Vrienden van u zijn enthousiast geworden over uw pleegzorgverhalen en willen ook pleegouder worden. Maar hoe moeten zij zich ook al weer aanmelden? En welke vorm van pleegzorg zou bij hen passen? Weet u nog welke kinderbeschermingsmaatregelen er zijn, wat recht op family life en blokkaderecht betekent? Lees alles en meer over pleegouderschap in dit naslagwerk, zo kunt u zich al vast goed informeren. Informatie 2010 voor pleegouders Horizon Pleegzorg Bureau Zorg & Onderwijs Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 1
Informatie voor pleegouders V O O R W O O R D Als pleegouder wilt u natuurlijk goed geïnformeerd zijn over alles wat met pleegzorg te maken heeft. Horizon heeft daarom alle informatie voor u op een rijtje gezet. Dit naslagwerk is voor pleegouders binnen Horizon. Zoekt u informatie, maar kunt u die in dit naslagwerk niet vinden, laat het ons dan weten. In een volgende versie kunnen we deze informatie dan misschien wel toevoegen. Op deze manier wordt het niet alleen voor u maar ook door u. Dit naslagwerk vormt één geheel met de financiële wegwijzer. Dit naslagwerk is gemaakt door Bureau Zorg & Onderwijs van Horizon in samenwerking met pleegouderbegeleiders en leden van de pleegouderraad. Aangezien Horizon Pleegzorg volop in beweging is, zal dit naslagwerk ook voortdurend worden aangevuld en bijgesteld. Dit wordt gedaan door functionarissen van Bureau Zorg & Onderwijs. Voor het gemak van de lezer wordt alleen de hij vorm gebruikt er wordt hiermee ook zij bedoeld. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 2
I N H O U D Hoofdstuk 1 Horizon Pleegzorg: Wie zijn wij en wat doen wij precies? In dit hoofdstuk kunt u lezen wat Horizon is en hoe de pleegzorg binnen Horizon is georganiseerd. Voor welke kinderen doet u het en waarin verschilt het pleegouderschap van het gewone ouderschap? Hoofdstuk 2 Welke vorm van pleegzorg past bij u? De verschillende vormen van pleegzorg komen hier nog eens uitgebreid aan de orde. Hoofdstuk 3 Wat komt er voor u kijken bij het pleegouderschap? Bent u bestandspleegouder of netwerkpleegouder? Wat is het verschil en waaraan moet u voldoen? Alle eisen en criteria op een rij. Hoofdstuk 4 Wat komt er kijken bij een plaatsing voor uw pleegkind en zijn ouders? Hoe worden pleegkinderen aangemeld? Wat is ook al weer een OTS en welke maatregelen kan een rechter nog meer nemen? Hoofdstuk 5 Welke ondersteuning en opleiding kunt u als pleegouder verwachten? Horizon biedt pleegouders diverse mogelijkheden voor ondersteuning en opleiding. Hoofdstuk 6 Wat zijn uw rechten en plichten als pleegouder? Als pleegouder draagt u zorg over een kind dat niet het uwe is en waarover u geen wettelijke zeggenschap heeft. Dat roept vragen op over uw rechten en plichten. Wat mag u wel en wat niet? Wat wordt er van u verwacht en waar bent u verantwoordelijk voor? In dit hoofdstuk beschrijven we uw rechten en plichten en ook hoe uw belangen worden behartigd. Hoofdstuk 7 Wat zijn de rechten en plichten van het pleegkind en zijn ouders? Net als u hebben ook het pleegkind en zijn ouders rechten en plichten.... Bijlage 1 Doelgroepen, welke kinderen komen in aanmerking voor pleegzorg? Welke pleegkinderen worden er zoal in pleeggezinnen opgevangen? Bijlage 2 Welke faciliteiten hebben wij binnen de pleegzorg? Bijlage 3 Adressen en telefoonnummers Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 3
Informatie voor pleegouders 1 Horizon Pleegzorg: Wie zijn wij en wat doen we precies? Wat is Horizon? U bent als pleegouder verbonden aan Horizon. Horizon is een instituut voor Jeugdzorg en Onderwijs. De jeugdigen waarop Horizon zich richt zijn tussen de 0 tot 18 jaar oud. Zij hebben ernstige problemen op meerdere ontwikkelingsgebieden. Bijvoorbeeld op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarbij moet u denken aan zaken als: weinig zelfvertrouwen, moeite je in te leven in een ander, agressie, faalangst, hyperactiviteit, concentratieproblemen en moeite met het oplossen van conflicten. Ook de situatie op school, in het gezin en de omgang met vrienden en kennissen, zijn bij deze jongeren dikwijls problematisch. In de meeste gevallen hebben andere vormen van hulpverlening en het regionaal onderwijs de problemen niet kunnen oplossen. Horizon biedt zowel de jeugdigen als hun ouders nieuwe kansen voor opvoeding en onderwijs. In de behandeling en begeleiding motiveren we zowel de ouders als de jeugdige om samen weer nieuwe mogelijkheden te scheppen. Horizon komt niet zomaar uit de lucht vallen. Wij bouwen voort op een geschiedenis van verschillende organisaties. Daardoor zijn wij een zeer brede organisatie met veel verschillende mogelijkheden. Horizon biedt diverse onderwijsprogramma s aan binnen wat we het cluster-4 onderwijs noemen. Cluster-4 onderwijs is bestemd voor jeugdigen met ernstige gedragsstoornissen, ontwikkelingsproblemen en/of psychiatrische problemen. Binnen de jeugdhulpverlening biedt Horizon dagbehandeling, behandeling binnen een behandelgroep (de zogeheten residentiële behandeling), behandeling thuis (de zogeheten ambulante begeleiding) en pleegzorg. De kracht van Horizon lig dan ook in het aanbieden van een goed op elkaar afgestemd hulpaanbod van behandeling thuis of in een behandelgroep, speciaal onderwijs, therapie, ouderbegeleiding en goed georganiseerde vrijetijdsbesteding. Ook voor u als pleegouder kan dit een groot voordeel opleveren. Er is binnen Horizon veel deskundigheid, zowel op onderwijsgebied als in de zorg. Pleegzorg kan hierop een beroep doen, als dat gewenst is. Wat is Pleegzorg? Pleegzorg is volgens de Wet op de jeugdzorg (2005) een voorziening voor hulpverlening aan jeugdigen (en hun ouders) waarbij tijdelijk of permanent verzorging en opvoeding wordt verleend binnen een gezinsverband door een of meer natuurlijke personen, zijnde niet de ouders, stief- of adoptiefouders op grond van een indicatie onder begeleiding van een hulpverleningsinstantie. Deze fraaie volzin betekent voor de pleegzorg in de praktijk dat een jeugdige altijd opgroeit in een gezin. Dit kan bij zijn eigen ouders zijn, in combinatie met een pleeggezin, of volledig in een pleeggezin. Bij alle vormen van pleegzorg geldt dat de ouders van het kind zoveel mogelijk betrokken worden bij de plaatsing. Wij houden hierbij rekening met de mogelijkheden van de ouders, de jeugdige en natuurlijk met die van u als pleegouder. Wanneer ouders hulp nodig hebben in de opvoeding, maar wel in staat zijn om de verzorging voor hun rekening te nemen, kunt u als pleegouder de jeugdige in de weekenden, overdag, een deel van de week of in de vakanties opvangen. De jeugdige kan op deze manier bij zijn ouders blijven wonen. Het kan ook zijn dat de ouders door omstandigheden hun kind een bepaalde periode niet kunnen verzorgen. De jeugdige woont deze tijd volledig bij u, in een pleeggezin. Tijdens deze periode begeleiden wij de ouders, in samenwerking met u. Wij proberen de ouders zo verantwoordelijk mogelijk te houden of te maken voor de opvoeding van hun kind. Na die periode kan het kind weer teruggaan naar zijn eigen ouders. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 4
Wanneer de ouders zelf niet meer in staat zijn hun kinderen op te voeden, woont het pleegkind volledig bij u en groeit hier op tot aan zijn volwassenheid. Hoe ziet de organisatie van Horizon Pleegzorg eruit? Horizon Pleegzorg plaatst kinderen in de hele provincie Zuid-Holland, behalve in het stadsgewest Rotterdam en de regio Haaglanden. Wij hebben twee vestigingen: één in Alphen aan den Rijn en één in Dordrecht. De vestigingen zijn gelijk aan elkaar. Beide bieden dezelfde vormen van pleegzorg. Uw woonplaats bepaalt vanuit welke locatie u begeleiding krijgt. Zowel in Alphen aan den Rijn als in Dordrecht zijn er drie teams actief. De teams U krijgt begeleiding van een pleegzorgbegeleider. De pleegzorgbegeleider is uw eerste aanspreekpunt. Hij of zij komt uit een team met andere pleegzorgbegeleiders onder leiding van een afdelingscoördinator. Zij krijgen ondersteuning van het secretariaat en een gedragswetenschapper. Een gedragswetenschapper is een psycholoog of pedagoog. In Alphen aan den Rijn vindt u de afdeling werving, selectie en opleiding van de pleegouders. Dit is de afdeling waar u in eerste instantie mee te maken heeft. Daarnaast matchen, bemiddelen en beheersen zij het bestand van pleegouders. Hoe werken wij? Horizon werkt vraaggericht en systeemgericht, ook binnen de pleegzorg. Vraaggericht betekent dat de hulpvraag van het kind en de ouders centraal staat in de hulpverlening. Dit betekent niet simpelweg zij vragen, wij draaien. Het betekent dat de ouders en het kind zo duidelijk mogelijk vertellen welk soort hulp zij nodig hebben en dat Horizon samen met u kijkt wat u als pleeggezin hierin kunt bieden. De pleegzorgbegeleider ondersteunt u en de ouders hierbij. Systeemgericht betekent dat wij zoveel mogelijk samenwerken met de ouders of belangrijke personen in de omgeving van het pleegkind. Gezamenlijk bekijken we welke rol zij in het leven van het kind kunnen innemen, nu en later. Want wat er ook gebeurd is: een kind blijft altijd verbonden met het biologische gezin waaruit hij afkomstig is. We werken dus ín en mét het systeem rond het pleegkind. Ook van u verwachten we waar dat mogelijk is dat u zich inspant de contacten met het oorspronkelijke biologische gezin vorm te geven. Ook hierbij kunt u ondersteuning van een pleegzorgbegeleider van Horizon verwachten. Voor wie doen we het? Pleegkinderen komen natuurlijk niet zomaar bij u terecht. Er zijn dikwijls verschillende problemen waardoor jeugdigen niet meer thuis wonen. Zowel de jeugdigen zelf als de ouders kunnen problemen hebben. In het algemeen gaat het om jeugdigen met gedragsproblemen, lichamelijke en/of medische problemen, die een te zware belasting voor de ouders vormen. Ook licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen kunnen bij de pleegzorg terecht. Voor meer toelichting over deze doelgroepen, zie bijlage 1. Bij de ouders kan er sprake zijn van relatieproblemen, onderling of met hun kind, onvoldoende opvoedkundige vaardigheden, verslaving (alcohol, drugs), psychiatrische problemen, verwaarlozing en/of mishandeling van de jeugdige. Ook zijn er ouders die tijdelijk niet kunnen zorgen voor hun kinderen omdat ze een gevangenisstraf uitzitten, geen huis of financiële middelen hebben, of opgenomen zijn in een ziekenhuis of psychiatrische kliniek. Naast de problemen van de jeugdigen en de ouders is het belangrijk voor u om te kijken naar de leeftijd van de jeugdige en wat die leeftijd vraagt aan inzet en eventuele aanpassingen van u en uw gezinsleden. Een baby past bijvoorbeeld prima wanneer u veel tijd en energie heeft voor de dagelijkse verzorging en dus veel thuis bent, terwijl u bij een schoolgaand kind meer ruimte heeft voor uw werk of uw vrije tijd. Bij pubers heeft u juist meer een coachende rol, want zij moeten zelf ervaringen opdoen en experimenteren. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 5
Informatie voor pleegouders Ook is het voor u van belang te weten in hoeverre de ouders van de jeugdigen achter de plaatsing staan. Het kan voorkomen dat ouders, die niet achter de plaatsing staan van hun kind in uw gezin, kritiek zullen hebben op uw zorg. Zij kunnen bijvoorbeeld vragen stellen als: Krijgt mijn kind wel genoeg te eten? en Gaat mijn kind wel regelmatig onder de douche? Dit vraagt van u begrip voor de situatie van de ouders en voldoende incasseringsvermogen. Hoe graag we jeugdigen ook een plek in een gezin gunnen, toch is een pleeggezin als woonplek voor jeugdigen niet altijd mogelijk. Redenen waarom Horizon Pleegzorg jeugdigen niet in een pleeggezin kan opvangen (mits bij plaatsing vooraf bekend) zijn: Crimineel gedrag van de jeugdige Gewelddadig gedrag van de jeugdige waardoor hij een gevaar vormt voor zichzelf en zijn omgeving Ernstige verslavingen zoals (hard)drugs of over matig alcoholgebruik bij de jeugdige Grensoverschrijdend gedrag of psychiatrische stoornissen bij de jeugdige waardoor hij een ge vaar vormt voor zichzelf of zijn omgeving Waarin verschilt het pleegouderschap van gewoon ouderschap? Pleegouderschap is een vorm van ouderschap maar er zijn natuurlijk heel essentiële verschillen met het gewone ouderschap. Het is belangrijk dat u zich van deze verschillen bewust bent en nagaat wat dat voor u en uw gezin kan betekenen. Pleegkinderen wonen bij u zolang dat nodig is Pleegzorg is in principe een tijdelijke vorm van ouderschap. De ouders werken met professionele hulp aan het verbeteren van hun situatie om een terugkeer van hun kind in hun gezin mogelijk te maken. Het kan zijn dat ouders het nooit aankunnen en dat de jeugdige tot volwassenheid bij u woont, maar deze garantie kunnen wij u niet geven. Het belang van het pleegkind staat voorop. Pleegkinderen nemen hun geschiedenis mee naar uw gezin Een pleegkind heeft vaak al veel meegemaakt in zijn leven. Deze geschiedenis drukt vaak een stempel op het gedrag van dit kind. Om hem of haar te kunnen helpen wordt u zoveel mogelijk op de hoogte gesteld van deze geschiedenis. Een groot verschil met uw eigen kinderen is dat u weet wat zij hebben meegemaakt. Pleegkinderen kunnen door hun geschiedenis heel onverwacht reageren op voor u gewone situaties. Pleegkinderen nemen hun ouders mee naar uw gezin Biologische ouders hebben een grote invloed op hun kinderen, ook al wonen zij niet meer thuis. De loyaliteit van pleegkinderen is op dat gebied vaak groot. Pleegkinderen willen graag tegemoet komen aan de wensen van hun eigen ouders. U zult daar rekening mee moeten houden. We proberen altijd een bezoekregeling te treffen. Indien mogelijk gebeurt dit bij u of bij de ouders thuis. Wanneer dit niet kan, vinden de bezoeken plaats op neutraal terrein, zoals het kantoor van Horizon Pleegzorg of van de plaatsende instantie. Pleegkinderen nemen hun gewoonten mee naar uw gezin De situatie waar pleegkinderen uitkomen, is vaak onveilig en ongestructureerd geweest. Daar kunnen bepaalde gewoonten uit voortkomen. Een voorbeeld hiervan is een pleegkind dat u steeds blijft aankijken en u volgt bij iedere stap die u zet. Dit pleegkind is van huis uit gewend voor zijn ouders te zorgen en doet dit logischerwijs ook bij u. Het is belangrijk dat u hier rekening mee houdt en er begrip voor hebt. Pleegkinderen nemen hun gedrag mee naar uw gezin De geschiedenis van een jeugdige bepaalt grotendeels zijn gedrag. Door verdriet of schuldgevoelens kunnen jeugdigen zich bijvoorbeeld heel teruggetrokken of juist heel baldadig gedragen. Het is belangrijk dat u deze reactie kunt begrijpen en het pleegkind hierin bijstuurt. Pleegkinderen nemen hulpverleners mee naar uw gezin Het pleegkind heeft een zogeheten plaatser, Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 6
meestal een gezinsvoogd, die de jeugdige en de ouders helpt en de opname in uw gezin heeft geregeld. Ook helpt een pleegzorgbegeleider u met alle zaken die zich voordoen. Deze mensen komen regelmatig bij u op bezoek om de situatie met u te bespreken en waar nodig te begeleiden. U bent als pleegouder niet juridisch verantwoordelijk voor een pleegkind Als pleegouder bent u niet wettelijk verantwoordelijk voor uw pleegkind. Anders dan bij adoptie wordt een pleegkind nooit uw eigen kind. Een andere persoon is (juridisch) eindverantwoordelijk voor het pleegkind. Dit zijn onder andere de ouders of de gezinsvoogd. Belangrijke beslissingen zoals de schoolkeuze of medische zaken worden door deze persoon genomen. Wel wordt dit over het algemeen in samenspraak met u gedaan. De gezinsvoogd, maar ook de ouders zelf, hebben de wettelijke eindverantwoordelijkheid. Wie van beiden de eindverantwoordelijkheid heeft, hangt af of er wel of geen kinderbeschermingsmaatregel is en zo ja, welke dat is (zie voor meer informatie hoofdstuk 3). Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 7
Informatie voor pleegouders 2 Welke vorm van pleegzorg past bij u? U kunt kiezen tussen verschillende vormen van pleegzorg. Iedere vorm stelt weer andere eisen aan u en uw gezin. Het is belangrijk dat u de vorm zoekt die goed bij u en uw situatie past. Dagpleegzorg Wanneer u overdag voor een jeugdige van een andere ouder zorgt, heet dat dagpleegzorg. Door deze vorm van pleegzorg kunnen ouders hun kinderen zelf gedeeltelijk blijven opvoeden of kunnen ouders de gelegenheid krijgen hun opvoedvaardigheden te verbeteren. Als pleegouder vangt u het pleegkind een bepaald deel van de dag of week op. Een schoolgaand kind komt na school bij u en gaat na het eten weer bij zijn eigen ouders slapen. Bij deze vorm van pleegzorg is het van belang dat u in de buurt van het ouderlijke huis en de school van de jeugdige woont. Weekend- en vakantiepleegzorg Bij weekend en vakantiepleegzorg ontlast u de ouders of andere pleegouders in de opvoeding van de jeugdige. Dit helpt hen hun opvoedingstaak beter vol te houden en een eventuele uithuisplaatsing te voorkomen. Voor de jeugdigen is het plezierig even uit de thuissituatie te zijn en net wat meer of andere aandacht te krijgen dan thuis. Ook jeugdigen uit een tehuis ervaren op deze manier een normale gezinssituatie. Hoe vaak het kind bij u verblijft, en hoeveel dagen, is afhankelijk van wat het pleegkind nodig heeft en wat uw mogelijkheden zijn. Bij vakantiepleegzorg komt het pleegkind tijdens de vakantieperiode naar u toe. Meestal gaat het om één of twee weken, soms wat langer. Crisispleegzorg Crisispleegzorg is een intensieve vorm van pleegzorg. U helpt ouders en hun kind in een crisissituatie. U vangt het pleegkind op voor een periode van 4 weken. In die tijd heeft u over het algemeen frequenter en intensiever contact met de ouders van de jeugdige dan bij andere vormen van pleegzorg. Ook besluiten we in die periode of de jeugdige terug naar huis gaat. Wanneer dit niet het geval is, is het mogelijk dat het pleegkind na gesprekken met u voor kortere (tijdelijke pleegzorg) of langere tijd (langdurige pleegzorg) bij u blijft wonen. Ook kan het voorkomen dat de jeugdige naar een ander pleeggezin, tehuis of kamertraining gaat of zelfstandig gaat wonen. Wanneer het pleegkind niet meer bij u blijft wonen, betekent dit dat u en de jeugdige afscheid van elkaar nemen. Crisispleegzorg vraagt veel van uw gezinsleven omdat u en uw gezinsleden te maken kunnen krijgen met onverwachte (crisis)situaties. Tijdelijke pleegzorg Als u voor een bepaalde periode voor een pleegkind zorgt, heet dat tijdelijke pleegzorg. Bij deze vorm vangen we de jeugdigen op die meer tijd nodig hebben om weer thuis te gaan wonen dan bij een crisisplaatsing het geval is. Ook jeugdigen die ter overbrugging wachten op een vervolgplek, maken vaak gebruik van tijdelijke pleegzorg. Tijdelijke pleegzorg varieert van een aantal maanden tot enkele jaren. Behandelpleegzorg Bij behandelpleegzorg helpt u kinderen en hun ouders die in een ingewikkelde situatie verkeren door ernstige problemen van het kind zelf of van zijn ouders. Het kan ook voorkomen dat behandelpleegzorg wordt ingezet als een jeugdige problemen in zijn ontwikkeling laat zien in een pleeggezin, of als de opvoeding door pleegouders als extreem moeilijk wordt ervaren. In dat geval kan bijvoorbeeld langdurige pleegzorg tijdelijk worden omgezet in behandelpleegzorg. In beide gevallen wordt u intensief begeleid door uw pleegzorgbegeleider. Een gedragswetenschapper (psychiater of psycholoog) en eventueel andere deskundigen ondersteunen hierbij. Langdurige pleegzorg Bij langdurige pleegzorg zorgt u vele jaren voor een jeugdige van een ander. Jeugdigen die geen vooruitzicht hebben om weer bij hun ouders te gaan wonen, Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 8
kunnen opgroeien in een langdurig pleeggezin. Dit hoeft niet voor altijd te betekenen, want het kan voorkomen dat ouders de opvoeding weer op zich kunnen nemen. U krijgt begeleiding van pleegzorg tot uw pleegkind 18 jaar is geworden. In incidentele gevallen is begeleiding hierna nog mogelijk. Twee varianten pleegzorg Binnen al deze vormen van pleegzorg spreken we ook nog van een hulpverlenings- en een opvoedingsvariant. Wanneer het pleegkind tijdelijk niet meer thuis kan wonen maar er toch zicht is op een oplossing wordt de hulpverleningsvariant ingezet. In die periode weken we intensief samen en stellen we alles in het werk om het pleegkind terug te plaatsen in zijn eigen gezin. Wanneer duidelijk is dat pleegkinderen voor langere tijd of wellicht nooit meer in hun eigen gezin kunnen wonen, spreken we van de opvoedingsvariant. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 9
Informatie voor pleegouders 3 Wat komt er voor u kijken bij het pleegouderschap? Opleiding van pleegouders en aanmelding Aanmelden als pleegouder U kunt zich op twee manieren aanmelden als pleegouder: als bestandspleegouder of als netwerkpleegouder. Bestandspleegouder Als u zich beschikbaar wilt stellen voor het zorgen voor een voor u onbekend kind, noemen we dat bestandspleegouder. U meldt zich in dit geval rechtstreeks bij Horizon Pleegzorg aan. Als u zich aanmeldt voor het pleegouderschap, neemt de afdeling Werving, Selectie en Opleiding contact met u op. Als bestandspleegouder krijgt u een aantal gesprekken met een medewerker van pleegzorg met het doel samen te bekijken of pleegzorg bij u past. U krijgt daarbij ook een algemeen opleidingsprogramma. Wanneer u dit heeft afgerond, zoekt de afdeling Bemiddeling een pleegkind dat past bij uw aanbod. Indien uw aanbod niet te bemiddelen is, wordt dit tijdig aan u bekend gemaakt. Wanneer de bemiddeling heeft plaatsgevonden, volgt een kennismaking met het pleegkind, ouders en andere betrokkenen. Daarna wordt besloten of het pleegkind bij u geplaatst wordt of niet. Netwerkpleegouder Wanneer u en de jeugdige elkaar al kennen, noemen we dit netwerkpleegouder. U bent bijvoorbeeld de grootouder, de oom of tante van het kind of kennis van de ouders. In dit geval meldt u zich samen met de jeugdige aan bij Bureau Jeugdzorg. Bureau Jeugdzorg meldt u en het kind vervolgens aan bij Horizon Pleegzorg. Als netwerkpleegouder krijgt u een netwerkonderzoek. Een medewerker van Horizon Pleegzorg voert een aantal gesprekken met u en het gezin en vormt zich een beeld van het pleegkind, zijn ouders en u als netwerkpleeggezin. Ook bekijken we onze mogelijke samenwerking en de invulling van onze begeleiding. Waaraan moet u als pleegouder voldoen? Voor netwerkpleeggezinnen en bestandspleeggezinnen gelden niet dezelfde eisen en criteria. In de gesprekken die de medewerker van het team Werving, Selectie en Opleiding met u voert, worden de criteria van het pleegouderschap besproken. Wettelijke eisen U moet de leeftijd van minimaal 21 jaar bereikt hebben Er moet een verklaring van geen bezwaar van de Raad voor de Kinderbescherming afgegeven worden Om een verklaring van geen bezwaar te verkrijgen, vult u een machtiging tot het inwinnen van informatie door de Raad van de Kinderbescherming in. Hier vult u de gegevens in van de mensen die bij u wonen en ouder zijn dan 12 jaar. Met de machtiging geeft u de Raad voor de Kinderbescherming toestemming onderzoek te doen naar eventuele strafbare feiten in uw gezin. Het gaat daarbij om ernstige vergrijpen en niet om bijvoorbeeld een verkeersovertreding. Ook bekijkt de Raad of uw eigen kinderen uit huis zijn geplaatst. Na het onderzoek geeft de Raad aan ons door of zij wel of geen verklaring afgeven. Als er geen toestemming wordt afgegeven, krijgt Horizon Pleegzorg de reden hiervan niet te horen zonder uw toestemming. Medische verklaring De medische verklaring is een vragenlist over uw gezondheid en die van uw gezinsleden en eventuele huisgenoten. De antwoorden op deze vragen worden, indien nodig, beoordeeld door een deskundige (arts) met het oog op uw pleegouderschap. Stabiele gezinssituatie De plaatsing van een pleegkind in uw gezin brengt Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 10
veel veranderingen met zich mee, die een boel energie kosten. Op het moment dat u met pleegzorg begint, is het dus prettig wanneer u energie over heeft. Mochten er veranderingen op het gebied van werk, wonen of relatie aankomen, dan kunt u beter even wachten met het pleegouderschap. Er zullen later ongetwijfeld nieuwe mogelijkheden komen om u als pleegouder aan te melden, want pleegzorg blijft altijd nodig. Andere instabiele situaties waarbij u beter kunt wachten met pleegzorg zijn: Ernstige ziekten of de behandeling van ziekten Psychiatrische problemen of de behandeling daarvan Intensieve behandeling ten behoeve van zwanger schap zoals IVF of KI Een adoptieprocedure Een zwangerschap Criteria pleegouderschap Vanuit pleegzorg hanteren wij vijf specifieke criteria voor pleegouderschap. Dit zijn criteria waaraan u, maar ook de medewerkers van Horizon Pleegzorg, moeten voldoen. Het gaat om de volgende criteria: Open en duidelijk zijn in het contact en de omgang met anderen U bent open in de omgang met anderen en durft voor uw gevoelens, uw sterke en zwakke kanten uit te komen. Dit is van groot belang in de samenwerking. Wat wilt u wel en wat niet in de pleegzorg? Dit is van belang om een beeld te krijgen van u als pleeggezin. Wij kunnen met deze informatie bekijken welk kind het beste bij u past. Op deze manier heeft een pleegzorgplaatsing een grotere kans van slagen en wordt een teleurstelling voor u en het pleegkind voorkomen. De openheid en duidelijkheid gelden natuurlijk ook in de samenwerking met uw pleegzorgbegeleider. U moet alles tegen hem of haar durven en kunnen zeggen, om tot een goede begeleiding te komen. U kunt dit ook van de medewerkers van pleegzorg verwachten. Zij moeten u bijvoorbeeld te allen tijde kunnen vertellen waarom zij bepaalde vragen stellen of bepaalde beslissingen nemen. Samenwerken en het delen van ouderschap U deelt het ouderschap in de eerste plaats met de ouders en de familieleden van het pleegkind. Deze zullen op allerlei verschillende manieren een rol blijven spelen in het leven van het pleegkind. Soms deelt u letterlijk in het ouderschap doordat een pleegkind alleen in de weekenden bij u komt en verder ergens anders woont. Soms deelt u het ouderschap door de ouders een plekje te geven in het leven van het pleegkind, ook al woont dat kind in uw gezin. Dat kan bijvoorbeeld het neerzetten van een foto zijn, afspraken over belcontacten, het bijwonen van feestjes, etc. Naast de ouders en familie van het pleegkind zijn er ook nog tal van andere mensen bij betrokken. Sommigen zijn voor alle jeugdigen hetzelfde, zoals leerkrachten, dokters, tandartsen etc. Anderen zijn specifiek voor pleegkinderen. Daarbij kunnen we bijvoorbeeld denken aan de gezinsvoogd en de pleegzorgbegeleider. Zij ondersteunen u in het pleegouderschap en met hen heeft u dan ook een samenwerkingsverband. Jeugdigen helpen een positieve kijk op zichzelf te ontwikkelen Jeugdigen die verwaarloosd, mishandeld of seksueel misbruikt zijn, geven zichzelf vaak de schuld van problemen in hun gezin. De afwijzing door de eigen familie en soms ook door andere pleeggezinnen heeft ertoe geleid dat de jeugdige negatief over zichzelf denkt. De jeugdige is verward: wie ben ik eigenlijk? Bij wie hoor ik thuis? U helpt jeugdigen hun levensgeschiedenis te begrijpen. U kunt ermee omgaan op een niet-veroordelende manier. Dus op een manier die de jeugdige helpt zich goed te voelen over zichzelf. Jeugdigen helpen hun gedag te veranderen zonder ze lichamelijk of psychisch pijn te doen Misbruikte of mishandelde jeugdigen hebben door toedoen van een volwassene schade opgelopen. Zo hebben zij bijvoorbeeld geleerd dat geslagen worden wel pijn doet, maar beter is dan helemaal geen aandacht krijgen. Deze jeugdigen verwachten dat ook u lichamelijk geweld tegen hen zal gebruiken. Het is van groot belang dat u deze cirkel doorbreekt. Dit is Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 11
Informatie voor pleegouders niet alleen belangrijk bij misbruikte en mishandelde jeugdigen, maar natuurlijk bij alle jeugdigen die om wat voor reden dan ook schade hebben opgelopen. Van u wordt gevraagd dat u het pleegkind aandacht geeft en helpt zijn gedrag te veranderen. Ook wordt van u verwacht dat u daarbij strakke regels toepast. Het inschatten van pleegzorg op uw eigen situatie Als er een nieuw gezinslid aan uw gezin wordt toegevoegd, heeft dat invloed op alle leden van uw gezin. Het heeft gevolgen voor de verdeling van tijd en aandacht, van ruimte en verantwoordelijkheden. Het is belangrijk dat u de mogelijke gevolgen van een nieuw gezinslid op de bestaande relaties goed kunt inschatten. Ook welk type pleegkind het beste past in uw gezin. Past een jong kind beter in uw gezin of juist een wat ouder kind? Een jongen of een meisje? De plaatsing Wanneer u als netwerkpleegouders het verslag van het netwerkonderzoek en het pleegzorgcontract heeft ondertekend en de medische verklaring en de verklaring van goed gedag akkoord zijn, start de officiële plaatsing en begeleiding van pleegzorg. Dit betekent ook dat u recht heeft op pleegzorgvergoeding. Dit gebeurt met terugwerkende kracht vanaf de indicatiedatum. De indicatiedatum is de datum waarop de indicatiecommissie instemt met de pleegzorgplaatsing. Houd u er rekening mee dat deze datum niet automatisch gelijk is aan de datum waarop het pleegkind in uw pleeggezin is komen wonen. Als bestandpleegouders hoort u van de afdeling bemiddeling wanneer er een kind in aanmerking komt voor uw gezin. Wanneer er bemiddeling heeft plaatsgevonden, volgt de kennismaking met het pleegkind, zijn ouders en andere betrokkenen. Daarna wordt besloten of het pleegkind geplaatst wordt of niet. Als bestandspleegouder heeft u recht op een vergoeding wanneer u het pleegzorgcontract heeft ondertekend en het pleegkind geplaatst is. De vergoeding is een dagvergoeding en varieert per leeftijd. Meer praktische informatie kunt u vinden in de financiële wegwijzer. Samen in het zorgteam Zodra een kind geplaatst is in uw gezin, bent u onderdeel van een zorgteam. Het zorgteam bestaat uit de ouders, pleegouders, pleegzorgbegeleider, plaatser en andere betrokkenen zoals de leerkracht, therapeut, gedragswetenschapper of belangrijke mensen uit de familie of directe omgeving van het pleegkind. Natuurlijk kan ook het pleegkind zelf deel uit maken van het zorgteam, maar hij kan zich ook laten vertegenwoordigen. Een zorgteam werkt samen om de plaatsing goed te laten verlopen. Het zorgteam bespreekt de doelen van de plaatsing en evalueert deze regelmatig. We verwachten van u dat u goed kunt samenwerken met alle deelnemers van het zorgteam en dat u deze de leden ervan op de hoogte houdt. De pleegzorgbegeleider is de voorzitter van de besprekingen en maakt de rapportages. De plaatser is eindverantwoordelijk voor de plaatsing van het pleegkind in uw gezin en gebruikt alle informatie die hij krijgt om te bepalen of de plaatsing wordt voortgezet. Het pleegzorgplan De eerste keer dat een zorgteam bij elkaar komt, maken de deelnemers samen een eerste pleegzorgplan. Hierin staat wat er met de plaatsing van het pleegkind in uw gezin bereikt moet worden (doelen) en wat u en de anderen om tafel hierin kunnen betekenen. U maakt afspraken over de onderlinge samenwerking. In het vervolg zijn er evaluatiebesprekingen en ronden we de plaatsing af met een eindevaluatie. Tijdens de evaluaties bekijken we of de doelen zijn gehaald, in welke mate deze zijn gehaald, of dat er een bijstelling van de doelen nodig is. Ook bekijken we kritisch of de plaatsing voort moet duren. Uw pleegzorgbegeleider komt bij u op huisbezoek en heeft ook telefonisch contact met u. Uw pleegzorgbegeleider wordt ondersteund door zijn basisteam, werkbegeleider en/of gedragswetenschapper. Pleeggezinplan Het pleegzorgplan is voor het pleegkind. Hierin staan onder ander de doelen voor het kind en de ouders beschreven. Het pleeggezinplan gaat over u. Hoe Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 12
woont u, hoe ziet uw gezin eruit? Als er veranderingen zijn zoals een nieuwe baan of een verhuizing dan is het belangrijk dit met uw pleegzorgbegeleider te bespreken. Welke invloed heeft dat op de plaatsing van het pleegkind? Hoe staat u in het pleegouderschap? Heeft u inmiddels misschien ideeën over het opnemen van een tweede pleegkind (een zogeheten bijplaatsing)? Wat zijn uw doelen? Wat wilt u met de begeleiding bereiken? Samen met de pleegzorgbegeleider stelt u dit pleeggezinplan op. Het pleeggezinplan komt in uw dossier en is daarmee alleen voor u en de pleegzorgbegeleider beschikbaar. Het pleeggezinplan is vertrouwelijk en kan daarom niet worden opgevraagd door een pleegkind, de ouders of andere betrokkenen. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 13
Informatie voor pleegouders 4 Wat komt er kijken bij een plaatsing voor uw pleegkind en zijn ouders? Hoe worden pleegkinderen aangemeld voor pleegzorg? Jeugdigen kunnen alleen via plaatsende instanties zoals onder andere Bureau Jeugdzorg of de Stichting Nidos worden aangemeld voor pleegzorg. Dit heet geïndiceerde zorg (want: de plaatsende instantie heeft een indicatie gegeven). De jeugdigen of hun ouders kunnen dus niet zelf naar pleegzorg stappen om zich aan te melden. De plaatsende instantie brengt de problemen van de jeugdige en de gezinssituatie in kaart en legt die vast in een indicatiestelling (de verklaring waarom de jeugdige in aanmerking komt voor pleegzorg). Het aanbod van de pleegouders wordt hierop afgestemd. De indicatiestelling is één jaar geldig, tenzij de indicatiestelling voor een kortere periode is afgegeven. Als een pleegkind minimaal 2 jaar in uw gezin woont en er niet meer wordt verwacht dat het pleegkind naar huis teruggaat, wordt een éénmalig indicatie afgegeven. Een herindicatie is dan niet meer nodig. Vrijwillig of gedwongen plaatsing? Jeugdigen kunnen vrijwillig of gedwongen uit huis geplaatst worden. Als ouders zelf hulp hebben gezocht en ermee instemmen dat hun kind in een pleeggezin woont, spreken we van vrijwillige uithuisplaatsing. De ouder behoudt dan het (ouderlijk) gezag over zijn kind en neemt belangrijke beslissingen. Wanneer de jeugdige gedwongen uit huis geplaatst wordt en de kinderrechter op verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming of Bureau Jeugdzorg een kinderbeschermingsmaatregel uitspreekt, spreken we van een justitiële plaatsing. Afdelingen Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg kent verschillende afdelingen: Vrijwillig ambulant Deze afdeling biedt hulp aan ouders en jeugdigen die zich vrijwillig aanmelden. De vrijwillige plaatsingen vallen onder deze afdeling. Jeugdbescherming Deze afdeling begeleidt en biedt hulp aan jeugdigen waarbij de kinderrechter een maatregel van kinderbescherming heeft uitgesproken. Jeugdreclassering Deze afdeling begeleidt en helpt jeugdigen die met de politie in aanraking zijn gekomen en die minstens één proces-verbaal hebben gekregen. Dit doen zij in opdracht van de Raad voor Kinderbescherming, de (kinder)rechter of de officier van Justitie. Welke maatregelen kan een kinderrechter nemen? Wanneer een plaatsing niet vrijwillig is, komt er altijd een maatregel van de kinderrechter aan te pas. De kinderrechter kan verschillende maatregelen nemen. (Voorlopige) Ondertoezichtstelling (OTS) Als een jeugdige ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, kan de rechter beslissen het kind onder toezicht te stellen van een gezinsvoogdij-instelling. Deze instelling wijst een maatschappelijk werker als gezinsvoogd aan. De gezinsvoogd begeleidt de jeugdige en helpt de ouders bij de opvoeding van hun kind. Bij een ondertoezichtstelling blijven de ouders het ouderlijk gezag over hun kind houden, maar belangrijke beslissingen mogen zij niet meer nemen. Daarover moeten zij overleggen met de gezinsvoogd. In het uiterste geval is de gezinsvoogd bevoegd bindende beslissingen te nemen. De ouder kan hier beroep tegen aantekenen bij de rechter. Bij een OTS wordt altijd gewerkt aan het verbeteren van de opvoedingssituatie. Dat betekent dat de terugplaatsing van de jeugdige in het eigen gezin voorop staat. Het is daarom belangrijk dat bij een OTS de ouders zoveel mogelijk voor hun kind blijven zorgen Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 14
of zo snel mogelijk weer zelfstandig voor hun kind gaan zorgen. Zo kunnen zij op den duur verder zonder een kinderbeschermingsmaatregel. Een ondertoezichtstelling kan tegen de zin van de ouders worden uitgesproken en duurt maximaal één jaar. Is een OTS daarna nog steeds nodig, dan kunnen de ouders, de gezinsvoogdij-instelling, de pleegouders, de Raad voor de Kinderbescherming of de officier van Justitie de kinderrechter vragen om de OTS te verlengen. De OTS kan maximaal één jaar verlengd worden. is de voogdij in principe een blijvende maatregel totdat de jeugdige 18 jaar is. De voogdij-instelling heeft dus niet de opdracht om te werken aan een terugplaatsing naar huis. Een voorlopige voogdij wordt door de rechter uitgesproken als het spoedeisend is. Deze maatregel duurt zes weken of zolang de procedure voor een verdergaande maatregel nog niet is afgerond. Soms volgt er geen ontheffing op deze maatregel, bijvoorbeeld wanneer het kind een noodzakelijke medische behandeling nodig heeft waar de ouders geen toestemming voor geven. Een voorlopige ondertoezichtstelling kan worden uitgesproken in acute en bedreigende situaties en duurt maximaal 3 maanden. De gevolgen van een voorlopige OTS zijn hetzelfde als bij een OTS. Aan het eind van de periode van 3 maanden kan de rechter een gewone OTS uitspreken. Machtiging uithuisplaatsing Soms is het nodig een jeugdige tijdens een ondertoezichtstelling uit het ouderlijk huis te plaatsen. Dit kan in een tehuis of in een pleeggezin. Om de jeugdige uit huis te kunnen plaatsen, heeft de gezinsvoogd een machtiging uithuisplaatsing van de kinderrechter nodig. Deze machtiging is maximaal voor één jaar geldig en kan telkens maximaal voor één jaar verlengd worden. Deze verlenging gebeurt vaak op verzoek van de gezinsvoogdij-instelling of de Raad voor de Kinderbescherming. De gezinsvoogdijinstelling kan de machtiging tot uithuisplaatsing beëindigen zonder dat de rechter daaraan te pas komt. (Voorlopige) Voogdij De rechter spreekt een voogdij uit wanneer een minderjarige wees wordt of wanneer hij de ouders uit het ouderlijk gezag ontheft of ontzet. De verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding van de minderjarige wordt dan volledig overgenomen. Dit kan een familielid of een ander persoon zijn maar ook een (voogdij-)instelling. De voogdij-instelling wijst een maatschappelijk werker aan die optreedt als voogd van de jeugdige. In tegenstelling tot het tijdelijke karakter van de OTS, Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 15
Informatie voor pleegouders 5 Welke ondersteuning en opleiding kunt u als pleegouder verwachten? Het is duidelijk: er komt nogal wat kijken bij het pleegouderschap. Wij vinden het belangrijk dat u goed voorbereid aan het pleegouderschap begint. Maar ook tijdens uw pleegouderschap is het belangrijk ervaring uit te wisselen, ondersteuning te krijgen en meer te leren over onderwerpen die u tegen kunt komen. Wij bieden pleegouders daarom diverse mogelijkheden voor ondersteuning en opleiding. We hebben ze in dit hoofdstuk voor u op een rijtje gezet. Werkboeken Er zijn werkboeken ontwikkeld om u te ondersteunen. Hiermee kunt u thuis samen met uw pleegkind aan de slag. Voorbeelden van werkboeken zijn: Omgaan met verlies Helpen met hechting Helpen met stabiliteit Gedrag bijvoorbeeld Levensboek Wanneer u interesse heeft, helpt uw pleegzorgbegeleider u graag verder. Opleiding voor aankomende pleegouders De opleiding voor aankomende pleegouders heet VIP (Voorbereiding In het Pleegouderschap). In vier avonden maken aankomende bestandspleegouders kennis met het pleegouderschap. Ondersteuningsprogramma s voor pleegouders Op verzoek van pleegouders maken we ondersteuningsprogramma s. Dit kan bijvoorbeeld gericht zijn op een specifiek thema, zoals hanteren van gedrag, samenwerken met ouders of seksueel misbruik. U kunt zelf kiezen of u aan deze programma s wilt deelnemen. Thema-/voorlichtingsbijeenkomsten Horizon organiseert regelmatig thema-avonden. Die kunnen gaan over thema s als: liegen en stelen, puberteit, en kinderen van ouders met psychische problemen. Ook zijn er avonden met een meer voorlichtend karakter, bijvoorbeeld over de Wet op de jeugdzorg of netwerkpleegzorg. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 16
6 Wat zijn uw rechten en plichten als pleegouder? Wat is het pleegouderschap precies? Een pleegouder is volgens de Wet op jeugdzorg degene die in het kader van jeugdzorg een jeugdige die niet zijn kind of stiefkind is, als behorende tot zijn gezin verzorgt en opvoedt. Het zorgen voor een kind dat niet het uwe is en waarover u juridisch gezien geen zeggenschap heeft, roept natuurlijk vragen op over uw rechten en plichten. Wat mag u wel en wat mag u niet? Wat wordt er van u verwacht en waarvoor bent u verantwoordelijk? In dit hoofdstuk beschrijven we uw rechten en plichten en ook hoe uw belangen worden behartigd. Welke rechten heb ik als pleegouder? U heeft als pleegouder recht op informatie, professionele voorbereiding en begeleiding en hulp via de bereikbaarheidsdienst van Horizon. Ook hebt u het recht om te worden betrokken bij het maken van een pleegzorgplan. In het pleegzorgplan dient duidelijk te staan wat het doel en de duur van de plaatsing van het pleegkind in uw gezin is. Ook uw inzet beschrijven we in het plan. De formele en juridische afspraken tussen u en Horizon staan in uw pleegzorgcontract. Dit is ook een waarborg voor uitbetaling van de pleegzorgvergoeding. Hieronder gaan we dieper in op enkele rechten die u heeft als pleegouder. Recht op informatie U heeft recht op informatie over het pleegkind om de juiste opvoeding en verzorging te geven. U hoort bij de start van een plaatsing in grote lijnen te horen te krijgen waarom het pleegkind uit huis is gehaald. Ook moet u zo snel mogelijk te weten komen of het pleegkind naar huis gaat (hulpverleningsvariant) of dat het pleegkind zal opgroeien in uw gezin (opvoedingsvariant). Soms is dit bij aanvang, maar meestal gebeurt dit tijdens de plaatsing. Dit opvoedingsbesluit is belangrijk voor u, omdat u zich dan goed op de situatie kunt instellen. Informatie over ziekten of ontwikkelingsachterstanden van de jongere wordt alleen met toestemming van de ouders gegeven. Recht op family life In sommige gevallen hebt u recht op family life. Dat is een wat lastig te definiëren begrip. Over het algemeen geldt dat u en het pleegkind family life hebben opgebouwd wanneer u in uw gezin het pleegkind ongeveer één jaar heeft verzorgd en opgevoed. Wanneer er tussen u en het pleegkind family life bestaat: Kunt u aanspraak maken op de omgang met het pleegkind, ongeacht de plek waar het pleegkind is gaan wonen. Heeft u recht om te weten waar het pleegkind naar toe gaat, tenzij er aantoonbare redenen zijn om dat niet te doen. De (gezins)voogd of de pleegzorgbegeleider is niet verplicht u hierover gedetailleerde informatie te geven. Recht om te klagen Wanneer u ontevreden bent over een beslissing of manier van handelen van Horizon Pleegzorg, raden wij u aan deze in eerste instantie op te lossen door een gesprek aan te gaan met de betreffende mensen. In de praktijk leidt dit meestal tot een bevredigende oplossing. Mocht dit niet zo zijn, dan kunt u vragen of de afdelingscoördinator van de betreffende afdeling, de POR (pleegouderraad) of de NVP (Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen) wil bemiddelen. Daarnaast is er de formele weg. U kunt een schriftelijke klacht indienen. De klachtencommissie bespreekt uw klacht, bijvoorbeeld over een beslissing van de plaatsende instantie. Meer informatie kunt u vragen aan uw pleegzorgbegeleider. Recht op privacy en recht op inzage Om verantwoording te kunnen afleggen van de hulpverlening aan het pleegkind, wordt er een dossier gemaakt. Hierin staat wat u en de andere betrokkenen Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 17
Informatie voor pleegouders bieden om de hulpvragen van de jeugdige en de ouders te beantwoorden. Daarnaast biedt het dossier de medewerkers van Horizon handreikingen om u zo goed mogelijk te kunnen voorbereiden en te begeleiden als pleegouder. Het dossier bevat de correspondentie en de plannen die betrekking hebben op de voorbereiding en de plaatsing van het pleegkind in uw gezin. Via de Wet op de jeugdzorg en de Wet bescherming persoonsgegevens is geregeld dat uw gegevens niet aan anderen mogen worden gegeven zonder uw toestemming. Wij gaan dus vertrouwelijk met uw gegevens om. Ook heeft u het recht om uw dossier in te zien. Dat geldt niet vanzelfsprekend voor het dossier van het pleegkind dat bij u woont. Als uw pleegkind, ouder dan 12 jaar, of de wettelijk vertegenwoordiger (bij pleegkinderen jonger dan 12 jaar) hier toestemming voor geeft, kunt u het dossier van uw pleegkind uiteraard wel inzien. U mag ervan uitgaan dat uw pleegzorgbegeleider u voldoende informeert. Blokkaderecht Woont uw pleegkind minstens één jaar onafgebroken bij u, dan hebben de ouders toestemming nodig om hun kind weer zelf op te mogen voeden. Dit geldt alleen wanneer uw pleegkind vrijwillig bij u is geplaatst of wanneer u de voogdij heeft. Als u het niet eens bent met de beslissing van de ouders, kunt u zich beroepen op het blokkaderecht. Dit betekent dat de ouders hun verzoek aan de rechter moeten richten. Wanneer de rechter besluit geen toestemming aan de ouders te verlenen, geldt deze beslissing voor zes maanden. Wanneer u in het bezit bent van het blokkaderecht kunt u het volgende doen: U kunt melding doen bij de Raad voor de Kinderbescherming. Als de Raad van mening is dat de jeugdige niet naar huis kan, kan zij een aanvraag doen voor een OTS (ondertoezichtstelling) of een ontheffing. Als de Raad dit niet nodig vindt, kunt u zelf naar de Rechtbank stappen. U kunt zelf een verzoek tot OTS indienen bij de rechter. Dit kan ook een verzoek tot ontheffing, ontzetting of voogdijschap zijn. Wanneer de rech ter besluit tot een OTS, betekent dit echter niet automatisch dat uw pleegkind bij u blijft wonen. Het kan zijn dat de (gezins)voogdij-instelling uw pleegkind toch overplaatst naar een ander pleeg gezin. U kunt hier dan niets tegen inbrengen. Wanneer u geen blokkaderecht bezit (bijvoorbeeld doordat uw pleegkind nog geen jaar bij u woont of wanneer de rechter een OTS heeft uitgesproken), kunt u wel een melding doen bij de Raad voor de Kinderbescherming en daar uw zorgen uiten. Verlofrecht U heeft recht op zorgverlof als een pleegkind bij u gaat wonen of het pleegkind ziek is. Dit geldt voor pleegouders met een betaalde baan of uitkering. Het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) bij u in de buurt kan hierbij verder helpen. U kunt voor meer informatie ook kijken op www.uwv.nl. Recht op onkostenvergoeding Als pleegouder ontvangt u een onkostenvergoeding. De onkostenvergoeding is onder andere bedoeld voor kosten van voeding, kleding, sport, ontspanning en reiskosten voor bezoeken van uw pleegkind aan zijn familie. Over de pleegzorgvergoeding hoeft u geen belasting te betalen. Ook heeft de vergoeding geen invloed op een eventuele uitkering of huursubsidie. U ontvangt geen kinderbijslag. Lees voor meer informatie hierover de financiële wegwijzer van Horizon. Welke verplichtingen heeft u als pleegouder? Naast rechten heeft u ook plichten. U bent verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van het pleegkind volgens het pleegzorgplan en dient uw pleegzorgbegeleider goed te informeren over de relevante ontwikkelingen hierin. Ook heeft u de plicht samen te werken met de pleegzorgbegeleider en mee te werken aan bezoeken tussen de ouders en hun kind. U heeft formeel geen zeggenschap over het pleegkind. Dat betekent dat voor belangrijke beslissingen zoals medische behandeling toestemming nodig is van de ouders of de (gezins)voogd. Op enkele plichten gaan we hierna wat dieper in. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 18
Wat te doen bij weigering van ene medische behandeling door de ouders of de voogd? Bij alledaagse medische verzorging van het pleegkind zoals een controle bij de tandarts of huisarts, medicatie of een bezoek aan een consultatiebureau moet u altijd toestemming vragen aan de ouders en/ of plaatser, behalve bij voogdij. Bij zwaardere medische ingrepen of behandelingen is er altijd toestemming nodig van de ouders en/of de plaatser, ook bij voogdij. Mocht het gebeuren dat toestemming vooraf verkrijgen niet mogelijk is, moet dat in ieder geval achteraf plaatsvinden. Bezoekregeling tussen ouders en het pleegkind Voor pleegkinderen is het belangrijk dat zij contact hebben met hun ouders. Daarbij wordt rekening gehouden met de mogelijkheden in uw eigen gezinsleven en met die van het pleegkind. Bij langdurige plaatsingen is het pleegkind in principe bij u met een verjaardag of een feestdag. Ook is het aantal contacten tussen pleegkinderen en hun ouders bij langdurige plaatsingen over het algemeen lager dan bij kortdurende plaatsingen. Hoewel bij plaatsingen binnen de familie de ouders en het netwerkgezin elkaar kennen, is het ook hier zeer belangrijk goede afspraken te maken over de bezoeken. U, het pleegkind en de ouders kunnen bezwaar maken tegen de bezoekregeling bij de plaatsende instantie. Die instantie heeft een eigen klachtenregeling waarvan u gebruik kunt maken. Als de bezoeken begeleid zijn, is dat de verantwoordelijkheid van de plaatser. De plaatser kan deze taak wel delen met de pleegzorgbegeleider of aan een andere hulpverleningsinstantie. Pleegzorgvoogdij: voogdijoverdracht aan pleegouders Als pleegouder is het mogelijk de voogdij over te nemen en de pleegzorgvergoeding te behouden. Er kan in dit geval maar door één pleegouder voogdij worden aangevraagd, omdat anders het recht vervalt op vergoeding en begeleiding vanuit Horizon Pleegzorg. U moet dan in het bezit zijn van een pleegzorgcontract en u moet pleegouder zijn geweest voor uw pleegkind in het kader van een voogdij (die lag bij Bureau Jeugdzorg). Voorwaarde is ook dat u akkoord gaat met controlebezoeken vanuit Horizon Pleegzorg. Wilt u meer weten, informeer dan bij uw pleegzorgbegeleider. Verzekering Ziektekostenverzekering Het is belangrijk dat de ziektekostenverzekering van uw pleegkind goed geregeld is op het moment dat het pleegkind bij u komt wonen. Het pleegkind kan bij de eigen ouders, bij u, bij de (gezins)voogdijinstelling of zelfstandig verzekerd zijn. Wanneer uw pleegkind bij de eigen ouders verzekerd is, raden wij u aan een apart bewijs van inschrijving van uw pleegkind te vragen. In de financiële wegwijzer vindt u meer informatie over dit onderwerp. WA-verzekering Voor een pleegkind dat bij u gaat wonen, is een WAverzekering nodig. Meestal zijn pleegkinderen bij pleegouders meeverzekerd. Het is raadzaam uw verzekeringsmaatschappij telefonisch mee te delen dat er een pleegkind bij u woont, zodat alles goed geregeld is. U bent nooit aansprakelijk wanneer uw pleegkind onder de 16 jaar schade aan derden aanricht, tenzij u verweten kan worden dat u onvoldoende toezicht heeft gehouden op uw pleegkind. Dit laatste geldt alleen voor pleegkinderen tussen de 14 en 16 jaar. Schade die pleegkinderen aan u toebrengen, worden nooit vergoed door de verzekeringsmaatschappij, omdat pleegkinderen worden gezien als eigen kinderen. Neem in geval van schade contact op met uw pleegzorgbegeleider. Ook over dit onderwerp vindt u meer informatie in de financiële wegwijzer. Hoe worden uw belangen behartigd? Er bestaan verschillende organen die belangen van pleegouders behartigen. Voor individuele pleegouders is er de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen (NVP). De NVP organiseert voor pleegouders onder andere koffieochtenden en gespreksgroepen. De IFCO (International Foster Care Organisation) is een internationale organisatie die zich bezighoudt met de kwaliteit van pleegzorg voor de jeugdigen. Zij wisselen ervaringen uit op internationale conferenties. Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 19
Informatie voor pleegouders Daarnaast is er binnen iedere organisatie voor pleegzorg een POR (pleegouderraad). Deze raad behartigt de belangen van alle pleegouders binnen die betreffende organisatie. Ook Horizon heeft een POR. De Raad bestaat uit vier leden, die allen pleegouder zijn binnen Horizon. De pleegouders zijn vier jaar verbonden aan de POR. Zij vergaderen één keer per maand. In het belang van de pleegouders geeft de POR aan het management advies over het pleegzorgbeleid. Ook informeren zij hen over zaken die niet goed lopen of die aandacht verdienen. Neemt u gerust contact op met de POR wanneer u vragen of informatie heeft. Achterin de map vindt u een adressenlijst. Landelijk zijn er in totaal 20 pleegouderraden. Op landelijk niveau worden beleidszaken op elkaar afgestemd door het landelijke orgaan, de vereniging LOPOR (Landelijk Overleg Pleegouderraden). Horizon Pleegzorg - Bureau Zorg & Onderwijs 20