruikers beter op elkaar afstemmen. Op aansturen van Vlaams minister van Openbare Werken Hilde Crevits werden in overleg met alle betrokken partijen een aantal actiepunten vastgelegd en uitgewerkt. In de praktijk gebeurde dat in twee subteams: een team Binnenvaartwegen en een team Kustjachthavens. Aanlegsteigers en drietrapsluis Op de Algemene Vergadering van 12 februari 2008 presenteerde de voorzitter van het subteam Binnenvaartwegen, ir. Jan Balduck, een overzicht van de afgeronde projecten: nieuwe aanlegsteigers in Sint-Amands, Temse en Veurne; fietsers- en voetgangersbruggen in Denderleeuw, Dendermonde en Wulpen; aanmeervoorzieningen in Mol- Herentals; een uitstapplaats voor kajaks in Turnhout; een fietsverbinding in Spiere; een fietsers- en voetgangersveer in Drongen; en de restauratie van de 3-trapsluis in Ooigem. Oplossing voor oude vuurpijlen Binnen het team Kustjachthavens werd aan een aantal algemenere projecten gewerkt: de introductie van jetscooters voor reddingsdiensten; een oplossing voor de ophaling van vervallen vuurpijlen; het uitwerken van een betere signalisatie van de strandhoofden; het herbekijken van het concessiebeleid voor jachthavenexploitatie; het vernieuwen van promotiebrochures voor jacht- en strandclubs; een definiëring van nieuwe watersporten met het oog op het vaarreglement; een verplichting van het stcw-stuurbrevet; de invoering van specifieke vhf-kanalen voor jachtclubs; en een informatiecampagne over de invoering van witte diesel. Daarnaast wordt de komende maanden werk gemaakt van het verzamelen van cijfermateriaal over de kustjachthavens; van het verbeteren van de reddingsdiensten voor watersporters; en van een antwoord op de verzanding in de Baai van Heist. Jouw idee telt mee! Heb je aanvullingen, opmerkingen of suggesties voor de werkgroepen? Neem gerust contact op met Promotie Binnenvaart Vlaanderen via tel. 03 20 20 518 of www. waterrecreatie.be. 10 waterrecreatie 2008
veilig genieten Snelvaart wat mag wel en niet Sinds de invoering van het Algemeen Politiereglement voor de Scheepvaart op de Binnenwateren (apsb) in 2007 is snelvaren beperkt tot de zogenaamde snelvaartzones, die aangeduid zijn met een verkeersbord. In tegenstelling tot vroeger mag je daar van zonsopgang tot zonsondergang aan snelvaart doen. Een overzicht van die zones vind je op www.waterrecreatie.be, in de rubriek faq. Het apsb maakt ook onderscheid tussen een snelvaartzone en een zone waar je mag water- of jetskiën. Voortaan mag dat alleen als er een bijkomend bord staat, wat bij de meeste snelvaartzones het geval is. Net als vroeger blijft snelvaren verboden als het zicht minder dan 150 meter bedraagt of als je er schadelijke golfslag mee veroorzaakt. Dit kunnen we niet genoeg herhalen: de 7 vaarregels nog eens netjes en in volgorde op een rij: 1. Stuurboordwal heeft voorrang 2. Groot ( 20 m of beroeps) gaat voor klein 3. Hoofdvaarwater gaat voor nevenvaarwater Niet veranderd en ook goed om weten, is dat je als snelvaarder verplicht bent om een identificatiemerk (het snelheidsnummer) aan te brengen op je vaartuig. Als snelheidsnummer geldt het nummer van de immatriculatieplaat (de letter b gevolgd door het nummer met tekens van 0,20 m hoog). Bij pleziervaartuigen waar niet kan worden voldaan aan die afmeting, mag de hoogte van de tekens worden beperkt tot ten minste 0,10 m. Tot slot nog een laatste verplichting die vaak vergeten wordt: wie een waterskiër trekt, moet altijd vergezeld zijn van een medeopvarende die minstens 15 jaar oud is. Ken je vaarregels! 4. Zeilboot gaat voor roeiboot, gaat voor motorboot 5. Motorboten onderling: stuurboord (rechts) heeft voorrang 6. Zeilboten: grootzeil over bakboord gaat voor grootzeil over stuurboord 7. Bij grootzeil over dezelfde boeg: loef wijkt voor lij. Bij tegengestelde koersen in een engte geldt een speciale regel voor alle andere: stroom mee heeft altijd voorrang. Win een examensimulator Wil je je kennis nog verder bijschaven? Stuur dan het antwoord op de volgende vraag samen met je naam en adres naar pbv@binnenvaart.be en maak kans op een van de 150 cd-roms met de vragen uit de recentste examensessies voor het algemeen stuurbrevet. Je moet er altijd voor zorgen niet in de dode hoek van een oplopend vrachtschip te raken. Dat doe je door: A. Geregeld een sein te geven. B. In het midden van het vaarwater te blijven. C. Geregeld achterom te kijken en zo lang mogelijk de stuurhut van het vrachtschip in de gaten te houden. Test je kennis voor het stuurbrevet 1. Een klein schip x en een groot schip y hebben kruisende koersen. Geen van beide schepen volgt stuurboordwal. (cevni) - Welk schip heeft voorrang? A. het groot schip (groot heeft Y voorrang op klein) B. het klein schip (want het komt van rechts) X C. het schip dat het snelste vaart 2. Deze lichten bij de toegang tot een sluis betekenen dat (cevni): A. de doorvaart verboden is (de sluis wordt niet bediend) B. de doorvaart toegestaan is C. de sluis binnenkort geopend wordt en dat de schepen zich klaar moeten maken voor de doorvaart 3. Twee kleine motorschepen sturen recht tegen elkaar in. Er bestaat gevaar voor aanvaring. Wie moet uitwijken (cevni)? X Y A. beide schepen naar stuurboord B. schip x C. schip y i Zin in meer? Alle vragen en antwoorden van het laatste examen Stuurbrevet vind je op www.mobilit.fgov.be De juiste antwoorden zijn: 1a, 2c, 3a 2008 waterrecreatie 11
handig Dé gids voor de watertoerist Alle jachthavens op een rij Op zoek naar een jachthaven of jachtclub? Sinds kort vind je op www.waterrecreatie.be een uitgebreide database waarin je niet alleen contactgegevens, maar ook informatie over aanwezige voorzieningen (zoals douches of trailerhellingen) én de toeristische trekpleisters in de buurt terugvindt. Samen met de vertrouwde adressengids voor overheidsdiensten, bedrijven, verenigingen en federaties vind je nu echt alle adressen in een vingerknip. i www.waterrecreatie.be Stuur- of marifoonbrevet behalen? Vanaf 2009 vallen alle motorjachten die langer dan 7 meter zijn onder de marifoonplicht. Als bestuurder moet je dus ook een marifoonbrevet hebben. Het BIPT organiseert minstens eenmaal per maand een examen op afspraak. Ook voor het stuurbrevet (dat verplicht is als je boot ofwel 15 meter is, ofwel sneller dan 20 km per uur kan varen) organiseert de federale overheidsdienst Mobiliteit geregeld examens. Op www.waterrecreatie. be vind je zowel de examendata als meer uitleg over hoe je de leerstof onder de knie krijgt. i www.waterrecreatie.be Wie houdt van water moet hem in huis hebben: de toeristische vaargids Het land van Maas en Schelde. Fervente toervaarders hebben hem al lang, maar het boek is evengoed onmisbaar voor wie toeristische pareltjes in de buurt van onze binnenwateren wil ontdekken. De gids bevat zowel toeristische achtergrondinfo, handige overzichtskaarten, als praktische vaargegevens. De vaargids Het land van Maas en Schelde is meer dan 200 pagina s dik en kost 27,50 euro of 30 euro inclusief verzendingskosten. i www.waterrecreatie.be Vaarvakantie in Europa Op zoek naar inspiratie voor je volgende vakantie? Misschien lijkt het je wel wat om zelf het Canal du Midi in Zuid-Frankrijk af te varen. Of voel je meer voor de romantische kanalen rond Venetië? De wijngaarden rond de Duitse Moezel? Het Caledonisch Kanaal door de Schotse Highlands? Mogelijkheden zat, zelfs als je geen vaarbewijs hebt. Op de nieuwe website www.leboat.be vind je tientallen interessante en volledige vaarroutes in heel Europa. De site is een initiatief van de drie grootste Europese bootverhuurders, op www.waterrecreatie.be vind je nog tientallen andere verhuurfirma s. i www.waterrecreatie.be